Vísir - 07.10.1946, Blaðsíða 4

4
V I S I R
Mánudaginn 7. október 1946
DAGBLAÐ
Utgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VlSlR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlangsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm linur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Svikin við þjóðina.
Tlinnur Jónsson dómsmálaráðherra skýrði frá
* því í útvarpsumræðum, að fyrir mánuði
(íefði forsætisráðherra komið að máli við
starfsbræður sína í ríkisstjórninni, og farið
þess á leit, að umræður yrðu upp teknar varð-
undi dýrtíðarmálin svokölluðu. Kommúnistar
Iiefðu ekki sinnt þeim tilmælum, en látið i það
skína, að þeir myndu ekki leggja fram lið-
sinni sitt fyrr en búið væri að afgreiða flug-
vallármálið. Ráðlierrann gaf í skyn, að komm-
únistar myndu fara úr ríkisstjórninni, svo
sem þeir hafa staðfest síðar, ekki vegna af-
greiðslu flugvallarmálsins út af fyrir sig, held-
ur sökum hins, að þeim væri ljósf, að dýr-
tíðarmáíunum yrði ekki skotið lengur á frest,
en þar vildu þeir ekkert leggja til máianna.
Þeir nota afgreiðslu flugvallarsampingsins,
sein vfirskyn, til þess að hverfa úr ríkisstjórn-
inni, en fvrir þeim vakir fyrst og l'remst að
ráðast gegn öllum opinberum aðgerðum í
<íýrtíðarmálunum, efna til verkfalla og annars
<>friðar, skapa öngþveiti og glundroða í ö.llu
athafnalífi og þjóðlífinu í heild, til jiess eins
að reyna að efla fylgi sitt meðal þjóðarinnar.
Kr þá svo komið, sem spáð var hér í blaðinu,
um leið og stjórnarsamvinnan tókst, og ávallt
síðar, að kommúnistar myndu vcrða með í
að ráðstafa því fé, sem þjóðinni hefði safnazt
á stríðsárunum, en að því búnu myndu þcir
hverfa úr ríkisstjórninni og rísa gegn öllum
nðgerðum í dýrtíðarmálunum. Þctta töldu
ýmsir gÓðir menn rangt, og gcrðu sér vonir
um, að nota mætti kommúnista til þess að
koma fram nauðsynlegum ráðstöfunum, er
miðuðu að lækkun framleiðslukostnaðar og
eflingu atvinnulífsins. Þeir menn, scm þannig
hugsuðu, sjá nú væntanlega í hvert óefni lcom-
ið er, vegna svika kommúnistanna. Þeir tóku
sæti í ríkisstjórn einvörðungu af því, að þeir
töldu- ]>að henta flokknum Jjá i lúli, og cins
fara þeir úr ríkisstjórninni af sömu ástæðum,
en fyrir jieim hefir aldrei vakað að vinna að
nlþjóðarhag, eða sinna honum yfirleitt að
nokkru. Allt verður að víkja fyrir flokkshags-
muiuinum, sem eru um leið alþjóðlegir hags-
munir, en á engan hátt Jjjóðlegir, Jjótt slíkt
geti verið hentugt að hafa að yfirvarpi.
Kommúnistar hugsa sér að' stíga Jijóðdansa
frammi fyrir almenningi næstu mánuðira, en
þá getur enginn stigið, sem e'r í haíti, en Jiað
eru kommúnistar og hafa verið frá upphaíi
vega sinna. Þeir eru lirot af aljijóðlegri bylt-
mgahreyfingu, sem starfar á „jesúítískum“
grusidvelli, og tekur aldrei tillit til Jijóðarhags-
muna. Þessir.menn eru vargar í véum, og
þeiin má aldrei sýna nokkurn trúnað í póli-
íiskri starfsemi. Allt slíkt hcfnir sín er til
lengdar lætur. Islenzka Jijóðin á við vaxandi
erfiðleika að stríða, sem unnt er Jió að yfir-
vinna með horgarflokkunum, Takist slík sam-
vinna ekki hlýtur atvinnulífið að lamast i
landinu, en deilur og óeirðir að eflast að sama
skajii. En öll ósköp hafa endi, og Jijóðin mun
skilja nauðsyn Jiess, að breytt verði um slefnu,
<*n ekki flotið sofandi að feigðarósi, í stríðs-
gróðavímu og gullinni eymd. Kommúnistar
láta í Jiað skína, að Jieir muni á |iingi leilast
við að mynda starfhæfa ríkisstjórn, - Jiá
væntanlega mcð rótkekari öflunum. Jafnvíst
< r Jútt, að slík stjómarmyndun tekst ekki,
enda væri hún glspræði.
Ferð um Noreg
YéiUtti við Ólaf Ólttfssan
kristn ibaðtt-
Ólafur Ólafsson kristniboði
og kona hans eru nýkomin
úr ferðalagi um Noreg, þar
sem þau sótti heim ættingja-
fólk konu Ólafs og sátu
kristniboðsmót.
Hafði tíðindamaður blaðs-
ins nýlega tal af Olafi og
spnrði hann um ferðina.
Fórst Olafi orð á þessa
leið:
„Við lögðum af stað 15.
júní og fórum með flugvél til
Prestvíkur. Við vorum svo
heppin að fara með laugar-
dagsferðinni, en ]>á er verið
um kyrrt í Skotlandi til
þriðjudags, svo að við gátum
skoðað okkur nokkuð um.
Við fórum állvíð.a um ná-
grenni Prestvílcur og [>ar á
meðal fórum við nokkurn
spöl aftur i tímann með að
skoða heimkynni Roberts
Burns, sem er skammt þar
frá. Er hús hans í söniu
skorðum og J>að var á lians
dögum, ekki einu sinni tré-
gólf, heldur er ]>að lagt liell-
um eins og kirjugólfin voru
hér á landi fyrir eina tíð.
Okkur virtust Skotar bera
mest með sér hörmungar
styrjaldarinnar. Fólkið var
fremur fátæklega búið, og
það sem sérstaka athygli
vakti voru auglýsingarnar
um að spara allt scm mátti
telja mafarkyn. Á veitinga-
húsum voru til dæmis skilti
áletruð heiðni til manna að
kaupa ekki hrauð nema
brýna nauðsyn bæri til.
En þrátt fyrir þetta var
fólkið að því virtist ánægt.
Skotar eru nægjusamir og
um leið sparsamir eins og
fleslir þekkja af afspurn.
Svo fórum við til Kaup-
mannhafnar og þaðan til
Oslo. Þaðan ferðuðumst við
víða um Noreg og sóttum
kristniboðsmót. A einu slíku
móti var samankomið 6 þús-
und manns. Þar voru kristni-
boðar frá Kína sem dvalið
höfðu þar öll stríðsárin og
höfðu átt við hina ótrúleg-
ustu erfiðleika að stríða. Allir
trúboðar í Kína voru ein-
anraðir þau ár, sem Japánir
voru þar, voru stofufangar.
Þeir máttu að vísu halda
samkomur og Japanir voru
hinir kurteisustu á yfirborð-
inu, en þeir söfnuðu jafnan
saman þeim Kínverjum sem
á samkomunum höfðu verið
og veiddu upp úr þeim allt,
scm fór fram, og ekki gerðu
kristnihoðarnir svo smávægi-
legt eða meinlaust viðvik, að
japanskir njósnarar væru
ekki á Iiælunum á þeim. —
Annars báru þeir Japönum
ekki mjög illa söguna og
sögðu, að japanskj hermað-
urinn væri vel agaður og
vaiKlalaust liægt að umgang-
ast hann. Það voru njósnar-
annir, sem voru hvumleið-
astir og lögðu marga steina
í götu þeirra.
En allst.aðar þar sem Jap-
anir voru lninir að vera ein-
hvern tíma fór líf að færast
í atvinnumálin.
Svo koniu Amerikumenn
til Kína og þeim þótti gott
að koma á heimili trúboð-
anna og njót.a gestrisni. Kom-
ust svo trúboðarnir heim
með flugvélum ameriska
hersins.
Það fór þó öðru vísi fyrir
trúboðunum í Mansjúríu. —
Þaðan ráku Rússar Japani,
en vildu svo ekki, eða sýndu
engan áhuga á þyí að hjálpa
trúboðunum að komast heim.
Það var ekki fyrr en að
Tryggve Lie, norski stjórn-
málamaðurinn, gekkst í það,
að þeir kæmust til Noregs,
að það gat orðið. Fóru þeir
svo með Síberíu-járnbraut-
inni áleiðis heim.
Trúboðarnir og fjölskyld-
ur þeirra voru samtals um
40 manns og fékk hópur einn
járnbrautarvagn til umráða,
en daginn sem lagt skyldi af
stað, bættist nýr einstakling-
ur í hópinn, því að kona eins
trúboðans fæddi barn. Var
hún tekin í blóðböndunum og
flutt út í vagninn.
Síðan var lagt af stað og
gert ráð fyrir að ferðin tæki
mánuð, en hún stóð heldur
lengur og ollu því ýmsir
örðugleikar og tafir á járn-
brautarstöðvunum. Voru því
trúboðarnir orðnir uppi-
skroppa með vistir og lifðu
síðustu vikuna naumast á
öðru en kexi og vatni. En allt
hafði þetta góðan endi og að
lokum komust allir sem í
ferðinni voru heilir heim.“
„Hvað segið ]>ér um
Noreg ?“
„Eg hygg að Noregur sé
kominn lengst í endurreisn-
arstarfimi allra þeirra þjóða,
sem urðu nazismanum að
bráð. Þó er þar iaikill skort-
ur. Það er til sæmilega mikið
af mat, en fatnaður virðist
vera þar lítill og er fólkið í
gömlum og snjáðum fötum.
En hvað uppbyggingastárf-
inu viðvíkur eru allar ný-
byggingar í Suður-Noregi úr
múrsteinum, því að allt
timbur sem fæst er sent til
N.-Norcgs, þar sem allt er
í rúst.
Þjóðin sjálf virðist vel á
sig komin andlega. En marg-
ir lilutu sár i stríðinu og á
styrjaldarárunum vom
margar fjölsk-yldur tvíslrað-
ar. Stundum var faðirinn
kannske í Englandi, dóttirin
og móðirin heima, synirnir í
Svíþjóð cða hernum, og sum-
ir féllu á vígstöðvunum.
En Norðmenn eru ekki
Framh. á 3. síðu.
Smjörleysi.
„Þ. Þ.“ skrifar Bergmáli á þessa leið: „Er
ekki nokkurt ráð til þess að fá ríkisstjórnina
til að bæta eitthvað úr smjörskortinum? Nú er
víst hvergi hægt að fá smjör nema við okur-
verði, en eg og fleiri vilja aljs ekki kaupa þessa
vöru svo dýrt, þegar ekki er tekið tillit til verðs-
ins við útreikning vísitölunnar. Eitthvert sleif-
arlag virðist líka hafa verið á því að fá smjör
hingað frá útlöndum, því að nú hefir gildi
stofnaukans, sem gilti fyrir smjöri, verið fram-
lengt.
Hneyksli.
Eg fæ ekki betur séð en að þetta smjörfargan
allt saman sé að verða eitt meiriháttar hneyksl-
ismál. Að mínu viti væri það langbezt, að ekk-
ert smjör væri framleitt í landinu, heldur væm
landsmenn aðeins látnir eta erlent smjör. Þá
væri engin nauðsyn til þess fyrir ríkissjóð að
leggja fram stórfé til að greiða bændum upp-
bætur. Að vísu mundi þurfa nokkurn gjaldeyri
til þessa innflutnings, en ef þjóðaratkvæði færi
fram um það, hvort verja ætti honum til þess,
þá er eg handviss um, að fólkið mundi sam-
þykkja slíka ráðstöfun."
Slysfarir.
Fregnir um slysfarir berast hvaðanæfa að úr
heiminum, umferðar- og sjóslys hér heima og
flugslys erlendis. Þetta eru sannkallaðir slysa-
tímar og erlend blöð segja, að aldrei hafi orðið
eins mörg flugslys á einum mánuði og nú und-
anfarið. Um þrjú hundruð manns hafa látið
lífið í flugslysum erlendis að undanförnu, hinir
síðustu um miðja síðustu viku, þegar nærri fjór-
ir tugir manna biðu bana í Nýfundnalandi, er
flugvél rakst þar á fjallstind.
i ;
Öryggið.
Oryggi flugvélanna hefir farið jafnt og þétt
vaxandi undanfarin ár. Því verður ekki í móti
mælt. En samt verður ekki með öllu byggt fvr-
ir það, að flugvélar verði fyrir slysum. Það
er jafnaugljóst. Maðurinn .getur ekki enn smíð-
að það tæki eða vél, að óbrigðult sé, að bil-
unar verði aldrci vart. Framfarir verða á vél-
unum og tækjunum, en þó aldrei svo, að loku
sé skotið fyrir það, að þær bregðist ekki. Svo
langt er tæknin ekki komin ennþá.
Flogið sem fyrr.
En það er flogið sem fyrr, þótt þessi hræði-
legu slys hafi átt sér stað. Samgöngur mega
ekki stöðvast og slysin verða flugvélasmiðunum
og framleiðendunum aukin hvatning til þess að
bæta flugför sín og fullkomna, til þess að
minnka enn líkurnar fyrir því, að þeirn geti
hlekkzt á. En oft nægir það ekki, til þess að
forða óhöppum, því að hin ófyrirsjáanlegu
smáatvik, sem þeim ráða, segja ekki til sín
f.vrir fram.
Kuattspyrnan.
Knattspyrnumennirnir okkar, sem boðið var
til Englands fyrir nokkuru, eru væntanlegir
hcim í dag. Þeir hafa að vísu ekki farið sigur-
för eða gotið sér eins ágæta* orðstír og íþrótta-
mennirnir, sem sóttu Evrópumeistaramótið í
sumar, en þeir mega þó vel við una, því að
Bretar hafa löagum verið með slyngustu þjóð-
um í knattspyrnunni. Þeirn standa fáir á sporð'i,
en landinn kemur þó heim með einn signr.
Hver cr orsökin?
Tveir iþróttamenn voru á laugardaginn að
ræða það sín á milli, hvers vegna fslendingar
stæðu sig ekki eins vel í knattspyrnH Qg sum-
um öðrum íþrót-tum. Annar vildi gefa þá skýr-
ingu á þessH, að landinn væri svo mikill ein-
staklingshyggjumaður, að hann nyti sín ckki
til fulls í þeim. íþróttum, þar sem liði væri att
gegn liði. Kann að vera, en gott er að geta tek-
ið sameiginlega á stundum.