Vísir - 11.08.1947, Blaðsíða 4

V 1 S I R
Tin—
JSÍáiUHtoginn 11. ;4gjj>gti4W
ar-tsfe.arrr
, DAGBLAÐ
trtscfazxdi: BLAÐAGTGÁFAN VlSIR H/F
Ritatjdrar: Eristjáit Gntilaiigiwm, Hersteinn Pálæon.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjuivni.
Afgreittala: Hrerfisgötu 12. Sfxnar 1660 (finum línur).
Lausasak 50 «umr.
FélagsprentsmiSjan hJ.
Fellibylor.
Bersýnilegt er að fellibylur er i aðsigi í íslenzku við-
skiptalífi, engu síður en í Bretlandi. Búðimar tæmast
af vörum og víða getur að líta auðar hillur, þar sem áður
var úrval af hvers konar gæðiun. Hinsvegar hrúgast vör-
ur upp í geymsluhúsum skipafélaganna, en fást ekki af-
greiddar, þótt öll leyfi og gögn séu í lagi. Gjaldeyrir er
ekki sagður fyrir hendi. Virðist þar mikið ósamræmi milli
starfshátta Viðskiptaráðs og bankanna, en það er önnur
saga.
Fullyrt er, að innflutningur til landsins verði stórkost-
lega skorinn niður á næstunni, og jafnvel geti farið svo,
að skömmtun verði upptekin á brvnustu nauðsynjum. I
sjálfu sér er það ekki vonum fyrr, en hefði liel/t átt að
gerast áður en megnið af vömnum var flutt út úr land-
inii. Hitt er aftnr vafasamt, hvort til slíks ráðs er ekki
gripið eftir dúk og disk.
Um þessar mundir ræða stórþjóðirnar tillögur Banda-
ríkjastjórnar, varðandi fjárhagslega endurreisn Evrópu.
Á fundinum, sem haldinn var í París, ræddu stórjjjóð-
irnar við smáþjóðimar í einíngu andans og bandi friðar-
ins, enda voru engir Rússar og ekkert neitunarvald, sem
tafið gat j)ar afgreiðslu mála. Vitað er, að dollaraskortur
er tilfinnanlegur í öllum löndum Evrópu. Þau lönd
flytja nú miklar birgðir frá Amerilai, en slíkt verður
ekki lengur gert vegna fjárskorts. Viðsldptalif og fram-
leiðsla í Bandaríkjunum stendur með fullum blóma, enda
er ol'framleiðsla þar á ýmsum sviðum. Geti Bandaríkin
ekki selt vörur sínar og Evrópuþjóðirnar ekki keypt, hlýt-
ur af J)ví að leiða stórfelldustu kreppu, sem skollið hefir
yfir þennan heim, samfara umróti og byltingum víða um
heim. Marshall-tillögurnar miða að J)ví, að koma í veg
fyrir slíkt.
Flestar Evrópuþjóðirnar hafa nú einangrað sig mcð
boðum og bönnum inn á við og öll viðskipti við erlenda
aðila hafa verið lýst í bann, nema með sérstökum opin-
berum undanþágum. Á slíkum hömlum verður að slaka,
ef reisa á við f járhagslíf landanna, en Bandaríkin eru reiðu-
búin til að veita stuðning í því efni. Verði af þeiin ráða-
gerðum til viðreisnar, sem uppi hafa verið, eru litlar líkur
til að aukið verði enn á höft og bönn með EvrópuJ)jóð-
unum, heldur öllu frekar hitt, að jæim verði að verulegu
leyti aflétt. Myndum við ekki einir geta haldið aðra leið
i því efni, en ef við nú grípum til enn strangari innflufn-
ingshafta en verið hefir, liggur sú hætta ennfremur í
loftinu, að við kunnum að tapa þeim útflutningskvóta,
sem okkur er ætlaður með öðrum ])jóðum, sem við höfum
hingað til átt hagkvæm skipti við.
Framleiðslutækin hafa verið endurnýjuð og til ])ess
hefir að vonum verið varið miklu íe. Iíoma þarf í veg
fyrir að rekstur J)eirra stöðvist, vegna óhóflegs framleiðslu-
kostnaðar. Takist J)að, ætti okkur að vera óhætt að fá
bráðabirgða erlent lán, til að fleyta okkiir yfir erfið-
asta hjallann, óg J)ár til ffámleiðslan getur gengið sinn
gang nokkurnveginn ótrufluð. Mörg kynslóð hefir sldlað
minna í hendur Jieirra, sem við ciga að taka en sú kyn-
slóð, sem nú lifir, og verði lán tekið til þess eins, að tryggja
]>au gæði, sem J)egar eru Fengin, sýnist það síður;.en svo
dauðasynd. Með slíkúm lánum mætti skapa öhnur og betri
lífsskilyrði til lífvænlegrar afkomu, en slíkum lánum má
hinsvegar ekki verja í óhófseyðslu og stríðsgróðavímu, sem
væntanlega er nú farin að renna af ])jóðini>i.
Nú í bili eru horfurnar svo alvarlegar, að vafasamt
er, hvort okkur reynist kleift að halda öllu í horfinu að-
stoðarlaust. Þetta er ef til vill;þungt að heyra, en sann-
indi eru J)að samt og hefðu mátt fá eyra fyrr. Hér má
skapa kreppu og innleiða órétt. Verði innflutningur tak-
markaður og skömmtun upptekin, er sýnilegt að hlutverk
Viðskiptaráðs verður aðallega ]>að, hverjir af innflytjend-
nm skuli lifa og hverjir ekki, með úthlutun innfjutnings
og gjaldeyrisleyfa. Slíkt-er ömuríejjt hltitvcrk og ovlnsælt.
Hæfilegt aðhald er nauðsyn, en ekki hefði átt að setja
fleiri á heyin en svo, að niðurskurður væri óþarfur.

Óli Valdemarsson, einn af
þátttakendunum í Norræna
skákmótinu í Helsinki, hefir
sent Vísi eftirfarandi skák,
þá fyrstu, sem Ásmundur
Ásgeirsson tefldi.
Drottningar-Indverskt.
Hvítt: O. Barda, Noregi.
Svart: Ásm. Ásgæirsson, Isl.
1. d2—d4 Rg8—f6
2. Rgl—f3 e7—e6
3. g2—g3 b7—b6
4. Bll—g2 Be8—b7
5. 0—0 Bf8—e7
6. c2—c4 0—0
7. Ddl—c2 c7—c5
8. d4xc5 Be7xc5
9. Rbl—,a3 d7—d5
10. Hal—dl Dd8—c8
11. c4xd5?
Slæmur leikur, sem gefur
svörtu vinningsmöguleika.
Betra var R-e5 eða jafnvel
B-g5.
11..... Rf6xd5
12. a2—a3 Rb8—d7
13. Bcl—d2 Rd7—f6
14. b2—b4?
Hér var sjálfsagt Ha-el.
14..... Bc5—e7 ?
Hér missir svart vinninginn,
sem ætti að vera nokkuð nær-
liggjandi eftir 14. . . B X f2f!
15. Kxf2, Rxc3, 16. Bxc3,
Dxc3, 17. D X c3, R-e4f,
næst Rxc3; svart hefir ])eð
umfram og ágæta stöðu.
15. Dc2—b2 Hf8—d8
16. Hdl—el Rd5xc3
17. Bb2xc3 Bb7—e4
18.
' 1'9.
20,
21.
22.
23.
24.
25.
26.
24.
28.
29.
30.
Dc8 . þ7
Hal—cl
Bc3—en
HclXc8 Hd8xc8
Ha8 —c8
Hel—cl
h2—li3
Dh2xcl
Be5—h2.
Dcl—f4
Bb2 X16
Df4—d6
Kgl—h2
Rf3—el
Rel X g2
li7—-h6
Hc8xcl
Rf6—íi7
b6—b5
Be7—f6
Rd7xf6
a?—^aG
Rf6—d7
Bb7xg2
Rd7—1)6
Samið jafntefli.
Gagnfræðaskólinn
r
i
fullger í haust.
Hin nýja bygging Gagn-
fræðaskólans í Reykjavík á
Skólavörðuholti verður fyrir-
sjáanlega ekki tilbúin til
notkunar í haust, eins og von-
ir stóðu til.
Vísir átti í morgun tál vig
Ingimar Jónsson skólasljóra
og innti bann eftir fram-
kvæmdum í sambandi við
hið nýja skólahús við Bar-
ónsstig.
Sagði Ingimar meðal ann-
ars, að Jivi færi fjárri, að
byggingin yrði l'ullgerð i
haust, en vonandi á sumri
komanda. Nú er verið að
vinna að því að koma upp eir-
J)aki hússins, ennfremur er
verið að slétta innveggi.
Framkvæmdir hafa eiiik-
um tafizt vegna efnisskorts,
bæði skorti á tímbri, járni og
steinlimi og varl'a rætist
mjög úr lionum nú í gjald-
eyrisvandræðunum.

Nýtt dilkakjöt verður ekki
fáanlegt hér í Reykjavík fyrr
en á miðvikudag eða fimmtu-
dag.
í morgun átti Vísir tal við
Sláturfélag Suðurlands og
fékk þar þessar upplýsingar.
Slátrun liefst væntanlega á
inorgun, en ekki verður
dreifingu á kjötinu lokið fyrr
en á miðvikudag eða fimmtu-
dag, eins og þegar er sagt.
Verð liins nýja kjöts er kr.
16.90 lrvert kiló. Verð sláturs
og annarra afurða úr lömb-
unum hefir enn ekki verið
ákveðið.
Kröfur Egipfa til
Sudan ræddar.
Örijqyisráðið kemur sam-
an í day til pess að neða
kröfur Eyiptalands til Sud-
ans.
FúUtrúi Sudan nnm í dag
skýra afstöðu Sudenbúa til
kröfu Egiþta um yfirráð yf'ir
landi þeirra. Nokrasliy Pas-
lia befir ennj)á einu sinni
ítrekað kröfur sínar um her-
setu Breta i Egiptalandi.
Mun skólinn því verða að
starfa í liinum fyrri liúsa-
kynnum sinum næsta vetur,
Franska spítalanum og Sjó-
mannaskólanum. Nemendur
voru um 650 i fyrravetur og
er búizt við, að nemenda-
fjöldi verði svipaður í vetur.
BERGMAL
Spyr sá, sem ekki veit.
Þannig hljóöar fyrirsögn á
bréfi, sem Bergmáil hefir borizt
frá H. S. og fer hér á eftir: „Þaö
er malsatriöi út af fyrir sig, aö
almannavaldiö (þjóövaldiö,
löggjöfin, stjórnarvöldin) gefi
stéttafélögum og atvinnurek-
endum rétt til aö stööva star.fs.
lifiö í landinu, einstaka J>ætti
þess eöa starfslífiö 'allt. Máls-
atriöi út af fyrir.sig, segi eg, en
svo frámunalega- einfeldnislegt,
að engu tali tekur.
Hvert má leita?
Á hverju eiga liot'garar rikis-
ins aö framfærast og opinber
ráöleysisrekstur, ef starfslífiö
má falla niöur? Hví aö vera að
staífa og strita, ef þjóðlííiö
getur gengiö án þess? — —
Annað málsatriöi þessu skylt
er Jraö, aö almannavaldiö leyfir
hvorugutn aöilanum í kaupdeil-
um aö taka sér meira vald en
hin nauöafákænu lög um þaö
efni leyía. Ilvers viröi er þá
ahnannavaldið, ef slíkt er leyft
eða liöiö? Hvers viröi er það
J>á oröið þegnunum ? Hvar er
vernd J>ess og forsjá'?
óhæfuverk voru framin.
Órækar sannanir margar má
færa fyrir J>ví, aö í nýafstaðinni
kaupdeilu milli verkamaníiafé-
lagsins Dagsbrúnar og atvinnu-
rekenda i Reykjavík — og fleiri
nýafstöðnum kaupdeilum —
háfa verið framin ýms óhæfu-
yerk- fratn -yfir þaö, sem hin
fútæklegu lög heimila, Hvers
virði ér J)á almáhnavaldiö orðið
réttaröryggi. pg_. afkomuöryggi
þjóðar ,og þegna, ef það fyrst
setur lög, sem stofnar öryggi
þvoru.tvcggja ýhættu og þar á
ofán ley.fir og liður óhæfti- og
o'íbeídisaðgerðir í sama kné-
runn. Þarf hér ekki meiri að-
gæzlu viö ?
Styrkur almannavaldsins.
Ekki vantar J>að, aö almanna-
valdið sé sterkt i titektum sín-
um gagnvart einstaklingum
þjóðfélagsins. En gagnyart
hópum manna, sem það- hefir
gefið i hendur þann ofurrétt, að
Jjjóöfélagsbyggingin öll riöar
við fallþ sé honum beitt, er þaö
óburðugt, leyfir eöa líður að
ofbekli og hótunum sé beitt á
ofau. H vevt najfii áiýlík ríkisfor-
sja að’ réftit' sk’iftS ? Hvar er J)á
komiö örygggi hins margpris-
aöa fullveldis? Spyr sá, sem
ekki veit.“
í hugum margra.
Þaö er skynsamlegt bréf, sem
H. S. skrjfar þarna og sýnilegt
er, aö hann er hugsandi maöur.
Við mættum gjarnan eiga feiri
slíka í okkar hóp. H. S. rninn-
ist þarna á mál, sem tnargir
munu hafa velt fyrir sér, þótt
ekki hafi þeir minnzt á það op-
inberlega, því að eins og allt er
í pottihn buiö, mega þeir mehn
eiga von á allskonar svívirðing-.
ttm og illmælgi frá vissttm hóp-
um, sent gerast svo djaffir a/ð
tala eins og H. S.
Rekur að því.
H'insvegar hlýtur aö reka a'ð
því-1 ÍtfÉfdÉi
meö' ilpggjoi, sem hinarar aö
einsldiif ílokkar ,8Sa hójígí
mantýi| geti sett J>ví stólinn fyr-
ir dýrnáf eða j'áfnvél ógnað þvi
með tortimingu — hver sem í
hlut á. Framtíð liins islenzka
þjóöfélags er undir því komin,
að ríkiö veröi ekki réttlaust
vegna takmarkalatisra réttinda
Jiegnanna.