Vísir - 11.07.1945, Blaðsíða 7

Miðvikudaginn 11. júlí 1945
VISIR
7
0=
(s ------
* 2?/oyd 'Ýj. 2öougías:

164
sjálfa ekki dreymt um þann furðulega atburð,
sem átti eftir að ske.
Kaligúla var sextán ára, fölur á kinn og
væskilslegur. Iíann tók kippi, er liann gekk.
Ljóst hár lians var stöðugt á hreyfingu af ó-1
sjálfráðum fettum og' brettum i andlitinu og
eirðarlausir fingurnir voru alltaf fumandi og
klípandi cins og á apa. Samt var liann enginn
auli. Að baki hinna hvikulu fránu augna hans
bjó illgirnisleg uppfinningarsemi, sem fann
stöðugt upp á hugvitssömum brellum til að
vega upp á móti takmörkunum lians.
á'egna þess, live sonur hans var vangæfur,
hafði Germaníkus viljað liafa vakandi auga
með honum og jafnvel tekið hann með sér i
hinar hættulegustu lierfarir. Foringjárnir höfðu
gælt við hann og kjassað liann, þar til hann
var orðinn bæði ósvífinn og samvizkulaus. —
Menn hentu gaman að hinum græskufullu
hrekkjabrögðum hans. Einhver liafði búið til
iítil stígvél lianda honum eins og stígvél for-
ingjanna og sú saga gekk, að hinn sjúki sonur
Germanikusar hafi oftsinnis þrammað fram
fyrir heila lierdeild við herskoðun og æpt
skrækróma fvrirskipanir. Viðurnefnið „Kalí-
gúla“ (Stígvéladrísill) festist við hann, þar til
enginn mundi eftir þvi, að hann hét í höfirðið
á frænda sínum Gajusi. Allt sem Kalígúla gerði,
var hnitmiðað og svo var um óþokkabrögð hans
og' svæsnasta skrælingjaliátt. En þegar hann
var orðinn sextán ára gamall, fór mönnum að
hætta að þykja það fyndið, þegar liann reigsaði
framan að hundraðshöfðingja og gaf honum
utan undir Og þegar Germanikus tók sjálfur
að veita því athygli, að erfjngi Iians var orðinn
óþolandi plága á öllum, fannst honum liann
verða að láfa hann enn einu sinni breyta um
lunhverfi, svo að hann var sendur til baka til
Róm til að heimsækja Gajus frænda sinn í
þeirri von ,að honum tækist að gera mann úr
lionum. En það átti eftir að verða eilíf dul öll-
um mönnum, hvert það kraftaverk var, sem
Gajus liefði getað gert. Undirforingjar Ger-
maníkusar töluðu það sín á milli, er þeir spurðu
dauða Gajusar, eð ekki hefði hann getað valið
andláti sínu hentugri tíma.
Kalígúla kom til Kaprí um nónbil og er
Júlia hafði gefið honum nákvæm fyrirmæli um,
hvernig hann ætti að koma fram, fór hún þeg-
ar í stað með honum inn í hinn rokkna spegil-
sal keisarans, þar sem meira en tylft senatora
stóðu í kring i rökkrinu og biðu þess auðsjáan-
lega, að keisarinn veitti þeim athygli sína.
Gamli maðurinn reis undrandi upp við dogg,
er hann sá ungling krjúpa grátandi við rúm-
stokkinn. Með sorgarröddu sagði keisaradrottn-
ingin frá þvi, að Gajus væri dáinn og Kalígúla
væri óhuggandi.
Tiberíus tók á öllum sínum kröftum og strauk
um koll Ivaligúla af veikum mætti.
„Sonur Germmanikusar?“ muldraði hann
dimmri röddu. #
Kalíguúla kinkaði kolli, grét hátt og strauk
magi’a hendina.
„Get eg nokkuð gert fyrir yðar hátign?“
spurði hann harmþrunginn.
„Já, sonur minn.“ Vart mátti heyra mál
Tíberíusar, svo var hann máftfarinn.
„Þeir eigið við — keisaraveldið?“ spurði
Júlía með ákafa.
Senalorarnir stóðu með öndina i hálsinum.
Þeir færðu sig nær rúminu.
„Já — keisaraveldið,“ sagði 'keisarinn, mátt-
farinni röadu.
„Hafið þið heyrt það?“ Raddhreimur Júlíu
var skrækur og ógnandi, er hún kaslaði aftur
höfðinu og sneri sér að þrumu lostnum sena-
torunum. „Kalígúla á að verða keisari! Er ekki
svo, yðar hátign?“
„Jú,“ hvislaði Tíberíus.
Frá mönnum og merkurh atburðum:
Áliðið var nætur. Dauðastund keisarans var
Varla langt undan. Oft hafði hann verið hætt
komnin. Nú lék enginn.vafi á.
Iíinir lærðu læknar liöfðu reynt allt og nú
skiptust þeir um að lialda um magran úhilið-
inn. Prestunum, sem fengið höfðu að kæla sig
um daginn í forsalnum, hafði nú verið lcyft að
fremja sína hátíðlegu siði. Senatorunum hafði
verið hoðið að draga í hlé eftir liina óskiljan-
Icgu yfirlýsingu um kvöldið, en nú var þeim
leyft að fara inn, þar sem tryggt þótti, að gamli
maðurinn myndi ekkert frekar segja. Þeir -voru
enn þá ringlaðir af þessu áfalli, seni þeir höfðu
orðið fyrir, og voru að brjóta lieilann um,
hvernig þeir gætu sagt öldungaráðinu frá þvi,
að hinn geðveiki sonur Germaníkusar ætti að
stjórna heimsveldinu. Auðvitað gæti öldunga-
ráðið tekið á sig rögg og afnumið.gerð Tíberi-
usar. En ólíldegt vkr, að lögvitringarnir legðu
i þá bætlu, að móðga Germanikus og herinn.
Nei, StígvéladrísiII yrði keisari til frambúðar.
Díana Gallus hafði ekki séð Tíberius í hálfan
mánuð. Júlía gamla hafði skipað svo fyrir, að
henni yrði ekki hleypt rnn til lians. Kvölds og |
morgna hafði Díana komið að dyrum hins
keisaralega s'vefnsals til að spyrja um liðan
Iians og hafði li'enni verið sagt, að keisarínn’
væri of veikur til að taka á móti heimsókn.
Skömmu eftir að Demetríus kom til eyjar-
innar hafði hann verið útnefndur hfvörður
Diönu. Þótt einkennilegt hefði virzt, þá liafði
þetta verið hugmynd Tíberíusar. Máske hafði
hann haft Iiugboþ um, að hann vrði ekki lcngi
fær um að sjá Diönu fvrir nægilegri vernd, en
treyst Iiinum hugrakka þræli Marsellusar til að
sjá um öryggi hennar.
Er mátl dró úr keisaranum og ábrifa keisara-
drottningar tók að gæta meir á eynni, tók
Demetrius að ugga um Diönu. Samt var hann
nógu varkár lil að leyna kvíða sinum fvrir
henni. Hann fór að hugsa hieð sér, livernig
hann gæíi komið Iienni undan, ef ástæða yrði
til.
Díana liafði orðið eirðarlaus, döpur í bragði
og hælt að umgangast fólk við hina skyndilegu
brottför Marsellusar. Nú var enginn á eynni,
sem bún gat treyst. Mestan bluta dagsins, eða
meðan biftan leyfði, var hún í laufskálanum
og las eitthvað án þcss að vita, hvað hún var
að lesa eða saumaði eitthvað smávegis, sem
henni stóð á saöia um. Stundum lét liún ein-
hverja ambáttina koma með sér til að bafa
eibvern að tala við. Oft gekk bún ein og Deme-
tríus á eftir i sómasamlegri fjarlægð, en í kall-
færi. Hún hafði alltaf dáðst mjög að Grikkj-
anum. Nú byrjaði hún að treysta honum sem
nánum og nærgætnum vini.
Er sá orðrómur barst til Ivapri, að Marsellus
befði drolvkt sér, vissi Demetríus strax, að það
var ekk’i satt og lmggaði Díönu með ýmsu móti.
Marsellus liefði alls ekki haft neina ástæðu tii
að fremja sjálfsmorð. Hann hafði fundið til
nýrrar og alvöruþrunginnar kvaðar. Demetríusi
fannst liún jafnvel skemmtileg þessi saga, að
Marsellus hefði drekkt sér, er Ágústa sigldi að-
cins mílu undan Kapúahöfða, svo viss var hann
í sinni sök, að Marsellus liefði gripið þetta lient-
uga tækifæri til að komast undan. Díana trúði
þessu lika, en Demetríus varð að telja liana á
það aftur og aftur, er einveran þjakaði henni.
Samtal .þeirra varð óþvingaðra, er dagar liðu.
Ofl sat Demetríus á liliðartröppum laufskálans
og svaraði Diönu, sem spur'ði hann i þaula um
lífið i Aþenu, Evpólisgistihúsið, Þeódósiu og
flótlann eftir bardagann við Ivvintus, en liann
fyrirleit hún af heilum hug.
„Af hverju ferðu ckki til Þeódósíu, úr því að
þú ert frjáls?“ spurði hún dag nokkurn. „Hún
bíður kannske eftir þér. Hefirðu aldrei lieyrt
neitt frá lienni?“
„Jú, Demetríus hafði skrifað og fengið svar,
en samt ekkert heyrt upp á síðkastið. Maður
vissi aldrei, hvað komið gæti fyrir. Jú, ef liann
væri frjáls, og Marsellus þyrfti lians ekki með,
jú, þá færi hann aftur til Aþenu.
Oft liðu síðdegin fljótt. Diana varð aldrei
þrevtt á að spyrja og Demetríus. sagði langar
sögur frá vinnustofu Benjósefs og af Stefanosi
og Galíuleumönnunum, sem hvísluðusl á um
dularfulla timburmanninn ,sem risið hafði upp
frá dauðum til að lifa eiliflega.
Diana hlustaði alltaf með athygli og laut ýfir
rósaflúrið eða kniplingana, sem hún var að
sauma. Demetríus sat ekki heldur auðum hönd-
um. Hann sneri saman og fléltaði hampbúta,
sem hann hafði hirt niður við bryggju og bjó
úr þeim af hagleik langa kaðla. Sjávar megin
undir laufskálagólfinu faldi liann þelta og hafði
Diana mikið gaman af.
„Þú liagar þér alveg eins og íkorni, Deine-
tríus,“ sagði hún í stríðni. „Af hverju felur þú
það, sem þú býrð til, úr því að það er einskis
Sannleikuriim nm uppgjöf ItaKxu.
Eftir David Brown.
gekk að stól við annan cnda venjulegs herbúðaborðs,
sem á var breidd ullarvoð. Hann setti á sig horn-
spangagleraugu og tók lindarpenna upp úr vasa sín-
úm. Hersliöfðinginn var í borgaralégum klæðnaði
úr bláu cfni. Fyrir framan hann á borðinu voru
aðeins tveir öskubakkar, tvær blekbyttur og Qitl af
símatækjum hersins.
Hann leit yfir skilmálana, sem voru vélritaðir á
tvö blöð, en honum var vel kunnugt um efni þeirra.
Einkennilegum glampa brá fyrir í binum dökku aug-
um hans, og með snöggri lireyfingu lieygði liann
sig niður og skrifaði undir. Montanari og Smith
hershöfðingi stóðu honum á hægri hönd og litu yfir
öxl hans. Aðrir, sem viðstaddir voru, stóðu hinum
megin við borðið.
Smith hershöfðingi selli nú einnig upp horn-
spangagleraugu, settist hinum megin við horðið og
skrifaði undir. Hann nolaði einnig sinn eigin lind-
arpenna. Smith var klæddur i einkennisskyrtu úi
khaki-efni, en var ekki í jakka. Hár hans var úfið .
og ógreitt, og það var ekkert hátíðlegt við það, er'
hann skrifaði undir hið sÖgulega skjal. Skriftin var
hálfgert klór.
Þegar lokið var undirskriftarathöfninni tókust þeir
1 hendur Eisenhower yfirhershöfðingi og Castellano.
Báðir voru brosandi og'virtust ánægðir yfir að þessu
var lokið.
Það var engin furða, þó að þungum steini væri
létt af Eisenhower yfirhershöfðingja, þvi að afleið-
ing þess að ítalir drógu sig út úr styrjöldinni á
þennan hátt, var sú, að bandamenn áttu víst að
sigra Þjóðverja á Italíu mörgum mánuðum fyrr eu
ella hefði verið unnt. Manntjón bandamanria mundi
og verða miklu minna en df Italir hefðu áfram
béitt sér með Þjóðverjum á-Italíu. Þá var ]iað og
stórmikils virði fyrir bandamenn, að fá ítalska flot-
ann og yfirráð bandamanria á Italíu voru ttú alger-
lega tryggð.
Aðrir fulltrúar bandamanna, sem viðstaddir voru,
tókust einnig í hendur við fulltrúa Itala. Það var
ekki opnuð ein einasta kampavínsflaska, hvað þá
fleiri, en einhver átti whisky-flösku og bauð upp á
snaps. Whisky-iifu var hcllt í drykkjarkönnur og
allir neýttu drykkjarins, cn ekki var drukkið neilt
minni.
Svo gengu allir út og menn tóku greinar af vín-
viðunum í gilinu, eins og i minningar skyni. Vín-
viðargreinar voru aftur, eins og fyrir tuttugu öld-
um, tákn friðarins.
Italía var nú ekki lengur styrjaldarþátttakandi op-
inberlega, en öllum, bandamönnum og Badoglio-
stjórninni, var enn mikill vandi á herðum. Og það
var eftir að tilkynna umheiminum samkomulagið
um vopnahléð.
Það var búið að ákvcða landgönguna við Salerno.
Það var í rauninni búið að taka bráðabirgðaákvörð-
un um hana áður en Italir fóru að leita hófanna
um frið. Innrásina átti að gera aðfaranótt 9. sept-
ember og ganga á land við Salerno.
Hcrshöfðingjar bandamanna vildu, að búið væri
að tilkynna öllum þjóðum vopnahléð, áður en land-
gangan ætti sér stað — eða kvöldið fyrir landgöng-
una. Þannig mundi fást nægur tími til þess að það
hærist út um alla Italíu, að vopnahléð væri komið á,
og sennilega þar með konrið í veg fyrir að til nokk-
urrar mótspyrnu af hálfu Itala kæmi, er gengið yrði
á land. Og Þjóðverjar mundu ekki fá nægan tíma
lil þess að hrinda í framkvæmd neinum róttækum
gagnráðstöfunum.
Samkomulag varð um, að þeir Eisenhower yfir-
hershöfðingi og Badoglio marskálkur tilkynnlu
vopnahléð samtímis að kveldi þess 8. september kl.
6,30.
Unnið var að lokaundirbúningi landgöngunnar af
kappi, en að inorgni þess áttunda kom skeyti frá
Rómaborg til aðalstöðvar bandamanna, og lá nú við
borð, að þessi mikla ráðagerð færi gersamlega út
úm þúfur.
Jóiia: Eg tók honum Sigga ekki í fyrsta skipti, sem hann
bað sér konu.
Lára: Það er engin furða. Þú varst hvergi nálæg.