Vísir - 01.09.1945, Blaðsíða 6

V I S I R
Laugardaginn 1. september 1945»

ILaiugiipdagssaga
EFTIR C. S. FDRRESTER.
iúpAfirenaja
'v.
J
. George Crowe, skipsfjóri,
stóð uppi í stjórnpalli tundur-
spillisins „Apache4' og virti
fyrir sér Iih;a risavöxnu New
York-borg frá flotastöðinni í
Brooldyn. Þetta var í fyrsta
skipti sem liann kom þarna
og honum fannst eiginlega
alveg nóg um hitavelluna á
þessum stað. Svovarð honum
aftur litið yfir stórborgina
og lionum gat ekki duiizt, að
þetta var sérstaldega mikil-
fengleg borg. Hann var jafn-
v6l eins hrifinn af borginni
og því að standa þarna uppi í
stjórnpalli brezks tundur-
spillis, sem átti að fara í við-
gerð hjá ameríská ríkinu.
Hammott yfirforingi kom í
þessum svifum upp á stjórn-
pallinn og staðnæmdist við
hlið skipstjórans.
„Ljósmyndirnar hafa þá
ekki gert annað en að segja
íireinan og beinan sannleika
um þessa borg, eða finnst þér
ekki, Hammott?“ spurði
Crowe.
„Þetta er nú l'yrsta sinn,
sem eg nokkurn fimg hefi
orðið þess var, að póstkorta-
nvyndir væri ekki ýktar,“
sváraði Iíanlmott.
•Svo stóðu þeir stundar-
korn þögulir og Virtu ánægju-
lega fyrir sér umhverf'ið.
Handan við East River var
miðhluti New York borgar,
en allt i kring um þá voru
herskip, sena verið_ var að út-
búa, áður en þau færu í
stríðið. Hávaðinn af raf-
magnshnoðhömrunum
glumdi í eyrum þeirra, og
aðeins stuttan spöl á burtu
var verið að flytja riSastóra
fallbyssu um borð i skipið,
sem átli að bera hana.
„Apache“ hafði í fyrsta skipti
varpað akkerum í amerískri
höfn? Brezku landfestunum
hafði verið brugðið ýfir am-
príska landstöpla og skutur-
inn á „Apache“ snerti stefn-
ið á ameríska beitiskipinu
gCoulterville“. Þelta var átla
þúsund smálesta skip, alveg
nýtt af nálinni, með gljáandi
málningu og geipiiega ólíkt
hinum litla og laskaða brezka
tundurspilli, sem veifaði
hinum hvíta gunnfána brezka
flotans framan í það. Á þil-
fari tundurspillisins stóðu
nokkurir brezkir sjóliðar og
slörðu viðutan á þella nýja
umhverfi og amerísku her-
skipin.
„Jæja, gott og vel, þá er-
um við komnir hingað,“
sagði Crowe. Honum fannst
dálítið kynlegt að scgja þetta,
því að hann hafði aldrei látið
sér det'a í hug, að hánn fengí
nokkurn tíma tækifæri tíl
þess að segja þessi orð á þess-
um stað. En svona var það
nú samt. Veslings „A])aclie“
hafði nefnilega barizt við
teðandi slórsjóa Atlantshafs-
á!a, samtímis þvi, sem liann
liafði íþurft að standa af sér
árásir þýzks beitiskips, svo
ekki va'r nema eðlilegt, að
Crowe kafteinn byggist við
öðru emþví, að vera nokkuru
■síð.ar kpminn í örugga höfn
vinaþjóðar. En svona var
það nú samt. Og liann néri
ánægjulega saman liöndun-
um. Þetta hafði verið löng,
löng ferð og það hafði þurft
óþrjótandi árvekni allan
timann. Þeir höfðu þurft að
vera á sífelldu varðbergi
gegn flugvélgnum, sem allt-
af voru að láta sjá sig annað
veifið og svo þegar þeirra
varð ekki vart, þá voru það
kafbátarnir, sem nauðsyn-
Iegt var að hafa slerka gát á,>
því þeirra gat einnig alltaf
verið von. Svona liafði þetta
verið allan tímann, hættur
steðjúðu að úr ■öllum áttum,
neðan frá og ofan frá. Hvergi
var auður díll á hættusvæði
hafsins.
„Já, þetta hefir sannarlega
allt blessazt allvcg hingað til,
sem belur fer,“ sagði Ham-
mott.
„Við skulum vona að það
haldi áfram,“ svaraði Crowe.
Hann minntist nú þess, að
hann hafði rætt alvarlega
við yfirmenn skipsins um
það, að bráðnauðsynlegt
væri, að sldpshöfnin á
„Apaclie“ kæmi óaðfinnan-
leg fram í Ameriku, menn
Væru í senn kurteisir og al-
úðlégir. Þeir ’ væéu nokkurs
lconar sendiherrar brezka
heimsveldisins og.þess vegna
yrðu þeir að koma fram sem
slíkir.
Á laúdgöngubrúnni stóð
velklædílur maður. Hann vai
i stífpressuðum, hvítum bux-
um og hvitum jakka, með
barðastóran Panamahatt á
höfðinu. Hann hafði gula
glófa á Iiöndum og lálbragð
hans bar þess greinilega vott,
að hann var enskur aðkomu-
maður í lieitu landi. Hreyf-
ingar hans voru svo snöggar
Y>g ákveðnar. Það voru þessar
frjálsmannlegu hreyfingar
mannsins og hinn nákvæmi
klæðaburður lians, sem fékk
mann til þess að líla á hann
sem íturvaxinn, ungan íiá-
unga, í staðinn fyrir renglu-
legan, roskinn mann, gráan
fyrir hærum, með hvítt
vangaskegg. Crowe varð iitið
niður og þá kom liann auga
á þenna „kulda“ í hitasvækj-
unni miklu.
„Eg imynda ínér, að nú sé
elcki allt með fclldu,“ sagði
Crowe, ]>egar hann hafði virt
manninn fyrir sér.
Hann hafði haft á réttu að
standa. Aðkomumaður
kynnti sig: „Ilr. Cockburn-
Crossley frá brezku sendi-
sveitinni.“
„Eg hefi gert ráðstafanir
lil þess, að þér komið i opin-
bera heimsókn til yfirflota-
foringjans Iiér,“' sagði hr.
Cockburn-Crossley. „Getið
þér verið tilbúinn eftir hálfa
klukkustund, skipstjóri.
Málrómur og spurningar
Cockburn-Crossíeys voru al-
veg eins og útlit Crockburn-
Crossleys, kurteisar og fág-
aðar.
„Eg get það,“ svaraði
Crowe ag Iionum rann kalt
vatn milli skinnS og Iförunds,
því J'íinn hafði það á meðvit-
undinni, að* CockbUrn-Cross-
ley væri að horfa á hvítu ein-
kennisfötin hans, sem voru
útötuð í óhreinindum. Það
voru naumast liðnar tvær
klukkustundir frá því hann
var úti á rúmsjó og átti það á
hættu að verða skotinn í kaf
með tundurspillinum sínum
á hverju augnabliki.
„Eg býst þá við yður eftir
hálfa klukkustund, Crowe
skipstjóri,“ sagði Crockburn-
Crossley.
Strax, þegar Crowe skip-
stjóri fann fyrst hinn mikla
hita í New York, fór hann að
liugsa um að fá sér ískalt bað
og nú lét hann svo sannarlega
verða af því. Hann varð bók-
staflega allur annar maður,
þegar lianri fann vatnið leika
um líkama sinn. Ilann var
ekki búinn að læra það enn-
þá, að þegar hitabylgja geng-
ur yfir New York, þá vill
maður lielzt alltaf vera i
köldu baði, þvi þegar maður
kemur úr því fyrsta, þá biður
rnaður méð mikilli eftirvænt-
ingu eftir því næsta, og svo
koll af kolli. Það er ekki nema
rétt á meðan maður er i kalda
baðinu, sem manni líður
reglulega vel. Crowe liafði
lokið við að baða sig og nú
fór hann að klæða sig. Hann
fór i bláu einkennisfötin sín
og snyrtaði sig vandlega. Á
striðstímum fór maður var-
hluta af öllu prjáli og skrauti
í klæðaburði, maður bar ekki
aflángan foringjahatt, eða
var í gullbrydduðum buxum.
Það var jikki einu sinni lil
sverð um borð — Crowe gat
ekki ímyndað sér hvernig
eiginlega 'ætti að fara að, ef
nauðsynlegt væri að setja
herrétt um borð. Áreynslan
við að ldæða sig, gerði
Crowe einungis ánægðan.
Litla káetan hans, sem var
undir nöktum járnþiljumTm,
þar sem steikjandi sólin
skein á, var orðin cins og
bökunarofn og þegar liann
kom út undir bert loft Jók
ekki betra við, því að þar var
ekki síður lieitt,
Á sama augnabliki og liann
kom upp á þiljur, lieyrði
liann skvamp í vatni og kom
hljóðið frá skutnum. Þetta
hljóð vakti strax athygli
hans. Það sem liann. kqm
auga á, er honum varð lítið
U])p, fékk liann til að taka
snöggt viðbragð. Apatetrið,
sém Crowe liafði liaft með
sér á skipsfjöl frá því liann
fyrst lagði úr liöfn í Eng-
landi, stóð þarna og veifaði
sigri hrósandi annarri
krumlunni. Apinn hélt á ein-
hverjum lilut, sem glitli á í
sólskininu. Crowe hljóp strax
aftur á til apans og kom að í
sama mund og Hammott yf-
irforingi, einn undirforing-
inn og nokkrir sjóliðar.
„Litla flónið,“ sagði undir.
forihginn, „þar hafði liann
Jiað af loksins.“
Apaskömmin hafði Iosað
eina djúpsrengjuna, sem lá
tilbúin á þilfarinu, ef kaf-
bátuy liefði gert árás á skipið
á leiðinni yfý' liafið.
„Sjáið þið apann, liann
lieldur á lyklinum 1 annarri
krumlunni,“ sagði einn sjó-
liðinn.
„Hann hefir aðeins gert
það sama, sem lianu hefir
svo oft séð okkur gera,“ svar.
aði annar.
Það þurfti aðeins að ldppa
lyklinum úr og þá ie 1
sprengjan i djúpið. Sjóliðinn,
sem liafði þann starfa, að
losa djúpsprengjurnar, þeg-
ar á þurfti að lialda, var van-
ur að liafa lykilinn ávallt til-
búinn til þess að sýna, að
hann myndi vel eftir því,
livað honum bæri að gera.
„Hvað er þessi sprengja
ætluð fyrir mikið dýpi?“
spurði Crowe.
„Tvö hunch'uð fet,“ svar-
aði Hanímot, „en liér eru
einungis 27 fet til bolns og
öryggisnaglinn hrekkur eldci
úr, fyrr en sprengjan er kom-
in 30 fet niður.“ Og svo var
eins og Hammott dytti eitt-
livað nýtt í hug. „Sjávar-
botninn er mjög mjúkur
hérna. Sprengjan mun
sökkva djúpt í hann og nú
fellur að.“
„Og ekki að eins það,“
ragði Crowe og reyndi að
muna, hvernig hvellhettan á
djúpsprengjunni verkaði.
Það var lítið hólf inni i-
sprengjuna, sem vatni var
ætlað að seitla inn í. Gat-
ið á hólfinu var þröngt og
þess' vegna gat ekki nema
lítið eitl af vatni seitlað inn í
einu og það hafði hemil á
sprengjunni, meðan liún var
að sökkva i djúpið. ■ Þegar
þetta liólf væri orðið fullt
af vatni, mundi sprengingin
verða. Það vár þess vegna
raunverulega sama livort
sprengjan var ætluð fyrir 200
feta dýpi eða minna, því
þegar hún liafði grafið sig
niður í sandinn mundi vatn-
ið halda áfram að seitla inn
i liólfið og þegar það væri-
orðið fullt, mundi sprengjan
áreiðanlega springa, án tillils
til þess hve djúpt liún væri
komin.
Crowe varð ósjálfrátt litið
á beitiskipið „Coulterville“.
Djúpsprengjan var einmitt
undir stefni þess og skut
„Apache“ og þegar spreng-
ingin yrði mundi beitiskipið
verða mjög illa leikið, ekki
síður en „Apache“. Ilann ef-
aðist um að skipin liefðu
nokkurn tíma til þcss að
flytja sig frá þessum slað, þó
gengið væri í það strax. Að
minnsta kosli var ekki nema
um sáralítinn tíma að ræða
lil að reyna að bjarga „Coul-
terville“ frá þessum liættu-
lega stað. Ilann vissi, að ef
hann væri sjálfur skipstjóri
á beitiskipi og allt i einu
kæmi erlendur skipstjóri og
bæði hann að flytja skipið
þegar í stað, þá myndi liann
spyrja margra spurninga
áður en liann yrði við þeim
lilmælum. Og hvaða. alleið-
mgar gæti það svo liaft. cl
fyrsti brezki tundurspillir-
inn, sem kæmi til Beooklyn,
lílkynnti komu sina með
þvi að sprengja stcínið af
nýbyggðu amerísku beili-
iskipi. Crowc gat ekk' hugs-
að sér að þetta mæc'i koma
fyrir.
Sekúndurnar liðu em eftir
aðra og jafnvel voru enn
ekki liðnar nema tíu sekúnd-
ur, frá þvi liann fyrst hcyrði
skvampið, þegar sprengjan
féll í sjóinn.
„Við verðum að senda kaf,-
ara niður,“ sagði Crowe.
Þegar liann sagði þessi orð
varð honunv hug&að til jress
í hve gífurlegri liættu kafar-
inn væri meðan líann væri
niðri við starfa sinn. Ef
sprengjan spryngi ineðan
liann væri þar, myndi liann
spluridrast í þúsund tætlur.
„Jones féll" hjá Crotona,"
Framh. á 4. síðu.
Sœjai'fréttit
Næturlæknir
er í Læknavarðstofunni, síinii
5030.
Næturvörður
i nótt og aðra nótt er i Ing—
ólfs Apóteki.
Helgidagslæknir
er Þórður Þórðarson, Bárugötui
40, simi 4655.
Næturakstur
í nótt og aðra nótt annast bst..
Hreyfill, sími 1633.
Messur á rnorgun.
Dómkirkjan. Messað kl. 11 f. h,-
Síra Friðrik Hallgrímsson.
Fríkirkjan. Messað ld. 2 e. h.,
Síra Árni Sigurðsson.
Nesprestakall. Messað í Mýrar-
húsaskóla 'kl. 2.30 e. h. Síra Jón
Thorarensen.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 19.25 Hljómplötur: Sam-
söngur. 20.00 Fréttir. 20.30 Út-
varptríóið: Einleikur og trió.
20.45 Upplestur og tónleikar: a)
Upplestur: Halldór Stefánsson
rithöfundur. Finnborg Örnólfs-
dóttir leikkona. b) Tónléikar:
Ýmis lög. 22.00 Fréttir. 22.05
Danslög. 24.00 Dagskárlok.
Frjáls verzlun,
4. hefti 1945 er komið út. Er_
ritið vandað að frágangi og efnis-
mikið. Efni pess er sem hér seg-
ir: Verzlunarskóli íslands 40 ára„.
Erindi eftir Vilhjálm Þ. Gíslason.
Stutt saga um sómabeklc. Ræða
eftir Konráð Gíslason. Þarf að
búa betur í haginn. Ljúfar minn-
ingar og þar skiljast leiðir.
f'*
íþróttafélögin
hér í bænum hafa farið fram
á við bæjarráð, að fá áukinn æf-
ingatíma i Sundhöllinni fyrir
sundfélög bæjarins, þar sem sctu-
liðið er hætt að nota tíma sína
í Sundhöllinni. Bæjarráð vísaði
málinu til borgarstjóra til af-
greiðslu í samráði við forstjóra
Sundhallarinnar.
Tennis- og Badmingtonfél. Rvíkur
hefir farið fram á við
bæjarráð, að fá lóð fyrir starf-
semi félagsins, til þess að byggja
þar leikskála og jafnvel útivelli.
Bæjarráð ákvað að ætla félaginu
lóð á iþróltasvæðinu i Lauga-
dalnum.
0
„Dronningen" í viðgerð.
Um þessar mundir er Dronn-
ing Alexandrine í viðgerð og
verður henni lokið eftir tvo
mánuði. Þá er ráðgert að skipið
hefji reglubundnar ferðir milli
íslands og Danmerkur, ef um
nægan farþega- og vöruflutning
verður að ræða.
Tímarit Verkfræðingafélags fsl.,
1. hefti 30 árg. hefir borizt
blaðinu. Að þessu sinni flytur
ritið ý larlega grein um Iiitaveitu
Reykjavíkur eftir Kay Langvad
verkfræðing. Fylgja henni ýms—
ar myndir. Þá eru í heftinu ýms-
ar athuganir og fréttir.
Bankamenn fá lóðir.
Á siðasta fundi bæjarráðs var
samþykkt nð ætla Byggingar-
samvinnufélagi bánkamahnæ
leigulóðir undir einnar ha:ðar'
timburhús með risi inni í Klepps-
holti.
Dagsbrúnarmenn!
.’. LandnámsdeiIdin biður trúnað-
armenn og aðra áhugasama fé-
lagsmenn að mæta á skrifstof-
unrii og taka happdrætjtismiða
fyrir hvíldarheimilið.
Golfklúbbur fslands.
Undirbúuingskeppni undir meist-
arabikar kvenna.hefst Jaugardag-
inn 1. september kl. 5 s. d. Þátt-
takendur skrifi nöfn sín á lista
í Golfskálanum í dag.