Vísir - 20.03.1947, Blaðsíða 2

2
V 1 S I R
Fimmtudaginn 20. marz 1947
Dvöl ólöglegra innflytjenda helgast
af aðgerðarleysi húsaleigunefndar.
PáSS S. Pálsson framkv.stj.
FasteignaeigeíidaféSagsins
svarar
Það þótti tíðindum sæta
vi'ð útkomu „Vísis“ í fyrra-
dag, að blaðið birti grein um
húsnæðisvandamálið eftir
formann húsaleigunefndar
Reykjavíkur. Að vísu er ekki
um venjulega blaðagrein að
ræða, því greinin er í i-aun-
inni orðrétt skýrslu ncfndar-
innar tilfélagsmálaráðuneyt-
isins, og að því leyti merki-
legri, scm skoða verður efni
liennar sem afsökun nefnd-
arinnar til vfirboðara sinna,
yegna meintra yfirsjóna i
starfi s. 1. 6 ár.
Slíýrsla þessi, sem er skýr-
ing húsaleigun. til ráðu-
neytisins á aðstreymi utan-
bæjarmanna lil Reykjavikur
á undanförnum árum, er að
sjálfsögðu skrifuðmeð þeirri
háttvísi, sem þótt hefir ein-
kenna störf nefndarinnar.
Þar sem skýrsluritarinn,
Ragnar Bjarkan, formaður
Húsaleigunefndar Reykja.
vikur, hefir veitt mér þann
heiður að helga$kýrslunni lil
ráðunevtisins persónuíegum
skrifum um mig, vil eg lcyfa
mér að leiðrétta ofiniííið af
því, sem formanni og nefnd
hefir skjátlast um í skrifum
þessuin.
Innilulningur
utanbæjarmanna.
Stjórn Fasteignaeigenda-
félags Reykjavíkur þótti á s.
1. liausti rétt að áthugun færi
fram um það, hversu margir
utanbæjarmenn hcfðu flutt
til Reykjavíkur frá þc.im
tíma, er farið var að beita
lögþvingunum gagnvart' eig-
endum húsa til hagsbóta
Icigutökum. Athugunin náði
þvi til áranna 1940—1945.
Tók langan tima að vinna
starfið, og var það falið val-
inkunnum manni, cr lej'sti
það vel af hendi. Lagði liann
íil grundvallar manntal
Reykjavíkurbæjar 1945. Var
honum falið að skrifa
uþp nöfn allra þeirra,
er manntalið sýndi að flutt
höfðu til Reykjavíkur á um-
ræddum árum og tekið sér
þar fasta bólfestu, þ. e. farið
að telja þar lögheimili sitt.
Þeir, sem höfðu ckki getið
um flutningsár, cða töldu sig
cnn eiga lögheimili utanbæj.
ar, voru ekki tcknir með.
Niðurstaðan af . athugun-
um þessum varð sú sem
kunnugt cr, að 7753 utan-
bæjarmenn hefðu tekið sér
bólfestu í Reykjavík á þessu
limabili. Get eg glatt for-
mann lmsaleigunefndar með
þvi, að liann er þar ekki með
talinn, fremur en eg, því að
hann flytzt í bæinn árið 1934
(sbr. manntal 1945), en eg'
flytzt alfarinn til Reykjavík-
ui- haustið 1935. Þaðan er
heimild sú sprottin, sem for-
maðurinn vissi ekki um i
skýrslunni.
Beöiö um
skýringu.
Stjórn Fasteignaeigenda-
félagsins þótti talan 7753
grunsamlega há. Þess vegna
skrifaði hún húsaleigunefnd
og bað uin skýringu. For-
maður húsaleigunefndar ætti
að lesa það b.réf belur. Þar er
ekki einu orði á það minnzt,
að allir hinir aðfluttu séu
ólöglegir innflytjendur. t
Ilinsvegar er spurt um
það 'í bréfinu, hvort liúsa-
leigunefnd hafi undanþegið
einhverja af þessum mönn-
nm frá búsetubanninu skv.
heimild 3. gr. húsaleigulag-
anna. Sú grein undanþiggur
banninu opinbera starfsmenn
ríkis og bæja, alþingismenn,
er koma lil þingsetu, og fasta
nemendur í skóluih ríkisins,
eða skólum,-sem styrklir eru
af rikisfé, meðan þeir þurfa
að hafa not skólavistar, en
tilk.vnná skulu þessir aðilar
húsaleigunefnd, ekki síðar
en viku eftir að þeir koma í
bæinn, hvaða húsnæði þeir
hafa fengið, og um leiguskil.
mála. Húsaleigunefnd er og
heimilt að veita einstökum
mönnum undanþágu frá á-
kvæðuni sömu málsgreinar,
ef sérstaldega stendur á.
Jafnframt segir að ' húsa-
leigunefnd geti látrð fram-
kvæma útburð á þeim utan-
héraðsmönnum, sem ólög_
lega hafi tekið húsnæði á
leigu eða flutt i það og skuli
ráðstafa Iiúsnæði þessu
handa húsnæðislausum inn-
anhéraðsmönnum.
Ef svo reyndist vera, sem
allar líkur bentu lil ,að tölu-
vcrður hluti hinna 7753 væru
ólögléga innfluttir, var um
svo alvarlegt eftirlits- og
framkvæmdalevsi að ræða af
hálfu viðkomandi stjórn-
valda, að ekki varð láfið
hggja i þagnargildi. Þegar
húsaleigunefnd svaraði ekki
fyrirspurn stjórnar F. R.,
vegna þess að nefndin var
„mjög upptekin við störf
sín“, var ekki um annað að
ræða fyrir félagsstjórnina, en
að snúa sér til húsbónda
húsaleigunefndar, félags-
málaráðherrans.
Bréf F. R.
Bréf það, cr eg sendi ráðu-
neytinu í umboði stjórnar
Fasteignaeigendafél. Reykja-
vikur hinn 12. febr. s. 1.,
liljóðar svo:
12. febr. 1947.
Félagsmálaráðuneytið.
Reykjavik.
Hérmeð sendum vér liinu
háa ráðuneyti afrit af bréfi
Voru lil húsaléigunefndár
Reykjavíkur, dags. 7. jan.
s. 1. varðandi búsetu að-
fluttra utanbæjarmanna i
Revkjavík.
Viljum vér átelja harðlega
framkvæmdarleýsið á þéirri
grein húsaleigulaganna, er
koma átli í veg fyrir áfram-
haldandi húsnæðisvajidræði
í bænuni, með banni gegn
þvi að leigja eða selja útan-
bæjarmönnum húsnaéði. Get-
tun vér cigi komizt hjá að
álykta svo, sbr. méðfvlgjandi
bréf, sem ekkert svar hefir
borizt við, að liúsaleigunefnd
beri skylda til að framkvæma
útburð á ólöglega innflutt-
um bæjarmönnum, ef hús-
næðisleysið er orðið það
mikið, að bæjarmenn hafa,
margir hverjir, ekki þak yfir
höfuðið. Gagnvart tekju-
snauðum húseigendum, sem
hafa ekki efni á að gefa með
leigjendum sínum lengur en
6—7 ár, og ncyðast til að
láta húsin fúna niður vegna
viðhaldsskorts, er áfram-
hald núgildandi húsaleigulaga
hið mesta ranglæti. Virðast
þessir húseigendur, sem
einkum eru ekkjur, gamal-
menni og annað tekjulaust
fólk, eiga kröfu til þess, að
framkvæmd þvingunarlag-
anna sé hagað svo, að þau
dragi fremur úr en lialdi við
húsnæðisleysinu og þörfinni
fyrir húsaleigulög.
Væri oss kært ef hið háa
ráðuneyti vildi senda oss leið-
réttingu, ef það er misskiln-
ingur vor, að húsaleigunefnd
hafi í ofangreindu efni
brugðizt skyldu sinni og um
leið skýra oss frá, hvaða öðr-
um aðila ber að sjá um'fram-
kvæmd 3. gr. húsaleigulag-
anna.
•Ef hér er ekki um mis-
skilning að ræða, er það krafa
vor, að liúsaleigunefnd sé að
þessu leyti sem öðru, er kann
að vera áhótavant i liennar
starfi, látin sæta fullri ábyrgð
g'erða sinna.
Af sérstökum ástæðum
óskum vér svars hins háa
ráðuneytis svo skjótt sem
yðar fyrstu hentugleikar
leyfa.
Virðingarfyilst,
Hafi formaður lnisaleigu-
nefndar í annríki sínu lesið
bréf þelta, hefir liann í
skýrslu sinni til ráðuneytis-
ins vísviíandi farið rangt
með, er hann segir, að
eg vilji láta húsaleigunefnd-
ina sæta ábyrgð fram yfir
það, sem hún hefir til unnið.
Talan 7753.
Það er raunalegt að for-
maðu r húsaleigunef ndar
skuli vera svo fávís um efni
bréfs, sem varðar starf hans
og liann semur um skýrslu
til yfirboðara síns, að hann
skuli í þessu tilfelli komast
svo að orði um töluna 7753:
„. .. og virðast þar tilgreind-
ir allir þeii', sem korna til
Reykjavikur eftir árslok
1939“. Hefir það farið fram
hjá formanninum, að í\ bæj-
arstjórnarfundi í febrúar s.
I. var lögð fram greinargerð
um fólksflutninga iil Reykja-
víkur frá hagfræðingi
Reykjavíkurbæjar, er sýndi
að rúmlega 15 þúsund manns
höfðu flutt lil Reykjavíkur á
árunum 1940—1945?
Ilúsaleigunefndin ætli „nú
satt að segja að fá séð“, að
talan 7753 nær ekki til al-
þingismanna, sem hér dvelja
um stundarsakir, nemenda
og annarra slíkr.a, sem eiga
löglieimili utanbæjar.
Sérstakar undanþágur.
Ef það er rétt lijá for-
manninum, að 18 af 26 ból-
föstum utanbæjarmönnum á
Sjafnargötu, 40 af 57 á Leifs-
gölu og' 16 af 17 á Fjólu-
götu hafi hér löglega dvöl,
híýtur að vakna sú spurning,
hversu margir eru þar vegna
sérstakrar undanþágu húsa-
leigunefndar. Og liinir 26 á
þessum 3 götum, sem nefnd-
in getur ekki talið löglega
innflutta, livað segir nefndin
um þeirra dvöl?
Það er íurðulegt, að af um
200 götum í Reykjavík, sem
skv. skýrslu stjórnar F. R.
eru byggðar að einhverju
leyti utanbæjarmönnum,
fluttum inn á tímabilinu
1940—'45, skuli liúsaleigu-
nefndin láta sér nægja að líta
á ibúa þriggja lítilla gatna
og hliðra sér lijá að svara í
hverju liin „löglega dvöl“
nokkurs liluta utanbæjar-
manna þar er fólgin.
Fórmaðurinn kennir liús-
eigendum um innflutninginn.
Veit liann ekki, að húsaleigu-
nefnd ein hefir heimild til að'
bera út ólöglega innflutta
utanbæjarmenn? Húseigandi
einn, sem komst að því eftir
að leigusamningur var gerð-
ur, að lcigutakinn var utan-
bæjafmaður, vildi fá samn-
ingum rift, en dómstóll
komst að þeirri niðurstöðu,
að liann yrði að sitja með
leigutakann, því að húsa-
leigunefnd ein hefði útburð-
arheimildina. Stjórn Fast-
eignaeigendafélagsins, en
ekki eg einn, er þeirrar skoð-
unar að opinber nefnd, sem
bregst skyldum sínum um
eftirlit með framkvæmd laga,
eigi að sæta fullri ábvrgð
fyrir. Getur slík nefnd ekki
risið upp eftir margra ára
óreiðu og sagt: Við erum
saklausir,. af þvi þeir, seni
við áttum að líta eftir, eru
sekirl! Nær vitanlega engri
átt að skella skuld á ahnenn-
ing, þótt hann, leigutakar al-
mennt og leigusalar, álíti
þýðingarlaust að fylgja laga-
boðum, sem ekki eru i lieiðri
liöfð af valdliöfunum sjálf-
um. Stjórn F. R. álítur þarf-
laust af húsaleigunefnd að
hlífast frekar við aðgerðum
gagnvart húseigendum, sem
leigja ólöglega, en gagnvart
þeim, sem ólöglega segja
upp húsnæði.
Réttarrannsóknir.
Formaðurinn getur lika
um „yfirgripsmiklar réttar-
rannsóknir“ á árunum 1942—
’43, og að síðan hafi nefndin
farið í allmörg útburðarmál
við utanhéraðsmenn. Ef
þetta er rétt, hlýtur nefndin
að hafa tapað málunum,
enda segir maðurinn, að áð_
gerðirnar hafi „að vísu ekki
í öllum tilfellum borið þann
árangur, er nefndin hefði
óskað, af ástæðum, sem hinu
háa ráðuneyti muni kunnugt
um“!! Það liefir ekki verið
gert almenningi kunnugt, að
húsaleigunefnd standi í mál-
um við ólöglega innflutta
utanbæjarmenn, og er mjög
ámælisvert að nefndin skuli
pukrast með þetta, því að cf-
laust mundi það forða
mörgum utanbæjarmanni
frá að flytjast í bæinn, ef
liann tryði á slikar aðgerðir
af hendi húsaleigunefndar
Reykjavíkur.
Hvert er starf
húsaleigunefndar?
Með þessum uþplýsingum
játar formaðurinn það, sem
hvert mannsbarn veit, að
húsaleigunefnd á öðrum
fremur að gæta þess, að húsa-
leigulögum sé fylgt, og-ber
siðferðisleg skylda til • að
beita útburðarheimild, ef
knýjandi ástæður eru fyrir
hendi. Vantaði nefndina
ástæður til þess að beita
heimildinni nokkrum sinn-
um í viðvörunarskyni, og
gera síðan ahnenningi kunn.
ugt um, hvað við slíkum
brotum lægi? Spyrjum þá
bæjarmenn, sem orðið liafa
að búa við liúsnæðiserfiðleik-
ana á undanförnum árum.
Svar húsaleigiM :efndar til
ráðuneytisins er einstakt
plagg í sinni röð. = ’kkert svar
er gefið við því viðkvæma
vandamáli, sem um er spurt,
en ráðist með dylgjum og
blekkingum á p: sónu þess
manns, er í fuilu umboði
undirritar bréf. m ííi sent er
af fimm manna ft' lagsstjóm.
Eflaust er þetta svar. ekki í
fljótfærni ritað, því það hef-
ir tekið formann ncfndar-
innar margar viktsr að berja
það saman. Ráðuneytinu
gagna lítið upplýsingar eins
og þær, hvar eg' sleit
bernskuskónum. en formað-
urinn var svo nærrætinn að
geta þess ekki. 1 ar hann
væri sjálfur upno'hm, cnda