Vísir - 22.11.1945, Blaðsíða 3

Fimmtudaginn 22. nóvember 1945
VISIR
3
Stórfelld aukning fiskl-
fbtans eiæstu ár.
Aðkaiiancli vandamál, sem
fyi'w FiskiþingÍB'su liggja.
l'ír ræðu Davíðs Ólafssonar íiskimálasfjóra \ið
setningu Fiski|)ingsins.
Hugsa þarf fyrir nýrri
iwy
FiskiþingiS kefir nú setiS
á rökstólum í nokkra daga.
Liggja mörg mál fyrir því.
Davíð Ólafsson, fiskimála-
stjóri, setti þingið með ræðu.
Birtir Vísir hér meginkafla
ræðu hans, þar sem hann
minnist á aðstöðu útgerðar-
innar nú og í styrjaldar-
byrjun og vandamál þau,
sem nú steðja að henni eftir
stríðslokin.
„Það fór ekki hjá því, að
"Styrjöldin hefði djúptæk á-
lirif á efnahagslega áfkomu
þjóðarinnar, og verðum við
þess varir á öllum sviðum.
En það fer heldur ekki hjá
því, að styrjaldarlokin hafi
einnig sín áhrif á alla afkomu
manna í þessu landi, og þá
ekki hvað sízt sjávarútvegs-
ins. Kemur þetta æ hetur í
Ijós eftir því sem lengra líð-
ur frá. —
Fyrir styrjöldina átti sjáv-
arútvegurinn mjög erfitt
uppdráttár. Mikill hluti háns
var bókstaflega rekinn með
tapi, og hafði svo verið ufn
all-langa hríð. Hafði þessi
slæma afkoma útgerðai’innar
þau áhrif, að segja mátti að
allt athafnalíf í landinu væri
hnéppt í viðjar og mátti sig
lítt hræra, svo örlagaríkt var
það, hversu erfið var afkoma
gjávarútvegsins. Styrjöldin
skóp hér breytt viðhorf. —
Verðlag á afurðum útvegsins
fór ört hækkandi, einkum
verð á afurðum jiorskveið-
anna. Þetta gerði útgerðinni
mögulegt að rétta nokkuð úr
kútnum, greiða skuldir, sem
voru að þyí komnar að sliga
hana og síðan safna dálitlum
sjóðum og í sumum tilfell-
um allgildum. I flestum til-
fellum var þó ekki um mikl-
ar sjóðssafnanir að ræða. Um
allmörg ár hafði afkoman
ekki leyft eðlilegt viðhald á
skipunum og öðru því, sem
útgerðinni viðkom. Þegar út-
gerðín svo fpr að skila ein-
hverjum ai;ði, var hann fyrst
og fremst notaður til þess að
cndurbæta framleiðslutækin,
því á styrjaldarárunum a. m.
k. lengi framan af, var vart
hægt að tala um nýbyggingar
svo nokkru næmi. En um leið
og úr rakriaði með nýbygg-
ingar á skipum, stóð heldur
ekki á útgerðinni. Höfum við
undanfarin nærri tvö ár ver-
ið vitni að mér liggur við að
segja reglulegu kapphlaupi
um að ná i ný skip. Þegar
fyrst kom til tals um bygg-
ingu báta í Svíþjóð, og talað
var um eða yfir 300 umsókn-
ir alstaðar að af landinu. Síð-
ar hefir verið áframhald á
þessu. Mun láta nærri, að á
þessu ári og því næsta -bæt-
ist um 120 vélbátar af ýms-
um stærðum, flestir þó yfir
35 rúmlestir, við fiskiskipa-
flotann, auk 28—30 hotn-
vörpunga, sem von er á næsta
ári og árið 1947.
En þrátt fyrir þessa gífur-
legu aukningu fiskiskipaflot-
ans á svo skömmum tíma,
þýðir ekki að leyna því, að
ýms vandamál steðja nú að
útgerðinni og veltur á miklu,
hversu til tekst um lausn
þeirra, og er það m. a. hlut-
verk þessa þings, að benda
á leiðir til lausnar þeim. —
Styrjaldarástandið skapaði
ný viðhorf um rriargt. Gaml-
ir markaðir lokuðust og leita
varð nýrra, eða útvíkka þá,
í gær var rædd svohljoo-
andi tillaga:
„Fiskiþingið álvktar að
skora á rikisstjórnina að láta
■nú þegar fram fara athugun
á hver hafi verið afköst ís-
lendinga í framleiðslu og
flúlningum á styrjaldarárun-
um. Ennfremur að atiiuga
um tjón íslenzku þjóðarinn-
ar á mönnum og skipum af
völdum styrjaldarinnar og
verði skýrsla um niðurstöð-
ur hirt' að alhuguií lokinni.1'
sem fyrir voru og til náðist.
Nú við styrjaldarlokin skap-
ast enn ný viðhorf að þessu
Leyti, og millibilsástand það,
sem skapazt hefir og er að
skapast, getur ojðið mjög
erfitt fyrir sjávarútveginn.
Markaðir þeir, sem á styrj-
aldarárunum hafa tekið við
nær allri fiskframleiðslu
landsins, taka nú óðum að
þrengjast, og kemur þar ým-
islegt til, sem ekki er ástæða
til að fara út í hér. En hinir
gömlu markaðir eru enn
langt frá því að geta tekið
við því magni, sem þeir
gerðu fyrir styrjöldina, hvað
þá að þeir gætu bætt við.sig.
Má gera ráð fyrir, að nokk-
ur tími muni líða, unz tekst
að ná aftur fótfestu á þeim
mörkuðum, en að það takist
og það sem fyrst, er lífsnauð-
svn fyrir íslenzkan sjávarút-
veg. En það er ekki aðeins
með tilliti til áfurðasöluööar
út á við, sem vandamálin
steðja að. Einnig og ekki sið-
ur innan að koma þau. Pað
þekkið þið, sem með útgerð
hafði að gera, að eitt stærsta
vandamálið, sem nú steðjar
að, er það, hversu hár útgerð-
arkostnaðurinn er orðinn.
Liggja til þess ýmsar orsak-
ir og skal ekki farið nánar
út í þær hér, að þessu sinni.
Þetta þing hlýtur að taka
þessi vandamál til gaumgæfi-
legrar athugunar.og væntan-
lega til úrlausnar, að svo
miklu leyti sem það er á þess
valdi.
En fyrir þessu ])ingi liggja
ýms önnur mál, mikilvæg
fyrir afkomu sjávarútvegs-
ins, og má þar t. d. nefna
tryggingamál véhiáta, frv.
um mótorvélar o. fl., starf-
semi Fiskifélagsins, svö að
einungis fá séu nefnd“.
\ dagksrá fundar Fiski-
þingsins í dag vcrða þessi
mál:
1. Siglingastöðvunin.
framsögum. Árni Vilhjáhns-
son.
3. Bankamál. Framsögum.
Helgi Benediktsson.
3. útgerðin í vetur. Fram-
sögum. Helgi Benediktsson.
i. Síldvéiði með vörpu i
Faxal'lóa og selveiðar í Uorð-
urhöfum. Framsögum. ól. B.
Björnsson.
Landsbókasafnið hefir nú
hafið útgáfu Árbókar í stað
Ritaukaskrárinnar, sem áður
var gefin út.
Efni þessarar Árbókar er:
Æviminning Gúðmundar
Finnbogasonar fyrrv. lands-
bókavarðar, eftir Finn Sig-
mundsson, Landsbókasafnið
1944, einnig eftir Finn, ís-
lenzk rit 1944, Landsbóka-
safnið, stutt yfirlit um sögu
þess með fjölmörgum mynd-
um, ’eftir dr. Pál Eggerl Óla-
son, Ritskrá Guðm. Fkm-
hogasonar, Merk gjöf til
I undsbókasafnsins, og loks
Nýjung í íslenzkri bókagerð.
Pxitið er alls læpar 100 hls.,
prentað á mjög góðan
myndapapph- og vandað til
þess í hvívetna.
í greinargerð um Lands-
hókasafnið segir landshóka-
vörður að í árslok 1944 hafi
bólmeign safnsins numið
157.360 prentaðra bóka óg
ritlinga og höfðu rúmlega
2000 hindi hælzt við á árinu.
Gefin voru um 500 hindi.
í árslok 1044 voru skrásett
handrit Landsbókasafnsins
alls 9310 bindi, en auk þess
er nokkuð tii af óskrásettum
handritum.
Tala gesta í lestrarsal var
10.015, láhaðar bækur i lestr-
arsal 23.250 bindi prentaðra
hóka, en út úr safninú voru
lánuð 6.555 bindi.
Um húsnæ-ðismálið segir
landsbókavörður: „Nú er svo
komið í Landsbókasafniriú,
að þúsundir hóka verður að
geyma í kössum eða hlöðum,
og svo er á skipað í hillu-
rúmi þess, að eigi er unnt
lengur að koma fyrir nýjum
hókum nema rýma fyrir
beim á þann hátt, að setja
hinar eldri og úreltari í kassa
og hlaða saman meðári gólf-
pláss þrýtur ekki gersamlega.
5. Um - minnismerki
drukknaðra sjómaiína í Vest-
mann aev j um. FisM m á las t j.
Davíð Ólafssori.
væfiitaraleg.
-----Fn safnið skortir eigi
aðeins geynlslurúm fyrir
bækur. Brýn nauðsyn er að
fá^ hentug vinnuhérbergi
fyrir starfsrúm safnsins,
spjaldskrárherbergi, sér-
lestrarstofur, rúm fyrir sýn-
ingar, fyrir tæki til að gera
filmur eða aðrar eftirmyndir
handrita og bóka o. s. frv.
Nú mun vera ákveðið að
reisa hús handa Þjóðminja-
safninu ú næstu árum og
annað lianda Náttúrugrípa-
safninu. Þyrfti vegr.a safn-
anna allra að hraða þeim
framkvæmdum serii mest.
Rýmkast mun þá um Lands-
bpkasafnið í hili, en eigi
verður þess langt að biða, að
hugsa þurfi fyrir viðbótar-
hyggingu handa safninu. Svo
vel vill til, að rúm er fvrir
myndarlegt hús á lóð safns-
ins, og eirinig auðvelt að
koma þar fyrir neðanjarðar-
geymslu, ef henta þætti.
Þyrfti fyrr en síðar -að fá
hæfa menn til .ið géra tillög-
ur um, hvernig þeirri bygg-
ingu yrði bezt fvrir komið.'4
Þá getur Landsbókavörð-
ur þess að i undirbúningi sé
útgáfa fullkoíninnar is-
lenzkrar bókaskrár. Alþingi
ltefir og veitt hyrjunarstyrk
til þessa, en ekki sé líklegt að
skráin verði prentuð fyrr cn
eftir nokkur ár, ]jví að verk-
ið ér hæði vandasamt og tor-
sótt.
Tvær hókasýningar hafa
verið lialdnar á Landsbóka-
safninu árið 1944. önnur í
minningu uin 100 ára af-
mæli fyrstu prentsmiðju í
Reykjavik, hin i minningu
um það að 200 ár eru liðin
frá fæðingu Jóns skálds frá
Bægisá.
Safnið á í vændum mikinn
ritauka á Norðurlandamál-
um, og er gei-t ráð fvrir, að
prentuð verði í einu lagi skrá
um erlendan ritauka áranna
1944 og ’45, ef ástæða þykir
til að halda áfram prentun
shkrar heildarskrár.
Fyrirhugað er að halda á-
fram útgáfu Árbókarinnar
og birla þar greinar um ís-
bókfræði og prenl-
hókasöfn og bökaút-
gáfu fyrr og síðar.
6. Fiskveiðaréttindi við
Grænland. Framhaldsum-
ræða. Arngr. Fr. Bjarnaspn.
7. Beitumál. Framsögum.
Árni Vilhjálmsscn.
8. Þegnréttindi. Framsögu-
maður Kristjári Jönsson.
j lenzka
sögu,
iHannsékn á frsmleiðsiu @§
©I fiutningum íslendinga
á stríðsárunum.
•ÚÍU
íiTT.
U í' H
íí!
;i.
f-OlV
j iiui
n i í
•:í)ín
;roi:Íjr
ýtl
*!)•?; iir;.i3i?íJf
\i iHI Vltf
4 * ||l;i
verður haldmn í kvöld, fimmtudaginn 22. nóyember, kl. 8,30 í Sýmngaiskálaníim yið Kirkjustræti.
ruiMleretni
’ V j'. . * r', . ',4.' J . t . -4 I ' ' 1 ■ ' V,
1. Viðskiptamáiin —* frummælandi Pétur Magnússon íjármálaráðherra.
2. Bæjarmál og bæjarstjórnarkosningarnar — frummælandi Guðir.andur Ásfciörnsson, for-
seti bæjarstjórnar. ’■ ■
Öllum Sjálfstæðismönnum heimill aÖgangur meðan húsrúm ieyfir. — Fjölmennið á fundinn!
fiu Vr

.1 ,)
.láí
• i'Oi’.t*‘"(ff/ f.’fij
U i I) H i 'Iiollji' 1J g} iH ‘
■ )1 ö' '111 ti( i( ju'fnqi /a 19i i g<. Jc'ic
___________■ , íí jsh i s brehgi.j :,bn'

6'l i n "jj n bl'íi ti.ái iíi :lr
•19 nil ig I 19 c ,Bai 5i BiíaíbFv
‘iri 19 /(Ij' il fi c;? 9i i k Ixt
VI' 'úVV'
____U ai j(l !> •! ■»! 'I 3Vf)I l v)l:li I - zi )l -V ')V i i ll
ne -
íj
‘ítíM s. á.ri
i n,u )) 3í