Vísir - 22.11.1945, Blaðsíða 4

ft
VISHR
DAGBLAÐ
Utgefandi:
BLAÐAUTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
tflísli Sveinsson alþingismaður hefur ijorið
fram á Alþingi tillögu um að fela ríkis-
stjórninni að leita samlcomulags við hlutað-
eigandi ríki um meðferð flugvalla og ann-
arra mannvirkja, sem herstjórnir Breta og
Bandaríkjamanna hafa látið gera'hér undan-
f'arin ár og eigi hefur þegar verið ráðstafað.
Leggur flutningsmaður'rika áherzlu á að ekki
tjói að láta reka á reiðanum út í gersamlega
óvissu, því að eigi sé fremur sýnt að farsæl-
legar leysist síðar. Telur hann, að því verði
að treysta, að hvorki skorti ríkisstjórn né Al-
þingi liug og dug til þess að fara því fram,
sem liagkvæmast mætti þykja landi og lýð,
sjálfstæði og sönnu öryggi liins íslenzka lýð-
veldis. Skilst mönnum, að með þingsályktun-
artillögu þessari sé þess krafizt af ríkisstjórn-
inni, að hún gefi Alþingi — og þá um leið
þjóðinni — skýrslu um, hversu komið sé
þessum málum, og ])á væntanlega einnig
samningaumleitunum Bandaríkjastj órnar, sem
virðast hafa hlotið einkennilega afgreiðslu til
þessa, þótt ekki verði um dæmt með réttu
fyrr en öll kurl eru til grafar komin og ríkis-
stjórnin hefur gefið skýrslu sína.
Samtímis því sem Gísli Sveinsson lier fram
fillögu þessa, sem er hvatning til Alþingis um
að gæta skyldu siunar gagnvart sjálfstæði
þjóðarinnar og öryggi, birtir blað kommún-
ista skilaboð frá Rússum, sem flutt Iiafa ver-
ið þar í útvarpi og blöðum, en eru þess efnis,
nð „bæði Bandaríkin og Rússland blytu að
láta sig varða“ sanminga um ofangreindar
herstöð.var, þótt það leiði af sjálfu sér, að Is-
lendingar ldjóti að verða sjálfráðir um að
semja um herstöðvar við þær þjóðir cinar,
sem þær eiga ásamt íslenzku þjóðinni.
Rússar geta þess einnig, að afstaða Islend-
inga til máls þessa sé mikilsverð frá sjónar-
miði Norðmanna, þar sem Noregur hlyti óhjá-
kvæmilega að dragast inn í átökin, ef tjj styrj-
aldar kæmi milli stórþjóðanna. I slíkri skýr-
ingu felst það eitt, að Rússar muni þá fá bæki-
stöðvar í Noregi norðanverðum, en ckki bitt,
að Norðmenn sjálfir hafi hagsmuna að gæta
i, sambandi við afgrciðslu þessara einkamála
Islendinga og engilsaxnesku þjóðanna. Er af
þessu ljóst, að kommúnistum hefur tekizt,
ckki aðeins að svipta okkur eðlilegu samninga-
frelsi vegna íhlutunar annarlegra stórvelda,
líeldur og að stofna hlutleysi okkar og sjálf-
stæði í voða, ef þeim tekst að gera landið að
Intbeini stórveldanna.
Rlekking kommúnista um öryggisráð banda-
manna og eftirlit eða umsjón þess hér á landi
-er svo fráleit, að engu tali tekur. öryggis-
ráðið er ennþá ekki til og allsendis óvíst, að
Jiað verði nokkru sinni stofnað, en þeim mun
ovissara hver afstaða þess verður og fram-
kvæmdavald, takist samningar um stofnun
]æss. Kommúnistar vilja, að Islendingar tryggi
hvorki sjálfstæði sitt né öryggi með frjálsum
samningum við engilsaxnesku þjóðirnar. Þeir
vilja einnig, að Rússar þrímenni í samningun-
um, þannig að stórveldin ein skipi málum
okkar, án þess að vilji þjóðarinnar verði virt-
ur að nokkru. Islendingar vilja sjálfir ráða
samningum sínum, án erlendrar íhlutunar, en
þunglega horfir þeim málum, ef kominúnistar
^iga að.fá .að ráða* ____:........
V I S I R
Fimmtudaginn 22. nóvember 1945
tl
ttkennan.
Nú á liver íþróttafrömuð-
urinn á fætur öðrum fimmt-
ugsafmæli; — og er það að
visu ekki furðulegt, þegar vér
•athugum, að það er þessi
kynslóð, sem Iiefir endurvak-
ið likamsmennt landsmanna.
— 1 dag hyllum vér Axel
Andrésson, knattspyrnu-
kennara í. S. í., — og þökkum
lionum langa og góða forystu
í krattspyrnumáluni vorum.
Ungur lagði liann stund á
knattspyrnu, og stofnaði
ásamt nokkurum drengjum
j hér í Suðurgötu, knatt-
Ispyrnufélag (1908), er hlaut
! nafnið Víkingur í vöggu-
gjöf. Þella knattspyrnufélag
þekkja allir, sem knattspyrnu
unna. Axel var fyrsli formað-
ur fé’agsins og þjálfari í 16
ár, án nokkurs endurgjalds.
Þá átli hann sæti í Ivnatt-
spyrnuráði Rvíkur um fiinm
ára skeið, og vann þar milcið
og gott starf. Axel var fyrsti
maðurinn, sem tók dómara-
próf í knattspyrnu hjá Í.S.Í.,
og var hér vinsæll knatt-
spyrnudómari frá 1919 til
1933. Árið 1924 var hann for-
maður Knattspyrnudómara-
félagsins (K.D.R.). En 1941
bóf liann sendikennslustarf
sitt hjá Í.S.Í., aðallega sem
knattspyrnu-kennari og þjálf
ari. Svo mikla alúð og rækt-
hefir hann lagt við það
kennslustarf sitt, að allir lofa
hann að maklcikum, og óska
að fá hann sem fvrst aftur á
námskeiðin. Fyrir 4 árum
síðan skó]3 hann það knatt-
spyrnukerfi, sem hann no.tar
við kennslima, og liefir reynst
prýðilega. — Axel hefir
margsinnis ferðast um allt
landið og allsstaðar verið
boðberi knattspyrnunnar.
Hann hefir verið öllum au-
fúsugestur vegna áhuga síns
og alúðar við kennsluna. Á
vegum í.S.í. hefir hann nú
á sjölta þúsund manns
knattspyrnu og bandknatt-
leilc. Þetta er i stuttu máli
iþróttaferill Axels.---Hann
hefir lagt sérstaka rækt við
að kenna leikmönnum réttar
leikreglur; jafnt rangstöðu-
sem réttstöðu-reglur. Ög með
þvi viljað skapa belri nienn
og réttsýnni, sem ávalt
temdu sér réttar leikreglur,
líka á leilcvelli lífsins. —
Honum var snemma Ijóst að
stjórnmál og íþróttir eru sitt
hvað og að það gæti verið
hin mesta liætta fyj’ir liina
ungu íþróttahreyfingu, ef
stjórnmálin eða stjörnmála-
mennirnir fengu fangstað á
henni. Þelta er því miður
ekki öllum ljóst, sefn láta sig
íþóttamál nökkuru skipla. Af
Axel gætu þeir lært margt í
þeim efnum.
Axel 1 er fæddur 22 nóv.
1895 i Reykjavík og uppal-
inn liér. Hann er sonur And-
résar Andréssonar, sem lengi
var verzlunarmaður bjá
Brydes-verzlun hér í borg-
inni, sem margir eldri Reyk-
vikingar kannast við. Ilann
lézt hér árið 1916, 63ja ára
að aldri. En móðir Axels var
húsfrú Kristín Pálsdóttir frá
Brennuslöðum i Borgarfirði.
Hún lézt hér árið 1930, — 68
ára að aldri.
Að loknu barnaskólanámi
vann Axel hér lengi við ýmis-
konar verzlunars.törf, og
leysti' þau vel af hendi. —
Síðan fór hann- í sveit -og-
dvaldi á ýmsum stöðum til
ársins 1941, er hann lióf
kennslustarf sill í knatt-
spyrnu fýrir Í.S.Í., eins og
■áður er sagt. Og nú er bann
svo vinsæll i því starfi að
sumir skólastjórar al])ýðu-
skólanna óska að fá Axel sem
oftast, vegna þess live mikið
vald liann hefir á nemendun-
um og góð áhrif á þá. Hvern-
ig sem viðrir sækja skóla-
piltarnir knattspyrnuæfing-
ar, og koma af þeim aftur
sem nýjir og betri menn,
lifsglaðari en áður og líkleg-
ir til að láta margt gott af
sér leiða i lífinu. — Axel hef-
ir sannarlega ekki dregið af
sér við sendikennslustarfið.
Áhugi hans og alorka fyrir
þessari karlmannlegu og
drengilcgu flokkaíþrótt er
hin sama og áður þrátt fyrir
aldurinn. Hann er glaður og
reifur eins og vera ber góð-
um dreng, og eigi sér á hon-
um að aldurinn fari eflir ár-
unum, ])ví liann befir mesl
aukið veg og veldi knatt-
spyrnunnar lnn síðari árin.
Fvrir ókunnuga má geta þess,
að Axel cr hár og herðaþreið-
ur og mildlí að vallarsýn, en
þrátt fyrir það snar i snún-
ingum.
Axel er kirkjurækinn trú-
maður. Hann vill að æsku-
Iýðurinn styrki og stæli sem
bezt má verða bústað liinnar
ódauðlegu sálar, svo að hv.er
og einn verði sem færastur
að rækja þær skyldur, sem
guð liefir fyrirætlað honum.
Hann veit, að „musteri Guðs
eru hjörtun sem trúa“ (E.
Ben.).
A^el dvelur nú á Ilvann-
eyri í Borgarfirði við kennslu-
störf fvrir Í.S.Í., og munu
bonum berast margar lieilla-
óskir á þessum merldsdegi i
æfi hans. Í dag hefir stjórn
í. S. í. sæmt liann gullmerki
Sambandsins fyrir langt og
ötult starf i þágu knatt-
spyrmmnar. *— Eg þakka
lionum að lokum fyrir langa
og góða samvinnu og vona,
að gæfa og gifta fylgi honum
i framtíðinni eins og hingað
til.
22. nóv. 1945.
B. G. W.
Handknattleiksmótið
hélt áfram í gærkvöldi. úrslit
urðu sem liér segir: í meistara-
flokki karla vann í.R. Víking með
13:8. f 1. flokki karla vaíin í.R.
Víking með 16:8. 1 II. flokki
karla vann Víkingur Fram með
10:8 og Ármann K.R. með 12:4.
Átótið heldur áfram i kvöld.
•
Barðstrendingafélagið
í Reykjavík efni til skemmti-
■samkomu í Listamannaskálanum
annað kvöld kl. 21. — Ýmis
skemmiiatriði eru á dagskránni.
Hvöt, sjálfstæðiskvennafélagið, '
hefir hlutaveltu á sunnudaginn
kemur í skála við Loftsbryggju.
Félagskonur og aðrir velunnar-
ar félagsins, ,eru beðnir að gera
svo vel að koma munum á liluta-
veltuna í dag og á morgun til
Maríu Maack, Þingholtsstræti 25,
Guðrúnar ólafsdóttur, Veghúsa-
stíg 1, Ástu Guðjónsdóttur, Suð-
urgötu 35. Ef fólk getur ekki ein-
hve.rra liluta vegna komið mun-
um til áðurnefnda kvcnna, þarf
ekki annað en að liringja i síma
4015, 5092 eða 4252, og verða þá
gjafirnar.-sóitár._strax.,e.______ „
. Prests- Maður úr kennistétl þjóðarinnar
kosningar. kom nýiega að máli víö mig og
taldi sig hafa sannanir ryrir þvi,
að tekið væri til muna. að hitna i ýmsum bæjar-
búum út af fyrirhuguðum prestskosningum. En
það, sem hann taldi vera hvað undarlegast i
sambandi við þessa ólgu, væri að fólk, sem aldr-
ei leitaði i kirkju og ekkert skipti sér af trú-
málum, þyti upp til lianda og fóta og ham-
aðist af kappi miklu í kosningabaráttunni, engu
síður en þeir, sem trúmálaáhuga hafa til að bera.
*
Yfirlýsing. Nýlega kom svo fram yfirlýsing frá
dómprófasti, sem benti til þess, að
hitinn væri ef til vill ojðinn meiri í þessuni
kosningaundirbúningi en sannkristnu fólki
sæmdi. Og hann dró enga dul á það, maður-
inn, sem eg gat hér að ofan, að sumt, sem tal-
að liefði verið í þessu sambandi, hefði betur
verið ósagt. Okkur, sem hlutlausir erum og lield-
ur ekki hlutgengir í þessari kosningu, kemur
þessi ófriður spánskt fyrir sjónir. Við skiljipn
hann ekki, þvi að við viljum telja alla trúaða
menn hreinhjartaða og góðhjartaða og nð þeir
ejgi ekki að deila um val eða kosningu sálu-
sorgara síns.
ósiður. Mjög sennilega gæti rikt friður i þess-
um efnum, ef sá ósiður væri ekki rikj—
andi hér, að í hvert skipti, sem menn vilja koma
einhverju máli fram — hverju sem er — er
farið á stúfana til að hræra í náunganum,fá hann
til fylgis við vissar stefnur, málefni eða menn.
Menn fá ekki að vera í friði með sannfæringu
sína, fremur en hún væri varningur, sem liægt
væri að fá skipt í verzlun, af þvi að hann „pass-
aði“ ckki. En vilji xnenn ekki hverfa frá sann-
'færingu sinni, þá eru þeir ósamvinnuþýðir og
sérvitrir og jafnvel útskúfaðir af vinum sínum,
sem á þá höfðu leitað árangurslaust.
Hlutverk En ætti það nú ekki að vera hlut-
hinna góðu. vepk Jxessarra manna, að ganga á
undan, sýna gptt fordæmi og ná-
unganum umburðarlyndi, þótt hann sé á örlítið
annarri skoðun og vilji annan prest. Væri ekki
i rétt að lála hvern einstakling. í friði með það,
I sem hann hefir gert upp við sjálfan sig, vafa-
'laust eftir drjúga umhugsun. Áf þessu mundi
margt gott leiða — þá yrði enginn lcostnaður
af skrifstofuhaldi og þá yrðu engir flokkadrætt-
ir, sem geta spillt nauðsynlegu samstarfi síðar.
Því að eru ekki prestarnir að þjóna einum og
sama drottni og á sigurinn ekki að verða hans,.
hver sem hann vinnur?
*
Snjór og Veðráttan er mild hér á landi núnar
ekki snjór. óvenjulega mild, svo að kúm er
beitt, ber eru tind og garðávextir
spretta, nú um háveturinn, rétt eins og að sum-
arlagi. Við höfum ekki séð snjókorn falla á göt-
ur bæjarins í haust, og mun það liklega eins-
dæmi um þetta leyti árs. En það „snjóar“ hók-
um i gríð og ergi, svo að um sannkalíaða skæða-
drífu er að ræða. Þó munu ýmsar dýrustu og
merkustu bækurnar vcra enn ókomnar á mark-
aðinn. Það á að geyma lostætið til sjálfra jólanna*
*
Skortur En það var ekki um bókaútgáfu, sent
á tækni. eg ætlaði að tala að þessu sinni, held-
ur um frágang á bókum — eða öllu __
helflur það, sem á skortir, til þess að þær sé
eins góðar og efni ættu að geta staðið til. Það,
sem hver bókamaður rekur augun í, er hinn
hroðvirknislegi frágangur, sem er á bandi mjög
margra bóka. Flestar erlendar bækur eru betur
bundnar. Af hverju stafar þetta? Er það vegna
vankunnáttu eða óvandvirkni bókbindaranna,
vegna vélasjtorts, vegna sparnaðar útgefendanna,
eða vegna þess, að bækur sé teknar hráblautar
úr bandinu, nær ópressaðar og settar í bóka-
verzlanirnar? Einhvers staðar hlýtúr orsökin
að vera falin, en hana þarf að finna og bæta
síðan úr göllunum. Það er krafan, scm kaup-
endur bókanna gera.
>1=
Myndabækur. Annað, sem hver maður rekur
augun í og eí- i sambandi við út-
gáfu bóka, er frágangur á myndaprentun i is-
lenzkum bókuin. Henni er ábótavant, miðað við
það, sem sést í erlendum bókum. úr þessu þarf
líka'að bæta, því að við verðum að gera þær
kröfur til iðnaðar okkar og framleiðslu, að hún
standi hinu erlenda á sporði, ekki sizt á þessu
sviði, þar sem nærri hver maður getur hagnýtt
sér erlendar bækur og samkeppnin þvi afar-
hörð — ,ekki sízt þegar okkar framleiðsla er
margfalt idýrari en sú erlenda. Hin mikla fram-
leiðsla og hraðiún, sem þvi er krafizt á ef til
.xilL.suk á_þessiw ... _ _______________