Vísir - 18.11.1947, Blaðsíða 7

Þriðjudaginn 18. nóvember 1947
V I S I R
7
S. SHELLABARGER :
un kominn. „Ilerra, geslgjafi í óþvcrrakrá, Sansjo
nokkur Lopez —- —“
„Hann virðist að minnsta kosti kannast við vitnið,“ mælti
Gattinara.
„í öðru lagi,“ liélt Pedro áfram, „þætti mér fróðiegt, ef
reyndur sjómaður væri fcnginn til að spyrja liann uin
llótta lians frá Tunis. Ilann lelur sig hermann en ekki
sjómann. Iivernig má það þá verða, að er liann hefir fellt
alla áhöfn skips, gétur hann siglt því hjálparlaust lil Mal-
aga'? Ilann veit ékkert um sjóinn. Látið hann útskýra,
hvernig hann fann rétta stefnu og hagaði seglum. Mér er
sagt, að liann haldi þýí fram, að liann hafi brolið skipið
skammt frá Malaga? Er þar ekkert flak eða brak? Voru
engin vitni að þvi? Ilefir hann verið yfirheyrður um það,
hvernig liann hafi bjargazt á svo dásamlegan hátt?“
„Hafið cngar áhyggjur af þvi,“ sagði dc Silva með erf-
iðismunum. „Eg get skýrt það — —“
„Að síðuslu væri fróðlegt að fá það upplýst, livar þessi
eignalausi þorpari fær fé það, sem hann nolar til að halda
sig svo ríkmannlega hér í Valladolid -----“
„Þelta þyldr mér heldur harnalegt,“ sagði de Silva og hló.
„I því sambandi vil eg kalla til vitnis fangavörðinn, sem
Diego de Silva keypti til að mvrða mig í nótt. Og hann mun
ekki aðeins hera vitni um þetta. Hann mun bera um það,
að þessi maður er tiður gestur á lieimili svokallaðs kaup-
manns frá Malaga, Mára, sem rélí væri að krefja sagna —
Pablo nokkurs Stúniga.“
Hvað sem um de Silva mátti segja, þá hikaði hann að
minnsta kosli aldrei lengi. Áður en varðmennirnir við
dyrnar áttuðu sig, hafði hann skotizt út á milli þeirra.
Iíann lieyrðist kalla hástöfum í forsalnum, eins og hann
væri að veita einliverjum eftirför. Allt komst í uppnám í
forsalnum. Andarlaki síðar var hesti riðið á spretti út úr
hallargarðinum.
Þegar búið var að gefa fyrirskipun um að ella de Silva
og menn kyrrðust á ný, settist keisarinn aftur. Ilann snéri
sér fyrst að biskupnum i Burgos.
„Þér ábyrgðust þenna mann. Hvað hafið þér að segja
yður til málshóta?“
Nú kom það fyrir, sem aldrei hafði átt sér slað, að
biskupinum varð orðfall. „Ekkert, yðar hátign,“ stamaði
liann. „Eg afneila honum.“
Gattinara álli bágt með að verjast brosi. „Og livað verð-
ur um kæruna á hendur de Vargas höfuðsmanni?“ spurði
hann, „þegar aðalvitnið liefir — eigum við að kalla það:
dregið sig í ldé?“
„Ilver fjandinn!“ sagði keisarinn og sló í borðið. „Þér
áttuð að gefa mér heilræði, kanzlari.“
„Herra, leyfist mér að benda yður á, að það er aðeins
hægt að læra lausn vandamála af reynslunni — ekki af
tilsögn. Yðar liátign treysti de Silva. Það á að vera megin-
regla þjóðhöfðingja að treysta engum til íullrar hlitar.“
Karl kinkaði kolli. „Eg býst við, að eg láti mér þetta að
kenningu verða.......Leysið de Vargas höfðusmann úr
böndum. Karl keisari Spánar og Austurrikis hiður yður
afsökunar.“
Er Pcdro var laus, féll hánn á k
araris. ^;
„Má cg biðja yður bónar, yðar 1
„Tveggja, ef þér viljið.“
„Að rannsókninni verði lialdið áfrain — ekki aðeins í
máli mínu, heldur og Körtesar liershöfðingja og alls hers-
ins. Við vórum engir dýrlingar eins og hershöfðinginn
hefir sagl. Við börðumst fullir örvæntingar og í hita bar-
daganna gerðum við mörg mistök. Eg bið yðar hátign að
dæma okkur af verkunum. Við höfum fært Spáni heims-
vcldi, sem biður skipana yðar hátignar. Bón inin er sú,
að skipuð verði óhlutdræg nefnd, er dðeníi niilli verka
Velasquez og hershöfðingja oklcar. Eg heiti yður því, yðar
liátign, að við nuinum bcygja okkur í'yrir dómi herinar..“
„Þella cr óveruleg bón,“ svaraði Karl, „og eftir það,
sem gerzl hefir i dag, er ekki hægt anriað en að vcrða við
lienni....Þér megið risa á fætur.“ Er Pedro var risinn
á fætur hætli keisarinn við. „Segið mér eilt. Eru allir for-
ingjar Hernans Kortesar á borð við yður?“
Pedro vafðist tunga um tönn. „Yðar hátign, eg var
meðal hinna yngstu. Það er ekki rélt að dæma ])á eftir
mér. Eg er ekki þess verður að vera nefndur meðal manna
né og kyssti hönd kcis-
hátigii ?‘
Mítli tveggja póla.
Framh. af 2. síðu.
hún hefir verið ásökuð um
úrræðaleysi. Landið getur
ckki komizt af lijálparlaust.
Arið 1937 varð að flytja inn
fjórðung af allri matvöru
og helming allra kola, sem
landið þarfnaðist.
Eins og málum er nú hátt-
að, hefir stjórnin aðeins get-
að greitt % af innflutningn-
um. Ilitt hefir vcrið innflult
sem gjafir eða fyrir lánsfé.
UNRRA hefir flutt inn vör-
ur, sem eru 137 millj. dollara
virði.
Uppskernn í ár cr miklu
töku i Parisarráðstefnunni,
varaði Rússland mjög al-
varlega við því, en það er
ckki rétt að með þátttöku
sinni hafi það gengið gegn
ákveðnum tilmælum Rússa.
Það var smuga í aðvörun
Rússa, enda þótt þröng væri.
fengu 4% og hafa einn mann
i stjórninni. Kanzlarinn, dr.
Figl er ekki vinsæll, og
sósíaldemókratar halda því
fram, að þeir myndu verða
sterkasti flokkurinn, ef nýjar
kosningar færu nú fram og
þess vegna eru nú slöðugir
erfiðleikar á samvinnu þeirra
og „Volkspartei“, sem lekur
yfir alla flokka frá liægri lil
frjálslyndra, flestá úr
klerkastétlinni og máske fá-
eina nazista í þokkabót.
Lán frá
Ba n d ar’kj u n u m.
Alvarlegt vandamál er fram
komið í sambandi við lán ] Barátta
Bandaríkjamanna. Er upp-, kommúnista.
lýsingar um það lágu fyrir ,í J Iiér er sama aðferð við-
júnílok, mótmælti rússneski höfð og í Þýzkalandi. Komni-
hershöfðinginn Krisassof.
meiri en s. 1. sumar, cn ekki Bandaríkjamenn. sctlu það
nærri nóg til að trvggja lág-
marksskammt. Austurrískir
peningar eru seldir i lejmi-
skilyrði fvrir lánveilingunni,
að auslurríska stjórnin færði
sönnur á, að hún hefði full
sölu á 1/12 part af hinu op-] umráð vfir dreifingu var-
únistar berjast að vísu gegn
þeim flokki, sem er lcngst
til liægri sem afturhaldi, en
aðalbarátta þeirra er gegn
sóaialdemókrötum.
| „Enda þótt við óskum
inbera gerigi. Það er bolláíagt ariná, og að þær kæmu ein- nýrra kosninga,“ sagði einn
um að hækka laun um 250%, 'göngu Auslurríkismönnum ! jafnaðarmannaleiðtogi viS
landbúnaðarafurðir um
190%, iðnaðarvörur 2—
500% og loks húsaleigu um
140%. Svona er inisræmið
milli hugmyndaflugs og
raunveruleika. Það er samt
undrunarvert, hve niargar
vörutegundir er hægt að fá
á svarta markaðinum, eða á
hinum svonefnda gráa
markaði, þar sem vöruskipti
fara fram. Þar er um að ræða
„skemmdar“ vörur frá verk-
smiðjunum, og það er al-
gengt að allt að % fram-
leiðslunnar leiti í leynilega
farvegi. Á þenna hátt dregst
einnig mikið frá af fram-
leiðslu rússnesku verk-
smiðjanna og þessi verzlun
er alls ekki eingöngu fyrir
landsmenn, heldur taka liinir
erlendu hermenh drjúgan
þátt í henni.
Rússar
með töskur.
Eg get ekki staðfest sög-
urnár, sem ganga um inni-
hald rússnesku pappataskn-
anna, en liitt cr víst, að þeg-
ar Rússar eru í levfi í Vín,
bera þeir næslum ávallt með
sér tösku, svo að manni dett-
ur í liug að hún tillieyri lier-
húnaði þeirra.
í búðunum fást ekki brýn-
ustu nauðsynjar en þær
skarta munaðarvörum. í
kaffihúsunum fást tæplega
snúðar með kaffi en nælur-
klúbharnir auglýsa með
neonljósum i landi, sem
skortir eldivið og þaiv er gleði
og glaumur. Það — niiririir
meira á París fvrsta ýelririnn
éftir frelsuniná, heldur éri'á
liið sigraða Þýzkaland.
Lýsing Austurríkismanns-
ins á þessu er oft ófögur, en
sjálfum að
töldu Rússar
hafa ábrrf á
notum. Þelta
lilraun til að
innanrikismál
mig, „er ómögulegt að láta
þær fara fram nú, þvi að
kommúnistar, sem við vilj-
og sjálfstæði landsins. Eftir um berjast gegn, knýja okk-
allmiklar samkomulagstil- ur i þá aðstöðu, að svo líli út
raunir hefir austuridska sem það séu Rússar en eldd
stjórnin orðið að lýsa því þeir, sem við berjumst gegn.
vfir, að hún gæti ekki neitað jÞað er sárt ívrir okkur,“ hélt
rétti Bandáríkjanna til að j liann áfram, „að horfa upp á
set ja skilvrði. Stjórnin verð- það að kommúnistar, sem eru
ur að viðurkenna, að hún jafn fylgissnauðir og raun
fylgist ekki með þvi, hvað er ] her vitni, skuli fá nægan
framleitt i þeim l'yrirtækj-
um sem Rússar Iiafa lagt
hald á. Það cr því ekki hægt
að kalla það ágengni við
pappir, benzin, bíla og niat-
væli, lil að halda uppi áróðri
sinum, meðan okkur skortir
allt þetta. Sumstaðar eru
sjálfstæði ríkisins, þó að i kommúnistaborgarstjórar í
bæjum þar sem þeir fengu
ekkert atkvæði við kosning-
ar.“
Margar, ef til vill flestar
fréttir um einkennliega at-
Hefirjburði á liernámssvæði Rússa
svo sem um brottnám, þræla-
vinnu, vígbúnað og um getu-
Ieysi stjórnarinnar i að
tryggja borgaralcgt örvggi,
eru ýktar og' stundum lireinn
uppspuni, eða það er álit
þeirra, sem fylgjast rólcga
og lilutlaust með. En það er
nóg ástæða til, að ekki er
hægt að koma á ró, að ekld
er hægt að kveða þessa at-
stjórnin tryggi Bandaríkj-
unum, að hjálpin konri þjóð-
inni að notum, sem hún er
eingöngu ætluo.
Þetta mál sýnir klípu þá
sem Austurríki er í
stjórn landsins vald til að
ráðstafa lánsfé með þeim
liætti, sem tíðkast í Vestur-
evrópu eða verður lnin að
búa við sömu kringumstæð-
ur og Balkanland?
Margþætt
barátta.
Auk þess
Austurríkis
að vera barátta
sjálfs er þetta
einnig barátla stórveldanna. burði alveg niður, enda þótt
Hvoru megin verður það, ef fjöldi þeirra og þýðing sé
Evrópa skiptist? Þessi óvissa ýkt: 209
landsins
liggur
stærstu fvrirtæki
á hernámssvæði
eins og mara á þjóð
inni. Landinu er skipt milli Rússa eru ulan við lög og
tvéggja lieimaa, sem hvor á'rétt þjóðfélagsins gegn mót-
sína vísu hefir stjórnmálaleg' mælum þess, og þannig
og þjóðfélagsleg álirif á íbúa j verður það þangað til stór-
viðkomaridi íandsliliita.
! veldin komá sér saman. Þcssi
Á þetla ástand engan cndi fyrirtæki veita austurríSkum
að taka? verkamönnum atvinnu við
Aðkomumaðurinn upp- að vinna auðæfi úr olíusvæð-
götvar áð bfósið/séni rugláði um landsins, en ágóðinn
hann, er aðeins gretta, að jrennur ekki lil horgará þcss,
léttúð og kaldhæðni er að- heldur verða þeir að betla
eins hátterni. Austurriki ber sér lán til að lifa af. Lands-
hann mun bæla því við, aðjað taka háalvarlega
ástandið sé ekki hætlulegt.
Ástandið hefir þó leitt til þess
að stjórnin hefir orðið að
sækja uni lán. hjá Banda-
rikjamönnuin að upphæð 110
millj. dollara á þeim grund-
velli, að án hjálpar mundi
allt hrynja í rúst.
Það er rétt, að þegar Aust-
urriki tók hoðinu um þátt-
stjórnarinnar er
þjóðaririnár. Lægni hénnar
i að sigia milli skers og báru
er einkenniseiginleiki, en
kaldhæðnin er einnig hér
með í leiknum. Sljórnin er
slerk að því levli, að hún er
studd af tveimur flokkum,
sem fengu 96% atkvæða við
kosningar. Kommúnistar
Barátta jmenn vona að þetta breytist
barátta til balnaðar, en tíniinn líður
og þ.eir eru kviðafuliir. Þeir
hala ýmsar ráðagerðir uppi
um cndurreisnina, svo sem
stórkostlega vatnsvirkjun í
sambandi við Sviss og ítalíu
og jafnvel Frakkland. En
ekkert er hægt að gera, því
hvað cr Austurriki — eitt
eða tvö lönd, þar sem Evrópa