Vísir - 01.06.1946, Blaðsíða 4

'4
V I S I R
Laugardaginn 1. júní 191(5
VÍSIR
DAGBLAÐ
Ltgefandi:
BLAÐAtíTGÁFAN VlSIR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Verð kr. 5,00 á mánuði.
Lausasala 40 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Kosningahoriur.
Framsóknarmenn hafa haft hljótt um sig hér
í Reykjavík undanfarin ár, þar til nú í
vetur, áð þch1 tefldu fram lista við hæjar-
stjórnarkosningarnar. Flokkurinn kom einum
manni í hæjarstjórn, en þó af þeim sökum
einum, að óánægðir menn úr öðrum flokkum
köstuðú atkvæði sínu á listann, vegna litlít-
ils og illdeilulauss málflutnings efsta manns-
ins, sem einnig naut vinsælda hér í tiæ um-
fram aðra flokksbræður sína. Þessi árangur,
sem nokkuð kom á óvænt, hefur aftur leitt
til þess, að Framsóknarflokkurinn fér enn af
stað og hefur tilkynnt framboð hér í Reykja-
vík. Nú er vitað, að slíkur lísti mun Ja miklu
færri atkvæði en listi flokksins við bæjar-
stjórnarkosningarnar, enda engar líkur til að
liann komi að manni. öll atkvæði, sem greidd
verða Framsóknarlistanum, falla í ófrjóan
jarðveg, nema því aðeins að þau geli haft ein-
hvcr áhrif við úthlutun uppbótarsæta. Ýmsir
lita svo á, að framhoð Framsóknarllokksins
Iiér í bænum beri vitni um hve -mjög flokkur-
inn ör\rænti um hag sinn í alþingiskosning-
unum, og geri hann jafnvel ráð fyrir að tapa
vmsum sveitakjördæmum, en vilji þá reyna
að vega upp á móti þeim töpum með upp-
bótarsætum. Er þetta í rauninni eina skyn-
samlega skýringin á frámboði flokksins.
Ágreiningur er mikill víðsvegar um land inn-
an Framsóknarflokksins, svo sem síðustu skrif
Jónasar Jónssonar vitna um, og þá ekki sízt
„Falsskeytið til Þingeyinga", sem hefur inni
að halda furðulega þungar ákærur á hendur
ráðamönnum flokksins. Ber sú ritgerð með
sér, að klofningurinn í flokknum á sér dýpri
rætur en svo, að aðeins birtist i andblæstri
gegn Jónasi Jónssyni og Sigurði Þórðarsyni.
Þeir eru miklu fleiri, scm standa öndverðir
núverandi flokksforystu, þótt þcir hafi enn
ekki haft bolmagn til að taka völdin í flokkn-
um, yegna skipulags hans og íulltrúavals úti
iim dreifbýlið. Þetta sannar hinsvegar ekki,
að þessir menn njóti minna almenns fylgis en
forystuliðið. Vafasamt er .það eitt, hvort ó-
ánægðir flokksmenn úti um dreifbýlið leggj-
ast á sveif með meirihlutanum við þessar
kosningar eða greiða frambjóðendum annarra
ílokka atkvæði sitt, en vel gclur svo farið,
að tíund Framsóknar reynist ekki svo örugg
sem málgögn flokksins vilja vera láta. Fram-
sókn mun verða áhrifalítill flokkur á þingi,
æn af því mun aftur leiða aukin átök milli
flokksbrotanna, með því að núverandi minni-
bluti flokksins mun telja málstað sinn sigur-
stranglegri og líklegri til frambúðar, ef flokkn-
um á að verða Jífs auðið.
Reykvíkingum er ljóst, að Framsókn fær
hér fá atkvæði, og eftirhreitur einar af mála-
liði valdatímans, — sem nefnt hefur vérið
niðurlægingartímabilið af almenningi. Enn-
fremur er líklegt, að flokkurinn tapi verulegu
fylgi í sveitum landsins, samkvæmt ofansögðu.
Allt verður þetta vatn á myllu Sjálfstæðis-
flokksins. Það eitt er vafasamt, hvort hann
nær hreinum meirihluta á þingi, cn að því
ættu menn að vinna eftir frekustú getu. ,
„Margt býr í þokunni“.
Kiosstié kommúnista.
Aldrei hefur gengið eins crfiðlega og nú eftir nokkra
styrjöld, að marka línurnar um frið og samvinnu milli
sigurvegaranna. Einn aðilinn, Rússar, licfir nú þcssa dag-
ana ásakað bandamenn sína opinberlega um sérdrægni og
landvinningastefnu. Þessi aðili hefur jafnframt dregið Is-
land inn i þessar umræður. Væntanlega búa þar ekki á
hak við nein áform um ihlutun um mál vor.
Eins og nú er ástandið í hciminum má segja, að „margt
býr í þpkimni“, og samkomulagið í alþjóðamálum veitir
smælingjunum lítið öryggi enn. Margir íslcndingar munu
nú með jningum huga fylgjast með því, hvernig kommún-
istar hér á landi hafa með leynisamningum sínum og hak-
tjaldamakki við útlenda aðija komið því til leiðar, að jicss-
ir útlcndu aðilar láta sig nú skipta málefni Islendinga.
Er Jiar skemmst að minnast greinar, scm nýlega birtist
í rússneska blaðínu „Trud“ og lítill vafi er á, að innhlás-
in var af kommúnistum hér á landi, sem kalla sig „Is-
Iendinga“.
Menn hljóta að spyrja í fiillri alvöru, hvort það vaki
fyrir „íslenzku“ kommúnistunum, að koma af stað er-]
lendri íhlutun um málefni vor. Mörgum mun finnast slikt
ótrúlegt, cn sú rcynsla, sem fengizt hefur af aðferðum
og vinnubriigðum kommúnista í öllum lpndum, gerir menn j
ekki bjartsýna á heilindi þeirra og trúnað við sitt eigið
land,
Þegar þetta er aðgætt í sambandi við allt moldviðrið
og óhemjugang þeirra í „herstöðvamálinu“, verður jiað
flestum uhdrunarefni, að einmitt þetta mál, ætla Jieir að
nota sem krosstré sitt í kosningunum. Þetta mál, sem jieir
nota nú til að vekja erlenda íhlutun um málefni vor,
no.ta þeir hér innanlands til jicss að telja fólkinu trú um,
að engir aðrir cn þeir standi vörð um sjálfstæði landsins.
Allir aðrir, einstaklingar og flokkar, eru stimplaðir af jieim
landráðamenn og föðurlandssvikarar. Er ekki jietta gamla
aðferðin, sem pólitískir flugumenn nota nú víða um heim
og koinið hefur mörgum þjóðum á kaldan klaka?
En svo bregðast krosstré sem önnur tré, og svo mun
fara í jietta sinn. Þjóðin lætur ekki ginnast af flærð jieirra
og ráðabruggi. Hún vill enga íblutun um fullveldi sitt af
einum né neinum. Hún vill sjálf ráða landi sínu, bver sem
í hlut á, og láta ekkert af jjví af hendi. Hún vill engar ^
„utanstefnur“ hafa og hún fordæmir þá, 'sem reyna að
vekja erlenda íhlutun um málcfni hennar.
,,Leynilega heideildin".
Brezki verkamannaflökkurinn, sem nú fer einn með
stjórn í landi sínu, hefur gefið út bækling, er Iiann nefnir
„Leynilega herdeildin“. Þessi hæklingur er gefinn út í til-
efni af því, að kommúnistaflokkurinn óskaði upptöku í
brezka verkamannaflokkinn, og eru hér bornar fram á-
stæða og gerð grein fyrir, hvers vcgna flokkurinn vill enga
samvinnu hafa við 'kommúnistana. Eins og kunnugt' er
hafa kommúnistar i Bretlandi aðeins tvo Jtingmcnn, af (550.
Bæklingur þessi á erindi til fleiri þjóða en Breta, og skal
hér í jjví sambandi birtur stuttur kafli úr bonum:
„Það er mjög athyglisvert, að erlendis, þar sem
kommúnistar hafa leitað eftir samvinnu og við þeim
hefur verið tekið af öðrum flokkum, hefur það jaf'n-
an verið kommúnistaflpkkurinn einn, sem lleytt hef-
ur rjómann af Jjeirri samyinnu. Mjög hefur j>aö verið
áberandi í Frakklandi, Noregi og Tékkóslóvakíu, að
jafnvel cinföld samvinna, J>ar sem |>ó hyer flokkur
Pleldur uppi sjálfstæðu starfi, hefur reynzt bitur og
ógæfusanileg. Og ástæðan hefur jafnan verið sú, að
siðgæðisreglur kommúnismans heimila flokksmönnun-
um tilslökun á siðgæði (moral laxity), sem verður að
kvöð, ef miðstjórn kommúnistaflokksins vill svo ,cra
láta. Hin eina regl^, seni kommúnisti lieldur alltaf í
heiðri, er sú regla, að tilgangurinn helgar meðalið.
Arangurinn af Jiessu verður spilling hugarfars og
hjartalags, spilling, sem gerir hvorttveggja í senn,
að fyrirlita lýðfrelsi og líta smáum augum á sann-
leíkann." ,
Þetta er sagt um kommúnista og kommúnismann í nafni
brezka verkamannaflokksins, sem nú ber alla ábyrgð á
stjórn brezka heimsveldisins. Þctta eru ekki orð sögð 1
fljótfærni og athngunarlaust. Þetta eru orð sögð að yfir-
lögðu ráði og i fullri alvöru.
Kommúnistar liafa alstaðar sömu lífsrcglurnar.'
Einnig á Islandi.

xr-xr -t -I iú5 «■' i*- sráfsu
Þing- Þegar sumra tekur og blíða er dag eftir
vellir. dag, leita margir út úr bænum, meðal
annars til Þingvalla. Þar er jafnan
ganjan að koma, sjá sögustaðina og rifja upp
1000 ára söu þjóðarinnar. En þó fara ekki
allir þangað i þeim tilgangi og cr ekkert við
þvi að segja, þegar menn hegða sér sómasam-
lega og ganga um staðinn á þann hátt, sem
liann verðskuldar. En þvi miður vill vist brenna
við að svo sé ekki alltaf. Menn virðast ckki al.lt-
af muna, að Þingvellir eru lielgur staður.
•)!
Dans- Eins og mun vcra á flestra vitorði,
leikur. var dansleikur haldinn í Valhölt síð-
astliðið laugardagskveld. í sjálfu sér
er ekki rétt að hafa á móti þvi, að' dansleikir
sé- þar haldnir, því að það á að vera liægt að
gera þá kröfu lil þeirra, sem skemmtanir sækja
á slíkum stað, að þeir kunni algengustu hegð-
unarvenjur. Þótt meim liegði sér illa á dans-
leikjum hér i bænum, drekki sig fulla og vcrði
sjálfum sér til skammar og öðrum til skap-
ráunar, ættu menn að liegða sér á annan hátt,
þegar þarna austur er komið. Það ætti að vera
liægt að ætlast til þess.
*
Menning. En það er sýnilega ekki hægt að
ætlast til þess i hinu mikla mcnn-
inarlandi íslandi, að einliverjir sýni ekki þvi-
líka ómenningu, að nærri stappar þ'jóðarskömm.
Þær sögur liafa farið af hegðun margra á dans-
leiknum á Þingvöllum á laugardaginn, að manp
langar til að segja, að þær séu uppspuni frá
rótum. En þær eru því miður sannar — það
er því miður salt', að nienn, ungir scm full-
orðnir, leyfa sér að saurga hinn hclga stað með
skrílslátum sínum.
♦ *
Ófögur Iíg hefi hitt mann, sem kom sem
saga. snöggvast til Þingvalla á laugardags-
kveldið. Hann kvaðst hafa verið að
hugsa um að fá levfi til að tjalda þar um nótt-
ina, en þegar hann sá, livernig það „gekk til“,
eins og sagt er á reykvisku, fylltist hann þvi-
líkum viðbjóði, að hann fór sem skjótast til
bæjarins. Það var ófögur saga, sem liann sagði
mér um þann stundarfjórðung, sem hann var
þarna fyrir austan og eg hirði ekki um að fara
að hafa liana cftir lionum. Og þvi miður cr liún
víst alveg sönn.
*
Mála- Blöðin hafa sagt lítillega frá einstök-
ferli. um atburðum þessa kvelds og nætur,
menn hafi ylátið öllum illum látum,
cn starf Iqgreglunnár verið crfitt vegna þess,
að ekkert hafi vcrið hægt að gcra við þá, scm
unnu til þess að vera teknir úr umferð. Þá
liefi eg lika heyrt, að maður nokkur telji sig
hafa orðið svo fyrir barðinu á lögreglunni, að
hann ætli sér að höfða skaðabótamál. Það verð-
ur fróðlegt að lesa sögu Þingvalla, ef tekin verð-
ur saman lýsing á liegðan manna þar á öðru
sumri frá stofnun lýðveldisins.
*
Skjölin En hvcrnig væri nú að leggja skjöl-
á borðið. in á borðið i þessu máli? Hvernig
væri.að lögreglan skýrði almenningi
frá þvi, við hvað liún hafi átt að stríða þarna
fyrir austan um helgina? Og komist menn að
þeirri niðurstöðu, að staðurinn hafi verið saurg-
aður með þvi, sem þar var Iiaft í frammi — óg
þvi miður er hætta á því — verði strax gcrðar
ráðstafanir til l>ess, að koma í veg fyrir að slíkt
eigi sér stað oftar.
*
Ofsóknir. Gamansamur náuni sagði við mig
um daginn, að við blaðamennirnir
værum alltaf að ofsækja þá, sem drekka, þeir
mættu hvergi vera í friði fyrir okkur. Ætli
hann segi ckki eitthvað við mig eflir þessar
huglciðingar — nú megi menn ekki einu sinni
fá sér einn litinn á Þingvöllum. En eg held, að
Þingvellir sé einmitt sá staður, þar sem dukkn-
ir menn ættu sízt að sjást.