Vísir - 14.07.1945, Blaðsíða 3

ÍLaugardaginn 14. júli 1945
VISIR
3
Danir auglýsa hús sín
á Borgundarhölmi.
Krónprinshjónunum fagnað
þar ákaflega
Frásögn dansks starfsmanns á eynni.
|Jernám Rússa á Borguncí-
arhólmi hefir verið all-
mikið rætt af ýmsum aðil-
um, bæði hér á landi og
annarsstaðar, síðan það átti
sér stað í fyrstu.
Me'ðal ýinsra aðila á Norð-
urlöndum hefir gælt nokk-
urs uggs um það hvort Rúss-
ar myndu hverfa þaðan aft-
lir. Aðrir láta sér fátt um
finnast og segja eins og einn
danskur stjórmnálamaður
lét um mælt, er þessi mál bar
á góma við hann: „Við lítum
á hernám Borgundarhólms
eins og einn þáttinn í Iier-
námi Danmerkur. Við verð-
um að treysta því, að hernámi
evjarinnar verði lokið um
léið og hernámi heimalands-
ins s
hvergi komið sér upp dvalar-
| stöðum í bæjunum. Þeir haf-
ast við í húsum sem þeir
hafa reist í skógunum á
eynni, venjulegast nokkuð
frá hyggð eyjabúa sjálfra.
Vörður er í kring um allar
herstöðvar Rússa, sem þeir
hafa komið sér upp síðan
þeir liernámu Borgundar-
hólm.
Það hefir háð sambúð
rússnesku hermannanra og
Borgundarhóhnshúa nokkuð,
að þeir skilja ekki hverir
aðra. Aðtins fáir af hermönn-
unum skilja dönsku en svo
að segja enginn Borgundar-
hóhnshúi skilur rússnesltu.
Rússar hafa gert mikið til að
vinna traust eyjarskeggja og
sambúðin liefir verið alveg
sæmileg það sem af er rúss-
nesk ahernáminu.
Þann 19. júní heimsóttu
krónprinshjónin dönsku
Bogrundarhólm. Var þá mik-
ið um dýrðir. Danski fáninn
blakti á hverju liúsi í höfuð-
staðnum Rönne, en það er
stiersta borg eyjarinnar. Hún
hafði orðið fyrir miklum
loftárásum áður en Þjóð-
verjar gáfust upp í Evrópu
víginu. Rússar tóku þátt -í
hátíðahöldunum fyrir krón-
prinshjónin með eyjaskeggj-
um og danskur fréttaritari
einn, sem þar var viðstadd-
ur sagði frá þvi í einu dönsku
hlaðanna að rússnesku her-
mennirnir, sem stóðu heið-
ursvörðinn liefðu glott i
kampinn, þegar túlkurinn las
þeim þessa setningu úr ræðu
prinsins:
„Eg hefi ofl hlakkað til
þess síðustu dagana að koma
hingað yfir um og heilsa full-
trúum rauða hersins. Eg
þakka ykkur fyrir að þið
komuð.“
Viðtal við danskan starfs-
mann á Borgundarhólmi.
Eg álti þess kost að hafa
tal af dönskum starfsmanni i
Borgundarhólmi, er eg var
staddur i Kaupmannahöfn
fyrir stuttu siðan. Hann var
nýlega kominn frá eyjunni
og hafði selt sig vel inn í
hlutina þar.
Hvað er talið að her Rússa
sé fjölmennur á Borgundar-
hólmi?
• — Um það er ekki hægl að
segja með neinni vissu, en
talið er að þar séu um 8000
rússneskir hermenn. Her-
mennirnir sjálfir eru yfirleitt
glaðir og reifir, en þeir voru
mjög illa til fara, að minnsla
kosti ]>eir sem eg sá. Tæki
þeirra virtust mér heldur lé-
leg ef borin voru saman við
tæki brezka hersíns hér í
landinu.
Rússarnir búa í „bröggum“
í skógunum.
— Rússarnir hafa yfirleítt
t Danir auglýsa hús sín til
sölu.
j — Talsverður ótti hefir
verið rikjandi í Danmörku
um hvort Rússar myndu
liverfa með herlið sitt frá
Borgundarhólmi um leið og
handamannaherinn fer frá
heimalandinu. Eg átti tal við
marga Borgundarhólmsbúa
meðan eg var þar og þeir
luku allir upp einum munni
um að þeir hefðu ekki trú á
að Rússar mundu fara þaðan.
Sjálfir hafa Rússar ekkert
sagt um þau mál o])inberlega,
en viðbúnaður þeirra á eynni
er mjög mikill.
Það, sem vakti undrun
mína meðan eg dvaldi á
Borgundarhólmi var að sjá
hviiík ógrynni af ihúðarliús-
uin eru til sölu þar í öllum
bæjunum. Fyrir nokkuru var
þó ríkjandi mjög mikið hús-
næðisleysi á eynni. Iíg spurði
fólkið oft að þvi hverju þetta
sætti. Svörin voru alla jafna
hin sömu. „Það vilja sem
flestir l’lytja til heimalands-
ins.“
Þannig fórust sögumanni
minum orð. Eg gcri ráð fyrir,
að lesandanum finnist spurn-
inguni um varanlegt hernám
Borgundarliólms af liálfu
Rússa jafn ósvarað eftir lesl-
ur þessarar greinar. Hinsveg-
ar gefur hún nokkura hug-
mynd um viðhorfið eins og
það er á eynni nú.
A.
Farþegar
til Xor'ðurlánda með e.s. Lág-
arfoss. Til Kaupmannahafnar:
Hr. T. .1. Júlínusson, hr. Arne
Dam m/ frú og barn 2ja ára, hr.
Egon Person m/ frú og 2 törn
2ja og 3ja ára. Tfl Bérgen: Hr.
Varvin m/ frú, frk. Ragnhildur
Pétursdóttir, 7 ára, hr. Eirgir
Ingebrigtsen, lir. F. B. Andresen,
frú Ruth Hella m/ barn 2ja ára,
hr. S. A. Friid m/ frú, hr. Boye
Boerresen m/ frú. Til' GátiVabóg-
ar: Stefán Jóhannsson.
Þurrkatíð seinkar
slætti í Skaptafells-
sýslum.
Frá fréttaritara Vísis.
Núpsstað.
Veðrátta hefir verið þurr-
viðrasöm og köld í vor og
fram yfir miðjau júní. Gras-
sprettu fór því Iitið eða hægt
framm. En nú í rúmar 2 vik-
ur verið ágæt tíð, nóg væla
og sól öðru hvoru og ótrúlega
sprottið á stuttum tíma, þar
sem jörð var ekki því meira
skemmd af maðki, sem víða
hefir gert mikið tjón í tún-
um, og þó einkum i úljörð,
þar sem þurrlent er. Sláttur
byrjar því með seinna móti.
Vötnin á Skeiðarásandi
hafa verið vatnslítil í sumar
þó hefir Skeiðará ekki verið
farin um tíma og liefir því
valdið að hún hefir fallið illa,
en nú hefir hún dreifl úr sér
(rifið sig út, eins og við segj-
um) oð póstur reið hana i
dag.
Eldur
Framh. af 2. síðu.
hjá R.G.A., svo að myndin
sýnir eins glöggt og hægt er
þær liörmungar, sem dundu
yfir hermennina.
Þegar „móðir náttúra"
hafði gert eins og henni var
unnt til að líkjast sem mest
landslaginu á Bataanskaga,
kom Clarke ofursti til lijálp-
arr Hann lét fela foringja-
stöðvar hersins með geysi-
stórum pálma- og trjágrein-
um, svo að ógerningur var
að sjá þær úr lofti. Þá voru
gróðursettir 60 pálrnar, sams-
konar og þeir, sem vaxa á
Bataan og yfirleitt var allt
gert til jiess að sýna sem hézt
hvernig umhorfs var á skag-
anum í styrjöldinni.
Þegar átti að fara að grafa
skotgrafir, kom Clarke of-
iirsti til hjálpar. Ilann
kenndi John ÁVayne aðferð-
ina, sem hermennirnir hafa
við að komast niður í skot-
grafir, en það þarf sérstakt
lag til þess. Þegar alll var til-
búið, hver maður á sínum
stað og kvikmyndavélarnar
tilhúnar að hefja myndatök-
una, liófst orustan. John
Wayne kemur á harðahlaup-
um, kastar sér ofan í skot-
gröf og liggur þar augnahlik
á grúfu. En þá heyrist ógur-
legt öskur, hann þýtur upp
úr skotgröfinni, í miðjum
bardaganum, og slær i sífellu
á rassinn á buxunum sínum.
Logandi tuska. hafði kastazt
á liann við eina sprenging-
una og kveikt í huxunum
hans. Það varð að stöðva or-
ustuna meðan verið var að
ná í nýjar buxur handa hon-
um.
Bezfn úrin
frá
BARTELS, Veltusundi.
Sími 6419.
Viðskiptin við
önnur lönd.
Viðskiptin. við önnur lönd
voru mest við Bretland og
Bandaríkin svo sem verið
hefir. •
Verðmæti innfluttra af-
urða frá Bretlandi nam 20.4
killj. lcr. á fyrstu fimm mán-
uðum þessa árs, en útflutn-
ingurinn 103.7 millj. kr. Inn-
flutningur frá Bandaríkjun-
um nam 62.7 millj. kr„ út-
flutningur til þeirra nam 14
millj. kr. Þá var flutt inn frá
Kanada fyrjr 12.8 millj. kr„
en útflutningur þangað var
enginn. Útflulningur til
Frakkalnds nam aftur á móti
5.1 millj. kr„ en þaðan var
ekkert flutt inn til íslands.
Nokkur smávægilegri við-
skipti vorii við önnur lönd.
Fulltrúi danska E.K.
þakkai líkisstjórn-
inni.
Dr. Knud Skadhauge, full-
trúi Danska Rauða Krossins,
gekk nýlega á fund ríkis-
stjórnarinnar og flutti ís-
lenzku þjóðinni þakkir fyrir
gjöf þá til dönsku þjóðar-
innar, sem flutt var með m.s.
Esju til Danmerkur í síðasta
mánuði,
Yiðstaddir voru sendiherra
Dana í Reykjavik, landssöfn-
unarnefndin og stjórn Rauða
Kross Isladns.
Dr. Skadhauge kvað Dau-
rnörku hafa i efnalegu tilliti
komizt einna bezt af liinna
hernumdu landa á undan-
förnum stríðsárum. Þar hefði
eiginlega ekki ríkt neyð, eins
og t. d. með norsku frænd-
þjóðinni. En á einstökum
sviðum hefði vöruskortur
nálgazl hreint neyðarástand,
svo sem til dæmis lrvað fatn-
að snerti. Þar var um veru-
legan skort að ræða, einkum
meðal liinna vinnandi stétta
og barna. Ivvað liann klæða-
hurð fólks á siðari árum hafa
verið lakari en líðkaðisl
meðal fátækustu verka-
manna á öldinni sem leið. í
anran stað kvað hann feil-
meti Iiafa skort mjög og
lvfjavörur, éinkum olíur og
lýsi. Þær rúmar 200 smálest-
ir lýsis, sem íslendingar hefðu
gefið, sagði hann að svöruðu
til eðlilegra þarfa Dana í heilt
ár, og þær 40.000 flíkur, sem
sendar voru, kvað hann bafa
hætt úr mjög hrýnni þörf.
Loks kvað hann sér það
persónulega ánægju, vegna
náinna kynna og tengda við
ísland, að vera falið að færa
íslendingum þakkir Dana.
Mvndu Danir ekki einungis
mela gjöfina sjálfa, heldur
enn meira það hugarfar, sem
hún lýsti, og væi'i þó enginn
cfi á því, hvert átak það
væri jafn-fámennri þjóð að
safna meira en 4 milljónum
króna á einum 20 dögum. Að
lokum árnaði hann hinu
unga íslenzka lýðveldi allra
heilla.
Jafnframt færði liann for-
sætisráðherra bréf frá utan-
rikisráðherra Dana,' hr.
Christmas Möller, þar sem
enn á ný eru bórnar fram
þakkir Dana fyrir gjöfina og
það liugarfar, er Kenni liggi
að baki, en eins og kunnugt
ier, hafði utanrikisráðhexT-
ann áður sent forsælisráð-
herra mjög vinsamlegt þakk-
arskeýti. Annað bréf færði
dr. Skadhauge forsælisráð-
Iierra frá lir. J. Biilow, for-
Fjársöfnunin
til Esjufarþega
/ fyrradag hófu nokkrir
Reykvíkingar fjársöfn un
handa fólki sem kom með
Esja og vanhaga'ði um föt
og peninga. Rauði Kross ís-
lands, Hafnarstræti 5, tekur
á móti fégjöfum alla daga
milli kl. i() og 17.
Fyrsta daginn söfnuðust
20.000 krónur. Vakti það
hæði undrun og gleði hins
nýheimkonma fólks liversu
fljótl og vel Reykvíkingar
brugðust við í þessu máli.
Ilauði krossinn leitaði að-
stoðar farþegánefndar Esju
um úthlutun peninganna.
Nefndarmenniiia er að hitta
á skrifstofu Rauða Ivrossins
i dag og næ'stu daga milli
kl. 15 og 17. Eru þeir Esju-
farþegar, sem óska aðstoðar
beðnir að snúa sér þangað
á þessum tiltekna tirna.
Yísir hafði tal af einum
nefndarmanna í gær. Lýsti
hann mikilli ánægju yfir
greiðvikni fólks og hvað
hina verst stöddu meðal far-
þeganna þegar hafa fengið
bráðabirgðahjálp er nægja
mvndi til eins eða tveggja
daga. Ef vel ætli að vera
þyrfti lxjálpin þó að vera svo
rifleg að þeir sem eru nærri
fatalausir gælu aflað sér
nauðsynlegs fatnaðar sem
fyrst. Einstaka farþegar eru
heilsuyeUU’ og þola ekki
vinnu í bráð. Mestu vand-
ræði farþega er þó húsnæð-
isleysið og væri þeim ekkert
betur gert en ef einhverjir
gælu lliðjsinnt þeim á því
sviði.
Skip smíðað á
ísafirði
Frá frétlaritara Yísis.
ísafirði, 11. júlí.
Á Skipasmíðasíöð Marsellí-
usar Bernliarðssonar hljóp
nýtt skip af stokkunum í gær.
Heitir það Reykjaröst, 53
smáleslir að slæi’ð með 150
hestafla Fairhank Morse
dieselvél. Eigandi þess er
Hlutafélagið Röst Keflavik.
Framkvæmdastjóri Helgi S.
Jónsson, skipstjóri Angantýr
Guðmundsson. Skipið er
vandað og vel úthúið. Smiði
þess liófst í síðastliðnum
marzmánuði og hefir gengið
óvenju fljótt. Er þetta nítj-
ánda skipið sem skipasmíða-
stöð Marsellíusar hefir smíð-
að að nýju. Á siðastliðnum
níu árum. Skipið fer til sild-
veiðar um næstu helgi. —•
Arngr.
—o—
Nóg vatn í Gvendar-
brunnum.
Rannsóknir hafa nýlega
farið fram á Gvendarbrunn-
um, og lciddu þær í ljós, að
nægilegt vatn er í brunnun-
um til þess að auka allveru-
lega vatnsveituna þaðan.
seta Danska Rauða Ki’oss-
ins, yfirborgarstjóra Kaup-
ínannahafnar, þar sem horn-
ar eru fram þakkir fyrir
gjöfina, sem eigi aðeins hafi
glatt dönsku þjóðina vegna
þess vinarhugar, sem Iienni
fylgi, heldur bæti einnig úr
bi’ýnni nauðsyn.
Forsætisráðherra þalckaði
kveðj urnar.
(Frá ríkisstjórninni).