Vísir - 08.11.1944, Blaðsíða 2

VISIR
VISIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BIAÐAÚTGÁFAN VíSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Gnðlangsson
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félapsprentsmiðjunn
Afirreiðsla Hverfisgötn 12
(gengið inn frá Ingólfs«træti)
Simar: 1 66 0 (fimm línur).
Verð kr. 4,00 á mánuði.
Lausasala 35 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Verst eru eigin víti
tjóðviljinn segir það og Al-
* þýðublaðið segir það, segir
stefnuleysið í Morgunblaðinu,
og þá getur vitanlega ekki ver-
ið um þjóðnýtingu að ræða í
samningum stjórnarflokkanna.
Þessi blöð — tvo sannleikans
postula — leiðir Morgunblaðið
sem vitni, — og hvort þarf þá
frekar vitnanna við. Morgun-
blaðið hefir aldrei orðið þess
vart, að ofangreind vitni bæru
fals á eiturtungu innan hun-
angsvara, þegar þau gera gæl-
ur við trúgirni þjóðarinnar. —
Nei-nei, sussu nei og „svei att-
an Vísi“.
Morgunblaðið hefir milcið
traust á núverandi forsætisráð-
herra, svo sem vera ber. Skal
hann leiddur í vitnastúkuna
gegn Þjóðviljanum og Alþýðu-
blaðinu, en þau ein orð hans
tilfærð, sem hann lét sér um
munn fara, er hann skýrði Al-
þingi frá samningum stjórnar-
flokkanna og prentuð voru
í Morgunblaðinu sjálfu laugar-
daginn 4. nóv. 1944. Ráðherr-
ann segir: „Er það ætlað, að
einstaklingar og félög, þarmeð
talin bæjar- og sveitarfélög,
kaupi þessi tækí, og gert
ráð fyrir að ef þess gerist
þörf, muni ríkisstjórnin hlutast
til um stofnun félaga í því
skyni. Jafnframt verður að gera
ráð fyrir að ríkið sjálft geti
orðið eigandi einhverra tækja“.
Síðustu orð ráðherrans skýra
sig sjálf. Hitt er vafasamara,
hvern þátt ríkið á að eiga í
„stofnun félaga“, sem ráðherr-
ann talar um, — en auk þess
hefir ráðherrann ekki gert ráð
fyrir að svo gæti farið, að ein-
staldingarnir kærðu sig ekki
um að kaupa 300 milljónirnar
og verja þeim í tæld, sem óhjá-
kvæmilega yrðu rekin með
halla. Bregðist einstaklingarnir,
hver á þá að kaupa? Sé halla-
rekstur auðsær í sjávarútvegin-
um fyrirfram, hver vill þá taka
að sér slíkan rekstur? Nú eru
jafnvel tugir báta auglýstir til
sölu í ríkisútvarpinu á hverju
kvöldi. Bendir það í þá átt, að
menn séu ginkeyptir fyrir slíkri
útgerð? Nú má gera ráð fyrir
að ríkisstjórnin sitji að völdum
í fullum friði innbyrðis í 14—
15 mánuði í lengsta lagi. Hafi
málefnasamningur hennar
nokkurt gildi, hlýtur stjórnin
að framkvæma hann og kaupa
tækin á þessu tímabili, en mik-
il má breytingin vera orðin frá
valdatöku stjórnarinnar, ef hún
getur troðið öllum þessum tækj-
um upp á menn á svo skömm-
um tíma, — en hitt er svo auka-
atriði, hvort slík tæld, sem ráð
er fyrir gert að lcaupa, verða
fáanleg á erlendum markaði.
Framkvæmi stjórnin málefna-
samninginn, verður ríkið fyrir-
sjáanlega að bera veg og vanda
af framkvæmdinni, — ekki að-
eins innkaupum tækjanna, held-
ur væntanlega einnig rekstrin-
um.
Svo kemur rúsínan í pylsu-
endanum, eins og Morgnnblað-
ið og danskurinn orðar það.
Ráðherrann segir, — og raunar
stendur það sama í málefna-
samningnum: „Komi til veru-
legra útgjalda ríkisins í þessum
Sýning byggingamálaráð-
stefnunnar er hin eftir-
tektarverðasta.
Hún var opnuð fyrir almenning
1 gærdag.
j^ýning byggingarmálaráðstefnunnar hófst kl. 1 e. h. í gær-
dag í Hótel Heklu. Hefir verið innréttaður stór og
smekklegur salur á neðstu hæð Hótelsms fynr þessa sýn-
ingu (gengið inn frá Hafnarstræti). Trésmiðjan Rauðará
hefir séð um innréttinguna, og hefir Pétur Ölafsson fram-
kv.stj. haft á hendi umsjón verksins, en teikningu að inn-
réttingunni gerði Stefán Jónsson teiknari. Framkvæmdar-
stjóri sýningarinnar er Ölafur Guttormsson stud. jur.
Strax og maður ep kominn
inn fyrir dyr sýningarsalarins
verður maður þess áskynja, að
hér er um hina merkilegustu
sýningu á sviði byggingarmála
að ræða. Allflest byggingafyr-
irtæki hér i bæ, og reyndar víð-
ar, hafa lagt fram sinn skerf
til þessarar sýningar. Yrði það
allt of langt mál, að telja þau
hér upp öll, en þó skal tekið
fram, að áberandi smekklegast-
ur og eftirtektarverðastur er sá
hluti sýningarinnar, sem „Raf-
all h.f.“ hefir þar, að öllum hin-
um ólöstuðum.
Nokkra athygli skoðarans
vekur einnig stcinsteyptur
gluggi, sem er vinstra megin
við dyrnar, þegar komið er inn.
Ragnar Bárðarson hefir smíðað
þennan glugga og er þegar
byrjað, að nota slíka glugga, og
munu þeir, eftir því sem næst
verður komizt, hafa reynzt all-
vel. Eru t. d. slíkir gluggar í
Fimleikahúsi Isafjarðar og víð-
ar þar á staðnum.
Á sýningu þessari er bókstaf-
lega allt sýnt, sem notað er til
húsbygginga o. þ. h. Þarna eru
sýndar hinar ýmsu tegundir af
sandi og möl, sem notað er í
steypu, vikurtegundir, alls kon-
ar viðartegundir, sem hér eru
notaðar, kork og önnur ein-
angrunarefni, steypurör,
steypuhellur, raftæki alls kon-
ar o. fl.
Þá er þarna, fjöldi mynda af
. byggingum og vélum, bækur
um byggingamál, teikningar
! smáhýsa og stórhýsa, mörg
„model“ húsa, uppdrættir af
f yrirhuguðum bæ j arhverf um.
Sérstaklega mætti nefna „mo-
efnum, er ætlað að gera það
mcð lántökum. Kemur þá til
mála að skylda menn til að
taka þátt í þeim lánum, eða
jafnvel þátttöku í þeim fyrir-
tækjum, sem ríkið stofnar
til.“ Hér gerir ráðherr-
ann ekki aðeins ráð fyr-
ir skyldúsparnaði, sem get-
ur verið cðlilegur, heldur einn-
ig að fénu verði varið í fyrir-
tæki, sem ríkið stofnar til, og
þá vafalaust sum þeirra áhættu-
söm. Yrði horfið að þessu ráði,
er ekki annað sjáanlegt en að
álcvæðin um friðhelgi eignar-
réttarins, sem stjórnarskráin
hefir inni að halda, verði bók-
staflega gerð að engu. Hvað fé-
Iagafrelsið varðar-má jafnframt
geta þess, að menn hafa fullt
frelsi til sjálfsákvörðunar í
þeim efnum, samkvæmt stjórn-
arskránni, og er þá hæpið að
ríkið geti skyldað menn með
einföldu lagaboði til þátttöku í
félögum, sem ekki er unnt að
segja að almenningsheill krefji,
nema í þrengsta skilníngi, en
látum það liggja á milli hluta.
Allt er þetta góð latína hjá
Morgunblaðinu, en furðuleg-
asta fyrirlirigðið er það, að
blaðið skuli beinlínis ómerkja
orð ráðherrans með því að leiða
tvö sannleikselskandi vitni gegn
honum. Skollinn hlær og púk-
inn fitnar á kirkjubitanum
vegna mistaka Morgunblaðsins, ■
— og verst eru eigin víti.
del“ og uppdrætti af fyrirliug-
uðu skipulagi miðbæjarins, sem
er mjög eftirtektarvert.
Auk þess, sem að framan er
talið, eru línurti yfir íbúða-
fjölda á árunum 1929—43, yfir-
lit yfir byggðar íbúðir í Reykja-
yík á þcssum árum og yfirlit
yfir nýbyggingar.
Margt fleira gefur þarna að
lita, sem of langt yrði liér upp
að telja, og verður því látið
staðar numið. Ekki er úr vegi
að örfa fólk til þess að sjá þessa
skemmtilegu og fróðlegu sýn-
ingu, því hún á noklcurt erindx
til allra íbúa Reykj^víkur, sem
komnir eru til vils og ára.
Eins og almennnigi er kunn-
ugt, stendur byggingamálaráð-
stefna yfir þessa dagana og í
sambandi við hana er þessi sýn-
ing höfð. Þess skal og getið hér,
að daglega eru fluttir fyrirlestr-
ar um byggingamál í útvarpið
og ættu allir, sem tíma hafa til,
að kynna sér þessi mál og
hlusta á fyrirlesarana, sem all-
ir eru kunnir menn hérlendis
á sviði byggingamála.
Foiseti Islands stað-
íestir ný lög.
Tilkynning frá ríkisritara.
I siðustu viku staðfesti for-
esti íslands á rískii-áðsfundi eft-
irgreind lög:
Lög um lækningaleyfi til
handa dr. Karl Kroner. Lög um
bæjarstjórn í Ólafsfirði. Lög um
bvggingarmálefni Reykjavikur.
Lög um tilraunastöð í jarðrækt
á Reykhólum. Lög um heimild
fyrir ríkisstjórnina til að selja
hálfa Skáldalækjareyju í Svarf-
aðardal og eyðijörðina Hvarfs-
dal í Skarðshreppi í Dalasýslu.
Ennfremur skipaði forseti á
sama fundi Daníel Á. Daniels-
son héraðslækni í Svarfdæla-
héraði, frá 1. nóv. 1944 að telja.
Nfíízkn sklpasmíBa-
stöð er nauðsyn.
Eilt af þeim stórmálum þjóð-
arinnar, sem aldrei hefir
verið neinn gaumur gefinn, er
að hér verður aS rísa upp ný- |
tízku skipaviðgerðarstöð,
með fullkomnum og nýtízku
tækjum, sem fyrst og fremst
verður að geta fullnægt þeim
þörfum skipaviðgerða, sem
fyrir liggur á hverjum tíma.
Ef íslenzka þjóðin á að heita
og vera sjálfstæð þjóð, þarf hún
að koma sér upp öflugum skipa-
stóli. Og það verður að halda
þessum skipastóli við og endur-
bæta hann eftir þörfum. En það
verður ekki liægt sem skyldi, ef
ekki eru fyrir hendi aðstæður,
sem gera það mögulcgt. Hér
verður að koma upp fullkom-
inni skipasmiðastöð, sem fyrst
og fremst getur annast viðgerð-
ir og breytingar á skipum, og
svo í framtíðinni smíðað skip
bæði úr járni og tré, eftir því
sem revnist bezt fyrir íslenzlca
fiskimenn. Þáð er margra álit,
að ef skipin væru byggð hér,
myndu þau henta betur þeim
skilyrðum, sem við höfum, en
aijnars. Það er einnig víst, að
hægt er að ná sama árangri
hvað ufkösl snertir og náðzt
hefir hjá öðrum þjóðum. Þar
við bætisl gífurleg alvinnp-
áukning fyrir fjölda iðnaðar-
manna og vcrkamanna í heild,
og um leið sparað stórfé í er-
lendum gjaldeyri, Ekki þarf að
efast um að íslenzkir monn, sem
koma til með að vinna við slíka
skipasmíðastöð, verði neitt af-
kastaminni en erlendir menn,
undir sömu kringumstæðum,
þar með er átt við að þeir liafi
þau tæki, sem nútíma skipa-
smíðastöð þarfnast, og svo auð-
vitað góða stjórn,
Nú hefir verið stofnað hér í
Reykjavík nýtt félag, sem heit-
ir Skipanaust h.f., og ætlar að
liefja undirbúning að slikurn
framkvæmdum. Kom þar í Ijós
við stofnun þessa félags, greini-
lega hvað stofnendur voru sam-
taka. Eg er í vafa um, hvort
nokkurntíma hafi verið stofn-
að hér fyrirtæki, og sízt svo
stórt, þar sem allir voru sem
einn maður um stofnunina, eftir
að hafa kynnt sér verkefni þess.
Þegar svo langt er komið sem
hér, að hópur manna hefir tekið
sig saman um að hrinda
þessu mikla nauðsynjamáli í
framlcvæmd, sem hér er um að
ræða, er það von mín og þeirra
manna, sem hér eiga hlut að
málj, að þáð mæti jafn glæsileg-
um móttökpm hjá ráðandi
Akranesferðir.
I vetur verður ferðum m.s. Víðis hagað þannig:
Laugardaga og sunnudaga:
Frá Reykjavík kl. 12 f. h. Frá Akranesi kl. 1 7.
Þriðjudaga, miðvikudaga, fimmtudaga og
föstudaga:
Frá Reykjavík kl. 7 f. h. og kl. 16.
Frá Akranesi kl. 10 f. h. og kl. 21.
Framvegis liggur báturinn við Ægisgarð.
(Jtgerðin.
r
Bæjarbyggingar við
Amarhól.
Á fundi hafnarstjórnar þann
25. okt. síðastl. var m. a. sam-
þykkt að láta Reykjavíkurbæ
í té lóð hafnasjóðs við Arnar-
hól undir væntanlegt skrif-
stofuhús bæjarins. Samþvkkti
hafnarstjórn að aflienda bæn-
um lóð þessa fyrst um sinn til
leigu.
Á sama fundi var lagt fram
bréf frá borgarstjóra, þar senr
tilkynnt var. að bæjarráð' mæli
með því, að fallið verði frá
forkaupsrétti á eignum sænsk-
islenzka frystihússfélagsins.
Yar samþykkt að falla l>á
kaupréttinum.
Loks var samþykkt ao láta
Slysayarnafélag íslands fá löð
í hafnarkrikanum á Örfirisey
undir bátaskýli og rennibraut,
ennfrempr að veita 20 þús. kr.
úr bafanrsjóði til þessara fram-
kvæmda, og til að koma upp
stigum á hafnargarða og
bryggjur, til öryggis og hægð-
arauka,
Skeiðíos svirk jun ninni
miðar vel áfram*
1 lok október var síðasti burð-
arstólpi háspennuleiðslunnar
frá Skeiðfossi til Siglufjarðar
reistur.
Við þetta tældfæri lcom f jöldi
manns saman á staðnum og
bæjarstjóri hélt þar ræðu, auk
annara, sem töluðu.
Er nú um það bil lokið við
að strengja veituvírana á stólp-
ana og mun stöðin væntanlega
taka til starfa strax og vélun-
um hefir verið komið fyrir, en
að þvi er unnið núna. Steypu-
vinnu allri er nú að mestu lokið.
mönnum þessa bæjar, svo og
hjá hafnarnefnd, sem einnig
verður að leggja sitt til mál-
anna. Sig. Sveinbjörnsson.
------------------- —"V-V
Scrutator:
Samtölin í útvarpinu.
Vetrardagskrá útvarpsins er haf-
in fyrir skemmstu, og er þegar far-
ið að bóla á nokkurum nýjúngum,
sem virðast ætla að falla hlustend-
um vel í geð. Eg á þar einkum við
samtölin, sem komin eru í dagskrár-
liðínn „um daginn og veginn“. Hafa
þau faríð fram tvisvar og verið milli
þeirra Sígurðar Einarssonar, skríf-
stofustjóra, og Vilhjálms Þ. Gísla-
sonar skólastjóra. Eru þeír báðir
gamlír og þekktir útvarpsræðumenn, j
sem aflað hafa sér vinsælda meðal
hlustenda. Þeir töluðu um sitt af
hverju þessi tvö kvöld, mátaræði, !
fjölda skólabarna, stjórnina nýju og !
þar fram eftir götunum. Þeir komu
víða við, og þannig á það að vera
í þessum þáttum.
En þótt þetta sé góðir menn, þá
er þó ekki vert að láta þá vera
alltof oft saman. Þeir ættu að
„skipta liði", taka hina og ]i?ssa
menn til „skrafs og ráðagerða“ hvor
sitt kveldið, til þess að gera þátt-
inn fjölskrúðugri. Annars fannst
mér með köflum, heldur mikill lestr-
arbragur á flutningi þáttarinns þessi
tvö fyrstu skipti, en það ætti að
fara af með tímanum. Þeir þurfa
að láta fgra vel um sig, rabba sam-
an eins og þeir sætu bara heima
í hægingastólunum sínum (yfir
glasi?).------Vel á minnzt, hæg-
indastólar, hvernig væri að útvarps-
ráð lcgði þeim til hægindastóla til
að sitja í við flutning þáttarins, og
borð, til þess að leggja fæturna
upp á?!
Getraunir og gamanþættir.
.Nokkru fyrir prentaraverkfallið
ætlaði eg að birta hér. nokkur bréf,
sem eg hafði fengið um útvarpið,
en úr því varð ekki þá, því að út-
varpsráð tilkynnti þá um vetrardag-
skrána og styrjaldarþátttöku sína,
sem hefir þó ekki komizt til fram-
kvæmda ennþá og mun það vera
skýring þess, að Þjóðverjar hafa
ekki verið að vellí lagðir og spá-
dómur Jónasar rættist ekki um helg-
ina.
En það, sem fólk virðist einkum
vilja að útvarpið leggi meiri áherzlu
á, er meira af gamanþáttum — gam-
ansögur, gamanvisur og þess háttar
— og getraunir allskonar, sem eru
mjög vinsælar í útvarpi annara
þjóða. Eru þá tveir hópar, t. d. úr
tveim atvinnugreinum, skólum eða
opinberum stofnunum, sem leiða
saman hesta sína, stig gefin fyrir
rétt svör o. s. frv, Eru getraunirn-
ar með margvislegum hætti, en eiga
það allar sameiginlegt, að þær eru
skemmtilegar, bæði fyrir þátttak-
endur og hlustendur.
Hvernig væri að útvarpið skæri
upp herör í Landssímahúsinu, fengi
.annan hópinn frá símanum, en legði
hinn til sjálfur og léti þá spreyta
sig fyrsta?
Hvers á Sigurður.að gjalda?
Ráðstefnur eru daglegt brauð um
þessar mundir og fjalla um allt milli
himins og jarðar, að minnsta kosti
mun vera óhætt að segja það um
flugmálaráðstefnuna, sem nú stend-
ur yfjr í Chicago. Við höfum auð-
vitað sent nienn þangað, enda þykir
nú ekki hægt að gera neitt, nenia
yíð séuiti hafðir méð í ráðum.
En eg hefi heyrt það á mönnum,
að ]oeir eru ekki allskostar ánægðir
með þessa ráðstefnu. Víð bjóðum
þarna út einvalaliði, höfum meira
að segja eldheitan kommúnista í
vinstra fylkingararmi, til þess að
tryggja að allt fari vel, og svo vilja
Rússar ekki vera með. Hvað hefir
Sigurður Thoroddsen gert af sér, úr
því að Rússar vilja ekki hitta hann?
ULLAR-drengjaíataefni,
kr. 34,60 met.
E R L A, Laugavegi 12.
11 é! & *
til sölu í saurnastofu minni,
Óðinsgötu 4, II. hæð.
Jóhanna Þóroardóttir.
E.K
Hefilbekknr.
Hefilbekkur, ipýr eða
notaður, óslcast tii
kaups. Uppl. á Egils-
götu 18,
Stúlka
óskast á gott heim
öll þægíndi og herbe:
með sérinngangi, Up
í síma 1918,
ClAPiS
barnafæða í dósum.
14 tegundir.
Klapparstíg 30. - Sími: 1884.
Herbergi
óskast fyrir einhleypan
reglusaman mann. —-
Mikil fyrirframgreiðsla.
Uppl. hjá Félagsprent-
smiðjunni. Sími 1640.
S ö n g n r.
Okkur vantar börn í
rödd.
Sími 2001,
BARNAKÓRINN
SÓLSKINSDEILDIN.