Vísir - 19.12.1944, Qupperneq 4

4
VlSIR
Þrið.judaginn 19, <lcs.
V I S I B
DAGBLAÐ
lítgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn PálSson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
Símar 1 6 6 0 (fimm línur). .
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 35 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f
p R Á upphafi yfirstandandi heimsstyrjald-
ar, liefir bókaútgáfa hér á landi verið
iimfangsmeiri en nokkuru sinni fj'rr. Inn-
flutningur bóka iiefir einnig verið töluverð-
ur, og er þar einvörðungu um enskar bók-
menntir að ræða. Vmsir gera það tvennt í
senn, að hrvggjast og gleðjast yfir bókaflóð-
inu, og einkum er um það rætt dagana fvrir
jólin, enda kveður þá mest að bókaauglýs-
ingum. Bókavalið er misjafnt. Sumt mætti
betur vera óprentað, en í sannleika sagt er
það iiverfandi lítið, miðað við heildina. Þær
bækur, sem hafa verið gefnar út tvö síðustu
árin, eru yfirleitt prýðilegar á marga lund
og sumar á flesta. Stafar þetta einfaldlega
af því, að nú er gérsafnlega tilgangslaust, að
bjóða mönnum annað en það, sem.gott þyk-
ir, vegna verðlags á bókum og útgáfukostn-
aðar.
Því miður Iiafa ýmsir útgefendur horfið
að þyí ráði, að-taka Bessaleyfi ýms kunn
verk til þýðingar, en þótt slíkt sé heimilt. af
þeim" sökum einum, að við stöndum utan
við lög og alþjóðarétt, er það á engan hátt
æskilegt, og finnst kaupendum ósálfrátt eins
og þeir laki slíkar bækur ófrjálsri hendi á
sinn máta og þýðandinn. Bókaútgefendur
ættu að leita samþykkis höfunda til slíkr-
ar útgófu, og þeir myndu vafalaust fá Jiað
fyrirhafnar og kostnaðarlítið. Það er ekki
samboðið íslendingum, að gánga lengur á rétt
annarra, — jafnvel ekki rithöfunda, þótt rétt-
lir þeirra Iiafi ekki verið upp færður með
of mörgum tölum til þessa.
Hitt er aftur virðingarvert, að ísleniikir
bókaútgefendur hafa margir hverjir gert vel
við innlenda höfunda, enda jafnvel tryggt
þeim sæmileg afkomuskilvrði. Ýmsir merk-
ústu rithöfundar þjóðarinnar hafa gefið út
bvert stórverkið á fælur öðru, og væri æski-
legt að ril þeirra drukknuðu e.kki í öllu þýð-!
ingaflóðinu, þótt það sé gott út af fyrir sig.
Islenzkar bókmenntir eru vaxandi og batn-
andi, og munu fyllilega standast allan sam-
anburð við það sem bezl gérist og gengur
með öðrum þjóðum. Eru beztu íslenzku höf-
undarnir í senn frumlegir og sjálfstæðir í
bugsun og franisetningu. Innbyrðis eru þeir
ólíkir og ganga sínar eigin gölur. Þetta ber
að meta, en ])að verður því aðeins gert að
þjóðin veili þeim áheyrn og gléymi þeim
ekki vegna erlenda bókaflóðsins.
Ireyfiing í Viðskiptaráði.
J; AÐ mun nú nokkurn veginn vist, að ráð-
gerð sé brcyting,á Viðskiptaráði. Hafa kom-
múnistar og jafnaðarmenn gert kröfu til að
fá menn i ráðið. Ekki mun enn afráðið, bvort
tveim mönnum vei'ður bætt við, svo að nefnd-
armenn verði sjö, eða tveim mönnum rutí
þurt og nýir teknir í staðinn.
Þessi breyting á ráðinu verður að teljast
mjög óheppileg. Ráðið nýtur nú, eins og ])að
er skipað, almenns trausts og hefir á sér eng-
an pólitískan lit. Síðan gjaldeyris- og inn-
flutningsnefndin var lögð piður, hafa engar
pólitískar deilur staðið um innflutninginn.
Það væri illa farið, ef deilur færi nú að risa
um þessi mál og tortryggni að skajiast um
störf Viðskiplaráðsins, vegna óþarfra, óæski-
legra pólitískra ráðstafana.
Sýning
Jóns Engilberts.
Það er gott að koma utan
úr gráum hráslaga þessara
stuttu daga inn i vinnustofu
Jóns Engilberts við Flóka-
götu, þar sem litir og ljós
horfins suniars skína frá öll-
um veggjum. Og þó fæst
okkar hafi séð landið í slík-
um ljósbrigðum og litskrúði,
er liér svo rnargt að skoða, að
flestir hljóta að geta fundið
eitthvað, sem þeir hafa áður
séð og lifað, eitthvað, sem
þeir geta glaðst við og notið.
Og veruleika fegurðarinnar
eiga allir að geta fundið í
þessum myndum, nema þeir
einir, sem haldnir eru þrálát-
um fordómum gegn skapandi
list og undarlegri sjóndepru á
fagra hluti. Því miður eru
þeir alltaf of margir.
Þetta mun vera stærsla
sýning vatnslilamynda, sem
islenzkur málari hefir haldið
hér, að minnsta kosti á síðari
árum. Hitt er þó auðvitað
meir um vert, hve góð sýning-
in er, svo glæsileg, að með
henni hefir Jón sest við hlið
Ásgríms sem annar mesti
listamaður okkar á þessu
sviði. Myndirnar eru síðan i
suraar leið og allflestar aust.
an úr Fljótshlíð. En þó þetta
séu landlagsmyndir má eng-
inn halda að hér sé að ræða
um neitt afturhvarf til nátt-
úrustefnu og geðlausrar eft-
irlíkingar fyrirmyndanna.
Við finnum liér öll sömu ein-
kcnnin og i olíumálverkum
Jóns, sömu hugkvæmni í
myndsköpun og festu og al-
vöru í vinnubrögðum, livert
viðfangsefni er. lilað skapgerð
og tilfinningum listamanns.
ins, háð vilja Ivans og mark-
miði, ei'ns og vera ber.
Viðfangsefnin eru hin
margvislegustu og mjög
sundurleit. nakin ijöll og
fossar, garðar og hús, mikið
i af trjám og blómum. En
þi-ált fyrir fjölbreytni í efii-
isvali og litstyrk er Iieildar-
svipur sýningarinnar sterkur
og myndirnar einkennilega
jafn góðar, þólt nokkrar skeri
! sig úr, eins og alltaf. Persónu-
lega finnst mér nr. 53 á sýn-
ifigarskránni vera einna hezt
og sérkennilegust. Það . er
mynd úr garðinum i Múla-
koti að kvöldlagi, á henni
miðri stendur kona' í kaldri
fjólublárri birtu, en i baksýn
glóa litir laul's og bólms í
grænu og rauðu, í djúpum
dimmbláma og' heiðskæru
gulu ljósi. Þessi mynd er golt
dæmi þess, hve Jón liefir lit-
ina á valdi sínu, mörg blæ-
brigðin verða ekki skýr-
greind, ekki heimfærð undir
þessa eða hina tegund litar,
en cru ])ersónuleg eign hans
og afrek. Slik lilsköpun er
eilt af höfuðeinkennum mik-
illar málaralistar og er'sjald-
gæf þegar um jafn slerka liti
er^ið ræða og í þessari mynd
og niörgum öðrum á sýning-
unni. í því sambandi vil eg
nefna mynd úr Fljótshlíð-
inni, nr. 25, en í lilum hennar
er fylling og dýpt, sem ei' af-
ar fágæt i vatnslitamálverk-
um. Kvöldkyrrð, nr. 63, er ])ó
ef til vill fegurst allra mynd-
anna, sþáldleg túlkun ljósa-
skipta og friðar. Ilér er geng-
ið beint að kjarna viðfangs-
el'nisins og sköpuð slérk lieild
tærra samræmdra lita og
hrynjandi lína, en ekki er
vist að öllum falli hún jafn
vel i geð. Þeim sem .enn leggja
mælistiku ljósmyndar á lista-
Jón Egilberts við vinnu sina.
verk finnst hún sjálfsagt hæði
öeðlileg og óskil.janleg, en
hinir ættu að hafa þess meira
yndi og gagn af að virða hana
fyrir sér. Pastelleikningarnar
þrjár eru einnig mjög athygl-
isverðar, en þó finnst mér
Móðurást þeirra bezt.
Með þessari sýningu hefir
.Jón Engilberts enn einu sinni
sýnt, svo að ekki verður um
deilt, að hann er i fremstu
röð islenzkra málara, fjölvís
kunnáttumaður, hugkvæmur
og djarfur. Eg vil hvetia
hvern þann, sem ann góðri
list, að láta ekki undir höfuð
leggiast að skoða svninguna
meðan tími er til. Það mun
engan iðraþess að verja slund
úr degi í þéssum bjartá heimi
fagurra mýnda.
Snorri Hjartarson.
--O---
Jóni Sigurðssyni, fram-
kvæmdastjóra Alþgðusam-
bandsins hefir ná verið sagl
upj) starfi sínu frá 1. aprí!
Vd'ú).
Ileíir Jón slarfað. hjá Al-
þýðusambandinu um 11 ára
skeið, fyrstu 7 árin se.n er-
indreki sambandsius og sið-
an sem framkvæmdasl.ióri
þess. Á fundi í stjórn Ai
þýðusambandsins s.l. föslu-
dag var samþykkt með
samhljóða atkvæðuin að
víkja Jóni lrá störfum, og
fekk liann svohljóðandi 11I-
kynningu um þetta daginn
eftir.
„Með lillili til yfirlýsingar
þeirrar, er Jón Sigurðsson
gaf á 18. þingi Alþýðusam-
bandsins um afstöðu sína til
forystu sambandsins, þáiel-
ur miðstjórnin að eigi sé
hægt að trevsta honum til að
vinna að framkvæmd stefnu-
mála sambandsins og sam-
þykkir að segja bonuin upp
starfi hans hjá sambandinu
frá og með 1. apríl 1945.“
Siöan í upphafi innrásarinnar
hafa flug'herir handamanna
flutt 12.000 smál. nauðsynja til
nieginlandsins og 47.000 særöa
hermenn heim til Bretlands.
BERGláL
Mér gafst ekki rúm tii þess á
Góðar viðtökur. ^ugardaginn að tala lU við
ykkur um breytingarnar, sem gerðar hafa verið
á blaðinu, svo að eg er að hugsa um að bæta
nokkurum línum við i dag.
En áður vildi eg garnan þakka með nokkur-
um orðum þær viðtökur, sem blaðið hefir feng-
ið í hinum nýju klæðum. Þær ur'ðu eins góðar
og betri en vænta mátti, því að oft vill margt
fara aflaga í fyrsta sinn, þegar liafa verður
hraðann á. Fjöldi manns hefir hringt til blaðs-
ins eða starfsmanna þess og latið í tjós ánægju
sína yfir breytingunum, sem þegar liafa orðið
og væntanlegar .eru á næstunni.
Okkur Visis-mönnum er ])að vissulega gleði-
efni, að svo vel skuli hafa verið tekið á móli
blaðinu. Viðtökur þessar gera það að verkum,
að menn ganga til starfs með meiri áhuga og
ánægju en áður, þegar þeir vita, að árangri
vinnu þeirra er vel tekið og eru vinsælar meðat
þeirra, sem njóta eiga. Þær sýna einnig, að
fólk er fúst til að hafa nánari samvinnu við
blöðin en almennt gerist, þegar það gerir sér
ljóst, að þeirral' samvinnu er óskað og tekið
verður tillit til óska þess, en tillögur þess verða
ekki látnar eins og vindur um eyru þjóta.
Upphaf þessarar samvinnu hefir verið ánægju-
Ieg og vonum við, að hún haldi áfrani, báðum
til hagræðis og ánægju, annars vegar fyrir þá,
sem starfa við blaðið og hinsvegar fyrir þá,
senj skipta við það. Við nninum ekki láta okkar
eftir tiggja.
Sunnudagsblaðið
í framtíðinni.
Eg kem þá að því, sem eg átti
meðal annars ótatað um á
laugardag, en það er sunnu-
dagsblaðið. Vegna breytinganná á blaðinu verð-
Lir það lagt niður i því foriiii, sem verið hefir,
en þar sem ritstjórninni er það l.jóst, að Sunnu-
dagsblaðtð hefir aflað sér mikilla virisælda,
jafnvel mun rneiri en önnur slik blöð hér á
landi, mun lesendum verða bætt það upp fljót-
lega. Verður fyrirkonnilag |>ess þá liaft með
öðrum hætti í framtiðinni og verður það von-
andi ekki óvinsælla i hinni nýju mynd cn í
þeirri, sem það hefir birz.t niönnum i áður.
Þess verður ekki langt að bíða, að þessi bre.yt-
ing komist í kring.
Að, þessu .sinni.,lield .jjjg;s}ð;'.eg hafi ekki meira
að segja um br.e.ytingárniir á blaðinu. en Jæt
„verkin tala“, eins og sagt er.
•’ r *•
od hitpjsMlMUJn
1
1
’•» , ,*'
\ Ur herbúS-uni blaðanna
ItCMM
Bæjarbúar og menn livar sem er á tandinu
hafa fytgzit vet með atburðum þeim, sem gerzt
áafa í Grikklandi undanfarnar vikur. Það er
einakr fróðlegt að sjá, hvað Þjóðviljinn, blað
írúarbræðra skæruliðanna í Grikklandi. segir
um þessa atburði.
Þjóðviljinn 9. desember:
„Það hefir lika haft óþægileg áhrif á þá,
sem berjast á vígvöllunum gegn, fasistuin, að
fusistuin þeim, sem fangelsaðir hafa ve.rið í
Bretlandi frá striðsbyrjun, skuli nú liafa veriö
deppt. Nú eru haldnir lasistafuridir i' Hyde
Park í London og breZk lögregla verður að
vernda fasistana gegn brezkum borgurum, sem
finnst að þeir hafi ekki þolað þjáningar siðustu
fimm ára, til þess að láta fasismann vaxa upp
aftur.“
Þjóðviljinn hefir brgðizt illa trausti „lýðræð-
issinnanna", sem á hann trúa, ef hann héfir
haldið fregninni um fundahöldin lcyndri lengi.
Það hefði mátt búast við því af honum, að hann
setti hana á fyrstu síðu með fimm dálka fyrir-
sögn.
Ilann segir ennfremur sania dag:
Verkamannaflokkur Bretlands mun að lik-
indum kréfjast þess, að mynduð sé stjórn i
Grikklandi af fulitrúum allra flolcka, sem gegn
Þjóðverjum börðust, en sú sljórn Papandreous,
sem nú hefir flekkað héndur sínai í blóði
grískra frelsisvina, fari frá.“
Það var stjórn „allra flokka, sem gegm Þjóð-
verjum börðust“, sem samþykkti, að skærulið-
ar skyldu leggja niður vopn, en kommúnistar
skárust úr leið á síðustu stundu (fengu nýjar
línur?) og stefndu liði sínu til Aþenu og hugð-
ust ná völdunum með liílum titkostnaði, þegar
aðrir flokkar hefði lagt niður vopn.