Vísir - 20.03.1944, Qupperneq 2

y Isir
Stórbruni á Rang-
árvöllum.
íshús og vörugeymsluhús Kf. Hall-
geirseyjar brenna til| kaldra kola,
Skíðamót Reykjavíkur,
KtR.-ingar unnu gönguna
en Í.R.-ingar stökkin.
Hætt var við brunið vegna veðurs.
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandí:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla Hverfisgötu 12
(gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar: 16 6 0 (fimm Iínur).
Verð kr. 4,00 á mánuði.
Lausasala 35 aurar.
Féalgsprentsmiðjan h.f.
Málið
sem þeir skilja.
Hér í blaðinu hefir }>vi verið
lialdið* fram, að kommúnistar
rói að því öllum árum að spilla
öllu samkomulagi til lausnar
dýrtíðarmálunum. Hinir flokk-
arnir, sem heilljrigðari stefnu
hafa í þessum málum, skortir
festu og manndóm til að ganga
í herhögg við glötunarstefnu
kommúnistanna. Þeir vinna með
þeim á víxl og halda þannig
sundrung og tortryggni gang-
andi.
Kommúnistarnir kalla sig
„meslu umbótamenn" þjóðfé-
lagsins. í Tímanum er ekkert
orð notað jafnmikið og með svo
miklum fjálgleik sem orðið
,umbótamenn“ enda er í því
blaði tönnlast á því seint og
snemma að mynda þurfi stjórn
félagslyndra „umbótamanna“ í
landinu. Ef Tíminn á við komm-
únistana í þessu sambandi, þá
er lildegt að ekki skorti „um-
bæturnar“ en ekki er eins víst
að „umbótamenn." Framsókn-
arflokksins þættust miklu bætt-
ari þegar uppskeran af stefnu
kommúnistanna fæxá að sýna
sig.
Engir hafa barizt jafn harð-
lega og kommúnistar á móti
því að dýrtíðinni sé haldið í
skefjum. Þeir hafa snúist gegn
öllum máluin í’ikisstjórnarinn-
ar vegna þess að þeir liafa lagt
hatur á hana fyrir að greiða fé
úr ríkissjóði til stöðvunar dýr-
tíðarflóðinu meðan nokkurt
samkomulag er fáanlegt um
aðrar aðgei’ðir. Þeir hafa reynt
að auka dýrtiðina með vaxandi
kaupkröfum, svo að hægt væri
að benda á að tilraunir ríkis-
stjórnarinnar væri einskis nýt-
ar. Þeir hafa stefnt að auknu
öngþveiti til að geta bent á að
ráðsmennska „afturhaldsins“ i
landinu væri að koma þjóðinni
á kaldan klaka. Þeir hafa lifað
í þeirri trú að almenningur
mundi trúa án þess að lxugsa.
En nú eru þeir farnir að sjá
að þeir hafa gengið of langt.
Hræðslan hefir gripið þá föst-
um tökum. Staði’eyndirnar hafa
nú talað máli sem jafnvel þeir
skilja að muni geta fengið al-
menning til að hugsa. Menn
fara nú að skilja að í dýrtíðar-
paradís kommúnistanna verður
enginn sæll. Ástæðan til ótta
þeirra er sú, að upplýst er að
Islendingar geta nú ekki lengur
saltað síld, vegna þess að enginn
vill kaupa hana af þeim fyrir
það verð sem kostar að fram-
leiða hana. Og þetta er aðeins
byrjunin á því allsherjar at-
vinnuhruni, sem stefna komm-
únistanna, hinna miklu „um-
bótamanna“ (sem ýmsir telja
sér hag í að vingast við) er að
leiða yfir þjóðina. En nú er að
koma annað hljóð í strokkinn.
í fyrsta sinni skrifa ]>eir nú í
blað sitt á sunnudag á þessa
leið:
„Hér er stórhætta á ferðum.
Ef bjarga á atvinnulífinu og
nota þau tækifæri, sem til
eru til eflingar þess, þá þarf
stjórn í Iandið, sem læknar
tafarlaust dýrtíðarmeinið.“
Svona tala menn þegar þeir
eru orðnir hræddir við sin eigin
Frystihús og tvö vöru-
geymsluhús Kaupfélags Hall-
geirseyjar á Hvoli í Rangár-
vallasýslu hrunnu til kaldra
kola í gær. Tjónið af völdum
eldsins er afar tilfinnanlegt, m.
a. brann þarna allmikið af fóð-
urbæti, sem mjög erfitt er að
fá qftur.
Vísir liafði tal af Sveini Guð-
mundssyni, kaupfélagsstjóra í
Hallgeirsey í morgun, og skýrði
hann frá þessum atburði á
þessa leið:
Um tíuleytið í gærmorgun
var vélmaður, sem gætti frysti-
vélanna hér i ísliúsinu, var við
að eldur var kominn upp i ís-
húsinu. Magnaðist eldurinn
strax, svo að ekki var við neitt
ráðið. Áfast við íshúsið voru
tvö vörugeymsluhús, full af
vörum, eða því sem næst.
Brunnu þau bæði, ásamt ishús-
inu, til kaldra kola á tveimur
tímum, án þess að nokkru
verulegu af vörunum væri
b j argað. »
Þegar fréttist um eldsvoð-
ann, dreif að fólk frá flestum
bæjum í sveitinni, og ennfrem-
ur talsvert öflugt slökkvilið frá
ameríska setuliðinu, sem dvel-
ur hér í nágrenninu. Gekk setu-
liðið afar rösklega fram i
slökkvistarfinu, en árangui-slít-
ið. Það, sem liamlaði slökkvi-
starfinu einna mest, var að
ekkert vatn er hér, sem unnt er
að nota til þeirra hluta. Hafði
slökkviliðið aðeins tvö hand-
slökkvitæki til að bei’jast við
eldinn með, en þau reyndust
algerlega ónóg, sem eðlilegt er,
og brunnu húsin, öll þrjú, til
kaldra kola, eins og fyrr segir,
án þess að við nokkuð yrði
ráðið.
Enn er algerlega ókunnugt
um upptök eldsins, en verið er
að rannsaka það mál. Vörurn-
ar voru allar vátryggðar hjá
Sjóvátryggingafélagi íslands
h.f., en húsin voru tryggð lijá
Brunabótafélaginu.
verk. Þeir sem alltaf skrifa, tala
og framlcvæma allt af fullu á-
byrgðarleysi, þeir verða ein-
liverntíma dregnir til ábyrgðar
fyrir dómstóli þjóðarinnar. Þeir
heimta nú dýrtíðarmeinið lækn-
að tafarlaust. En hvernig væri
nú þetta ægilega dýrtíðarmein,
ef núverandi rikisstjórn hefði
ekki Iokað flóðgáttinni og liindr-
að frekar verðbólgu? Um það er
ekki rætt af komúnistum eða
öðrum, sem aka seglum flokk-
anna eftir því sem henta þykir
og þeir trúa að falli bezt í geð
háttvirtra kjósenda. Það sannast
hér, að þeir, sem hafa kjósend-
urna fyrir húsbónda, hafa þjóð-
ina fyrir þjón.
Komúnistarnir eru ábyrgðar-
lausir og geta hlaupið brott frá
flestu, nema staðreyndunum,
sem fá fólkið til að hugsa, hugsa
um sinn eigin hag, hugsa um
framtíðina. Það er málið, sem
þeir skilja. Og staðreyndirnar
munu koma. Þær munu koma
af sjálfsdáðum — með hjálp
kommúnista. Sumar eru komn-
ar, aðrar eru á leiðinni.
í hvert sinn sem þær tala og
einhver atvinnugreinin stöðvast,
væri ekki úr vegi fyrir þjóðina
að minnast þess, að hún hefir
fengið viðvaranir um hinar ægi-
legu afleiðingar dýrtiðarinnar
— ekki frá kommúnistum, held-
ur frá mönnum, sem meta liag
hennar meira en pólitíslct stund-
argengi.
Auk fóðurbætisins, brann •
þarna mikið af nýju kjöti, eða
allar þær birgðir, sem voru
í frystihúsinu, kornmeti og
vefnaðarvara í stórum stíl. Er
lieildartjónið afar tilfinnan-
legt, þótt vörur og hús væru
að vísu vátryggð.
Næstsíðasta umferð
br idgekeppni nnar
í gær.
Sveit Gunnars hæst.
I gær var keppt í sjöttu um-
ferð bridgekeppninnar, og
standa leikar að lienni lokinni
þannig, að sveit Gunnars Guð-
mundssonar er enn liæst, með
1874 stig. Stigatalan er þannig,
talið eflir fyrirliðum:
Gunnar Guðmundsson 1874 stig
Hörður Þórðarson .. 1832 —
Lárus Fjeldsted... 1792 —
Axel Böðvarsson .... 1754 —
Stefán Þ. Guðmundss. 1678 —
Brandur Brynjólfsson 1656 —
Gunngeir Pétursson .. 1650 —
Ársæll Júlíusson .... 1588 —
Af óviðráðanlegum orsökum
verður eltki liægt að spila á
sunnudaginn kemur. En spilað
verður á mánudagskvöldið
næsta þar á eftir á jlótel Borg.
/
Slökkviliðið
var kvatt að Alþýðuhúsinu viS
Hverfisgötu kl. 5.20 í gærmorgun.
HafÖi kviknað þar í á gangi á efsta
lofti. Eldurinn var slökktur von
bráðar.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 20.30 Erindi bænda- og hús-
mæðraviku Búnaðarfél.: Hvernig
höfum vér Islendingar reynzt sem
landnemar? (Pálmi Einarsson ráðu-
nautur). 20.55 Hljómplötur: Lög
leikin á xylofón. 21.00 Um daginn
og veginn (Bjarni Ásgeirsson al-
þingism.). 21.20 Útvarpshljómsveit-
in: Ensk þjóðlög. 21.35 Einsöng-
ur: Kristján Kristjánsson syngur
ný lög eftir Pál ísólfsson: a) Sá-
uð þið hana systur mína. b) Sökn-
uður. c) Sumar. d) Heimir. e)
Söngur völvunnar. 21.15 Fréttir.
sín undir komandi vor og sumar,
og ber talsvert á vakningu á auk-
inni fegrun umhverfisins víða í
bænum í sambandi við gróður og
trjárækt.
Er þess ekki vanþþrf, að þeim
húsagörðum fjölgi, sem gefið geti
hinni sementsgráu byggð líf og liti,
með fjölbreytni margháttaðs gróð-
urs.
En ýmsar hættur leynast á vegi
garðeigenda, einkum við fjölfarn-
ar götur, sem lýsir sér í áreitni og
skemmdarfýsn óþroskaðra borgara
eða unglinga, sem sýna einstaka
lítilsvirðingu og kæruleysi fyrir
viðleitni samborgaranna í fegrun
bæjarins og eigin umhverfis
Mun eg í dag gera þá hlið máls-
ins lítillega að umtalsefni, og nefna
tvö hryggileg dæmi af fjölda mörg-
um.
*
Wið lestur og athugun þessara
® dæma, vænti eg þess, að bæjar-
búum megi ljóst verða, að enn er
mörgu ábótavant, og að uppeldi
skortir og eftirlit með öllu, sem gert
er til fegurðarauka í bænum, jafnt
hjá einstáklingum sem því opinbera.
Einnig þarf mjög aukið eftirht með
þeim skemmdarvörgum, sem aldrei
Skíðamóti Reykjavíkur hélt á
fram í gær og fyfradag og var
þá keppt í göngu og stökki. Gö
ngumeistari Reykjavíkur varð
Björn Blöndal (KR), en stökkm
eistari Sveinn Sveinsson (ÍR).
Hætt var við brunkeppnina, veg
na óhagstæðs veðurs síðari hluta
dags í gær.
í fyrradag var keppt í göngu
fyrir 17—19 ára og 20—32 ára
(a og b flokk).
í göngu 17—19 ára urðu úrslit
þessi:
1. Lárus Guðmundsson (KR)
51 mín. 59 sek.
2. Þórir Jónsson (KR) 53 mín.
40 sek.
3. Ragnar Ingólfsson (KR) 54
mín. 39 sek.
Göngubrautin var rúml. 10
km.
I slciðagöngu a og b flokks
urðu úrslit þau, að Björn Blön-
dal (KR) varð fyrstur á 1 klst.
20 mín. 20 sek. 2. varð/Hjörtur
Jónsson (KR) 1 klst. 21 mín. 47
sek. og 3. varð Stefán Stefánsson
(Á) á 1 klst. 21 mín. 49 sek. —
Göngubrautin var 14 km. löng.
Færi var þungt og veður lield-
ur vont meðan á göngunni stóð.
Skíðastökkin fóru fram í gær-
iiiorgun af stökkpallinum stóra
við Kolviðarhól, og er það í
fyrsta skipti, sem lceppni fer
fram af lionum.
1 sldðastökki 17—19 ára urðu
úrslit þessi:
1. Ilaukur Benediktsson (ÍR),
blaut 208.8 stig. Stölddengdir
hans voru 30.5 og 32 metrar. 2.
Lárus Guðmundsson (KR),
lilaut 201.6 stig. Stökklengdir 29
og 29.5 metrar. 3. Magnús Guð-
mundsson (SSI4), lilaut 200.5
stig. Stökldengdir 28 og 31 metr.
I skiðastökki 20—32 ára (a og
b flokki), sigraði Sveinn Sveins-
son (ÍR), hlaut 211.7 stig. Stökk-
lengdir 35.5 og 35.5 metrar. 2.
Sverrir Runólfsson (ÍR), hlaut
204.8 stig. Stökklengdir 32 og
32.5 metrar. 3. varð Stefán Stef-
ánsson (Á), hlaut 189.2 stig.
Stökklengdir 29 og 29.5 metrar,
Lengstu stökki náði Björn
Blöndal (KR), 36 metrum, en
liann féll í stökkinu.
Brunið átti að fara fram eftir
liádegið í gær, en vegna liríðar
varð að liætta við það.
geta gengið 'fram hjá veikbyggðum
girðingum — sem geta verið til
mikillar prýði, — án þess að reyna
á þeim kraftana. Skemmdarfýsa
margra bæjarbúa gerir húseigend-
ur smátt og Smátt kærulausa íyrir
endurbótum.
*
pyrra dæmið sem eg tek, er saga
“ roskinna hjóna nálægt miðbæn-
um, um ótrúlega skemmdarfýsn ein-
hverra næturflakkara.
Húsmóðirin hafði á rúmum ára-
tug komið sér upp fögrum blóni-
garði með myndarlegum trjágróðri.
Áhuginn fyrir ræktun og fegrun
garðsins var mikill, og öll þessi ár
hugsað um garðinn sem hluta heiin-
ilsins, er jafn sjálfagt væri að nostra
við og fegrun heimilisins innan
veggja. —
Allir þeir, sem sjálfir gróðursetja
fagrar jurtir og fylgja þeim með
umönnun til þroska, tengjast garí-
inum sínum sem nánum vini, hversu
lítill sem hann kann að vera, —
jafnvel einstök tré verða hjartfólgn-
ari öðrum, eftir þeirri vinnu og
þeirra kostgæfni, sem ræktun þeirra
var samfara.
Einn sumarmorgun, þegar út var
litiÖ, voru 8 stœrstu og fegurslu
trjájurtirnar rifnar upp með rótum,
af völdum einhverra þorpara, og svo
að öruggt væri, að ekki mætti nota
þær að nýju, höfðu þær allar vcrið
mölbrotnar í þokkabót. Sömu örlög
hlaut Iítill, snotur trébekkui, scm
síðar fannst á næstu lóð, illa leik-
Islenzk leikkona
leikur á ensku,
Frú Inga Laxness í
„Angel Street.“
Frú Inga Laxness, sem í haust
sigldi til Englands til að afla
sér leikmenntunar, hefir aftur
verið ráðin til að leika hlutverk
frú Manningham í „Angel
Street“ eftir Patrick Hamilton.
Amerísku liðþjálfarnir Mel-
ville Brandt og Richard Wend-
leý, sem léku aðal-karlmanns-
hlutverkin, þegar leikrit þetta
var sýnt í leikhúsum ameríska
liersins- hér, eru nú staddir í
Englandi, og álcváðu þeir að
taka leikritið til sýningar að
fengnu leyfi herstjórnarinnar,
þegar frú Inga gaf kost á að
leika sitt hlutverk. Auk þeirra
leikur Leo Minkin liðþjálfi lít-
ið hlutverk, en hún tók einnig
þátt í sýningunni hér.
Leikritið var frumsýnt í
febrúarlok í Palace Court leik-
húsinu í Bournemouth, og seg-
ir m. a. þetta um sýninguna í
„The Bournemouth Daily Ec-
ho“:
„Hið alkunna leilcrit Patrick
Hamiltons „Angel Street“ („Gas
Light“) er sýnt fyrir sérstaka
gesti þessa vikuna í Palace Court
leikhúsinu.
„Hin ágæta íslenzka leikkona
Inga Laxness fer stórlcostlega
vel með hlutverk frú Manning-
ham, konunnar, sem er að kom-
ast á flugstig með að verða
brjáluð af völdum eiginmanns
síns, morðingjans,er leitar fengs
eftir fimmtán ára gamlan glæp,
og Melville Brandt liðþjálfi er
mjög sannfærandi og hæfilega
illúðlegur í hutverki hins sér-
góða eiginmanns.
Richard Wendley liðþjálfi fer
ágætlega með lilutverk Ruff
lögreglumanns, sem að lokum
kemur upp um Manningham og
bjargar konu hans ....
Melville Brandt setti leikinn
á svið.
Sýningar eru á hverju kveldi
ld. 6,30 og auk þess kl. 2.30 á
miðvikudögum og laugardög-
um.‘‘
inn, en á bekknum hafði húsmóðir-
in hvílt sig við garðvinnuna, og
heimilisfólkið notið þessa litla, fagra
gróðurreits.
*
essa meðferð einhverra menn-
ingrarlausra aumingja hlutu
margra ára kærleiksrík handarvik
þessara samborgara í því að gera
umhverfi sitt, og okkar hinna, rík-
ara og fegurra. Tjón af siíkum
skemmdarverkum verður ekki metið
til fjár, né getur hegning liirtna
seku, sem þó sjaldan finnast, bætt
skaðann.
*
Q einna dæmið er um nýgræoinga
þá, sem settir voru niður við
Arnarhólstún fyrir ári síðan.
Nokkrum dögum eftir að frá þeim
hafði verið gengið, lágu þeir einn
morguninn hingað og þanga.Ö um
túnið, rifnir upp og meira og minna
eyðilagðir.
Hvað finnst mönnum um slíkan
þorparahátt, og hvað skal til varn-
ar verða?
*
W 5 mínum dómi eru það fyrst
** og fremst skólarnir, æðri sem
Iægri, er þurfa að koma-því beint
; inn í fræðslukerfið, að ala hina upp-
• vaxandi kynslóð upp i virðingu fyr-
í ir öllu því, sem gert er til fegr-
| unar, og þá einkanlega öllu ]>ví, er
‘ Iýtur að ræktun og gróðri. Leggja
verður meiri áherzlu á að þroska
Húsakaup
Yil selja liús, 5 herb. laus
14. maí, og skipta eða kaupa
einbýlisliús í bænum. Uppl.
á afgr. blaðsins.
GARÐASTR.2 SÍMI 1899
Magnús Thorlacius
hæstaréttarlögmaður.
Aðalstræti 9. — Sími: 1875.
hreinar og góðax
kaupir hæsta
verði
Félagsprentsmiðjan h.f.
Bezt að anglýsa í Vísi
Bílferð
V.
um Borgarnes á Snæfellsnes
á morgun (n. k. þriðjudag).
Uppl. á bifreiðastöð íslands.
Sími 1540.
HELGI PÉTURSSON.
Kvikmyndaleikara
KORT
fást í hljóðfæraverzl.
PRESTO
Hverfisgötu 32.
og glæða fegurðarsmekk unglinga
og kenna umgengnismenningu meira
en gert hefir verið.
Heimilin geta hér verið, og eru
án efa víða, mjög góður skóli í*
þessum efnum, en þó erum við tví-
mælalaust mjög skammt á veg
komnir enn, eins og ótal dæmi sýna,
og útlit bæjarins vitnar um injög
víða.
*
■pg er hins vegar sannfærður tim
að efniviðurinn er góður, og
fljótt megi takast að ná öruggunn
árangri, ef uppeldisstofnanir og
heimili taka höndum saman um að:
kveða niður kæruleysi og virðingar-
leysi barna og unglinga fyrir um-
hverfi sínu, eignum og starfi ná-
ungans. Hefði þar margur, sem
kominn er til ára sinna einnig gott
af að læra betur að meta þýðingu
þess, að trassaskapur og niðurníðsla,
eða afskiptaleysi augljósra galla á
almannafæri í þessum efnum, er
ekki holl fræðsla yngri kynslóðinni,
um leið og það er augljósasti vott-
ur um menningarstig hvers tíma.
Fordæmið í öllu því, er lýtur að
fegrun og góðri hirðingu bæjarins,
verður að koma í ríkum mæli frá
stjórn hins opinbera, bæ og ríki,
sem á að hafa sem hreinastan skjöld
í öllu því, er varðar einföldustu og
sjálfsögðustu kröfur í bæjarmenn-
ingu.
Við megum ekki láta allt dankast
og drasla.