Vísir - 05.09.1947, Qupperneq 2

2
V 1 S I R
Föstudaginn 5. september 1947
Reykjavík hefir ekki af bók - Morgunblaðáins þýdda
miklu að státa á sviði garð- grein um vatnsrækt. Eins og
yrkiunnar, enda befir lítið búast má við, þegar áhuga-
verið gert til' að leiðbeina samur blaðamaður, án sér-
íólki og útvega því sérfróða þekkingar, skrifar um slíka
ðstoð og heppilegar jurtir i hluti, gætti þar nokkurra
rarðana. Skipuleggjendur öfga, en í aðalatriðum fór
! inna glæsilegu hverfa hafa greinin þó með rétt mál.
íátið sér garðana í léttu rúmi Fjöldi fólks hefir spurt nán-
iíggja og ákveðið húsunum aí- um vatnsræktun síðan
stað nálægt miðju hinna greinin birtist, svo að óhætt
þröngu lóða, og fjölmargir er að fullyrða, að töluverður
garðeigendur liafa hin síð- áhugi er meðal almennings
ustu ár neyðzt til að kaupa á ræktun jurta í vafni, og'
dýra aðstoð kuklara í garð- flestir virðast gjarnan vilja
yrkju við skipulagningu lóð- sameina vatnsrækt og ljós-
anna, þar eð hinir fáu starfs- rækt til að rækta jurtir til
menn bæjarins liafa ekki heimilisþarfa að vetrarlagi.
komizt yfir nema lítinn liluta Þótt hægt sé að gefa ýms ráð
alls þess ráðleggingarstarfs, um þetta hvorttveggja til-
sem kallar að á sama tíma. raunalaust, er þó mikil þörf
Erlendir gestir skilja ekk- á tilraunum, ef unnt á að
ert i, að Reykvíkingar skuli vera að aðstoða almenning
ekki borða grænmeti um liá- sem vera ber. Hagkvæmast
sumarið, en þar eð flestir eiga væri að öllu leyti, ef hægt
bágt með að rækta grænmeti væri að skapa aðstöðu til að
á hinum óheppilegu lóðum, framkvæm'a slíkar tilraunir
icemst fólk yfirleitt ekki hjá i svo stórum stíl, að þær gætu
að kaupa grænmeti af öðrum. sjálfar staðið undir reksturs-
Meðan hver lítil gulrót kost- kostnaðinum, þótt ekkert
ar 40 aura stykkið og tómöt- yrði okrað á afurðunum. —
unum er haldið í 16 kr. kíló- Reynsla ameriskra, enskra
inu, hafa embættismenn rik- og rússneskra sérfræðinga er
isins varla ráð á að bragða trygging þess, að slíkar til-
iiessá nauðsynjavöru, að raunir geta ekki mistekizt,
maður nefni ekki hina enn svo framarlega sein fullrar
verr stæðu. jnákvæmni er gætt við þær í
Þótt fólk vildi fegið sjálft hvívetna.
rækta allar nytjajurtir til Eg hefi enga trú á, að rik-
heimilisþarfa, er ekki ætíð isvaldið vilji leggja fimm-
auðhlaupið að því að gera eyring af mörkum lil slíkra
það í mohlinni undir berum tilrauna. Það hefir talið eftir
liimni við liúsið, og slík te til mikilvægari vísinda-
ræktun getur aldrei fullnægt starfa og sýnt hið mesta fá-
þörfinni nema að sumarlagi. igeti, þegar farið heí’ir verið
Þegar hitaveitan var í smíð- fram á aðstæður til að nýta
um, var oft talað um að nota til fulls krafta vísindamanna,
. arennslisvatnið til upphit- sem vilja vinna að hagnýtum
mir.r lítilla gróðurhúsa, en rannsóknum í sérgrein sinni.
siðan verkinu lauk, hefir par Sem líkt stendur á er-
þelta lítið verið rætt. Ef til lendis, hlaupa vel stæðir á-
vilí er vatnið sumsstaðar of hugamenn, sjóðir og bæjar-
ímlt til að Iialda gróðurhús- félög oft undir bagga, en hér
um lieitum í kuldatíð, en vel erU Htíi brögð að aðstoð
niætti nota rafmagn að næt- sáícra aðila við vísindarann-
urlági til aðstoðar þann tíma, sóknir enn sem komið er.
cr aukahitunar er þörf. f, Mér hefir dottið í hug ein
Það er ekki ætíð auðvelt lauSn á þessu máli, sem ætti
ið í'á hámarksuppskeru í ekki að þurfa að valda nein-
btju gróðurhúsi, þar sem Um aukaútgjöldum frá þvi,
mokí cr notuð á venjulegan Sem áður hefir verið áætlað
fiált, og á veturna er oft erf- til annars, .sem þetta myndi
-1! ð rækta nytjajurtir svo koma í staðinn fyrir. I vik-
nokkurú uemi, sökum skorts unni, sem leið, var hafin
á hæí ilegri birtu. Það er hægt vinna við Austurbæjarskól-
áð lengja daginn með aðstoð ann, sem á að fá nýtt þak i
raí I.;«)sí al' sérstökum gerð- stað liins gamla, er lekur.
um, * i j-,ao er þó alls ekki (Nýja þakið á að vera með
vandulausl verk, sem hver jlágu risi, eirklætt, og loftið
"M í'iiin gelur gert. Ef vatns- j verður á þann veg, að það
hlanda ineð öllum nauðsyn- verður vart notað til neins,
• Iegimi ræi ingarefnum þrétt- 'Svo að það fé, sem fer i þak-
um Iilutí'öllum er notuð í ið, mun aldrei verða arðbært.
stað moh.'ar. er oft hægt að Væri nú ekki ráðlegt að
>■'< nH’ii i uppskeru. en ella, hætta um stund vinnunni við
.••.okum þes: að mun auðveld- -hið nýja þak, en !áta þess i
rra t r art fylgjast með öllum ;stað athuga, hvort ekki
efminuni og hluihdlslölum jnijndi ráðlogl að bvggja í
heirra i vaíni en í moldinni. ;stað þess einskonar ]>ak úr
Þhk i-a’ktun juria hcfir verið jglei’i eða ^jilasfik**, svo ao
nofml vatnsiwklun á ís- i hægi yrði að nota alla þak-
lenzku, og 'var hnn löluvert , lueðina sem gróðurhús fvrir
í'oluð á jarðvegslitlum út- ••atn.srækl og tilraunir
Ijiifseyjuin i str’ðinu. j-Ijós? í sambandi við!
Fvrir nokkuru birti Les- 'grcðurhiis væri auove
koma fyrir tilraunastofu fyr-
ir vatnsrækt og Ijósrækt, og
þar væri hægt að gera allar
nauðsynlega rannsóknir fyr-
ir áhugásama bæjarbúa, auk
rannsókna fyrir bæinn sjálf-
an. Þannig bjrggð þakhæð á
Austurbæj arskólanum yrði
mun arðbærari en það þak,
sem nú er verið að byrja á,
en auk þess yrði liún bænum
til liins mesta sóma, jafnt í
augum erlendra manna og
erlendra gesta.
Ef*gróourhús af þessu tagi
yrði byggt á þáki Austurbæj-
arskólans, gæti það orðið
sterkur liður í baráttunni
fyrir nægu og ódýru græn-
meti allan ársins hring. I
fótspor þess lilytu að koma
mörg stór og lítil vatnsrækt-
arliús víða um land, og ef til
vill gætu tilraunir þar leitt í
ljós aðferðir til að rækta jurt-
ir án dagsbirtu með sama ár-
angri og úti. Af þeim tilraun-
um myndu aðrar þjóðir líka
geta haft nokkurt gagn.
Gróðurhús með fullkomn-
um tilraunum með vatnsrækt
og ræktun við Ijós hlyti að
verða fyrirtæki, sem bæri
hróður hinnar islenzku liöf-
uðborgar langt út í lönd. Til-
hugsunin um það eitt ætti að
vera nóg til að knýja hinn
unga og áhugasama borgar-
stjóra og bæjarráð til að láta
nú þegar óvilhalla kunnáttu-
menn athuga gaumgæfilega
alla möguleika á að reisa
vatnsræktargróðurhús á
AusturbæjarSkólanum stráx
í haust, í stað þess að eýða of
fjár í óarðbært þak.
Áskell Löve.
NYIR PENNAR V
Hörður Þórhallsson:
Söngvar frá Sælundi.
Ljóð. 69 bls. Verð:
kr. 17.50.
Söngvar frá Sælundi er
ein þeirra bóka, sem andvana
er fædd, og maður veltir því
fyrir sér að lestri loknum,
hvaða tilgangur nnini hafa
yalcað fyrir höfundi hénn.ar
og útgefandanum, er þeir á-
kváðu að láta liana koma út
á prenti. — Eg gafst upp við
að ráða þá gátu.
Því þetta bókarkorn er
vissulega í snauðara lagi af
skáldskap. Hagmælsku höf-
íindar er éinnig nokkuð á-
bótavant hér og þar, og gæt-
ir vanþekkingar á bragregl-
um, efnisvalið er ófrumlegt,
málkenndin reikul, hugsunin
ekki nógu skýr. Og væru
ekki sumar fyrirsagnir kvæð-
anna á annarlegum tungum,
svo senl'„Nocturne“, „Vox
clamavit in deserto“ og „De
pi’OÍ'undis", að ógleymdum
latneslui, frönsku og ensku
j,mottóunum“, þá hefði mað-
ur álitið, að hér væru á ferð-
inni ljóð eftir greindan dreng
á fermmgaraldri. Þeíta eru
nefnilega barnaleg kvæði, en
aftur á móti hefði barn ald-
rei látið sér delta í hug að
skíra kvæði eftir sig „Vox
clamavit in deserto“ af þvi
það er svo ónáttúrlegt í ís-
lenzkri bók, og barninu
finnst það líka ávallt nauð-
„Vox elamavit — —“ o. s.
frv. gætir annars stælingar
á hinu frábæra ljóði Garcia
Lorca, „Vögguþulu“, i þýð-
ingu Magnúsar Ásgeirssonar,
og gott ef ekki hið saina i
kvæðinu „Fögur er nóttin“.
— Á öðrum stað er Steinn
Steinarr tekinn til fyrirmynd-
ar, eða kannske réttara sagt
til eftiröpunar. Dæmi:
„I upp'hafi var sögnin,
endalok alls
er þögnin.
Ég ligg og stari út í
geimsins djúp.
Einhver er að vefa
formlaus ský
hvolfsins lijúp“. (?)
Þetta er ef til vill harður
dómur, og kannske hefir höf-
undur söngvánna frá Sæ-
lundi raunverulega æsku sér
til afsökunar fyrir lélegum
vinnubrögðum í þessari-
fyrstu bók sinni. — En sann-
leikurinn er sá, að í list er
engin afsökun til. Hver til-
raun til listsköpunar verður
synlegt, að aðrir skilji sig að miðast við það fullkomn-
sem bezt. Hinsvegar getur asta, sem maður þckkir, og
það átt það til að vera dæmast eftir því, — ekki
hreykið af kunnáttu sinni eða! hinu, hversu gamall lista-
sinna og sagt sem svo: ,,Eg
kann útlenzku“ eða „Hann
%
babbi minn kann útlenzku“.
— 1 fáum orðum sagt, eg
kann mjög illa við þann kæk
sumra skáfda, að nota útlend-
ar fyrirsagnir á kvæði sín
eða smásögur, þegar ekki er
þá um sérheiti að ræða, en
Hörður Þórhallsson er sem
sagt ekki einn um þann lié-
gómaskap.
maðurinn er; ekki heldur eft-
ir því, hver aðstaða hans
kann að vera. Aftur á móti
skyldi enginn segja við hinn
lítt þroskaða byrjanda: —
Hættu, þú getur aldrei orðið
listamaður. — Slíkum um-
mælum hefir mörgum gagn-
rýnandanum orðið hált á, —-
sém betur fer.
Við bíðum þess vegna eftir
næstu bók Harðar Þórhalls-
í því margnefnda kvæði, sonar og vonum liið bezta.
Vit ogf stfit.
Bragi Sigurjónsson:
Hver er kominn úti?
75 bls. Verð 17.50 kr.
Bragi Sigurjónsson er rit-
stjóri við blað jafnaðar-
manna á Akureyri. Um aldur
hans og menntun er mér ó-
kunnugt, en hann er suður-
þingeyskur að ætt og upp-
runa, sonur Sigurjóns skálds
Friðjónssonar og því bróður-
sonur Guðmundar sáluga á
Sandi. —
Bersýnilegt er það, að höf-
undur ljóðanna „Hver er
kominn úti?“ er birgari af
mannviti og áhugamálum en
leikandi hagmælsku og form-
snilld. Honum er víða mikið
niðri fyrir og mælir þá af al-
vöruþunga og orðgnótt, en
mjög skortir á,'að alls staðar
sé fylgt ströngustif reglum
fágaðrar ljóðlistar, svo sem
um reglulega hrynjandi, eðli-
legar áherzlur o. fl. Auk
þessa er lireinasta erfiði að
lesa sum veigamestu lcvæðin,
svo myrk og tyrfin eru þau,
eins og húgsunin sé oft nokk-
urs konar felumynd, eða
jafnvel bandingi innan í
margslungnum og rígnegld-
um fjötrum málsins. Hvað
á maður til dæmis að ráða út
úr þessari rímgátu á bls. 26?:
„Og nóttin fór yfir
með drauma og dáð
og dapurleik vona,
sem brugðust, og ráð,
sem ónýtti handvömm
og hugveila manns,
nieð
sllkt’
I að
Hafnarfjörður
Okktir vanlar mann tií annast afgreiðsíu blaðsíns
i Haínarfirði,
TaHð við afgrei&hma I Rcykjavík (sími 1860), sem
gemr nánari upplýsingar.