Vísir - 04.07.1944, Blaðsíða 2

VISIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BIAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla Hverfisgötu 12
(gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar: 166 0 (fimm línur).
Verð kr. 4,00 á mánuði.
Lausasala 35 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Danska söfnunin.
FJÁtóÖFNUNIN til nauð-
staddra Dana liefir geng-
ið mjög að óskum, og er nú
svo komið, að inn liefir verið
greitt til skrifstofu söfnunar-
nefndar nokkuð á, 3. hundrað
þúsund krónur, en vitað er að
allmikil framlög frá einstakl-
ingum og félögum eiga eftir að
berast ennþá. I upphafi var ætl-
unin að veita dönskum flótta-
mönnum i Svíþjóð fyrst og
fremst styrk til lífsuppihalds,
en að fengnum nánari upplýs-
ingum ,hvarf nefnd sú, er söfn-
unina hefir með liöndum, að því
ráði að gera hana enn víðtæk-
ari, þannig að fénu yrði aðal-
lega ráðstafað í þarfir nauðu-
lega staddra Dana að striðinu
loknu. Frjálsir Danir hér á
landi gáfu þær upplýsingar, að
einkum myndi verða hörgull á
margskonar prjónlesi og mat-
vörum í lok ófriðarins. Hefir
því nefndin hallast að því ráði
að kaupa vel unnið prjónles,
sem geymt' verður þar til þvi
er unnt að ráðstafa. Hefir tug-
þúsundum verið varið til þessa,
en mun þó verða miklu meir
um það lýkur.
Nokkurt hlé hefir orðið á
framkvæmdum af hálfu nefnd-
arinnar, af eðlilegum ástæðum,
en nú verður hinsvegar hafizt
handa að nýju. Fé hefir þó hor-
izt til skrifstofunnar, einkum
utan af landi, en þar hafa prest-
ar og fleiri góðir menn haft
forystu um söfnun. Jafnhliða
hafa svo skólarnir beitt sér fyr-
ir söfnun meðal aðstandenda
skólabarna, og er siðast var vit-
að, nain fjárhæðin, sem þannig
hafði safnast um tvö hundruð
þúsund krónum. Kennarar
munu hafa í hyggju að ráðstafa
því fé til nauðstaddra bama á
Norðurlöndum og er söfnunin
ekki á vegum þeirrar nefndar,
sem beitti sér fyrir fjársöfnun
til Dana, þótt til hennar hafi
verið efnt að nokkuru í sama
augnamiði og um svipað leyti.
Allar líkur eru til að ekki líði
á mjög löngu þar til Danir losna
undan oki innrásarhersins. Þeg-
ar þar að kemur þurfum við
íslendingar að vera við því bún-
ir að veita skjóta og góða hjálp
og fyrsta hjálpin er sú bezta.
Söfnunarnefndin lét sig dreyma
um að safna allt að einni milljón
króna, en hvort það tekst eða
ekki skal ósagt látið fyrr en á
reynir. Hitt er víst að flestir Is-
lendingar bera svo hlýjan hug
til dönsku þjóðarinnar, að þeir
myndu sízt telja þá fjárhæð um
of, en frekar um van. Fjársöfn-
unin mun væntanlega dragast
nokkuð fram á haustið, með þvi
að sumarmánuðirnir eru að
sumu leyti óhentugir til slikrar
starfsemi. Menn eru í önnum,
aðrir á ferð og flugi og hyggja
lítt að ýmsu því, sem þeir vildu
þó gjarnan leggja nokkurt lið-
sinni. Aðaltriðið er að menn
fresti því ekki þar til söfnun-
inni er lokið.
Fjársöfnunarnefndinni er
mætavel ljóst að mjög hefir ver-
ið reynt að undanförnu á örlæti
þjóðarinnar og jafnframt að
margt er ógert hér i landi, sem
ástæða væri til að styðja með
almennum fjárframlögum. Svo
er það alltaf í öllum löndum, en
Aðalsafnaðarfundm* Hallgrimasóknar:
Samþykkt að íá leyfi til að
hefja þegar byggingu á
miðhluta kirkjunnar.
Úr greinargerð um
skipulag íþróttavalla.
Nýlega hefir blaðinu borizt
allítarleg greinargerð frá Bene*
dikt Jakobssyni íþróttafulltrúa
bæjarins, um skipulag íþrótta-
valla hér í bænum.
Fyrir nokkrum dögum var
aðalsafnaðarfundur Hallgríms-
sóknar haldinn í Austurbæjar-
skólanum.
Voru gerðar þar nokkrar á-
lyktanir um kirkjumál safnað-
arins, en merkilegust var álykt-
un sú, er gekk í þá átt, að söfn-
uðurinn fengi leyfi til þess að
hefjast handa um byggingu
Hallgrímskirkju á Skólavörðu-
hæð, eftir teikningu Guðjóns
Samúelssonar, enda verði aðeins
byggður miðhluti kirkjunnar,
það er að segja slcipið sjálft. I
fyrstu var það raunar ætlunin
að byggja aðra álmuna, en nú
hefir verið fallið frá því, vill
söfnuðurinn fyrst láta bvggja
miðhluta kirkjunnar.
Á fundinum, sem var fjöl-
mennur, ríkti samstilltur áhugi
fyrir kirkjubyggingarmálinu pg
létu menn í Ijósi óánægju sina
vfir þeim drætti, §em þegar er
orðinn í þessu máli.
Á fundinum áttu samkvæmt
lögum tveir menn að ganga úr
sóknarnefnd, þeir Ingimar
Jónsson skólastjóri og Gísli
Jónasson yfirkennari, en þeir
voru báðir endurkosnir í einu
hljóði.
Á fundinum flutti biskupinn
yfir íslandi, dr. Sigurgeir Sig-
urðsson, ræðu sem var þöldcuð
af fundarmönnum, og einnig
þökkuðu fundarmenn lionum ó-
drepandi áhuga hans og ágæta
forustu í kirkjubyggngarmál-
inu.
Dósentembættl angljst
lanst til imisóknar.
I síðasta Lögbirtingablaði er
dósentsembættið í guðfræði-
deild við Háskóla íslands aug-
lýst laust til umsóknar og er
umsóknarfrestur til 1. ágúst nk.
þrátt fyrir það hefir danskur al-
menningur styrkt íslenzku þjóð-
ina vel og drengilega þegar
mest hefir á reynt og væri vel
til fallið að við sýndum að við
minnumst þess og kunnum að
launa greiða. Danska þjóðin á
um sárt að binda. Hefði liún
fengið að ráða sér sjálf væri
engin neyð þar í landi. Ofbeldið
hefir um stund komið henni á
kné, þannig að neyð stendur
fyrir hvers manns dyrum í
ófriðarlok. Daglega berast
fregnir um óeirðir í Danmörku
víðsvegar, en þó einkum í
Kaupmannahöfn síðustu dag-
ana. Við Islendingar getum
ekkert gert nú um stund til að
létta dönsku þjóðinni raunirnar,
en við getum það síðar og við
eigum að gera það eftir mætti.
Þar er um heilbrigða norræna
samvinnu að\ ræða, sem ekki
kemur fram í orðunum einum,
hedur fyrsf og fremst í verki.
Slikt er íslenzku skapferli eðli-
legra, en orðagjálfrið eitt, —
þótt það geti verið meinlaust og
gagnslaust. Bróðurleg orð eru
altlaf góð, en bræðraþel, sem
sannast í framkvæmdinni er
betra. Flestir íslendingar eiga
ættingja eða vini í Danmörku,
og margir liafa þar notið góðs
um langan tíma eða skamman.
Margir hafa stundað þar nám
og eiga þaðan Ijúfustu endur-
minningar sínar. Geri hver sá
skyldu sína, sem ber hlýhug til
dönsku þjóðarinnar verður
fjársöfnunin okkur til sóma,
og enginn má liggja á liði sinu,
sem þykist eiga Dönum gott
upp að unna, eða þeim eitthvað
að þakka.

Þ. Scheving Thorsteins-
son gefur 7.500 krónur
í styrktarsjóð.
Um daginn var sagt frá þvi
hérna í blaðinu, að Þorsteinn
Sch. Thorsteinsson lyfsali hefði
gefið 16.500 kr. í minningarsjóð
um föður sinn, vegna þess að þá
var 25 ára starfsafmæli Þor-
steins sem lyfsala. Þennan sama
dag gaf Þorsteinn einnig 7.500
kr. til „Styrktarsjóðs ekkna og
munaðarlausra barna islenzkra
lækna“, til minnngar um 74
látna íslenzka lækna og eina
læknisfrú, móður Þorsteins, frú
Þórunni Thorsteinsson. Meðal
lækna ]>eirra, sem hér um ræð-
ir, er Bjarni Pálsson landlækn-
ir, en hann stofnaði Reykjavíkur
apótek árið 1760.
I. flokks mótið:
Er í þessari greinargerð fyrst
tekið til athugunar sldpulag
valla mála, vallaþörf og hvern-
ig henni sé fullnægt, en síðan er
þar rætt um framtíðarskiplag
vallamálanna og hvernig því
verði komið í framkvæmdinni.
Segir íþróttafulltrúi, að fast
eða ákveðið skipulag fyrir vall-
armál bæjarins hafi í raun og
veru ekki verið til fram til þessa
tíma og sé ekki enn. Fyrsti
knattspyrnu- og íþróttavöllur-
inn var aðeins ruddur malar-
völlur, sem íþróttamenn gerðu
sjálfir, og var þessi völlur not-
aður um 20 ára skeið, eða til
ársins 1928, en þá eignuðust
bæjarbúar „nýja íþróttavöll-
inn“, og var sá völlur byggður
fyrir fé úr bæjarsjóði, en af-
hentur íþróttafélögunum til af-
nota. Þessi völlur er, eins og
kunnugt er, enn við lýði.
Á þessu ári eru nothæfir 5 í-
þróttavellir hér i bænum, eða 2
malarvellir og 3 túnvellir.
K.R. hæst.
Síðustu leikir 1. flokks móts-
ins, sem fram fóru fyrir helg-
ina, fóru þannig að K. R. vann
í. R. 2:1 og Fram vann Víking
3:0.
Standa leikar þannig, að K.R.
liefir flest stig, 6, Valur 4 stig,
Fram 4 stig, I. R. 2 stig og Vílc-
ingur ekkert.
Úrslitaleikir mótsins fara
fram n. k. fimmtudagskvöld og
keppa þá Valur og Víkingur og
Fram og K. R.
Hæstu útsvör
á Hkranesi.
Niðurjöfnun útsvara er nú
lokið á Akranesi, en hæztu út-
svarsgreiðendur þar eru Har-
aldur Böðvarsson & Co. 65 þús.
kr. og h.f. Víðir 48 þús. kr.
Bátar á Akranesi eru þessa
dagana að búast á síld norður
í land og sumir þegar farnir.
I sambandi við framtíðar-
skipulagið bendir íþróttafulltrúi
á það, að lóðin við Barónsstíg,
milli Sundhallar og Egilsgötu,
hornlóðin við Flókagötu og
Rauðarárstíg, Golfskálahæðin
og Vatnsmýrin séu hentugir
staðir fyrir æfingavelli og megi
lagfæra þá með litlum tilkostn-
aði, í því skyni.
Að öðru leyti bendir íþrótta-
fulltrúinn á, að stefna bæjaríns
1 vallarmálum eigi að vera sú,
að aðaláherzlan skuli lögð á, að
komið verði upp íþróttaleik-
vangi í Laugadal á næstu árum,
að íþróttavellinum á Melunum
verði haldið við, að komið sé
upp ódýrum bráðabirgða-æf-
ingavöllum, að löndum undir
æfingavelli verði úthlutað til i-
])róttafélaganna og að sam-
þykkt verði reglugerð fyrir út-
hlutun slíkra svæða.
Næturakstur:
Bifröst, sími 1508.
_c.r—
Scrutator:
c v
'RjcudAlx
Frú Helga Sigurðsson,
kaupkona, sem flestir munu kann-
ast við hér í bæ og víðar um land,
hefir dvaliS í Ameríku um all-
langt skeið að undanförnu. Hefir
hún sett upp skrifstofu í New
York og annast heildsöluviðskipti
fyrir íslenzka kaupsýslumenn. Frú
Sigurðsson var formaður Rotary-
klúbbs kvenna hér í bænum ,og
stofnandi hans. The Post-Standard,
Syracuse og fleiri amerísk blöð
birta nýlega viStal við frú Sig-
urðsson og útdrátt úr erindum,
sem hún hefir haldið i Zonta-
kiúbbnum þar 1 fcorg, en þar mun
vera um Rotary-klúbb að ræða. 1
erindum s’num gefur frú S'gurðs-
son \fj;’ií yfir þróunina hér á
landi, lýsir fyrst tunguni og bók-
menntunum í stuttu máli, þá jarÖ-
hitanum og notkun hans viö fram-
leiðslu grænmetis og ávaxta, al-
þýðufræðslu og skólaskyldu barna,
tungumálanámi þeirra, íslenzkum
konurn og klæðaburði þeirra og
viðskiptunum yiÖ Ameríku eftir
að styrjöldin hófst. 1 veizlum þeim,
sem Zonta kvenklúbburinn hélt
frú Sigurðsson voru margir og
merkir gestir, einkum stjórnendur
borgarinnar og stærstu fyrirtækj-
anna. Fenginn Hafði verið islenzk-
ur fáni frá Canada og hengdur bak
við öndvegi þar sem stjórnendur
félagsins og frú Sigurðsson sátu.
Kór söng íslenzkja þjóðsönginn
„Ó, guð vors lands“ og hafði æft
hann í viku. Var meðferðin mjög
góð i allaí staði og vakti hrifningu
gestanna. Góður rómur var einn-
ig ger áð erindum írú Sigurðsson
í samsætunum, að því er þlaðaum-
mæli herma.
j
Fólksflutningar
eru á margan hátt erfigir hér á
landi. Þannig má heita að Vest-
firðinga- og Austfirðingafjórðung-
ur séu i meiri háttar einangrun, og
menn telja guÖsþakka vert að fá
bifreiðar fyrir kr. 500.00 á degi í
Norðurlandsför, enda frekar um
náð og miskunn af hálfu bifreiða-
stjóranna að ræða en beina þörf.
Bifreiðar eru lítt fáanlegar í smá-
ferðir hvað þá lengri, og nokkurn
veginn sama á hvaða tíma dags
beðið er um þær. Nokkuð tíðkast
að flytja menn í vörubifreiðum á
skemmtistaði eða frá, og kann á-
stand þeirra þó sizt að hvetja til
slíkra fólksflutninga. Lítið má út
af bera til þess að hlassið liggi að
nokkuru eða öllu á veginum eða
utan við hann, og algengt er að
menn .hafi beðið bana við að falla
af vörubifreiðum. Ættu slíkir
flutningar því helzt að leggjast
niður með öllu. Bifreiðastjórarnir
taka á sig verulega áhættu að því
er bótaskyldu snertir, — jafnvel
svo mikla að þeim myndi alger-
lega um megn að standa undir, ef
fast væri eftir gengið. Hinsvegar
fá þeir sama og engar tekjur af
flutningunum og má frekar segja
að þar sé um greiða af þeirra
hendi að ræða, en atvinnu eða
tekjuauka. Slíkir flutningar eru
hættulausir ef menn nota sæmilega
aðgæzlu, en hún vill oft fará út
um þúfur, þegar ekið er heim af
skemmfunum. Er því mjög var-
hugavert að flytja stóran hóp
manna á vörubifreiðum, jafnvel
þótt varlega sé ekið, — hvað þá
ef ekki er sýnd varúð í akstrinum,
hvorki af bifreiðastjóra né farþeg-
um.
Skeyti forsetans
til De Gaulle.
Forseti íslands hefir svarað
heillaóskum de Gaulle liers-
liöfðingja, foringja frjálsra
Frakka á þessa leið:
lýðvþakka yður hjartanlega
kve?5jU yðar í tilefni af stofnun
lýðveldisins og kjöri mínu til
forseta, svo og afstöðu bráða-
birgðastjórnar Frakklands til
þessa sögulega viðburðar. Eg
get fullvissað yður um að ís-
lenzka þjóðin og eg fylgjumst
með mikilli ánægju með þeirri
þróun, sém færir frönsku þjóð-
ina nær og nær markinu að fá
frjáls umráð yfir liinni sögu-
frægu fósturjörð sinni og flyt
um leið frönsku þjóðinni, bráða-
birgðastjórninni og yður sjálf-
um innilegar fx-amtíðaróskir
mínar og íslendinga með von
um góð fi-amtiðarviðskipti milli
þjóða okkar“.
„Sveinn Bjömsson“.
— B Æ K U R„—
Jules Verne:
LEYNDARDÓMAR
SNÆFELLSJÖKULS.
Flestir Islendingar munu
kannast við franska skáldsagnar
höfundinn Jules Verne, að nafn-
inu til, þótt elcki væri fyrir ann-
að en bókina „Umhverfis jörð-
ina á 80 dögum“, sem þýdd hef-
ir verið og lesin mjög fyrir ald-
arfjórðungi eða svo. Þótti hún
furðuleg hugarsmíð á sinni tíð
og harla ólíkleg til að standast
í fi'amkvæmdinni, en hugarór-
arnir standa nú langt að baki
veruleikanum. Leyndardómar
Snæfellsjökuls er með sama
markinu brennd, en þar hefir
þó höfundurinn komizt það
lengra í hugai’fluginu, að enn
ber bókin merki þess og ekki
annars að uppistöðunni til. —-
Tveir vísindamenn talca sig
upp, leggja leið sína til íslands,
fara niður í gígop á Snæfells-
jökli allt til miðju jarðhnattai’-
ins, en koma aftur út í dags-
ljósið á Stromboli. Auðvitað
gerast mörg og mikil ævintýri
á ferð þessari. Skemmtileg er
lýsingin á dvöl ferðalanganna í
Reykjavík og ferð þeiri’a vestur
um Snæfellsnes, og er ekki ann-
að sýnilegt, en að höfiindurinn
hljóti að hafa ferðazt eitthvað
um hér á landi, þótt fullyrt sé
að svo hafi ekki verið. Frásögn-
in er of sönn til að vera hugar-
burður einn, þótt ýkjur séu þar
nokkrar, og ótrúlegt að höfund-
ur hafi að fullu og öllu stuðzt
þar við annarra frásögn af land-
inu, sem þó er ekld loku fyrir
skotið.
Bókín er skemmtilestur fyrst
og fremst. Þýðingin er lipui’lega
gerð, af Bjarna Guðmundssyni
blaðafulltrúa, en útgefandi er
Bókfellsútgáfan, sem nú hefir
á skömmum tíma látið frá sér
fara margar ágætar bæltur ým-
islegs efnis. Er í rauninni furðu-
legt, að bókin skuli elcki hafa
verið þýdd fyrr á íslenzka
tungu, með því að hún er sízt
óskemmtilegri en Umhverfis
jörðina á 80 dögum, en hefir
miklu meira erindi til Islend-
inga. Missagnir í bókinni þurfa
engan að hræða, en geta vakið
þægilegan hlátur hjá kunnug-
um. Bókin er ekki skrifuð sem
óyggjandi sannindi, en þrátt
fyrir það er liöfundurinn furðu
naskur á íslenzkt eðli og þjóðar-
einkenni eins og var og hét ,fyrr
á öldum. Þeir, sem komizt hafa
upp á þúfurnar á Snæfellsjökli,
munu sannfærast um að þeir
hafi farið mikils á mis, við að
rannsaka jökulinn ekki nánar
og feta í slóð hugarfars Jules
Verne, — sem væntanlega er þó
ekki sjáanleg. Frágangur er
góður á bókinni. K. G.
Þið, sem eruð að fara í
sumarfrí, gleymið ekki
að kaupa happdrættis-
miða um
sumarbústaðinn
og bifreiðina
í einum drætti. — Ef
heppnin er með, verðið
þið rík, þegar þið komið
heim.
Siemens-eldavél.
Lítið notuð Siemens-
eldavél til sölu. Uppl. í
síma 2303.
Þið, sem ekki lcomist í
sumarfi’í, getið farið
í fallega sumarbústaðinn
við Elliðavatn í eigin bifreið
ef þið kaupið happ-
drættismiða Frjálslynda
safnaðarins á 5 krónur,
og heppnin er með.
l
Sumarbústaður
I
óskast til leigu tímabil-
ið 8.—24. júlí, eða leng-
ur. Tilboð merkt „Sum-
arbústaður“ leggist inn
á afgr. blaðsins fyrir
fimmtudagskvöld. -
Húsgögn.
1 kvþld eftir kl. 7 verða
til sýnis og sölu á
Frakkastíg 22, kjallara,
3 kommóður, klæða-
slcápur, þvottaborð og
2 eldhússkápar. Komið
og gerið góð kaup.
5 kr.
er lítill peningur nú á
tímmn, en sumarbústað-
Ur og bifreið er stórfé.
Væri ekki reynandi að
freista gæfunnar og
kaupa happdrættismiða
Frjálslynda safnaðar-
ins
KINGFISHER
VEIÐISTÖNG,
8V2 fet, með hjóli og
öllu tilheyrandi, til sölu
nú þegar. Tilboð, n^erlct
„Veiðistöng", sendist
afgr. blaðsins. t
Lauískálacafé.
Nokkrar
stúlkur
vantar
strax.
Uppl. í síma 1965.
Döðlur
Klapparstíg 30. - Sími: 1884.