Vísir - 23.12.1944, Blaðsíða 1

i
Sóka- 09 fræSim&ðtuin 1 Þorsteina Þorsteinsson
sexiin ár&
Þorsteinn sýslumaður í bókasafni sínu.
í dag á einn af stærstu og
merkustu bókasöfnurum
lnndsins sex'tíu ára afmæli,
Þorsleinn sýslumaönr Þor-
steinssön í Búðardal. Ilann er
fyrir löngu orðinn þjóðknnn-
ur maður ni. a. fyrir afsldpti
sín af. opinberum landsmál-
mn, og fræðiiðkanir, að eg
nú ekki tali um fyrir bóka-
söfnun sína, sem ein út af
fyrir sig er nóg til að halda
nafni lians á lofti, og varð-
veita það frá gleymsku næstu
aldir.
Snemma mun hugur Þorst-
eins hafa hneigzi að söfnun
hóka og rita, og víst er-um
það að á Latínuskólaárum
sínum, en þau voru næst á
eftir fermingu hans, leggur
iiann grundvöll að hinu stór-
merka safni sínu er eg tel vera
eill af allraheztu ef ekki
bezta einkabókasafn hérlend-
is, siðan hinn arnfrái bóka-
safnari dr. Benedikt S. Þór-
arinsson leið. Það má geta
nærri að jafn þjóðlegur mað-
ur sem Þorsteinn liafi ekki
b}frjað sinn bókasafnsferil
með söfnun rusl-bókmennta,
enda var það svo, að þær eldri
bækur og rit er snerla sögu
landsins urðu það fyrsla er
safn hans prýddi, ásamt
tímaritum, ljóðmælum o. fl.
Hverjum pening er afgangs
varð af sumarkaupi iians á
þeim árum fram yfir skóla-
uppihald mun hann liafa var-
ið til bókakaupa og hafa það
sannarlega verið liappaskild-
ingar, sem alltaf eru á vöxt-
um og þeim stórum. Seinna
meir er hagur hans rýníkað-
isl tók hann að safna ákveðn-
um flokkum islenzkra bóka,
og nú er svo komið að hann
eivfremstur af þeim er við
slíkt fást.
Al’ sérflokkum söfnunar-
innar á hann hezta rimna-
hókasafnið sem til er í ein-
staklingseign, en það er ein-
hver sú örðugasta grein
hókasöfnunar er hugsast get-
ur og strandar þar venjiilega
fvrir fulll og allt á Hrapps-
eyjarrímunum og er þó samt
nógu erfitt fyrir, en af þeim
84 bókum er prentaðar voru
í Hrappsey á Breiðafirði eru
7 rímur og má með sanni
segja að þær scu hver annari
verri viðureignar svo eg lali
á máli bókasafnara, út yfir
lekur þó með Úlfars-rímur er
prentaðar voru 1775 en af
þeim eru ekki lil mér vitan-
lega nema Ivö eintök heil og
cr þó aiinað erlendis, af þeirri
útg. á Þorsteinn hálfl eintak
original og hálft Ijósprentað.
Þá er Úlfarar- ög æviminn-
ingasafn hans tvímælalaust
það fullkomnasta í sinni röð,
enda er Þorsteinn manna ætt-
fróðastur, og eigi er auðgerl
að koma honum á óvart í
þeim efnum.
Ekki má gleyma riddara-
sögunum, af þeim á hann
næstum allt er prentað hefir
\ erið á íslenzku. Þá má nefna
búfræðiril, eitthvert það fjöl-
skrúðugasta safn þeirra er í
hans eigu. Af guðsorðabókum
á hann t. d. allar íslenzkar
Biblíuútgáfur, og þar á með-
al Guðbrandsbihlíu (Hóhun
1584), með áritun Guðbrands
sjálfs til Þorkels Gamalíels-
sonar, cn þeir voru bræðra-
svnir, o.g svona gæti eg haldið
áfram að telja upp, en hætt
er þá við að pappírinn entist
illa.
Eins og gefur' að skilja
kom Þorsteinn of seint í vín-
garðinn lil að ná verulegum
árangri í söfnun 18. aldar
hókmennta, að eg nú ekki
íaii um 17. og 16. aldar. Söfn-
un gamalla bóka er orðin
geipi erfið, með hverju árinu
sem líður verður erfiðara að
uá í gamlar b.ækur og rit, og
fáa hugsjónamenn höfum við
átt meðal hókasa'fnara, því
menn éins og Jón BfU'gfirð-
ing og Þorstein Þorsteinsson
hefir íslenzka þjóðin átt allt-
of sjaldan á að skipa, og þess
verður hún að gjaída. Það er
oft talað um hve það sé dýrt
að safna hókum, og er þá átt
við hin peningalegu útgjöld
er það hefir i för með sér, og
víst er um það að ódrjúgar
verða krónurnar i bókakaup-
um, en ef vinna sú er fer oft
og einatt i það að leita uppi
gamlar hækur, yrði reiknuð
til fjár, er eg hræddur um að
pyngjur sumra gerðust fljótt
léttar. En hinu cr ekki gefinn
eins gaumur og skyldi, hví-
likt menningarstarf er fólgið
í því að varðveila gamlar
bækiH- frá torlímingu. f bók-
unum felsl sál aldanna, og
lifa alltaf í nánu sambandi
við hugsanir skálda og spá-
manna i gegnum aldaraðir,
ja, livað er menning ef ekki
það?
Ekki get eg skilist svo við
Þorstein, að eg ckki geti
fræði- og rithöfundarstarfa
lians, af prentuðum bókum
eju frá hans hendi komnar
/Evisaga Magnúsar Ketilsson-
ar sýslumanns, er Sögufélag-
ið gaf út 1935; Minningarrit
um Jón Ólafsson, banka-
stjóra, og Landbúnaður i
Da'lasýslu og Snæfellsn. 1941.
Auk þess liefir hann þýtt:
Með hál og brandi, eftir
Sienkiewicz, er út kom í
tveimur bbidum 1918—19.
Greinar lians í biöðum og
timaj'itum eni mýmargar og
slórfróðlegar t. d. þær er birst
hafa i Árbók Fornleifafélags-
ins, >svo éitthvað sé nefnt. Þá
hefir hann unnið sér vin-
sældir sem snjall útvarps-
fyrirlesani og er skenimst að
minnasl hinna stórfróðlegu
og bráðskemm lilqgu erinda
hans um Slaðarlióls-Pál.
Á «. 1. sumri kom eg
snöggvast við í Búðardal og
leit þá inn í sýslumannshúsið
og var svo lieppinn að hús-
ráðandi var heima, skoðaði
eg þá safn lians lauslega, en
það er i hilluplássi rúmir 100
metrar á lengd, og svo snirti-
lega og smekklega um gengið
að til fyrirmyndar er. Úr
glug'ganum hlasir við hið
fagra útsýni yfir Hvamms-
fjörð og nágrenni, og slafaði
hlessuð sóliu ylgeislum sín-
um yfir fjörðinn sem er einna
fallegastur af fjörðum þeim
er ganga inn af Breiðafirði.
Eg veit að hað verða marg.
ir til að taka undir ósk mína
Þorsteini til handa er eg segi:
Megi ævi lians alltaf vera sól-
geislum stráð.
Þorsteinn Þorsteinsson er
fæddur á Arnbjargarlæk í
Mýrasýslu 23. desemher
1884, sonur Þorsteins lirepp-
stjóra Davíðssonar og konu
lians Guðrúnar Guðmunds-
dóttur. Stúdent 1910. Cand.
Vf
ð
0
ö
0
o

óskar
öllum
viðskiptavinum
sinum.
o
g
GLEÐILEGRA JÓLA!
SíSÍÍÖÍSÍÍÍÍÍÍ«0t>ÍS;Sttí5«í5ö«»ÍÍ«0ö?>í5ÍS0!S0;5í50íSÍÍÍÍÖ0«5Í(5Sí0aö(5QÍ5í;
K
e?
GLEÐILEG JÓL!
G. Á. Björnsson.
3;s««;so;s;s;s;s«;s;5;s;5;i;s;i;>;s;s;s;s;s;s;i;s;i;s;i;s;s;s«;so;its;>«(s;s«oíi;s;;o;

s;soa«;s(5C
GLEÐILEG JÖL!
Skóvcrzlunin
HECTOR.
:iooo;so;s;s;>;s;s;so;s;s;s;s;s;soo;s;s;5;s;i;i;i;s;st>;>;5;s;so;s;s;s;5;s;5;jooood;
:>p;jooooooooooo;s;sooooo;s;5o;50oooooooooo;s;50o;j;>ooooof5t
SUTUNQR 1
UERKSMIOJAN h/f
K
a;s;sooo;ioooooooooo;5;joo;xxio;s«oooo;io;>oooo;jooooGcooot
juris 1914. Næstu árin við
ýmis lögfræðistörf og settur
um stund sýslumaður í Mýra-
og Borgarfjarðarsýsju. Að-
síoðarmaður i fjármálaráðu-
neytinu 1917—20, og þá sett-
111 11111 stund bæjarfógeti á
Seyðisfirði og sýslumaður i
Norður-Múlasýslu 1918 og í
Árnessýslu 1919, i Dalasýslu
1920, unz honum var veitt
sýslan 1921. Hrnm, í sókn-
arnefnd, form. skólanefndar,
í sljórn BúnaðarféJ. Xslands
og Búnaðarsamb. Dala- og
Snæl’ellsness., varafulltr. á
Búnaðarþmgi og sat á þing-
inu 1939, form. Sparisjóðs
Dalasýslu, form. skólaráðs
Staðarfellsskólans, í banka-
ráði Búnaðarbankans, alþing-
ismaður Dalasýslu 1933—37,
landskjörinn alþm. 1D37-—42,
alþm. Dalasýslu 1942 og síð-
an. Kvæntur 1922 Áslaugu
Lárusdóttur prests í Selárdal
Benediklssouar.
Stefán Rafn.