Vísir - 11.10.1946, Blaðsíða 4

4
V I S I R
fföstudaginn 11. október 1946
D A G B L A Ð
Utgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VlSlR H/F
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12.
Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
_____Félagsprentsmiðjan h.f.__
Óvissan.
fi*.jal(kni mun meiri óvissa hafa vei’ið ríkjandi
í stjórnmálunum, en einmitt nú er Aljnngi
kemui' saman. Tveir ráðherranna liafa skorað
á i orsætisráðherra, að segja störfum al’ stjórn-
inni og rjúfa þing, en hann hefur synjað, en
iieðist lausnar ráðuneytinu til lianda. Yala-
iaust verður förmanni fjölmennasta íTokks
þingsins, eða þeim manni, sem hann lj^ndir
á innan flokksins, falið að mynda stjórn,
en þvínæst leitað til forystumanna ann-
arra þingflokka, eftir Jiví, sem efni gefst
til. Fvrirsjáanlega verða allmiklir erfiðleikar
á stjórnarmyndun, en núverandi stjóni hef-
ur verið falið að gegna störfum, hvort
sem allir ráðherrarnir verða við þeirri ósk
eða ekki. Hugsanlegt er að kommúnistar
fáist ekki til, að taka þátt í slíkri stjórnar-
setu, en svar um það gefa Jieir í dag.
Aljiýðuflokkurinn hefur að ýms leyti kom-
ið röggsamlcga fram að undanförnu og hald-
ið vel á málum sínum. Vitað er að hann vinn-
iir nú sem óðast fylgi frá kommúnistum, Jjótt
hjá honum gæti einnig nokkurrar óánægju.
Flokkurinn mun ekki hugsa sér að taj:a
Tyigisaukningunni aftur, og af Jieim ástæð-
um mun hann ekki telja sér fært að eiga
sæli í stjórn, netna því aðeins að kommúnist-
ar sitji þar einnig og taki áhvrgð á Jieim ráð-
slöfunum, sem getvn Jjarf frá degi lil dags,
en ekki eru líklegar t-il sérstakra vinsælda.
Þannig er vitað, að stöðvun voiir yfir öilu
atvinnulífi landsmanna, og sumpart hafa
frainleiðslutækin Jiogar verið stöðvuð. óviss-
í’ii í fjármálalífinu mótar yfirleitt allar að-
gerðir, eða öllu lrekar aðgerðaleysi. Lán eru
taniast fáanleg til nöuðsjmlegustu fram-
kvæmda, með því að ekki er yitað hver stefna
/ilþÍHgis verður í framtíðinni, hvort það
hallast að jjví ráði að „klifra niður stigann“,
eða hvort verðþenslunni vcrður leyft að leika
lausum hala cnn itm skeið. AlJjingi hlýtur
ítð taka ákvarðanir sínar fyrr en siðar, og í
rattninni Jiolir þetta enga hið, eigi ekki af þvi
«uð leiða stórfellt tjón fyrir einstaklinga, sem
lagt hafa í margkyns nýsköjjunarstarfsemi,
og Jijóðina i heild. Ovissan er verri en allt
ítnnað og lamttr fljótlega allt atliítfnalif.
ð'onandi tekst stjóniarmyndun giftusam-
lega, en henni verður sennilega ekki komið i
kring, nenta Jjví aðeins að horgaraflokkarnir
faki Iiöndum saman og myndi stjórn til Jjcss
heinlínis að leysa vandamál, sem úrlausnar
híða. Vinstri stjórn, þar sem kommúnistar
hafa forystuna, er ekki Jjcss megnuð að leysa
vandann, en hún getur aukið allverulega á
hann ttm skeið, en mun Jjvinæst gefast ráð-
ljrola upp innan iarra manaða. Þá yrði allt
komið i kitldakol og beinan voða. Vinstri stjórn
myndi einkis trausts njóta, en mæta fullri.
tortryggni allra atvinnurekenda til lands og
s.jávar. Þegar af Jjeirri ástæðu er óheppileg-
ur tími til slíkra stjórnarmyndunar. Vilji
kommúnistar hverfa frá fyrri niðurrifsstarf-
«cmi og leggjast á eitt með öðruin flokkum
tll Jjcss að bjarga við aívinnulífinu, gæti Jjað
leitt til friðsamlograr úrlausnar, en til Jjoss
eru litlar eða engar líkur, og verðúr að horf-
ast í augu við Jjá staðrevnd.
Handritamálið í
dönskum
blöðum.
Framh. af 2. siðu.
Þjóðverja og gátu ekki að-
hafzt. Litið hefir verið einn-
ig á afstöðu Islendinga sem
móðgun við konunginn, þótt
íslcndingar hafi aldrei hafl
slíkt í hyggju. Sumir Danir
álíta það óviðeigandi, að ís-
lendingar reyni nú einnig að
hraða þessu máli og vilji
semja ttm handritamálið og
sambandsslitin í einu, án
Jjess Jjó að samningarnir um
sambandsmálið snerti nokk-
uð handritamálið.
Háskólinn i Kaupmanna-
höfn bíður lieldur ekki neinn
sannanlegan, vísindalegan
hnckki Jjótt hann afhendi
handritin, Jjvi að hann á
sjálfur að taka lokaákvörð-
unina um hvort handritm
verði aflient eða ekki.
Það er líka í'raun og veru
einkennilegt að íslendingar
skyldu ekki hafa séð það fyr-
ir löngu, að þeim bar að
semja við háskólann iun af-
hendingu þeirta. Það myndi
liafa verið sálfræðilega rétt-
ara og að öllu leyti miklu
skynsamra, ef íslendingar
hefðu fyrst leitað til hans um
viðræður um handrilamálið.
Það myndi J)ú ltafa verið um
leið a’skilegra fyrir dönsku
Jjjóðina, ef háskólinn hefði
sýnt íslendingiun Jjann bróð-
urhug og afhent lienni hand-
ritin. Þegar öllu er á botninn
hvolft er mikiJI munur á þvi
ltvaða aðferð er notuð í máli
sem Jjessu, að minnsta kosti
er þannig litið á J)að í Kaup-
mannahöfn.“
Það er litlum vafa undir-
orjjið, að Jjað er almennt á-
litið í Danmörku, að íslend-
iugar eigi að fá afhent þjóð-
arverðmæti sin. Hin opinbera
afstaða er ákveðnari og álti
fréttaritari Yísis i Kaup-
mannahöfn tal við mennta-
málaráðherrann M. R. Hart-
ling um málið og spurði
hann, hvórt málið hefði ver-
ið rætt í ríkissljórninni
dönsku. Menntamálaráð-
Iterra svaraði Jjví Jjannig:
„Eg gel aðeins sagt, að J)að
getur síðar orðið pólitískt
mál, en lil jjessa höfum við
ekki viljað fara inn á svið
háskólans, en handritin eru
í eigu hans.“
„Málið hefir J)á ekki verið
tckið upp riú við samningana
á íslandi?“ sjjurði fréttarit-
arinn.
„Nei, ekki ennjjá. En Jjað
er vitað mál, að háskólinn
eða ráðmenn hans eru ekki á
þeirri skoðun að afhenda
bei’i handritin.“
„Ætlar stjórnin þá að taka
afstöðu með háskólanum'?“
frain vindur.“
„Um það get eg ekkert
sagt. Ríkisstjórriin hefir ekki
tekið neina afstöðu til máls-
ius ennþá. Til að byrja með
verðum við að sjá hverju
framvindur.“
NYKOMKS
karlmanna-
og
Nokkrir duglegir, lag-
tækir menn óskítst á verk-
stæði vort við trésmíðar,
réttingar, hifvélavirkjun
o. fl. Uppl. gefur Gunnar
Vilhjálmsson.
H.f. Egill Vilhjálmsson
8ími 1717. Laugaveg 118.
BERSÐ SAMAN
. „Nokkrar luigleiðingar utn íslen/.kt mál“
el'tir Sigurjón Jónsson lækni og „Lýðvelu-
ishugvekju um íslenzkt mál árið 1944“.
Forláíaútgáfa
fæst hjá bóksölum.
Byssuæðið.
..„J. Sig.“ skrifar eftirfarandi um byssufarald-
urinn, sem nú gengur hér: „Eg er einn þeirra
rniirgu, sem Jásu um það méð talsverðri hug-
sýki, hversu mörg byssuleyfi hafa verið veitt
hér í 'baenum að undanförnu, 'þegar lögreglan
skýrði frá því á sinum tíma. ’Mér hefir oft síð-
an orðið hugsað um betta byssuæði, sem virð-
ist hafa gripið nokkurn hluta íbúa bæjarins,
að líkindum ’hinn yngri hluta, þvi að þar er
framtakið mest í bessum efnum.
Hömlur.
Eg geri ráð fyrir því, að menn sé yfirleitt
sammála um það, að hömlur sé nauðsynlegar
á þessu sviði. Því verði að vera takmörk sett,
hversu mörgum mönnum veitist leyfi til að eiga
skotvopn og því fylgir auðvitað einnig það, að
eftirlit sé haft með því, að ekki sé með klækj-
um revnt að útvega byssur handa þeim, sem
ættu ekki að hafa þær með höndum. Hafi ein-
hverjir gerzt sekir um að útvega unglingum skoj-
vopn, ættu þeir að sæta þungri refsingu.
Hafa unglingar byssur?
Það getur verið gott og blessað út af fy*ir
sig, að kenna mönnum meðferð skotvopna, til
þess að draga á þann hátt úr slysahættunni,
en það er þó ekki aðalatriðiði að mínum dúmi.
Eg tel aðalatriðið vera það, að rannsakað sé,
hvort einhver brögð sé að því, að unglingar
hafi náð í skotvopn, því að þótt þeir ætli sér
ekki að gera neitt af sór með þeim, þá getur
það þó átt sér stað. Og það á að byrgja brunn-
inn í þessum egnum sem öðrum, áður en hara-
ið er dottið ofan í hann.
Hlutverk lögreglunnar.
Eg tel það sjálfsagt hlutverk lögreglunnar, að
iáta tii skarar skríða í þessu efni. Hafi hún
einhvern grun um, að þeir hafi byssur undir
höndum, sem ættu ekki að hafa þær — og lög-
reglan virðist hafa sterkan grun um það — þá
ætti hún ekki að láta dragast að ganga úr skugga
um þetta. Skotvopn eru hættuleg leikföng, það
vita allir, og í þessu máli er ekki nóg að tala,
það verður líka að láta hendur standa fram
ár ermum.“
Rannsókn.
Það er rétt, að taka undir þessi orð „J. Sig.“
I.ögreglan telur, að einhver brögð hafi verið að
því, að þeir næðu í byssur, sem ættu ekki að
fá að nota þær. Hún ætti því að taka málið
til athugunar, athuga þá, sem fenf|ið hafa byssu-
leyfi en geta af einhverjum orsökum talizt vafa-
gcmsar, og láta þá síðan sæta ábyrgð fyrir, ef
um sök er að ræða. Þeirri riiggsemi mundi á-
reiðanlega verða v.el -tekið.
Sjómlnjasafn.
Gils Guðmundsson hefir að undanförnu hald-
ið þrjá útvarpsfyrirlestra um sjóminjasöfn er-
lendis og hér. Hefir verið fróðlegl og skemmti-
legt að hlýða á frásagnir hans af þeim glæsi-
legu sjóminjasöfnum, sem hann skoðaði í sura-
ar hjá frændþjóðum okkar. Þær bafa vafalaust
sannfært margan um, að ekki er vanzalaust, að
þjóð eins og íslendingar, sem á allt sitt undir
sjónum, skuli ekki líka eiga slíkt safn.
Árin líða.
En með hverju árinu, sera líður, sagði Gils
í eriadi sínu um slíkt safn hér á landi, verður
erfiðara að afla gripa handa slíku safni, því
að það, sem nú er til af fornum gripum, get-
ur verið ónýtt eða glatað eftir eitt til tvö ár.
Því verður þegar að hefjast handa í þessu efni.
Það er hægt að koaia hér upp myndarleg*
safni, og það verður gert. En það gæti orðið
enn inyndarlegra og bdtra, ef tekið yrði til við
undirbúninginn nú þegar.