Vísir - 28.12.1945, Side 2

V I S J R
Föstudaginn 28. desember 1945
zlstaforiii
i aæzluvar
Einn af ritstjórum
Saturday Evening
Post er viðstaddur
fyrstu yfirheyrslu
aðalmanna nazista-
flolíksins þýzka, er
þeir sitja í g'æzlu-
varðhaldi.
Eftir að 3ja ameríska her-
deildin var búin að taka Salz-
burg herskildi og yfirmaður
hennar hafði sezt að í Kless-
heim-höllinni, fór eg í marg-
Þessi maður, sem var heldur
upplitsdjarfari fyrir einu ári
og þó einlíum í upphafi
gtríðsins, hafði ekki hugrekki
til að taka afleiðingum
gjörða sinna. Hann er Robert
Ley, foringi Vinnufylkingar-
innar þýzku, sem hengdi sig
í handklæði fyrir nokkurum
mánuðum.
ar heimsóknir til fangelsis-
ins í Salzburg. Þar í grennd
höfðu Kesselring og Rund-
stedt og margir hinna tein-
réttu foringja þeirra verið
Jiöndum teknir, auk fjöl-
margra foringja úr SS og
Gestapo og margra annarra
stríðsglæpamanna.
Þar voru sauðirnir skildir
frá höfrunum, þótt ekki sé
rétt að taka þannig til orða,
því að þarna voru stórglæpa-
mennirnir skildir frá smærri
spámönnunum. Við að finna
þá höfðum við notið góðrar
liðveizlu Austurríkismanns,
sem hafði komizt á undan
-aðalhernum, verið tíu dögum
á undan til Salzburg, þar
sem hann átti ættingja og
vini, sem höfðu hjálpað hon-
um til að komast á snoðir
um fylgsni ýmissa höfuð-
pauranna, svo að vandalítið
var að finna þá.
Sauckel.
Meðal þeirra var Fritz
Sauekel, sem hafði liaft fleiri
þræla undir stjórn sinni en |
sjálfir Faraóar Egiptalands. !
Eg heimsótti hann einn dag-
inn í fangelsinu í Salzburg.
Hann var einn í klefa, lág-
vaxinn maður, dökkur á |\ '
brún og brá. Hann spratt á ' *
fætur þegar við gengum inn .
í klefann og horfði á okkur,
illiiega og, tortryggnislega. 11
Þangað til skömmu áður
hafði Sauckel verið héraðs-
stjóri í Þýringalandi og yfir-
maður vinnuafls Þjóðverja.
Hann hafði ráðið yfir um
átta milljónum ánauðugra |
manna, sem geymdir liöfðu RAEDER
verið innan gaddavírsgirð-
inga umliverfis verksmiðjur
Þýzkalands, Við vissum, að
hann hafði flokksskírteini nr.
1395 og var talinn einn af
hinum grimmustu og mest
hötuðu nazistum.
„Hvað viljið l)ið mér?“
spurði hann á ensku.
„Okkur datt í hug, að þér
hefðuð ef tii vill eitthvað að
segja heiminum."
Reynir að
líkjast Hitler.
Iátli maðurinn rétti úr sér,
reyndi að líkja eftir l'ram-
komu Hitlers og.teygði ólk-
una. „Já, eg er feginn að fá
loks tækifæri til að tala.“
Reiðisvipur færðist yfir á-
sjónu hans. „Hér hefi eg ver-
ið hafður i haldi, og hvað
eftir annað hefi eg spurt
sjálfan mig, livers vegna?
Eg er saklaus maður, það
sver eg, og hefi aldrei gert
heiminum rangt til. Hinn
eini glæpur minn er, að eg
elskaði Þýzkaland.“ Tár
fylltu livarma hans. „Eg
elska þýzka verkalýðinn. —
Skiljið þér það. Eg kvæntist
dóttur verkamanns — góðri
konu. Hún er góð kona og
reyndist mér vel. Hún fæddi
mér tíu börn — var góð,
þýzk kona.“
Eftir þenna formála byrj-
aði Sauckel langa ræðu um
það, livernig hann, ungur
maður. hefði gerzt óbreyttur
háseti á skipi, lcynnzt Eng-
landi og Bandarikjunum og
verið settur í varðhald í
Frakklandi meðan stríðið
geisaði 1914—1918. Þegar
hann snéri heim aftur, var
þýzka þjóðin í hættu. Að
henni steðjuðu atvinnuleysi,
gróðajarlar af gyðingaætt-
um, allskonar spilling var i
almætti sínu og — umfram
allt — rauða hættan.
Þykist
alsaklaus.
„Þjóð, sem Iielgar sig
kommúnismanum hlýtur að
farast,“ sagði hann. „Er eg
hitti Hitler 1923, -hitti eg
mann, sem skildi það.“ Þá
varð Sauckel tryggur fylgis-
maður hans.
Hann fann ekki til neinn-
ar sektar, ofstæki hans var
undir yfirborðinu og hann
trúði því statt og stöðugt, að
nazisminn einn gæti frelsað
þýzku þjóðina. Hann var
upprunalega kosinn fylkis-
stjóri Þýringalands með
miklum meirihluta, sagði
hann, og meirihlutinn hafði
fylgt honum næstum til
enda.
„Það var ekki fyrr en
hrunið kom,“ sagði hann,
„sem fóllcið fór að glata
trúnni. Aðeins örfáir óróa-
seggir voru okkur andvígir.“
„Þér eigið við þær milljón-
ir Gyðinga, Pólverja, Rússa,
RIBBENTROP
Frakka, Belgíumanná, Hol-
lendinga, allra þjóða menn
i Evrópu, sem þið svéltuð og
drápuð á eiturgasi i fanga-
búðunum?“
En Sauckel sagði, að þetta
Iiefði ekki getað ótt sér stað.
Erlendir verkamenn í Þýzka-
landi hefðu verið sjálfboða-
liðar, þeim hefði liðið betur
l>ar en heima. „En, auðvitað,
varð að uppræta suma fjánd-
Sama regla.
„Hvernig væri þá, ef við
hefðum sömu reglu? Við
mundum skjóta yður ög láta
konu yðar og tíu börn ykkar
i fangabúðir. Væri það ekki
réttlátt samkvæmt reglum
yðar.“
Sauckel neitaði því, að
slík stefna hefði nokkuru
sinni verið framkvæmd. —
Hann ncitaði að trúa, þegar
honum voru sýndar myndir
af Dachau og Buchcnwald.
Foringinn hefði ekki vitað
um þetta.
„En Göring sagði mér
sjálfur fyrir fáeinum dög-
um,“ sagði eg, „að Hitler
hefði sjálfur fyrirskipað og
gefið leyfi sitt til allra ráð-
stafana og illvirkja, sem
framin voru í fangabúðun-
um. Hvernig viljið þér skýra
það?“
Hann hikaði andartak, en
svaraði svo, að ef Göring
hefði sagt það, þá lilyti hann
að liafa kastað trúnni. En
meirihluti þýzlcu þjóðarinnar
æfði ekki glatað trúnni.
„Þér haldið þá, að nazistar
mundu sigra, ef frjálsar
kosningar yrðu látnar fram
fara í Þýzkalandi?“ sagði
eg.
„Þýzkaland á enga fram-
tíð, nema undir handleiðslu
nazismans. Þýzka þjóðin
mun á sínum tíma snúa
aftur til einhvers slíks kerfis.
Eg veit það.‘
„Það er einmitt það, sem
við óttumst. Þess vegna telja
margir, að Þýzkaland megi
ekki lifa aftur, nema sem
nýlenda undir erlendri
stjórn.“ :
„Þá glafa'st Evrópa líka.
Ekkert afl verður eftir, til
þess að stöðva.bolsivismann,
sem leiðir til eyðileggingar
menningarinnar."
Neita allir sekt.
1 síðari viðtölum þarna, og
á öðrum yfirheyrslustöðum
hersins átti eg tal við ýmsa
nazista, sem eru ofarlega á
lista okkar yfir stríðsglæpa-
menn, meðal annars Albert,
bróður Hermanns Görings,
sem stjórnaði Skoda-verk-
smiðjunum, Hans Frank,
sem lét myrða 3 millj. manna
í Póllandi, er hann var land-
stjóri þar, Otto Skorzeny,
sem náði Mussolini úr hönd-
um fangavarðanna, Joachim
|von Richter, Paul Schmidt,
lalsmánn utanríkisráðuneyt-
isins og marga aðra smærri
spámenn.
Flestir þeirra voru smeðju-
legir og undirförulli en
Sauckél, en það var sam-
eiginlegt með þeim, að þeir
neituðu allri sekt, sáu ekki
eftir neinu og aðeins tveir —
Göring og Paul Sclimidt —
gagnrýndu Hitler.
Állir höfðu þeir flúið
undan Rússum, sem náðu
fáum stórlöxum nazista á
vald sitt. Þeir virtust halda,
að við ætluðum ekki að gera
þeim neitt og lugu svo ró-
lega, að menn gátu trúað að
við héldum að þeir væru lieið-
arlegustu menn. Það er ekki
hægi að leggja mikið upp úr
slíkum framburði, en þegar
þeir voru spurðir í einrúmi,
svöruðu þeir oft sömu spurn-
iiigum á sama veg.
Frásögn
; Görings.
Þeir voru sammála um
það, að árós Japana á Peárl
Harbor hefði komið Þjóð-
verjum á óvart, enda hefði
Hitler viljað fá Japani til að
ráðast á Rússa, en ekki
bandamenn. Göring sagði, að
Hitler liefði ákveðið að ráð-
ast á Rússland gegn ráð-
leggingum hershöfðingjanna,
hefði búizt við striðslokum
fyrir árslok 1941 og vildi
ekki sjá neinn i kringum sig,
sem var ekki á sama móli.
Göring sagði eins og aðrir
hcrshöfðingjar, að stríðið
hefði tapazt vegna þess, að
útbúnaður Þjóðverja hefði
ekki verið nógu góður og
taldi, að flugherinn ameríski
hefði átt mikinn þátt í að
lcoma Þýzkalandi á kné.
En Schmidt fann einnig
ástæður fyrir ósigrinum i
stjórnmálunum. „Það voru
þrenn, stórhættuleg politísk
mistök, sem ollu ósigri okk-
ar,“ sagði Sclnnidt. „í fyrsta
lagi var hætt við hin sósíal-
istisku markmið flokksins,
eftir að Röhm og félagar
hans höf ðu verið drepnir
1934. í öðru lagi sýndi taka
Tékkóslóvakíu, að flokkur-
inn hafði fallið frá hinni
upprunalegu landamærareglu
sinni, að ná ekki öðrum en
þýzkum löndum aftur. Og
loks varpaði Hitler þjóðernis-
reglunni fyrir borð. þegar
hann reyndi að láta Þjóð-
verja byggja Ukrainu."
Schmidt var viðstaddur
1942, þegar einn af foringj-
um nazistaflokksins sagði
við Hitler: „Iivers vegna
lýsið þér ekki yfir sjálfstæði
Úkrainu? Er það ekki yfir-
lýst marlunið okkar?“
Hitler svaraði þá, að
sögn Schmidts: „Eg byrjaði
þetta stríð sem þjóðernis-
sinni. Eg mun ljúka þvi sem
heimsveldissinni. Þýzkaland
verður að verða heimsveldi.“
Schmidt yppti öxlum.
„Það var eðlilegt, að sii
stefna leiddi til Stalingrad
og þessara leiksloka.“
En Schmidt liafði liorn í
síðu Hitlers — líkt og Gör-
ing. Hann hafði langað til að
losna við kellu sína, sem
liann hafði getið við þrjú
börn, til þess að hann gæti
gengið að eiga sænska stúlku,
en Hitler hafði hannað hon-
um að skilja. En nú er
Schmidt aftur farinn að gera
sér vonir um að geta gengið
að eiga þá sænsku.
AHt Hitler
að kenna.
Eins og Göring skellti
Schmidt allri skuldinni af
fangabúðunum á Hitler, en
Göring virtist í svipinn hafa
gleymt því, að þetta hefir
verið haft eftir honum: „Eg
er ekki hingað kominn til
þess að stjórna, heldur til
að eyðileggja, gereyða ....
Drepið! Drepið! Drepið! Þið
eigið ekki ao svara fyrir það,
heldur eg.“
„Fangabúðirnar og illvirk-
in í þeim munu ákvarða sið-
ferðisstöðu ' Þýzkalands í
heiminum næstu hundrað
ár,“ saoði Schmidt.
Hvorki Schmidt né Gör-
ing héldu því fram, að þeir
hefðu mótmælt atferlinu í
fangabúðunum, en öðru máli
gegndi um Ilans Frank,
landstjórann í Póllandi. —
Hann kvaðst hafa bakað sér
reiði Hitlers með því að
halda fyrirlestur gegn of-
sóknum gegn politískum
fongum. Eg talaði við hann
í hersjúkrahúsi hjá Munchen.
Úlnliðir hans og háls voru í
fleiðrum, því að liann hafði
rifið sig með nöglunum,
reynt að ráða sérbana þannig.
Hann bylti sér og'stundi og
þorði ekki að horfast i augu
við mig.
„Það er ckkert að þessum
slatrara,“ sagði amerísk
hjúkrunarkona fyrirlitlega.
„Hann er bara emjandi svín,
sem vill að haldið sé i hönd-
ina á sér.“ Það vildi svo til,
að hún var af pólskum
ættum.
Siðmenntaður
maður.
Frank kvaðst ekki liafa
ætlað að fremja sjálfsmorð.
Sárin hefði hann veitt sér
í mótmælaskyni við það, að
herinn hafði neitað honum
um að fara til Miinchen, til
þess að kveðja konu sína og
fimm börn, sem hann elskaði
mjög innilega.
Eitthvað kom mér til að
spyrja hann um það, livort
hann vissi, að nafn hans væri
ofarlega á lista Pólverja yfir
s trí ðsglæpamenn.
„Eg vissi það ckki — nei
— það getur ekki átt sér
stað. Eg er siðmenntaður
maður, ekki bófi. Eg opnaði
fyrsta Chopin-safnið, sem til
hefir verið í Cracow.“
En hvað um morðin í Gyð-
ingahverfunum ? Manndráps-
, ,verksmiðj urnar“ í Maida-
nek og Oswiecim? Þessir
glæpir voru verk Himmlers.
„Allir Pólverjar vita, að eg
elskaði land þeirra. Þeir eru
góð þjóð. Það veldur'miér
mikilli sorg að vita, að þeir
sé að komast undir yfirráð
bolsivikka, þrátt fyrir allt,
sem við höfum reynt. Þeir
komu til mín í stórhópum á
hnjánúm og báðú mig að
frelsa sig frá Rússum.“
Ul'
. Niðudag.