Vísir - 20.10.1947, Blaðsíða 2

V 1 S I R
Mánudaginn 20. október 1947
íslenzkir stúdentar í Stohkhólmi
✓
vilja meiri gjaldeyrl
Askornn fil gjaldeyrisyfirvaldanna.
Hinn 5. okt. s. 1. var hald-
inn»fundur í Félagi íslenzkra
stúdenta í Stokkhólmi. Á
fundinum voru mættir flestir
þeir íslenzku námsmenn,
sem nám stunda í Stokk-
hólmi.
Var þar gerð eftirfarandi
fundarályktun, sem send hef-
ir verið dagblöðunum og rik-
isútvarpinu til birtingar,
ennfremur Viðskiptanefnd,
Menntamálaráði og upplýs-
ingaskrifstofu stúdenta.
Fundur i Félagi íslenzkra
stúdenta í Stokkhólmi, liald-
inn í Geografiska Institutet,
Drottninggatan 120, 5. októ-
ber 1947, samþykkir eftirfar-
andi ályktun:
Vegna tilkynningar hátt-
virtrar Viðskiptanefndar frá
10. sept. 1947 varðandi
minnkun á yfirfærslum til
námsmanna, svo og þeirrar
staðreyndar, að flestir náms-
menn, sem hér dveljast, eiga
nú í slíkum gjaldeyrisörðug-
leikum, að til vandræða horf-
ir, levfir Félag íslenzkra stú-
denta í Stokkhólmi sér að
taka fram eftirfarandi: Frá
því er íslenzkir námsmenn
tóku að stunda nám í Stokk-
hólmi að nýju eftir lolc ófrið-
arins, munu þeir hafa fengið
að jafnaði 500—000 sænskar
krónur á mánuði. Á síðast-
liðnu hausti var samkvæmt
tilmælum fvrrverandi for-
manns Viðskiptaráðs samin
áætlun um námskostnað
Stokkhólmi, og var liún stað
fest af ritara Stokkhólmshá-
skóla. Kostnaðaráætlunin var
svoliljóðandi:
Kr. á mán.
Hádegis- og kvöldmatur 120
Kaffi 2—3 á dag 80
Ilúsaleiga 100
Þvottur og fataviðgerðir 30
Dagpeningar 150
Kr.
Sporvagnar og leslir 10
Tóbak 30
Blöð og tímarit 10
Böð og snyrting 15
Skemmtanir Islendinga 25
Leikhús, kvikmynda-
sýningar og óperur 20
Ófyrirséð 40
Samt.... 480
Við þetta bætast skólagjöld,
bókakostnaður og fatnaður.
Skólagjöldin við Tckniska
Höskolan eru lci-. 550.00 á
ári, vi,ð Stockhohns Högskola
kr. 250.00 og vjð Tekniska
llögskolan 400—500 kr. á
ári. . Bókakostnaður við
Stockholms Högskola kr.
250—300 krónur og við
Tekniska Institufet 200—-300
kr. Fatakostnaður var áætl-
aður 600 lcr. og miðaður við,
að námsmenn endurnýjuðu
fatnað sinn ylra. Gerl er ráð
f} rir 250 kr. í skyrtur, sokka,
nærföt og þ. u. 1. og 350 kr.
fyrir ytri klæðnað. Samsvár-
ár það því, að hvcr námsmað-
íir gæti keypt sér ein jakka-
ffik. :eiHa knpu togttvenn jtör
af skóm á ári. Liðurinn dag-
peningar, sem áætlaður var
150 kr. sundurliðast þannig:
Samt......150
Eins og sjá má, er ekki
gert ráð fyrir neinum kostn-
aði vegna læknishjálpar, en
sá liður er allhár hjá sumum,
einkum vegna tannviðgerða.
Samkvæmt þessari áætlun,
sem samþykkt var af ritara
Stokkliólmsliáskóla, er aug-
Ijóst, að til þess að íslenzkir
námsmenn hér í Stokkhólmi
geli lifað sæmilegu lifi, þarf
ca. 600 kr. sænskar á mán-
uði.
Það skal sérstaklega á það
bent, að síðan þessi áætlun
var gerð, hefir vöruverð
itækkað að mun i Svíþjóð.
Það skal ennfrcnnír tekið'
frarn, að áætlun þessi miðast
eingöngu við Stokkhóhn, en
þar er dýrast að lifa í Sví-
þjóð.
Á gíðastliðnum vetri, þeg-
ar gjaldeyrisþörf íslenzkra
námsmanna var til uinræðu
á Alþingi, gaf lterra alþingis-
maður, Gylfi Þ. Gislason,
þær upplýsingar, að norskir
stúdentar fengju aðeins 275
kr. sænskar yfirfærðar á
mánuði, og nægði þeim sú
ujtitliæð.
Af upplýsingum, sem is-
lenzkir stúdentar hafa fengið
hjá skólabræðrum sínum
kemur í ljós, að upplýsingar
háttvirts alþingismanns eru í
liöfuðatriðum rangar. Norski
Rikisbankinn yfirfærir 275-
300 kr. á niánuði fvrir hvern
slúdent, en auk þess fá þeir
sérstaklega yfirfært fyrir
skólagjöldum og 500 kr.
sænskar í byrjun hvers
„termíns“, sem eru tvö á
vetri. Auk þess kaupa þeir
svo flestir eða allir sænskar
krónur á annan hátt og selja
norskar vorur fyrir sænslca
peninga hér. Þá sér norska
ríkið þeim einnig fyrir ó-
dýru liúsnæði í Stokkhólmi.
Sú hugmynd, að norskir stéi-
dentar lifi á 275 kr. hér í
Stokkhóhni er því alger fjar-
stæða.
Eins og áður er tekið
fram, er ástandið í gjaldcyr-
ismálum námsmanna ltér nú
sem stendur algerlega óvið-
unandi. Margir liafa ekki
fengið yfirfærslur urn lengri
tírna, og aðrir svo lítið, að
ekki hefir nægt fyrir brýn-
ustu þörfum. Allir íslenzkir
námsmenn skulda skóla-
gjöld ennþá, en þau eiga að
greiðast fyrirfram, og marg-
ir hafa ekki getað keypt
nauðsynlegustu bækur, þótt
skólar séu byrjaðir fyrir all-
löngu.
Ætti hverjum manni að
vera ljóst, að þessi fátækt á-
samt fullköminni óvissu um
það, livdð gjaldeyrisyfirvöld-
in ætlist fyrir um þessi mál,
gerir námsmönnum stórum
crfiðara fyrir með námið.
Það eru þvi tilmæli okkar,
að háttvirt Viðskiptanefnd
tryggi hverjum námsmanni
yfirfærslur á ákveðinni lág-
tnarksupphæð á rnánuði, og
sé sú uppltæð ákveðin með
hliðsjón af ofannefndri
kostnaðaráætlun.
Kínverska sýningia.
betar kóngsdóttur en postu-
línið, sem Tjsúng-min-kúó,
kínverska lýðveldið, ætlar
að gefa henni.
Örlitlum liluta af auðæf-
um Kína hefir skolað á
strendúr Islands. Fyrir rúm-
um tuttugu árum fluttist
Oddný Erlendsdóttir frá
Breiðabólsstöðum með
manni sínum, K. T. Sen,
kinverskum menntamanni,
til Amoyeyjar. Prófessor
Sen er manna fróðastur um
sögu lands síns og siði. Hann
| átti þá talsvert safn kín-
verskt’a gripa, jók það svo
eftir efnum og ástæðum, og
má það nú teljast mikið
safn, jafnvel á lcínverskan
mælikvarða. Þegar Japanir
réðust á Kína, urðu þau hjón-
in að flýja. Þau urðu við-
skila, og lcomst frú Oddný
ingað til lands við illan leik
með það af forngripum
þeirra hjóna, sent auðvelt
var að flylja. Fyrir tæpum
tíu árum liélt hún sýningu á
gripum sínum hér í bænum,
sýningu, sem mörgum er
minnisstæð og varð til að
opna augu fjölda manna fyr-
ir hinni fornu og sérstæðu
meningu Kína.
Sýning þessi er nú endur-
tekin fyrir orðastað margra,
sem sáu hana fyrrum og
hefir lengi langað til að skoða
hana betur. Á síðari árum
ltafa margir eignazt ldn-
verska listmuni, þótt sumir
þeirra hafi verið kcyptir af
lélegri þekkingu. Allir munu
hafa gantan af að sækja sér
lifandi fróðleik á sýningu
þessa, skoða margt af þvi
fegursta, sem þar eystra lief-
ir verið smíðað, saumað,
ntálað, teiknað og flúrað.
Hafi frú Sen þökk fyrir að
leggja á sig þá miklu fyrir-
höfn, sent það hefir lcostað
að kotna sýningunni aftur
upp.
Bjarni Guðmundsson.
Sá ógrynnis aítður, sem hið
volduga Kínaveldi hafði safn-
að í meir en þrjátiu aldir, er
nú sent óðast að dreifast um
Vesturlönd. Síðan á öldinni
sem leið, og einkum þó á
þessari öld, hefir áhugi
manna vaknað fyrir hinni
dæmalausu lisl Kínverja (ig
þeim ókjörum af vöhmdar-
smíði, sem eftir horfnár
kynslóðir liggja. Óáran heinía
fyrir, ásaml skefjalausri á-
gengni vestrænna og aust-
rænna óvina, liafa valdið fá-
'tækt og hungri i landinu.
Bros það og Ijúfmcnnska,
sem einkenndi þessa heims-
ins fjölmennustu þjóð, er
Sem öðast að hverfa. Ófrið-
urinn er að sinni lil enda
kljáður, en eftir er að heyja
iðnbvltingu síðustu alda
fyrir alvöru. Þá Itverfa sem
óðasl leifarnar af fornum
listiðnaði, þar sem handverkf
iifefiírigaðínfintíiog. sJíiágert,
sat í fyrirrúmi. Kínversku
bændurnir eru að læt’a á
jcppa og dráttarvél. Listiðn-
aðurinn er sem óðast að taka
vélarnar í þjónustu sína.
Þó að Kína sé þekktast
fyrir sinn kínverska múr,
sem ællað var að útiloka ó-
boðna gesti, svipað og ma-
gínólinur og járntjöld
síðustu ára hér vestra, þá
hefir lisliðnaði Evrójni lærzt
fúrðulega margt þar eystra.
Nóg er að geta þess að Kín-
verjar fundu upp fleira en
púðrið. Þeir fundu upp poslu-
lín, silki og pappír. Finasta
silki vesturlanda var um
langt skeið, jafnvel hér á
landi, kallað krepdúsín, „cré-
pe-de-Chine“ eða Kínasilki.
Á sama hátt er hið sét'kenni-
lega forna, • hvita postulín
þeirra kallað „blanc-de Clti-
ne“, hvitt Kinapostulin. Á
ensku heitir jtostulínið bar-
asta „china“ (Kína). Eri hin
kinversku vÖrugæði postu-
líns, sillds og lakkmuna hef-
it* öðrúm þjöðúiú reynzt um
megn að elta uppi. Þessvegna
vekur fátt meiri öfund af
brúðargjöfunum til Elísa-
Tveir nýir út-
varpsþættir.
Vetrardagskrá-
in undirbúin.
V etrardagsk rá útvarpsins
verður með svipuðu móti í
vetur og' verið hefir, en tek-
inn verður upp nýr spurn-
ingarþáttur um tvennskonar
efni: Um lög- og rétt og um
náttúrufræði.
I Ekki er enn fullráðið,
hverjir muni annast þessi at-
riði, að því er Helgi Hjörvar,
skrifstofustjóri útvarpsráðs,
skýrði blaðinu frá nýlega.
i Þá er heldur ekki fuliráð-
ið, hver muni flytja útvarps-
söguna i vetur. Þorsteinn ö.
Stephensen m«n sjá um val
á leikritum þeim, er flutt
verða í útvarpið. — Próf.
Einar Ól. Sveinsson mun
annast lestur fornrita.
Loks mun verða stofnaður
útvarpskór (blandaður kór),
og mun Róbert Abraham
stjórna honum.
Tólf menn liafa sótt
um fulltrúaslöðu í út-
varpsráði, eftir að Ragnar
Jóhannesson lét af því starfi,
en hann hefir, eins og áður
hefir verið skýrt frá liér í
blaðinu, verið ráðinn skóla-
stjóri við gagnfræðaskólann
á Akranesi. Mun væntanlega
verða ráðinn maður í þá
stöðu innan fárra daga.
Lántaka vegna.
Vatnsveitnnnai.
4 síðasta fundi bæjarráðs
Reykjavíkur var samþykkl að
visa til bæjarstjórnar tillögu
borgarstjóra um lántöku-
heimild vegna vatnsveitunn-
ar nýju.
Tillaga borgarstjói'a er svo-
hljóðandi:
„Bæjarsljórn ' heimilar
borgarstjóra að taka lán hjá
Landsþanka Islands, að upp-
hæð kr. 5.000.000.00 —
fimm millj. kr. — til greiðslu
á lriuta af stofnkostnaði hinn-
ar nýju aðalæðar Vatnsveit-
unnar frá Gvendarbrunnum.
. Láirið endurgreiðisl, á 10
árum, ásamt 5% ársyöxtum,
með jöfnum ársgreiðslum, í
fyrsta sinni í ársbyrjun 1949,
þóknun tií lánveilanria 1%.
Veitist borgarstjóra fulll
umboð til að undirskaáfa
hverskonar skuldabréf fyrir
Iáni þessu, livort heldur er
aðalskuldabréf eða sér-
Væntanleg bók.
Nú er þá loks komin röðin
að Islendingum að lesa sögu
Önnu Sewell um hestinn, sem
nefndur var Fagri Blakkur.
Er það hrífandi skáldsaga
um hest, sem varð fyrir mis-
jöfnu í lífinu; en jafnframt
má læra á henni livernig far-
ið er með hesta erlendis.
Mun þetta vera fyrsta skáld-
sagan, sem rituð var um
liest, og virðist hún eiga
sömu vinsældum að fagna
enn, úti í löndum, og fyrir
sjötíu árum, þegar hún kom
fyrst út. Eru útgáfurnar
orðnar margar, og á mörgum
tungumálum, og slciptir ein-
takafjöldinn, sem úl er kom-
inn, nú milljónum.
Anna Sewell, sem bókina
ritaði, var ensk. Þótti héin
snemma frábær að vitsmun-
um ©g mannkostum, en fáir
þekktu hana, því hún várð
fyrir slysi á unga aldri, og
varð við það örkumla mann-
eskja alla æfi, og bjó við
fremur þröng kjör. Ilún var
6 ár að rita bókina, frá 51.
til 57. aldursárs síns. Ilafði
hún gerl sér góðar vonir um,
að henni yrði vel tekið, en
viðtökurnar fóru þó langt
fram úr því, sem hún hafði
gert sér í hugarlund. Bókin
kemur út á íslenzku mjög
hráðlega. X.
skuldabréf með vaxtamið-
um.“