Vísir - 05.03.1946, Blaðsíða 2

V I S I R
Þriðjudaginn 5. marz 1946
Fiskf lutningarnirí fyrra
■i,. r f ■ l
og i ar.
Fiskfluininyaskip leigð
tií stmndferðn.
1 fyrra leigði ríkisstjórnin öll lélegustu skip færeyska
fiskiflotans til fiskflutninga liéðan úr höfnum til hins
hrezka markaðs. Var varað við því tiltæki hér í blaðinu,
með því að sýnilega var engin þörf á slíkri leigu, enda
hefði mátt leyfa færeysku skipunum að kaupa liér fisk
á sama liátt og tíðkaðist á stríðsárunum, en án þess að
þau yrðu tekin á fasta leigu. Fiskimálanefnd hefur sætt
allmikiili gagnrýni innan þings sem utan fyrir rekstur
skipanna og á hun þó minnsta sökina. Atvinnumálaráð-
herra og raunar ríkisstjórnin öll réði leigumálanum og
ber af honum vanza eða virðingu. Hefur ríkisstjórnin
viðurkennt að á þessum rekstri hafi orðið stórfelldur
halli, en öll kurl eru ekki til grafar komin og skal það
mál rætt sérstaklega. Hinsvegar er rétt að víkja að skipun
þessara mála á yfirstandandi vertíð.
Nolckru áður
hófst kröfðust
menn að verð
cn vertíð
smáútvegS’
i i'iski yrði
verulega hækkað, með því
aS ella væri um fyrirsjáan-
legan hallarekstur að ræða
og sjómenn myndu ekki fást
út á bátana. Leiddi þetta
til tið ríkisstjórnin hækkaði
verð á öllum afla um 12 af
hundraði og létríkissjóð taka
ábyrgð á kaupum á 5000
tunnum af saltfisk fyrir kr.
1,70 pr. kg. Þetta töldu út-
vegsmenn og sjómenn viðun-
andi lausn og hól'ust handa
iim útgerðina.
Fjöldi íslénzkra fiskflutn-
ingaskipa hefur verið í för-
um milli Islands og Bretlands
<311 striðsárin. Sum hafa
hagnast verulega í fyrstu, en
tvö siðustu árin hafa flest
smærri skipin kitið af slíkum
flutningum vegna þéss há-
marksverðs, sem ákveðið hef-
ur verið í Bretlandi, og sem
kom í vcg fyrir að nokkur
hagnaður gæti orðið á slíkri
starfrækslu. Einstaka skiþ
hefur þó verið sent mcð farm
og farm, en tap hefur orðið
á slíkum sölum, en sem dæmi
má nefna að eitt smáskip-
ið, er seldi nú í haust á
brezka markaðinum tapaði
um 100 þús. kr. á farminum.
£>tærri flutningaskip hafa
komizt sæmilega af, en þó
misjafnlcga. Má heita að
staðið hafi í járnuni um af
komuna. Nú í haust mátti
gera ráð fyrir að skip, seih
væri yfir 100 tonn, myndi
tæpast skila nokkrum hagn-
aði og kunnugir menn töldu
jafnvel að óhjákvæmilega
yrði 10 þús. kr. halli á hverri
ferð slíks skips, ef öllu væri
haldið til haga. Var því allt
■annað en álitlegt að ráðast i
fiskkaup á þessari vertíð, en
þrátt fyrir það hugðust flest-
ir eigendur fiskflutnirigaskip-
anna að halda áfram kaup-
iim. Ríkisstjórninni var vcl
kunnugt um afkomu þessara
skipa, og reyndi til að fá
iíokkra tilslökun á sðmning-
um þcirí-a við sjóiriénn, en
þær umleitanir báru ekki
árangur.
Lándssambandi íslenzkra
útvegsmanna var falið að
ráðstafa flutningunum, en
Fiskimálanefnd sett með öllu
út úr spilinu. Um þessa ráð-
stöfun var ekki nema gott
eitt að segja. Hinsvegar sýndi
það sig er til fiskkaupa kom,
að útvegsmenn í sumum ver-
stöðvum höfðu gert samn-
inga við heimaskip sín um
foi'gangsrétt til flutninga, og
má þar til dæmis nefna Akra-
nesinga. Þeirra skip voru lát-
in ganga fyrir, þótt þau væru
síðar í röðinni en önnur. Var
því auðsætt að tilgangslítið
var fyrir útvegsmenn að hafa
skip í förum, yrðu þau stöð-
ugt að vera hornrekur vegna
einhverra óljósra leigumála,
sem landssambandið virtist
ekki geta eða vilja ómerkja,
Með greiðri afgreiðslu og
stytlri tíma i hverri ferð
mátti gera ráð fyrir að reka
mætti skipin án verulegs
balla, en er þess mátti vænta
að skipin yrðu að bíða, ei'
til vill dögum sarhan eftir af-
greiðslu vegna forgangsrétt-
ar annarra skipa, var sýrii-
lega ekkert vit í að halda
skipunum úti. Af þeim sök-
um hurfu þessir skipaeig-
endur flestir að því að leigja
skip sín samlögum útvegs-
manna og einstökum bæjar-
félögum, og má þar til dæmis
nefna að fisksölusamlaglð
í Vestmannaeyjum og bæjar-
félagið þar, hafa tryggt sér
nægan flutningaskipakost yl'-
ir vertíðina. Af þessu kann
að leiða að skortur sé á flutn-
ingaskipum í öðriiin ver-
stöðvum, svo scm Keflavík,
Sandgerði og e. t. v. víðar.
Loks ber þess að géta að
nokkrar undantekningar eru
l'rá því að öll fiskflutninga-
skipin séu í förum til Eng-
lands, en Jiær eru helztar,
sem ríkisstjórnin eða ríkis-
stofnanir bera ábyrgð á.
Þannig eru nokkur skip, t.d.
Ilrímfaxi o., i'l.j í fluinincii
fyrir Ríkis.sTuþ, væntíiriiéga
af því að eigendur skipanna
telja betur .þorga sig að selja
þau þannig á leigu, en að
anijast fiskkaup og flutninga
á brezkan maékað.
Þjóðviljinn lýsir yfir því
á laugardaginn er var, að
eigendur flutningaskipanna
muni hugsa sér að hætta
flutningum, er sumarverð
gengur í gildi í Bretlandi, og
ná þá þessi ummæli væntan-
lega til þeirra einna, sem
ekki hafa leigt skip sín þeg-
ar samlögunum. Þetta þarf
ekki að vera neitt undrunar-
efni. Eigendur flutninga-
skipanna geta ekki rekið
skipin með halla frekar en
eigendur smábátaútvegsins
geta gert skip sín út á veið-
ar með sama eða svipuðum
árangri. Ríkisstjprnin virðist
hafa séð þeirra þörf, en ekki
hinna.
Iiitt er öllum mönnum
ljóst að útvegurinn er kom-
inn á heljarþröm, þannig að
hruns gctur ekki verið langt
að bíða að öllu óbreyttu.
Smáútvegsmgnn . krefjast
hækkunar á verði fisks og
er yeitt nokkur úrlausn í því
éin í, en su sarna úrlausn hef-
ur þau áhrif að flutninga-
skipin verða ekki rekin,
nema með halla. Hér rekur
eitt sig á annars liorn og
ætti sú stjórn, sem stendur
fyrir verðjienslunni ekki að
afsaka óstjórn sína á þess-
um málum, með ásökunum
í garð útvegsmanna. Sannar
bezt í hvert óefni er komið,
að eigendur flutningaskip-
anna kjósa heldur að láta
þau af hendi gegn mjög
vægum kjörum, en að gera
þau út sjálfir vegna fyrir-
sjáanlegs hallarekstrar. —
Ef til vill harma sumir ráð-
herranna ekki slíkt, enda
kann að vera að þetta sé
einn áfangi á leiðinni til
dýrðaríkis þjóðnýtingárinn-
ar, — en hrunið vcrður víst
að koma fyrst?
Hælta af skordýrum
Landbúnaðardeild Afvinnn-
deildar fiáskóBans varar foBk
við erlendum skordýrum*
. A undanförnum árum liafa
ýmis skaðseindarskordýr
byrizt til landsins og valdið
margskðnar tjóni, bæði í
húsum og gróðri. Má i þvi
sambandi minna á jkálflug-
ung, sem er nú sem óðast að
leggja undir sig Iandið. Það
er þvi hér með brýnt fyrir
almenningi að vera vel á
verði, einlcum þegar um ný-
innfluttar vörur er að ræða,
svo sem fræ, grænmeti og
önnur matvæli.
Nú fyrir skömniu barst
bingað bjalla frá Danmörku
(Sitodrepa paniceum),' sem
kalla mætti brauðtítlu á ís-
lenzku, Hún er náskyld
veggjatíllunni, sem grefur
sundur trjávið í húsum og
húsgögnum og valdið hefir
býr stórljóni. Brauðlítlan
sækir í brauð, einkum rúg-
jirauð og kex, og grefur hol-
ur í það. En hún er einnig í
fræi og ýmsu fleira og barst
hingað til lands í matjurta-
fræi. Þegar farið var að
skipta þeirri fræsending'u,
sem brauðtítlan var i, niður
í smápoka til dreifingar og
sölu, kom í ljós, að sum
fræin toldu saman. Þótti
Jietta grunsamlegt, og var
farið með fræið til rannsókn-
ar. Yið nákvæma atbugun
sást, að bér og þar í fræsend-
ingunni voru frækórnin
spunnin saman í smáknippi
af lirfum, brauðtUlunnar, og
var ein jliérÍB eða hafþi
verið — í hverju knippi, qii
fullvaxin. dýr'lágu innan uiii
fræið.
Fræsendingu þessari var
að sjálfsögðu tortími til þess
«ð- fyrirhyggja, að bjöllurn-
ár utbreiddust hér á landi.
Þetta dæmi sýnir, hve
nauðsynlegt er, að sérstakt
eftirlit sé liaft með innflutn-
ingi fræs og annarra slíkra
vara, sem mest liætt.a er á,
að skaðleg skordýr berist
með til landsins.
Kartöflubjallan, sem
heimskunn er ve'gna hins
mikla tjóns, sem bún hefir
valdið í NorðuV-Ameríku og
víðar, hefir ekki enn borizt
til landsins. En hún getur
flutzt Iiingað, hvenær sem
vera skal, með flugvélum eða
skipum.
Yegna vaxandi hættu á að
skaðleg : skordýr berist til
landsins, eru þeir, sem flytja
inn vörur og kynnu að verða
varir við smádýr í þeim, vin-
samlega beðnir að snúa sér
til Geirs Gígja í Landbúnað-
ardeild Atvinnudeildar há-
skólans (sími 5482) — eða
senda sýnishorn af dýrunum
fil hans.
Smurt brauð og sniítur.
I7 innna inn i
Sími 4923.
'ieím
9 ALI

■EK
ALL8KONf\a
AUGLfSINOA
rEIKNINGAfi
VÖiaiUMBLOIK
VÖRUMIÐA
BÓKAKÁf'UIÍ
BRÉFHAUSA
VÖRUMERKI
VEKZLUNAR-
MERKl. SIGLl.
AUSTURS TRÆ 77 L
BEZT AÐ AUGLYSA1 VlSI
hrt.rvrvrkri,n,ri.r<rkrt>rv#kr^fHn>riirkrt,rvr%r4,ivrt.
fwwsrvtiwsnrt/vivirtrtivsivwi^j
ÆFINGAR í KVÖLD
í Austurbæjarskólan-
um:
Kl. 7,30—8,30: Fim-
leikar 2. fl.
Kl. 8,30—9.30: Fimleikar, I. fl.
í Menntaskólanum:
Kl. 8,45—10,15: Knattspyrna,
Meistarar, 1. og 2. flokkur.
í MiBbæjarskóIanum:
Kl. 7.45—8,30: Handb. kvenna.
Kl. 8,30—9,30 : Handb. karla.
1 Sundhöll'inni:
Kl. 8,50: Sundæfing,
Frjálsiþróttamenn!
Fundur í kvöld kl. 8,30 í Fé-
lagsheimili V.R. .0
ÁriSandi aS mæta.

UMPR
ÆFINGAR í KVÖLD.
I Miðbæjarbarnaskólanum :
Kl. 7.15—8: Frjálsar íþr. karla.
— 8—8.45 : íslenzk glíma.
í Menntaskólanum:
— 9.30—10.45 : Leikf. kvenna.
K.F.U.K.
Aðaldeildin.
Fundur í kveld kl. 8.30 í húsi
félagsins, Amtmannsstíg 2 B.
Kristniboðsfundur. Söngur. Ól-
afur Ólafsson kristniboði talar.
Allt kvenfólk velkomi'S.
L0.G.T.
STÚKAN SÓLEY nr. 242. —
Fundur annaS kvöld kl. "8 -í
Templara'höllinni. — Inntaka.
KosiS í húsráS. BræSrakvöld.
Fjölbreytt skémmtiskrá. (m
Jkðtm mm,
Að gefnu tilefni skal hér með vakin athygli á
þyí, að bannað er að bera á tún og garða, sem
li^gja að almannafæri, nokkurn þann áburð, er
megnan óþef leggur af, svo sem íiskúrgang, svína-
saui* o. s. frv.
Lögreglustjórinn í Reykjavík,
4. marz 1946.
'ígOV M' tJ.G'.f
Óijj’ir; .
ujfnvl
•\ó