Vísir - 16.02.1948, Blaðsíða 4

4
V I S 1 H
Másudaginn 16. febrúar 1948
DAGBLAÐ
Dtgefandi: BLAÐAUTGÁFAN YlSIR H/F.
Ritatjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Sírnar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
RANDDLPH CHURCHILL
(u.P.):
Rök hrína ekki
á kommúnistum.
Allt virðst nú benda til
þess, að liámarki valdabar-
áttunnar milli kommúnista
og binna vestrænu lýðræðis-
rikja verði náð fyrr en líklegi
þólti fyrir örfáum vikum.
Almenningsálitið i hinum
vestrænu ríkjum verður æ
gleggra og vafalaust bljóta
ríveldaráðstefna hefst í London í næstu viku. Fundinn j mikilyægir atburðir að ger-
sitja þrjú stórveldi, Bandaríkin, Bretland og Frakk- asf 1111 a næstunni.
land, en binsvegar bafa Ráðstjórharríkin mótmælt slíku I
fundarhaldi með sldrskotun til áður
Átök stórveldanna.
Þrjár
mikílvægar,
á
yrir
j Barucb með þá uppástungu,
að binar 16 þjóðir Vestur-
Evrópu ættu að ganga i
bandalag til gagnkvæmrar
aðsloðar og að öryggi þeirra
gegn árásum vrði ábyrgzl aí
Bandaríkjunum.
Fáum dögum síðar sagði
Ernest Bevin í neðri málstofu
brezka þingsins, að sendi-
lierrum Breta í Belgiu, Ilol-
landi og Luxemburg, hefði
verið falið að bcfja viðræður,
ásamt frönskum starfsbræðr-
um sínum, um ]jað að „Bene.
lux“-löndin (Belgía, Holland,
Luxemburg) skyldu ganga í
til samvinnu eftir
þeir frekast mega.
Loks befir Churcbill
pvi, sem
flutt
mjog
gerðra samþykkta ræ'ðui’ hafa verið fluttar
stórveldanna í Potsdam. Mótmæli Rússa eru hinsvegar,nær saina tiina‘ “ Fy
gersamlega þýðingarlaus úr því, sem málum er komið. skemmstu kom emai(
Yesturveldin bafa þegar ákveðið að þiggja þá lijálp til
sjálfhjálpar, sem felst í tillögum Marshalls utanríkisráð-
herra Bandarílcjanna, en af því leiðir aftur að Evrópu
verður skipt í tvö áhrifasvæði, nema því aðeins að Búss-
ar láti af fyrri afstöðu sinni og fjandskap gegn fram-
kvæmd tillagnanna, en til þess eru engar líkur.
Nú fyrir nokkru er lokið fundi u tanríkisráðherra Norð-
urlanda, sem haldinn var í Stokkhólmi. Af fundinum liafa
engar sérstakar fregnir borizt og engar opinberar tilkynn-
ingar verið gefnar út í sambandi yið hánn. Hinsvegar
fara blöð á Norðurlönduni ekki dult með, að fundurinn
hafi verið haldinn til þess að ræða sameiginlega afstöðu
Norðurlandanna til lillagna þeirra, sem stórveldin ræða nú,
sem og væntaulegan þríyeldafund í London. Sá fundur
mun taka þýðingarmiklar ákvarðanir fyrir næstu fram-
tíð, en hver smáþjóð verður að marka afstöðu sína gagn-
várt þeim á einn eða annan hátt.
Upp á síðkastið hefur sambúð stórveldanna versnað varnabandalag við Breta og
til muna og var þó sízt bætandi á óvildina. Mótmælum Frakka. Bevin lét skina i, að
hefur rignt á báða bóga út af tiltölulega smávægilegum bann ætlaði sér enn meira.
árekstrum, en á bak við þau mótmæli felst miklu alvar- Öðrum löndum \ estur-
legri barátta. Átökin munu verða háð um örlög Þýzka- Evrópu, m. a. ítalíu, vrði
lands, en um það snýst deilan, livort þvi landi verði skipt einnig boðið að gerast aðilar
eða ekki. Eins og sakir standa ráða Rússar landinu aust- að sliku varnarbandalagi.
anverðu og fara ekki leynt með, að í ráði sé að það sam- Sforza greifi, utanríkisráð-
einist 'Sovétríkjunum sem sérstakt ráðstjórnarlýðveldi., berra Italíu, liefir þegar lýst
Hinsvegar situr brezkur og bandarískur her í Berlín og yfh' þvb að Italir væru fúsár
af bálfu beggja þessara þjóða hefur því verið lýst yfir,
að herinn verði ekki þaðan kallaður, hvort sem Rússar
amast við 'dvöl hans þar eða ekki. Jafnframt eru svo á-
tökin háð milli stórveldanna unj lieim allan, en ekki sízt
beinast þau að löndunum í kringinn Miðjarðarhaf, sem
Eisenhower hershöfðingi Iiefur nýlega talið þýðingarmesta
hernaðarsvæði heims.
Bevin utanríkisráðherra Breta hefur nýlega haldið ræðu,
þar sem hann markaði stefnu brezku stjórnarinnar í al-
þjóðamálum. Lét bann í það skí:ia, að Bretar myndu reyna
að miðla málum milli Bandaríkjanna og Ráðstjórnarríkj-
anna, en þess munu.fá dæmi í veraldarsögunni,, að kom-
izt hafi verið ,hjá styrjöld milli slíkra jafnoka, þótt ekki
hafi-jafnvoldugar þjóðir verið fyrr uppi samtímis í heim-
inum. Hlutvérk Breta verður ]iví vafalaust erfitt, en lík-
legt er að séð verði á komandi vori./hvort sættir takast
eða ekki. Verði komizt bjá styrjöld a þessu ári, er eins ^
sennilegí að hún verði umflúin næstu árin, en óyænt
atvik geta valdið skyndibreytingu í þe?su efni hvenær
sem er.
Við íslendingar vcrðum að gefa því sérstakan gaum,
hverjar horfur eru á alþjóðamálum á bverjum tíma, til
þess eins að vera við öllu búnir eftir gétu okkar og fyrir-
hyggju. Stærri þjóðir en við óttast styrjöld og ræða iim
hana leyat-og Ijóst. Þannig niætti nefna, að flest Ijlöð á
Norðurlöndum ræða málið að síaðaldri og fara ekki dult
með ugg sinn og kvíða. Valdaménn í Bandafíkjunum telja,
að í rauninni hafi styrjöld þegar hafizt milli þeirra hug-
sjóna, sem nú erq efstar á baugi i alþjóðamálum. Komm-
únistar reki slíka styrjöld í ýmsum mvndum og á ýms-
um vettvangi um heim allan. Fimmtuherdeildar starfsemi
sé rekin í öllum löndum heims og borgarastyrjöld sé víða
i algleymingi. Umfangsmesta styrjöldin sé rekin í Kína, en
líkindi séu til aþ þar vinni kommúnistar gífurlega á fyrir
vorið, og jafnvel kunni að draga þar til úrslita fyrr en
varir. Allt þetla ástand er kvíðvænlegt fyrir smáþjóðirnar,
en vonandi rætist betur i'w en á horfist.
áhrifaríka og þaulhugsaða
ræðu, þar sem hann benti á,
að Rússum myndi takast að
framleiða kjarnorkusprengju
innan eins til tveggja ára og
að bið óvissa og taugaæs-
andi ástand í heiminum
gæti ekki verið til frambúð-
ar. „Bezta ráðið til þess að
forðast styrjöld", sagði hann,
„er að komast að endanlegri
niðurstöðu við So.vétríkin, í
samráði við önnur lýðræðis-
ríki Vestur-Evrópu”. Síðan
bætti hann þessu við: „Eg
gct tæpast liugsað mér, að
neinar alvarlegar viðræður,
?r nauðsynlegar kunna að
vera, við Sovétstjórnina,
/erði larsællega til lykta
leiddar, ef við bíðum þess,
að þeir (Rússar) eignist líka
kjarnorkusprengjKr."
Cburcbill var varkár í orð-
um, en enginn var í vafa um
hvað hann var að fara. Hann
leggur til, að spilin verði
lögð á borðið við ráðamenn
í Kreml. Aðalinntak ræðu
bans er að finna í þessum
orðum: „Það er tilgangslaust
að rökræða eða rífast við
kommúnista. Ba sami er
hægt að fást við þá á raun-
sæisgrundvelli."
Aðferðin, sem Cluircbill
leggur til, að beiít verði, er
þessi: „Að komast að varan-
Lcgu samkomulagi með dipl-
ómatískum aðferðum, leyni-
‘legum og alvarlegum.“ Ein
khð.ög illvilja, er sú,. að þær
liafa verið opinberar cða allt
þáð, sem ]iar hefir verið rætt
um eða skammast út af, hef-
ir „lekið út.“ Þetta hefir tor-
veldað viðræður og ekkert
stórveldi kærir sig um, að
hvarfla frá þeirri afstöðu,
sem það hefir á.annað borð
opinberlega tekið sér.
Baruch, Bevin og Churchill
töluðu allir frá mismunandi
sjónarmiðum, en ræður
þeirra báru allar að sama
bruimi. Allir eru þeir sam-
mála um, "að binn vestræni
liehnur verði að sameinast til
sjálfsvarnar. — Ræða
Churchills var að því leyti
frábruðgin ræðum hinna
tveggja, að hann leggur til,
að samkomulag verði fengið
við Rússa, áður en þeim
tekst að framlciða kjarn-
orkusprengjur.
Sjaldan liafa lýðræðisrík-
in fengið jafnmikið af lioll-
í’áðum á jafnskömmum tíma.
Vegur til varanlegs friðar
hefir verið varðaður kyrfi-
lega. Það þarf stáliaugar og
kjark til þess, gð farsæll á-
rangur náist.
En því miður er það jafn-
an svo, þessi eru ekki ein-
kenni lýðræðisríkja á friðar-
tímum. Ávallt gcrir vart við
sig tilhneiging til ])ess að
komast sem auðveldlegast út
úr vandræðunum. Walter
Lippmann blaðamaður, sem
svo oft áður hefir gefið hin-
um frjálsa lieimi skýrar og
djarflegar Ieiðbeiningar, —
virðist nú ekki lengur fylgj-
ast nieð heimsviðburðunum.
Áð'ar en þeir Bevin og
ChHrchai Muttu ræður sínar,
fór hann í óðagoti fram á
aðalástæðan fyrir ]iví, að al- i rátvöfiifln o«g reyndi að kæta
þjóðaráðstefnur síðan styrj- ■ wppástungn Baruchs um
öldinni lauk hafa farið út | varnaibcindalag Bamlaríkj-
á 6. síSu.
um þúfur og aukið á mis-j
Frh,
BERGMAL
Ný framleiðsla — nýtt góðgæti.
A laugardaginn bauöst bæj-
arbúum ný innlend framleiösla.
Rúgbrauösgeröin sendi frá sér
fyrstu framleiöslu sina af
hrökkbrauöi, sein verið hefir í
undirbúningi um nokkurt skeiö.
\'eitti sannarlega ekki af því,
aö reynt: sé ib einhvern hátt aö
auka- íjölbreytni þess, sem nú
fæst;í verzlunutn í öllttm vörti-
skortinum-. ‘ Hrökkbrauðintt
veröur areiöanlega te.kiö
góögæti, sem þaö og er.
íslendingar
á íþróttamótum erlendis.
Dr. Helgi Péturss hefir sent
mér eftirfarandi bréf: „Menn
ættu aö fara varlegar en gert
er, i að smána íslenzka þátt-
takendur erlendra íþróttamóta.
Aöstaða þeirra.hefir veriö erfið.
og þó fór, þegar-sumarið 1946,
að bera á því, aö þeir geta skar-
að fram úr, eins.og kunnugt er.
jÞriggja mánaSa dvöl nauðsyn.
Og höföu þó hinir grískn
keppendur búið sig undir mót-
in við svipaðar aðstæður og
þær, sem leikirnir fóru frám.
Það virðist ekki ólíklegí, að ef
íslendingarnir hefðu átt að-
geta notið sin til fulls þarna í
St. Moritz, þá mundi þeim ekki
hafa veitt af þri
undirbúningi á staðnnm.1
sem
Kjarnfæða.
Blaðamönnum gafst á fostu-
daginn kostur á að bragöa á
hrökkbrauðinu og ekki var það
lakara, aö síld var með. Þeir
tóku hraustlega til matar síns,
því að þeim var ekki aðeins
boðið upp á kjarnfæðu heldur
bókstaflega kóngafæðu. Sá býr
vel og þjóðlega, sem hefir bæðí
kjarnabrauö og síld á boröum
siiium.
„Aðgáí skal liöfð — — —“
En sérstaklega veröúr aö
gæta varúðar, þegar dæmá skal
um íþróttamenn eins og þá, sem
liéðan fóru til að taka þátt í
Ólympiuleikunum í Sviss nú
fyrir skemmstu. Aðstaða þeirra
mun hafa verið hiu óvænleg-
asta. Forn-Grikkir, sem höfðu
mun meiri reynslu á íþrótta-
sviðiriu, leyfðu ekki þátttökú í
Olympíuleikunum öðrum en
þeim, sem höfðu æft sig í heil-
an mánuð á leikvangiuum, þar
sérii keppa átti.
p-o-ja mánaöa
Hafa verið gagnrýndir.
Þeir félagar, sem utan fóru tií
Sviss, hafa átt „formæleoduí
£á“, svo að ' þeir muuu verðtu
íegnir því, aö jafn-mætur mai
ur og dr. Helgi skuli gangv
fram fyrir skji-Idu ti! að vr.rj *
þá. Þó er ekki lyegt aö verja«<.
þeirri húgsu'n, afi oft hriíi 'L
lendingar j-rynnzt erfiðara lofts ••
lagi en nk- 1 heiiverna
lofti þar syðra ug
samt vel, svo sm .tf Afo.
s. 1. suraaf,