Vísir - 28.12.1945, Side 7

Föstudaginn 28. desember 1945
V I S I R
Hann myndi horfa á liana, taka í hönd henn-
ar og þau myndu brosa áslúðlega livort til ann-
ars og hvert þeirra myndi hugsa um sig:
,,Eg hefi eyðilagt hann.“
„Eg hefi eyðilagt liana.“
Það var þunghært fyrir íbúa þessa litla húss,
að híða eftir því að snjóana leysti og fyrsta
skipið kæmi frá Frakklandi. Þelta skip myndi
að sjálfsögðu færa þeim svarið við bréfunum,
sem skrifuð liöfðu verið um haustið til yfir-
valdanna í Frakklandi, skrifuð af St. Vincent
og de Goutins-hyskinu. Landstjórinn liafði var-
a, þau við þessum hréfum, sem liefðu nú hætzt í
sannanahrúguna gegn þeim heima í gamla land-
inu. Þess vegna höfðu þau tvö tengzt nánari
höndum en nokkru sinni áður, elskuðu livort
annað af meiri innileik og órjúfanlegar en fyrr
vegna utanaðkomandi hættu. Það var likast því
að þau hefðu orðið fulltiða manneskjur á einni
nóttu, en ekki þroskazt saman við langvarandi
mótlæti.
Meðan landstjórinn var enn við völd og Jndi
ánar Raouls voru á verði fyrir hann, var ekki
nein likamleg hætta á seiði fyrir hana, en hins-'
vegar var sennilegt að þau yrðu að lilýða fyrir-
skipunum frá valdameiri aðilum en landstjór-
anum, þegar vorsiglingin kæmi. Vissulega væri
rétt að skella skuldinni á hann. Vesalingurinn
de Brouillan, hugsaði frú de Freneuse. Af því
að hann hafði girnzt hana sjálfur hafði hann
orðið afbrýðisamur vegna þess að annar maður
átti með henni afkvæmi. Það var yndislegt að
vera móðir að barrii Pierres. Henni varð hugsað
tií allra hinna barnanna, sem hún liafði fælt.
Henni liafði í raun og veru verið sarna um þau
öll, nema eitt, serri andaðist, guð blessi litla ang-
ann. Þau liöfðu verið eins og lítil dýr í augum
fólks, á vakki hér og þar. Menn höfðu verið
þeim meinlausir, en að öðru leyti höfðu þeir ver-
ið eins og þau væru ekki til, Einkennilegt að að-
eins tvö af börnum hennar höfðu verið henni
nokkurs virði. Gervais, sem dó og svo þessi litli
ásteitingarsteinn. Vesalings Antoine. Hún tók
i hönd föður lians. Hann Jét öxl sina nema við
öxl hennar. Það var notalegt. Það gaf henni ör-
yggislilfinningu i þessari þyrnum stráðu veröld.
De Bonaventure sagði henni stöðugt að þcgar
lieilsa liennar leyfði, myndu þau flýja frá byggð-
arlaginu ef hún vildi. Hún brosti að þeirri til-
bugsun, vissi að það var ekki til í dæminu. De
Bonaventure, liáttsettur foringi í þjónustu hans
hátignar, átti ekki svo auðvelt með að hverfa úr
augsýn lieimsins. Hvað myndi til dæmis biða
barna hans og lconu i Frakklandi? Hún gai
ekki séð þau betlandi og fyrirlitin, eða jafnvel
verr komin en það. Vissulega eklci. Einmitt
hans börn! Ef til vill nákvæmlega eins og Ant-
oine þeirra. Hún þrýsti hönd hans innilega.
„Elskgrðu mig, Pierre?“
„Meira en lífið sjálft og alla veröldina," sagði
hann og augu hans flutu í tárum.
Hún þurrkaði þau burtu og kyssli hann.
„Sólglitið í mjöllinni blindar mann,“ sagði
liann og röddin var hás af geðshræringu.
SEXTUGASTI OG FIMMTI KAFLI.
Vorsiglingin frá Frakklandi kom snemma
þetta ár. í maí sáust skipin sigla inn flóann, tvö
saman. Afríkusólin fór fyrir. De Bonaventure
stóð við limgirðinguna og varð náfölur, er hann
á skipið.
„Skipið mitt,“ lautaði hann. „Að þetta skuli
hafa verið mitt skip.“
„Verið ekki að vola þelta,“ sagði landstjór-
inn. „Það eru margar undankomuleiðir milli
réttarhaldanna og snörunnar. Við munum
bjarga okkur út úr þessu. Eg bölva mér upp á,
að de Goulins er eftirvæntingarfullur núna.
Enginn getur ásakað mig fyrir að fólkinu fælcki
hér undir minni stjórn. Börnin streyma inn i
veröldina. Eiginlega ber mér að sæma yður
heiðursmerkjum fyrir frammistöðuna.“
De Bonaventure brosti að þessu skopi.
„Eg vona að hamingjan gefi, að liún hafi
ekki tekið eftir skipunum enn,“ hugsaði hann,
„ekki fyrr en eg kemst heim.“
Frú de Freneuse slóð við gluggann ásamt
Denise.
„Þelta er Afríkusólin,“ sagði hún. „Skipið
hans. ö, Denise, ef þú hefðir séð hann við
stjórnvölinn, eins og eg, liti á liafinu. Hann á
ekki lieima hér í landi, þrátt fyrir að þeir segja,
að liann slyngasti liðsforingi, sem lians liá-
tign hefir nökkru sinni haft í þjónustu sinni.
Úthafið á hjarta lians.“
„Er það nú rétt?“ sagði Denise. „Eftir því
sem eg liefi lekið eftir, get eg ekki betur merkt
en að þú eigir hjarla hans.“
„Karlmannshjartað getur átt tvo. unnendur
samtímis, Denise, og aðeins þá er það heilt og
óskipt.“
„Eg vil eiga hjarta Raonls óskipt,“ sagði Den-
ise allt i einu ákveðin. Hún liugsaði upphátt.
Til allrar hamingju veitti frú de Freneuse þess-
ari upphrópun enga atliygli.
„Skipherrann minn,“ tautaði hún. „Pierre,
skipherrann minn.“
En svo greip óttinn hana yfir hvaða fréttir
skipið myndi færa. Stundin var komin. Frétt-
irnar myndu berast í dag.
En þegar Pierre kom heim, var hann léttur í
lund.
„Skipin hafa meðferðis lieilan hlaða af bréf-
um um okkur,“ sagði hann. „Þau eru hvert
öðru betra. Það illgjarnasta þeirra spyr aðeins,
hvort slúðrið um okkur sé á rökum reist. Það
orsakar að við höfum nógan tíma enn fyrir
höndum. Landstjórinn segir að við verðum að
ljúga að þeim háu herrum lieima i Frakklandi.“
„Ljúga að þeim?“
„Auðvitað. Við villum þeim sýn eins lengi
og kostur er. Landstjórinn er rétt á þessu augna-
bliki að semja bréf, sem eg undirrita og verður
síðan sent til Frakklands. Hann sendi heilan
hlaða af bréfum til de Goutins lika. Eg bölva
mér upp á, að sá gamli slefberi er veikur af
vonbrigðum af þessum fréttum. Elskan mín,
’AKVÖtWðKVm
Leikari er maður, sem reynir eftir megni aS vera
alltaf annar en liann er sjálfur.
* *í»
Svertingi, sem var um þaö bil aS hefja keppni í
hnefaleik missti allt í einu kjarkinn, er hann kom
upp í „hringinn".
Þetta verður allt í lagi, Sam, sagöi þjálfari hans.
Segöu bara viö sjálfan þig, a'ö þú ætlir aö lúberja
hann.
Þaö þýöir ekki, eg veit hvaö eg er lyginn, svaraði
Sam dauflega.
Götusalinn: — Viljið þér kaupa teskeiðar, blý-
anta, sjálfblekunga, diska og körfur í dag, frú mín
góð. .
Frúin: Ef þér hypjið yður ekki á brott, kalla
eg í lögregluna.
Salinn: Hérna er ágæt flauta til þess, hún kost-
ar aðéins 2 krómfr. — ""
7
Frá mönnum og merkum atburðum:
Þegar Noregur varð firjáls —
Eftir Demaree Bess.
því, að þeir þurftu ekki að berjast, heldur aðeins
að taka við stjórn fangabúða, þar sem allt var vel
skipulgt.
Bandarikja-hermennirnir hér í Noregi hafa komið
sér sérstaklega vel, enda eru flestir þeirra af norsk-
um uppruna og tala málið. Tvær herdeildir úr 47.
fótgönguliðs-stórfylkinu voru upphaflega þjálfaðar
í Montana-fylki í Bandaríkjunum til þess að taka
þátt í skemmdarverkaleiðangri til Noregs, sem fara
átti 1942. Hætt var við þetta áforiri, vegna þess að
norskir ættjarðarvinir komust á þá skoðun, að það
mundi gera Noregi meira illt en bandamönnum gagn,
ef slíkur leiðangur væri farinn. Þessir hermenn hörð-
ust svo við Anzio á ítalíu, í Suður-Frakklandi og
aftur á Italíu, áður en þeir voru sendir til Noregs.
I 99. herdeildinni, sem send var hingað til Nor-
egs, voru Bandaríkjamenn af norskum ættum, og
var herdeild þessi skipulögð að beiðni norsku stjórn-
arinnar. Þessir hermerm urðu einnig margt að reyna
áður en þeir komu hingað. Þeir voru fyrst fluttir
til Etíglands, tóku svo þátt í innrásinni í Normandi,'
og börðust alla leiðina um Frakkland og Þýzka-
land, og þessir menn voru lika i skapi til að fagna,
er þeir að lokum komust til Noregs.
Og það er engum blöðum um það að fletta, að
norsku þjóðinni allri, norsku stjórninni, herníonn-
um bandamanna, sem til Noregs voru sendir, og
leiðtogum bandamanna var mikill léttir að því, hve
allt fór vel fram í Noregi í lokaþættinum, miðað við
það, sem menn liöfðu ætlað að þá mundi gerast.
öllum ber saman um, að Norðmenn hafi ekki orð-
ið að endurheimta frelsi sitt eins dýru verði og ætl-
að var, því að ef barizt hefði verið þar að lokiim,
hefðu afleiðingarnar orðið ógurlegar.
Einn af sérfræðingum Bandaríkjanna telur, að
Þjóðverjar hafi skilið betur við i Noregi að því er
mannvirki og framkvæmdir snertir en þar var á-
statt, er þeir komu, en undanskildi þó að sjálfsögðu
Norður-Noreg, þar sem þeir eyðilögðu hafnarmann-
virki, fiskibáta, vegi og brýr á undanhaldinu fyrir
Rússum 1944. Norður-Noregur er sá liluti landsins,
þar sem fátæktin er mest, og þar hafa menn orðið
-að þola mest illt. Þar hefir liungursneyð ríkt og
farsóttir geisað.
I Suður- og Mið-Noregi unnu Þjóðverjar að marg-
víslegum framkvæmdum, og það, sem þeir gerðu,
var ekki eyðilagt, heldur kemur landi og þjóð að
notum. Vitanlega gerðu Þjóðverjar þetta allt fyrir
sjálfa sig, en það kemur Norðmönnum að gagni
fyrir því, þar sem svo fór sem fór. Þeir byggðu ný
orlcuver, flugvelli, og bættu hafnir. Jafnvel vöru-
skemmur þeirra og hermannaskála er liægt að taka
til margvíslegra nota. Af hinum miklu birgðum,
sem Þjóðverjar skildu eftir í landinu, fengu Norð-
! menn mestan hlutann. En á hinn bóginn er á það
i að líta, að tjón varð mikið í Noregi af völdum loft-
árása bandamanna, og allir vita um hið gífurlega
skipatjón, sem Norðmenn urðu fyrir í stríðinu.
En það er þegar orðin sú breyting á, að norska
stjórnin þarf ekki að liafa neinar áhyggjur af svarta
markaðinum, og er einnig að þessu leyti aðra sögu
að segja i Noregi en í öðrum hernámslöndum, svo
sem Frakklandi og Belgíu. Það er furðulegt en satt,
að þegar Noregur varð frjáls, liætti öll verzlun á
svörtum markaði, og hún hcfir ekki hyrjað aftur.
Eg spurði norskan embættismann að því, hvern-
ig stjórnin hefði farið að til þess að uppræta svarta
markaðinn, og hann svaraði:
„Ríkisstjórnin upprætti hann ekki. Almenningur
gerði það. Eg efast um að nokkur ríkisstjórn geti
upprætt svartan markað. En við Norðmenn erum
smáþjóð og gerum ekki mildar kröfur til þægindá,
og í hverju Iiyggðarlagi þekkir liver annan eða hver
til annars. Við sjáum allir,.að svarti markaðurinn
er skaðlegur sveitarfélaginu og þjóðfélaginu, svo
að við styðjum ekki að slík viðskipti þrífist.“
Norðmenn finna sárt til þess, að Vidkun Quisling
hefir orðið nafngjafi ættjarðaysvikaranna uin allan
heim, og þcim fellur sárt, að hanri átti allt of marga
fylgismenn í Noregi.
Haustið 1940 — etí eg Avár þá í Oslo — ræddi eg