Vísir - 16.05.1945, Blaðsíða 7

Miðvikudaginn 16. maí 1945
VlSIR
Q:
(r

2p/oyd ÖÖouq/qs:

•S
117
„Auðvirðilég regla!“ tautaði Júslus dimmuin
í'ómi. „Regla, sem ætti að brjóta! Eg hefði ekki
írúað þessu á Marsellus Gallíó.“ "
„Þetta er smáræði,“ sagði Demetrius þýðlega.
„Ef þér v.iljið gera mér þrældóminn léttbæran,
þá fáizt ekkert um liann.“
Það lélti dálítið yfir Júslusi við þessi orð.
Gagnslaust var að gera bávaða af einhverju,
sem menn sætta sig við og kæra sig elcki um,
að aðrir skipli sér- af. Það var þá bczt að láta
það afskiplalaust.
Þegar þeir böfðu malazt, fór Júslus með mat
til asnarekans og Jónatan trítlaði við blið hans.
Hann var ennþá með bugami yið Demetríus.
„Afi!“ sagði liann bvellum rómi. „Marsellus
Gallíó fer með Demetríus eins og við förum
með asnadrenginn.“
Jústus hleypti brúnum, en svaraði engu. Þetta
var góð líking lijá drengnum. Hún fékk hon-
um nóg að hugsa. Á meðan liafði Demetríus
geiigið til Marsellusar og sagt um leið og liann
brosti lítið eitt í kampinn:
„Máske geri eg monnum lífið þægilegra, ef
eg fer einn lil Kapernaum. Lofið mér að hitta
vður síðdegis.“
„Ágætt,“ samsinnti Marsellus. „Spurðu Jústus,
hvar liann ællar að nema staðar. „En — ert þú
viss um, að hyggilegt sé að fara til Kapernaum?
Við höfum virki þar, eins og þú veizt.“
„Eg gæti mín, herra,“ sagði Demetríus.
„Tak vjð-, þcssu!“ Marsellus lagði handfylli
sína af peningum í lófa hans. „Og varaðu þig
á virkisbúum!"
Demelríusi miðaði ,vel áfram niður bugðólt-
an veginn niður í dalbotninn, því að liann hafði
engan farangur. Heitt yar í veðri. Hann bar
kápugarminn og fiskimanusbúfuna undir hand-
leggnum. Strönd vatnsins var lirjóstrug þeiiii
megin og fáir bjuggu þar. Hann snaraði sér úr
fötunum og óð út í og synti af f jöri. Hann sprikl-
aði eins og höfrungur, lá á bakinu, gusaði svo
vatninu með sterklegum sundtökum fram fyr-
ir böfuðið og naut vatnsins af lífi og sál. IJann
fór upp úr og hristi liárluhbann með fingrun-
um. Hin brennheita sól var búin að þurrka á
honum líkamann, áður en hann var kominn að
fatahrúgunni.
Morgunsólin skein á skjannahvít húsin í Tí-
berias. Það” sló glampa á marmaraböllina hans
Heródesar Antipas, sem stóð í miðri hlíðinni
og var í mátulegri fjarlægð frá liinum óæðri
íveruhúsum, sem þó voru undarlega skrautleg.
Marsellus gerði sér í hugarlund, liversu and-
styggilega lieitt hlaut þar að vera og var inni-
lega glaður að liann þurfli ekki að búa í þessu
búsbákni. Hann öfundaði Heródes alls ekki af
þvi, að geta dvalið þar á sumrin. Samt sem áður
hugsaði hann, hafði fjölskyldan flúið undan
liitanum upp á hálendið og lofað öllum þjóna-
h.ópnum að vera löðrandi í svita og slela og
rifast þangað til veðrið yrði mildara með haust-
inu.
Hann var nú kominn til lillu borgarinnar og
geklc sem næst ströndinni, þar sem margir
fiskibátar böfðu verið dregnir á land.og torg-
búðirnar, sem næst lágu, lyktuðu af fiski. Yið
og við litu hann forvitnisaugum letimagar, sem
sátu saman i skuggunum af óhreinum mat-
vælabúðum og krosslögðu lappirnar. Loftið var
daunillt af skemmdum ávöxtum og þrárri feiti,
sem storknaði á liálfónýtum steikarpönnum.
Langt var liðið síðan Demetríus borðaði morg-
unmat og bann liafði nú gengið langt. Hann
nam því staðar við eina þessara sóðalegu sölu-
búða. SótsvartUr matreiðslumaður.inn ygldi sig
og bandaði með sleifinhi við þessum Jötralega
ferðalang með kauðslega liúfuna — og engan
farangur.
„Snautaðu, lagsmaður!“ hreytti hann út úr
sér. „Við höfum ekkert að gefa.“
Demclríus hringlaði peningunum og gretti
sig- . .. \
„Og ckkert til sölu sem hundi cr bjóðandi,“
svaraði bann.
Sóðalcgi maðurinn brosti smjaðrandi brosi
og yppti öxlum og bandaði hendinni, eins og
hanii segði: eg er yðar auðmjúkur þjónn { Það
voru þessháttar Gyðingar, sem Demetríus hafðj
alltaf fyrirlitið, Gyðingar sem voru hrokafullir,
háværir og orðljótir þangað til þeir heyrðu
klingja í nokkurum sinápeningum. Þá urðu
menn þcgar i stað vinir þeirra, bræður, hús-
bændur. Þá mátti hella yfir þá svívirðingum,
ef menn vildu. Þeir létu þá ekkert á sig fá og
brosið bvarf ekki: Þeir voru búnir að heyra
klingja í smápeningunum..
„Ekki er það svo slæmt, herra minn!“ sagði
matreiðslumaðurinn. „Þessi vonda lykt,“ liann
benti ismeygilega í áttina að sölubúð nágranna
síns, „það er hann sem spillir andrúmsloftmu
með úldnum fiski og þrárri feiti.“ Hann hallaði
óhreinum kalli, hrærði í og dró andann losta-
lega. „Dásamlegt!“ muldraði hann.
Úfinn og rauðhærður hermaður rápaði þang-
að neðan frá ströndinni, studdi olnbogunum á
annan endann á hinu liáa borði og fussaði við
dauninum af feitinni. Einkennisbúningur haps
var úlataður. Hann virtisl hafa sofnað þar, sem
hann datt niður. Án efa var hann soltinn. Ilann
glápti ólundarlega á Demetríus.
„Fáið yður skál af þessum Ijúffenga mat,
herra foringi,“ sagði matreiðslumaðurin. „Úr-
vals kindakjöt með miklu af unaðslegum.krydd-
jurtum. Stór skammtur fyrir aðeins tvo smá-
peninga."
Demetrius reyndi að verjast brosi. Foringi,
jæja? Því tók Gyðirígurinn ekki dýpra í árinni
og ávarpaði þennan drykkjusvola lierforingja?
Ilann kunni ef lil vill það hóf á smjaðrinu sém
gerir það ennþá meira kitlandi. Hinn lubbalegi
Rómverji bölvaði og nuddaði sveitt ennið með
skitugri búfunni. Matreiðslumaðurinn hélt upp
tómri skál og brosti ísmeygilega lil Demetríus-
ar. Demetríus gaut til bans augunum og hristi
höfuðið.
„Eg ælla ekkert að fá,“ tautaði'liann og fór.
„Eg ætla að fá!“ sagði hermaðurinn um leið
og hann sló kæruleysislega á tóma pyngjuna.
Nú fór allur ákafinn. af matreiðslumannin-
um, en harín íiafði ekkcrl bolmagn til að neita
hermanninum um mat, enda þótt hann væri
auralaus. Hann yppti öxlum vesaldarlega, liálf-
fyllti skálina og lagði hana á hreint borðið.
„Lítill ágóði i dag,“ kvcinaði hann.
„Það eru lieldur engar kræsingar, sem þú
hefir upp á að bjóða,“ tautaði hermaðurinn fyr-
ir munni sér um leið og liann tók heitan bita.
„Jafnvel þessi þræll þarna vildi ekki sjá það.“
„Þræll, lierra?“ Matreiðslumaðurinn lagðist
fram á horðið til að horfa á eftir Grikkjanum,
sem gekk letilega upp götuna. „Ilann hefir
pvngju fulla af peningum. Það var ósvikin
mynt heyrði eg á hljómnum! Hann liefir auð-
vitað stolið þvi!“
Hermaðurinn lagði frá sér skeiðina. Ilann
glotti illfyglislega. Ef lrnnn kæmi með fanga i
cftirdragi lil virkisins ýrði liann sennilega náð-
aður af næturröltinu.
„Hevrðu þárna!“ kallaði hann. „Komdu liing-
að!“
Demetríus nam staðar, sneri sér við og hugs-
aði sig um. Siðan gekk bann til baka. Óvitur-
íegt væri, að reyna að komast undan, þar sem
virkið var rétt hjá.
„Kölluðuð þér?“ spurði hann stillilcga.
„Hvernig stendur á því lagsmaður, að þú ert
emn á ferð i Táberías?“ Hermaðurinn strauk
skeggjaðan vangann. „Hvar er húsbóndi þinn?
Það þýðir ckki fyrir þig að neita, að þú ert
þræll. Eg sá á þér eyrað.“
„Ilúsbóndi minn er á leið lil Ivapernaum
berra. Hann sendi mig á undan til að velja
ljaldstað.“
Þetta var sennileg skýring og hei’maðurinn
sötraði i sig eina skeið af kjötsúpunni.
„Hver er húsbóndi þinn, lagsmaður? Og lrvað
ætlar liann að gera til Kapernaum?“
„Ilann er rómverskur borgari, herra. Ivaup-
maður.“
„Liklegt er það, eða hitt þó lieldur}“ hreytti
hermaðurinn út úr sér. „Hvaða verzlunarvöru
ætli Rómverjar finni i Kapernaum!“
„Ileimaimninn vefnað, herra,“ sagði Deme-
trius. „Ábreiður og kyrtla frá Galileu.“
Hermaðurinn hló háðslega og tók siðustu
dreggjarnar úr krukkunni með skeiðinni, sem
skalf eilítið.
„Grískir þrælar eru vanir að ljúga trúlegar
en svona,“ urraði liann. „Þú lieldur, að eg sé
asni og trúi því, að tötrum klæddur þræll sé
að.leita að tjaldstæði fyrir rómverskan þoirgara,-
scm kemur alla leiðina til Kapcrnamrí til að
kaupa Tatnað’!**’
„Og með alla þessa peninga á sér!“ skrækti
Frá mönnum og merkum atburðum:
DINO GRANDI:
AÐ TIALDABAKI.
sambandi við fulltrúa bandamanna og ryðja braut-
ina til samkomulagsumleitana, sem lciða til friðar.“
Ráðherrann geklc nú á konungs fund. Þetta var
klukkan 6 að rnorgní þann 25. júlí.
Ég beið í slcrifstofu minni í þinghúsinu. Það vai*
eins og stundirnar ætluðu aldrei að líða. Kl. 9 fyr-
ir hádegi var mér tjáð,- að flokkar fascista, senv
væru Þjóðverjum vinsamlegir, liefðu heitstrengt að
drepa Jiá 19 stórráðsmenn, sem greitt höfðu atkvæði
gegn Mussolini, og að fascistasveitirnar, sem bæki-
stöðvar hefðu nálægt Rómaborg, væri í þann veg-
inn að leggja.af Stað.
Klukkan 12 á hádegi gerði Mussolini boð eftir-
mér. Ég sá um, að konunginum væri tilkynnt, að
ég hefði verið kvaddur á fund Mussolini. Ég fékk
þau ráð frá konungi, að fara ckki á lund Mussolini.
Þá vissi ég, að konungurinn hafði tckið ákvörðun
um að snúast gegn Mussolini, og 20 mínútum síð-
ar frétti ég, að hánn hefði scnt eftir Badoglio, til
þefis að fcla honum að myrida nýja stjórn.
Svo virðist sem Mussolini hafi verið sem lostimý
rciðarslagi. Hann var of stoltur til þess að- leita
aðstoðar Hitlers, og taldi sennilega, að hann gæti
einhvern veginn komizt úr vandarium. Hann eyddi
verðmætum tíma, ásamt lögfræðingum sínum, til
þess að grúska i lög, í því skyni, að geta sannað,
að ályktun mín væri lagalega gölluð og ógild.
Kl. 5 eftir hádegi gekk hann á fund konungs í
konungshöllinni, til þess að sanna að ályktun mín
bryti í bág við stjórnarskrána. En Viktor Emmanuel
vildi ekki hlýða á mál Mussolini. Var Mussolini sagt,
að hann væri ekki lengur forsætisráðherra.
Mussolini til hinnar mestu furðu var hann tekinn
höndum, er hann gekk af konungsfurídi. Vfirmaður
fascistasveitanna, framkvæmdastjóri flokksirís og
æstustu og hættulegustu stuðningsmenn nazista voru
einnig teknir lipndum.
Þeir voru allir í fangelsi þctta sama kvöld.
Kl. 10,45 um kvöldið bárust þau tíðindi út um
heiminn, að Mussolini hefði verið sviptur vöídum,
og þar með var til grunna hrunið hið fascistiska
einræði á Italíu.
Sprengingin mikla i Haiiíax.
Þcgar fregn barst um það þ. 6. desember 1917,
að kl. 9 um morguninn þann dag hefði borgin Hali-
fax í Nova Scotia (Nýja Skotlandi), Kanada, verið
lögð í rústir af völdum ógurlegrar sprengingar, var
í fyrstu eins og menn gætu ckki trúað því, að slikur
viðburður hefði gelað gcrzt, og.voru menn þó búnir
að hcyra ýrnsar fregnir um ægilega viðburði undan-
gengna styrjaldarmánuði. En menn þrírftu ekki að
vera lengi í vafa um það, að fregnin var rétt, og víða
— cinkum í Kanada — voru menn sem steini lostnir.
Hafnarborgin Halifax cr ekki langt lrá kolanám-
um Nýja Skotlands og Breton-liöfða. Höfnin er ágæt
og af náttúrunnar hendi gjörð að mestu. Halifax
var einhver mikilvægasta og auðugasta borg Kanada.
Hún var orðin aðal vetrarhöfn á austurströnd Kan-
da og allar kanadisku járnbrautirnar höfðu þav
endastöðvar. styrjaldartímanum varð Halifax enn
mikilvægari borg en áður. Skipalestir komu þar við,
til þcss að sækja lierlið, er flytja átti til Bretlands,
og þangað komu iðulega amerísk herflutningaskip,
scm þar slógust í lióp kanadiskra og brezkra her-
flutningaskipa, scm brezkar og amerískar flota-
dcildir vernduðu svo á lcið þeirra yfir Átlantshafið.
Skipin tóku þarna kolabirgðir og borgin var cin-
hver mikilvægasta kolastöð brezka flotans á þeini
árum. — Þarna voru skilyrði fyrir hafskip af stærstu
gerð til þess að lcggjast upp að bryggjum, vöru -
skemmur rniklar, viðgerðarstöðvar, skipasmiðastöðvr
ar, skotfærabirgðastöðvar. Og þarna voru strand-
virki mikil. Halifax var stundum kölluð „Kronstadt
Norður-Amcríku“. — Var nokkur furða, þótt nienn
í fyrstu ætti bágt mcð að trúá því, að í slíkri borg
hefði allt verið. lagt i rúst við liöfnina á nokkrum
mínútiun,.i; . -
Én freginn var rétt. Það var 3000 smálesta flutn-
ingaskip hlaðið sprcrígiefni, sem olli sprengingunni.
Skip þctta' Móiit Blánc, var að koma frá New York,