Vísir - 15.10.1947, Blaðsíða 7

Miðvikudaginn 15. október 1947
V I S I R
7
S. 5HELLABARGER :
„Ætlar þú að víggirða fjallaskörðin?“
„Já, en ekki of vel. Það verður að ginna þá í gegnum
j)au og veiða þá i gildru."
Koatl brosti, svo að skein í tennurnar. „Enginn stendúr
livíta manninum á sporði. Þeir lifa fyrir manndrápin.
Augu þín ljóma, er þu hugsar um mannvíg, Pedro.“
Pedro varð allt í einu hugsað til Montezumu. Hpnum
fannst sama undirferlin koma fram lijá Koall nú, því að
liann virtist ekki reiður Aztekum né lilakkandi yfir að
sigra ])á. Eldurinn, sem brann úr augum Koatls, virtist
fremur stafa af þvi, hvað honum þótti livítir menn dug-
legir að drepa. Pedro gat ekki gert sér Ijóst, hvað var að
gerast í huga Koatls.
„Aztekar þykjasl vera lierménn,“ sagði Koatl. „Þeir
eru börn i samanhurði við þig.“
„Við gerum það, sem við getum. Hvenær heldur þú að
þeir leggi til atlögu?“
„Ilver veit?“ svaraði Koatl og yppti öxlum. Það var
einkennilegt, hvað honum fannst það ómerkilegl atriði.
„Ivannske bráðlega -— kannske eftir þrjá til fjóra mán-
uði.“
Pedro og Juan tóku til óspilltra málanna, völdu foringja
og kenndu þeim, en þeir þjálfuðu síðan aðra Indíána. Ný
og fullkomnari vopn voru smíðuð, fjallaskörðin víggirt
og lögð á ráðin um, hvernig bezt mundi að sigrast á inn-
rásarhernum, er hann kæmi.
En ekkcrt gerðist, þótt vikurnar yrðu að mánuðum og
þeim f jölgaði óðum. Það var ekki sýnilegt, að þessi liern-
aðarundirbúningur væri til neins, þvi að eini árangurinn
varð sá, að fjölmargir Zapotekar liændust mjög að Pedro
og létu skírast.
„Það er einkennilegt,“ sagði Pedro einu sinni við Juan,
„að þótt við eigum að nafninu til að vera að æfa þessa
menn gegn Aztekunum, þá minnist Koatl aldrei á þá. Hann
er alltaf að tala um Spánverja. Mér þætti gaman að vita,
livórt Aztekar liöfðu nokkuð í hótunum við hann.“
„Það er aldrei að vita, hvað inni fyrir býr með Indián-
unum,“ svaraði Garcia. „En vertu rólegur, ætli Azleka-
hundarnir komi ekki bráðum. Þá skulu þeir fá kúluna
kembda. Eg vorkenni þeim vesalingum, sem lenda i hönd-
unuiu á mér. Þá skal liefna félaga okkar.“
Febrúar og marz liðu og voru þá níu mánuðir liðnir frá
flótlanum. Þegar komið var fram í apríl, varð gestkvæmt
hjá Zapotekum. En það voru ekki Aztekar, sem komn,
heldur fáeinir aðrir Indíánar, þreyttir og illa á sig komn-
ir, sem leituðu hælis í borginni. Nokkrir þeirra urðu á leð
Pedros i dalnum og bann sá þegar, að þarna voru að-
komumenn á ferð. Er þeir komu auga á liann, urðu þeir
skelkaðir og hrópuðu eittlivað um Malinsje, en Pedro
skildi eklci babl þeirra.
Hann sneri sér að Zapoteka-Iiðsforingja, sem með lion-
um var. Maðurinn liafði verið skírður Martin og skildi
litið eitt i spænsku. „Hvað eru mennirnir að segja?“
spurði Pedro.
„Þeir segja, að Malinsjc bafi brennt borg þeirra, Kuau-
hnahuak.“
„Malinsje! Við hvað áttu? Hvaða Mal'insje? Eru Spán-
verjar hér fyrir norðan?“
En maðurinn svaraði ekki, því að liann hafði talað af
sér. Pedro þreif til lians, bratt honum upp að tré og greip
fyi'ír kverkar bonum. j
„Talaðu, áður en ég rif úr þér tunguna. Eru Spánvérjar
Iiér fyrir norðan?“
Hann linaði takið, svo að maðurinn gæti svarað.
„S i, s e n o r (já, herra).“
„Malinsje? Hernan Kortes? Eg segi H e r n a n K o r t-
e s ?“
„S i, s e n o r.“
„Ilvað liefir þú vilað þctla lengi?“
Maðurinn palaði eitthvað út i loflið og Pedro grunaði,
að hann hefði vitað þetta um nokkurt skeið.
„Heyrðir þú hvað bann sagði, Juan?“ sagði Pedro, lét
manninn lausan og snéri sér að Garcia. „Heyrðir þú það?“
1 Ilinn kinkaði koHi og virfist utan við sig.i >
„Ilershöfðinginn er fyrir norðan!“ sagði Pcdro í lágum
hljóðum. „Það getur ekki verið sill!“ Iiann rétti úr sér.
„Við skulum komast til bolns i þessu. Koall verður að
leysa frá skjóðunni. Ivomdu!“
Iionum var svo mikið niðri fyrir að hann hljóp við
fót lil hallarinnar, þótt brekkan væri mjög brölt. Menn
forðuðu sér úr vegi lians, er þeir sáu reiðisvipinn á and-
liti hans. Ilann og Garcia lnundu vörðunum við liöllina
lil hliðar og gengu rakleiðis inn og til herbergja Ivoatls.
Hjá lionum voru tveir flóttamannanna. Þeir krupu fyrir
framan liann .og báðu hann ásjár.
„Gætlu dyranna, Juan,“ mælti Pedro.
Hann gekk til Ivoatls, lét sem liann sæi ekki flóttamenn-
ina og liirti ekki um það, ])ólt Ivoatl þætli sýnilega vegna
þess, að þeir ruddust inn á þenna hátt.
„Mér er sagt, að Ilernan Ivortcs sé þrjár dagleiðir hér
fyrir norðan. Er það satt?“
Koall deplaði augunum, er bann sá bve reiður Pcdro
var, en sagði síðan:
„Já.“
„Cuerpo de Dios! (Likami Guðs!) Hefir þú okk-
ur að fífluin? Þú sagðir oklcur, að félagar okkar hefðu
verið vegnir við Otumbu og lofaðir að senda oklcur til livers
spænsks flokks, sem kæmi til Nýja Spánar. Hvernig getur
þú afsakað þessa tvöfeldni?“ 1
Koall rétli úr sér. „Þú íalar furðu djarflega, senor.
Minnstu þess, að hér er það eg sem ræð.“
^þedro greip um meðalkaflann á sverði sínu. „Eg mun
ekki láta orðin ein nægja, óheili vinur. Eg spyr á ný, hvað
þú hefir fram að færa þér til varnar?“
Koatl gaf flóttamönnunum merki um að fara og mælti
siðan: „Illýðið á orð mín, senor Pedro og senor Juan. Eg
sagði, að Spánverjar hefðu verið drepnir við Otumbu. Eg
liélt, að þeir hefðu verið drepnir þar og liélt það lengi.“
Þess hafði lieldur alls ekki verið að vænta, eins og Koatl
sagði, að þau fáu hundruð manna, senr komust til lands,
dauðþreytlir, örvæntingarfullir, vopnaðir einungis sverði
og skildi, með um tultugu hesta og nokkurum hundruðum
Tlaskala-bandamanna, gætu komizt til Tlaskala, er þeir
áttu i böggi við fjöru-tiu þúsund striðsmenn á sléllunni
við Olumbu.
„Hvílíkir garpar !“ sagði Koatl, sem liataði þá og dáði i
senn.
„Löngu siðar komu Aztekarnir hingað,“ sagði liann
ennfremur. „Þið munið eftir því. Þeir sögðu ínér, livei-nig
í öllu lægi. Þeir skýrðu mér frá því, að Malinsjc liefði
fcngið alla ættbálkana fyrir austan til liðs við sig' og væri
kominn yfir fjöllin, inn i Mexíkó. Þeir sögðu einnig, að
hann hefði fengið meira lið h.vitra manna, fallbyssna og
hesta liandan yfir hafið. Þeir báðu mig liðveizlu .... Þá,
senores, laug eg í fyrsla sinn.“
Hann þagnaði andartak og liélt síðan áfram: „Eg hugsa
fyrst og fremst um þjóð mína. Eg verð að vernda liana
fyrir Malinsje, sem eirir engu. Því fékk eg ykkur til að
æfa menn mína. Þess vegna laug eg að ykkur.“
„Guð minn góður,“ sagði Pedro reiðilega, „við höfum
þá æft menn þína gegn vinum olckar! Til að berjast gegn
hagsmunum konung'sins! Þér var ckki nóg að láta okkur
veslast upp hér, láta okkur vera liðhlaupa, meðan félagar
okkar gátu sér góðan orðstír í bardögum, heldur ginntir
þú okkur til að gerast niðingar og svikarar. Þetta var ó-
drengilegt, Ivoatl!“
En liann var ekki eins reiður og liann lét í veðri vaka.
Það'voru lillar líkur til þess, að Ivortes liefði tækifæri til
að halda til suðurhéraða landsins fyrst um sinn, þar sem
hann mundi liafa i nógu að snúast i Mexíkó, og er að þvi
kæmi, mundu Zapotekar verða búnir að týna niður öllu,
sem þeir íiöfðu lært. Auk þess mundu örvar og sverð koma
að litlu lialdi gegn púðri, byssum og stáli.
„Eg vinn í ])águ þjóðar minnar,“ svaraði Koa'l’l. „Þú
mundir hafa gert iiið sama í minum sporum.“
Þella var rétt, svo að um það varð ekki deilt.
„En nú er rétl að fá úr ]>vi skorið, scnor böfðingi,“ tók
Pedro til máls, „hvort við erum fangar eða frjálsir menn.“
„Frjálsir,“ svaraði Koatl. „Eg scndi ykkur til Malinsjes.
Eg mun fvlgja ykkur tvær dagleiðir....... Ætlið þið að
skilja senoru Ivatönu eftir hér?“
Nú mundi Pedro allt i einu cftir því, scm hann hafði
gleymt sem snöggvast. Ilann gat ckki snúið aflur til
hersins þegar í slað. Katana átti von á sér á bverri stuudu.
LXV.
Tveim vikum síðar heyrðist ný rödd í heiminum, l.ílil
rödd en þó áköf og ofsafengin. Ilún barst til eyrna Pedro
og Juan, scm biðu fyrir utan dyrnar á herbergi Kutönu.
Þeir litu livor á annan og Juan sagði: „Hó-hó!“
i Eftii’ nokkra stundu gægðisti Jndíánastúlka frain fyiM'
tjaldið, sém dregið var. fyxi’r dyrnai'.. ÍJC ,
„Ilvernig líður henni?“ spurði. Pedro. Hann ætlaði inn
—Smælki—
„IJvaS ætlar þú aö geía
manninum þínum i afmælis-
gjöf?“
„Eg ætla aö gefa honum
hundraö vindla.“
„Ilvað borgaðir þú íyrir þá?“
„Ekki nokkurn skaðan hlut.
Undanfarna daga hefi eg tekið
einn eða tvo vindla úr kassan-
um lians á hverum degi. Hamr
tekur ekkert eftir því og verð-
ur frá sér numinn yfir hugul-
seminni að gefa honum einmitt
uppáhaldstegundina.“
KwAAfyáta Ht 499
Skýringar:
Lárétt: 1 verkfæri, 4 orð-
flökkai', (5 blóm, 7 glaðlegur,
8 útl. greinir, 9 friður, 10
missir, 11 veiki, 12 ferðast,
13 gamla, 15 kný, 16 mið-
degi.
Lóðrélt: 1 saur, 2 hátið, 3
þröng, 4 ung, 5 valda, 7
stöðuvatn, 9 fornafn kvik-
myndaleikara, 10 bið, 12 at-
viksorð, 14 kyrrð.
Lausn á krossgátu hr. 489:
Lár.étt: 1 vala, 4 án, 6 Ina,
7 lilæ, 8 st„ 9 ká, 10 gul, 11
Ómar, 12 en, 13 prang, 15 il,
16 ann.
Lóðrétt: 1 vísdómi, 2 ant,
3 la, 4 ál, 5 næðing, 7 hál,
Bergmál
Framh. af 4. síðu.
vegna er þá verið að láta ökk-
ur greiða þetta gjald? Skyldum
við, sem eigum að greiða það,
liafa yfirleitt betri tekjur en
bændur með alla sína styrki?
Eg held ekki.“ Hér þarf litlu
við að bæta öðru en þvi, að
Reykvíkingar eiga samkvígmt
kokkabók ýmissa embættis-
manna að lifa að hálfu sam-
kvæmt þeir orðum Bibliunnar,
að menn eigi að bera hver ann-
ars byrðar. Þ. e. a. s. það er
engum skylt að bera fyrir bséj-
ar.búa.
Kalt er við kórbak.
Margir menn hafa hringt til
mín siðustu daga og sagt mér
miklar sögúr af ísskáparegni
hér i bænum. Isskápum þessum
rignir að sögn yfir þá, sem liafa
í höndum iunflutningsleyfi íyr-
ir þessum tækjum og auk þess
150 dollara. Mun ekki um það
fengizt, hvort menn hafa doll-
ara þessa lögttm samkvæmt eða
eþki, Mpndi þ<?, ya falaust, ny'irg-
um þykja rétt að athuga þetta
mál.