Vísir - 03.12.1946, Blaðsíða 2

2
VlSIR
Þriðjudaginn 3. desember 1946
Kurteisi er mikið lesin
og oft er vitnað í
Wiötal rift ÍB*ee BSeeeiet rvsfjjsa
Schmieltm
Frú Rannveig Schmidt er
gáfuð og víðförui kona. Hún
hefir alið aldur sinn um
áratuga skeið erlendis og
gegnt m. a. störfum í 9 ár
við íslenzku sendisveitina í
Kaupmannahöfn og önuur 9
ár við danska sendiráði í
San Francisco. Stöðu sinnar
vegna hefir hún kynnzt
fjölda fólks, sem umgengis-
venjur hefir þekkt öðrum
betur, en alhliða menntun
'hennar og listrænt eðli hefir;
opnað henni ýmsar dyr hins
menntaða heims, hér í álfu
og vestan hafs.
Lesendur Vísis hafa kynnzt
frúnni á undanförnuin árum
af skrifum hennar. Ritar húnj
sérkéhnilegan og skemmti-
legan stil, scm cr „causeri“
um daginn og veginn, fortíð-
ina og nútíðina. Ritgerða-
safn frúarinnar, er hún
nefndi „Hugsað heim“ birt'-
ist í bókarformi fyrir þrem-
ur árum, og hefir átt miklum
og verðskulduðum vinsælum
að fagna.
Nú nýlega hefir frúin sain-
ið aðra bók, er nefnist
„Kuiteisi“, sem mikið hefir
verið raedd manna á milli og
í blöðum, en þar er að finna
ým.snr leiðbeiningar fyrir
unga og gamla, sem heima
dvclja eða utan fara og ætti
þetta að vera einskonar
hamdjók þeirra.
l'rétcaritari Vísis hitti ný-
lega frá Rannyeigu Schmidt
að máii, og notaði tækifærið
til að ræða nokkuð við hana
um ritstörf hennar.
ííveirer hugkvæmdist
yður að semja bók um
kurlcjsi, sjiyrjum vér frúna?
Þc.gar liók mín „Hugsað
hcim“ kom lil hér á landi
fy.ir jircmur árum, var eg
búseii i Bandaríkjunum.
Fck'k cg j)á mörg bréf frá
kunningjunum á Islandi, þar
sem jjcir stungu upp á að
eg skrifaði hók um háttvísi,
þar eö ciangreind bók hafði
að gcyn.a leiðbeiningar, er
gengju á !iá átt. Eg fór þá
að tína' ýinislegt til og rita
niður. cn ijókin „Kurteisi“
samdi cg þ<) að mestu á
Akurcyri sumarið 1945.
Hvernig hafa undir-
teldirnar vc.rið?
Rókin hefir verið rifin
út og margt um hana sagt
bæði inanna á meðal og á
prenli. Margar sögur ganga
í bænuiu um þau áhrif, sem
hún liefiV haft. Ungi mað-
urinn, sem steig á tærnar á
dömunni sinni á dansleik,
sagði ])Ogar stúlkan kvartaði
hástöfum: ’ —»••• „Rannveig
Scíiftiííit’ licgir í bókinni sirini,
að þú eigir að láta sem ekk-
ert sc vfir slíkum smámun-
um . . . “. Maður var drukk-
inn í samkvæmi og kona,
sem var viðstödd, lét sér um
munn fara: „Rannveig
Sclimidt myndi aldrei iijóða
yður aftur“ .... Maður
nokkur mætli kunningja-
konu sinni á götu og heilsaði
ekki. „Hvað á þetta að þýða.
Bpkin er hentug fyrir ungt
fólk, dætur eða syni, sem
fara að heiman. Hafi það
hana við hendina má alllaf
grípa til hennar, óg hún get-
úr greitt veginn fyrir ýmsa,
með því að eftir framkomu
eru menn dæmdir við fyrstu
kynni og raunar ávallt síðar.
Frú Rannveig Schmidt
hefir unnið þarft verk með
samningu þessarar bókar,
ekki sízt ef satt er að unga
fólkið stamii eldri kynslóð-
inni að baki i kurteisi og
hæversku. Enginn þarf að
skammast sín fyrir að kunna
góða siðu. Slíkt getur alltaf
komið scr vel en aldrei illa,
og á sama stendur hvort
ménn hafa Iært þá af bók eða
í daglegri umgengni við sið-
prútt fólk. Slikar bækur tíðk-
ast mjög erlendis og liafa
leyst margra vanda í mis-
jöfnum kringumstæðum.
„Kurteisi“ liefir hloíið góðar
undirtektir og selst svo vel,
að heyrzt liefir að bráðlcga sé
von á annarri útgáfu.
Þú heilsar ekki?“ „Rann-
veig Schmidt segir að Ivonan
eigi að heilsa íyrst“ svaraði
Iiann.....Fólk var að rvðj-
ast út úr bíó, og aðrir að
ryðjast inn, þegar lílill snáði,
sem var á leið út hrópaði:
Það stendur í Kurteisi að
engirin rnegi troða scr inn
fyrr en aliir eru konmir út.
Þér sjáið að bókin virðist
hafa haft áhrif á unga og
gamla, og hentugt að bregða
lienni fyrir sig i gamni eða
alvöru.
Ilvað segið þér sjálfar urn
bókina?
Þetta er bókin ykkar. II ún
er samanburður á siðum og
háttum í ýmsum löndum.
Sérstaklega samanburður á
liáttum á íslandi og öðrum
Norðurlöndum og svo hátt-
um Bandaríkjanna. Hún er
skrifuð fyrir unga sem
gamla, rika sem fátæka, —
fyrir íslendinga, sem ekki
hafa átt kost á að litast mik-
ið um í heiminuin, eða lesið
margar bækur um hegðun og
háttvísi, þá er þeim nauðsyn-
legt að þekkja ahnenna siðu
og kurteisisreglur í öðrum
löndum. Það getur oft komið
sér illa að viðliafa sérkenni-
lega siðu lieimalandsins, og
oft komið sér vel að vita
hvað talin er kurteisi í land-
inu, sem þið ferðist í.
Kurteisi er þá hentug
handbók?
Kynnið yður bókina. Eg
býst ekki við að lesendur
hennar lesi hana spjaldanna
á milli alla í einu, en ef menn
eiga þessa bók og vita hvern-
ig á að nota hana, geta þeir
flett upp i henni í hvert
skipti, sem þeir eru í vafa um
hvernig koma eigi fram,
hvort sem þeir vilja athuga
sitt af hverju eða liafa gleymt
einliverri sérstakri siðvenju.
Þorkell Þorláksson, fyrrv.
aðstoðarmaður í Stjórnar-
ráðinu, andaðist súnnudags-
morgunin 24. nóv. s.l., eftir
nokkra vikna legu í sjúkra-
húsi. Hann varð 77 ára gam-
all, fæddur 21. maí 1869 að
Bakka á Seltjarnarnesi, en
þar bjuggu foreldrar hans
lengi, hjónin Þorlákur bóndi
Þorkelsson og Þórunn Sig-
urðardóttir. Þau hjónin áttu
þrjá syni og þrjár dælur.
Elstur sonanna var Brynjólf-
ur, fyrrv. dómkirkjuorgan-
isti, nú orðinn 79 ára gamall
þar næst Þorkell og yngstur
var Sigurður, sem dó ungur.
aðeins 25 ára gamall. —
Dæiurnar eru allar dánar.
A unga aldri gerðist
Þorkell starfsmaður á amt-
mannsskrifstofunni, en er
það embælti var lagt niður,
varð hann ritari í Stjórnar-
ráðinu og síðar aðstoðar-
maður, og gegndi hann því
starfi til sjötugsaldurs, en þá
lét hann af því vegna lag-
anna um aldurstakmark em-
bættismanna. Eg hefi heyrt
sagt, að Þorkell hafi leyst
skyldustörf sín af hendi með
samvizkusemi og vandvirkni.
Hann hafði góða og grcini
lega rithönd, og áður cn rit-
vélar komu til sögunnar, var
mikið lagt upp úr góðri rit-
hönd á skrifstofum, ekki
sízt ó opinberum skrifstof-
um, er rita skyldi Iiátíðleg
embætíisskjöl. Eg hefi séð
eitt slíkt skjal með rithönd
Þorkels og varð mér star-
sýnt á það, hversu fallega
það var skrifað. Mér fanns!
anda út úr hverri línu með-
vitund ritarans um það, að
hann væri að skapa með
þessu skjali einskonar lista-
verk, hvað rithönd og frá-
gang snerti. Brynjólfur bróð-
ir hans hefir og fallega rit-
hönd og engan mann hefi eg
vitað rita eins fallcga nótur
og hann.
Á yngri árum tók Þorkell
mikinn þátt í sönglífi bæjar-
ins, bæði í karlakórum og
samkórum undir stjórn bróð-
ur síns, sem árum saman
var aðalmaðurinn í sönglífi
bæjarins. Þorkell hafði bker
fagra bassarödd. Hann var
söngelskur maður og setti
sig úr færi til að hlusta á
góða tónlist og var því tíður
gestur í söngsölum bæjarins
fram á síoustu æviárin. Sér-
staklega hafði hann miklar
mætur á einlægri og háleiti’i
íónlist, þar sem birtist til-
beiðsía og trúarhi-ifning.
Hann samdi sönglágið al-
kuniia „Eýkur yiir hæðiv og
fl’ostkaldan mel ', sem prcnt'-
að er í fyrra bindinu af
„Organtónum“. Ekki er hans
samt gclið þar sem höfund-
ur lagsins, en aðeins 'settur
upphafsstáftu’inn í nafni
hans. Ilann leyfði ekki annað
af' eintómri hævei’zku, cn sá
þó eftir því siðái’, því að oft
ei’ hann heyrði farið rarigt
méð höfimdai’nafnið i út-
vui’pinu, þá gramdist honum
það. C tvarpið nefndi lengi
vel Þorlcel Þorkclsson seni
höfund, en ekki Þorkel Þor-
láksson, og gerði hann sjálf-
ur garigskör að þvi að fá
betta lciðrétt. Ef þetta góð'a
og fagra lag, sem glatt hefir
þjóðina í árafugi, verður
prentað aflur í einhverju
sönglagáheftinu, sem gel’ið
yrði út, ]xá væri viðeigandi
að nefna hann fullu nafni
sem Ixöl'und lagsins og jafn-
vel að setja aftan við það
fæðingar- og dáriarár (1869
1916).
Listhncigð Þorlcels birtist.
á fleiri sviðiun. Hann Ixafði
næman fegurðarsmekk og
glöggt auga fyrir lírium og
litum. Auga lians sá fljótt ef
•t.d. mynd héklc skakkt á
vegg. þótt aði’ii’ tækju ekki
eftir því. Þetta særði fegurM
arsmekk lians. Mér er sagt,
að lijá honum ungum hafi
komið fram löngun til að
teikna og mála og liafi hann
notið kennslu i teikningu uni
skeið, þótt litt hafi iðkað síð-
ar. Eg hafði ekki veruleg
kynni af horium fyrr en á
efri árum hans, en þá var
honum stundum tíðrætt xxnx
óperur, sem hann hafði séð
ei’lendis. Dvaldi hann þá
í samtalinu Iengi við skraut-
legan leiksviðsbúnað, sem
hafði gi’einilega haft nxikil
áhrif á liann. I sömu ferð-
inni sá hann ópéruna „Car-
men“ i Kaupmannahöfn og
Stokkhólmi. Honum þótti
söngurinn hetri i Stokk-
hólmi, en aftur á móti leik-
sviðið og búningar ski-aut-
legri í Kaupmannahöfn. Það
var helzt á honum að skilja,
að fyrir þetta eitt hafi hon-
um þótt rneira til óperunnar
koma í Höfn og lýsir það
vel gleði hans yfir þeirri
fegurð, sem augað sér.
Þoi’kell var trúhneigður
maður og áhugasamur fé-
lagsmaður i Guðspekifélag-
inu. Hann gegndi trúnaðar-
starfi hjá því félagi um
skeið og lej’sti ])að af hendi
nxeð þeirri prýði, sem ein-
kenndi öll þau störf, er
iiann tók að sér unx dagana.
Hjá honum var ávallt allt í
röð og reglu. Eg býst við því,
að einhver vina háris úr þess-
u ii félagsskap verði til þess
að lýsa belur þeim lilið á
manninum, sem að trúnxál-
ununx snýr, enda kunnugi’i
hcnni en eg.
Þoi’kell var maður fríður
sýnum og fyrirmannlegur,
snyrtimenni svo af bai’,
jn’úður í framgöngu og
drengur góður. Hann var
maður hlédrægur og ófram-
■gjarn og sóttist lítt eftir
l'rama og metorðum, cn hann
lial'ði öðlazt það samræmi og
jafnvægi í sál sinni, scnx var
hamingjudrýgri en eftii’-
sóknin eftir heimsins gæð-
um, þótt sú eftirsökn beri
nokkurn árángur.
B. A.
3 stæx’ðir, rósóttar.
Vezzlwiin. Istgólfur,
Ilringbraut 38. Símj 3247.
Hvítt og svart
vatt
VERZL.