Vísir - 15.03.1948, Qupperneq 2

2
V I S I R
Mánudaginn 15. marz 1948
ofi
eLhfetaý iKeytejavi
liauílu
EFIIRUTSMAÐURiNN
Jtir V- V. Qájol.
Þótt leikril þella sé komið
til ára sinna, — eða nokkuð
á annan tug annars liundr-
aðs, — heldur það gildi sínu
enn í dag og er einmitt á
þessu ári sýnt á leiksviðum
slórborganna, svo sem grein.
ir í leikskrá. Efni leiksins
snýst um spillingu embættis-
mannastéttarinnar á keisara-
tímunum í Rússlandi. Kn
þótt harðlega væri deilt á
þessa stétt manna vakti leik-
rilið þegar í upþhafi mikla at-
hygli, — lmevksli eða.hrifn-
ingu, — emsagt er að Rússa-
keisari hafi hlutazt til um að
það var sýnt í Pétursborg,
embættismönnunum til ama
og aðvörunar. Myndi slíkt
gela iient nú á tímum í Rað-
stjórnarríkjunum, að em-
bættismenn ráðstjórnarinn-
ar væru svo grátt leiknir?
Segja má' að flestar sýn-
ingar I.eikfélagsins taldst
með prýði síðustu árin og er
þar um stórmilda framför að
ræða. Víst er áð í þessum
leik er með ekkert hlutverk
illa farið, en mörg prýðilega.
Ber þar fvrsl að nefna Al-
freð Andrésson, sém fer með
hlutvérk eftirlitsmtmnsins af
mikilli prýði. Alfreð hefir
dvalið erlendis að mestu tvö
síðustu árin og lagt stund á
Ieiklistarnám. Ilafa margir
saknað lians af sviðinu, enda
var hontfm fagnáð innilega
strax er hann sýndi sig. Leik-
ur Alfrcðs var með ágætum
og virðist lionum hafa farið
stórlega fram i allri leikmeð-
ferð, sem var jafnbezt og bar
i rauninni af þótt margt væri
vel gert af öðrum. Haraldur
Björnsson fer með hlutverk
horgarstjórans, sem er annað
aðalhlutverk karlmannanna,
en þetla er hlutverk, sem
bonum hentar og má fullyrða
að hann hafi sjaldan sýnt
hetur hvaö í honum býr, þótt
oft hafi lionum vel tekizt og
leikhúsgestum dyljist ekki að
þar fer góður leikari, sé hon-
um ekki ofboðið, mcð ó-
• heppílegum Idutvérkum.
f Þeir Þorgteinn Ö. Stephen-
í sen, Valur Gíslásbn, Vafdimar
Helgason, Brynjólftfi' Jó-
hanpesson, Þorgrímur Ein-
arsson, Ævar R. Kvaran,
Vilhelm Norðfjörð, Lárus
I n gólfsson, Jóiv' Aði 1 s,'' Láru s
Pálsson og (iostur Pálsson
fara allir vél með Tilutvérk
sín, en þau eru yfirleitt frek-
ar veigalitii. Má segja að leik-
meðferð þeirra allra sé
hnökralítil, en góð hjá þeim
sem lieild.
Dyggðum prýdda ekta-
kvinnu borgarstjórans leikur
frú Anna Guðnnmdsdóttir
með meslu ágætum, en Guð-
ný Pétursdóttir fer með hlut-
verk dóttur borgarstjóra-
Iijónanna og £erir því góð
sK.il. Þetta eru tvö aðalkven-
hlutverkin, en önnur eru
minni. Með þau fara Nína
Sveinsdóttir, Ingibjörg
Steinsdóttir, Inga Laxne^s og
Soffía Karlsdóttir. Þóll smá-
hlutyerkin séu mörg gera
þau öll nokkrar kröfur til
leikendanna, — krefjast til-
þrifa og geðbrigðatúlkunar,
sem ekki eru á byrjenda færi.
Þeim eru gerð góð skil, en
það sannar aftur að Lárus
Pálsson, sem haft hefir leik-
stjórn á Iiendi, hefir lagt
mikla rækt við það st;irf og
farizt prýðilega. Gerfi ÖIl éru
mjög góð.
Elíki þarf að taka ffaúi að
áhorfendur skipuðu livert
sæti og skemmtu sér prýði-
lega frá upphafi leiksins til
enda. Þýðjngu leikritsins
Iiefir Sigurður Grimsson innt
af hendi og virðist hún lipur
og vel af hendi leyst. Hljóm-
sveit Þórarins Guðmunds-
sonar lék lagaflokk. áður en
leikurinn hófst og var klapp-
að lof i lófa. Fjöldi blóma-
karfa og blómvanda barst
leikendum og leikstjóra i
sýningarlok. Þetta var á-
nægjuleg kvöldstund, •sem
allir geta notið svo,.sem leik-
búsgestirnir á frumsýriing-
unni gerðu. K. G.
Directory of lceland 1948.
B'ftfðiím liefir borizt ein
'I'w&ir ImÉmmémm
Nýlega er komin út Sagan
hans Hjalta litla, eftir Stefán
Jónsson, sagan sem hann las
í barnatímum útvarpsins. Og
nú er hún skreytt myndum
eftir Halldór Pétursson. Hér
hafa tveir listamenn lagtsam-
an, og hafa báðir sóma af
störfum sínum.
Stefán las' þessa sögu í
barnatímum útvarpsins, og
er satt bezt að segja, að bæði
ungir og gamlir um land allt
biðu barnatímanna með ó-
þreyju, meðan sagan var les-
in. —
Þegar maður les eða heyrir
lesna góða sögu, koma í hug
manns margar myndir úr
efni sögunnar. Persónur og
atvik mótast, og sumir at-
burðirnir marka djúp spor,
sem seint fennir í, sum spor-
in hverfa aldrei.
Ég hlustaði á Söguna hans
Hjalta litla, þegar Stefán las
hana. Sagan er góð. Hún er
eins og lífið gerist og geng-
ur, þar sem fátæktin, baslið
og einstæðingshátturinn hafa
yfirhöndina; þar sem áhyggj-
urnar eru miklar og gleði-
stundirnar tiltölulega fáar;
þar sem unglingarnir eru
orðnii' að fullorðnum mönn-
um, áður en þeip eru full-
vaxnir að líkamlegum kröft-
um. Þar sem lífið er skólinn
og stö.rfin kennarinn.
Myndin af Hjalta litla er
skýrt dregin. — Hjalti er
greindur strákur, sem veitir
eftirtekt því sem fram fer í
kringum hann, veltir vöng-
um yfir gangi lífsins, og tek-
, ur þátt í áhugamálum heim-
ilisfólksins. Isíenzkt sveitar-
heimili verður Ijóslifandi við
lestur sögunnar.
Stefán Jónsson er góðup
rithöfundur, og er að því
leyti ólíkur mörgum hinna
yngri rithöfunda vorra, að:
hann vex með hverri nýrri
bók. I-Iann er vinsæll barna-
bókahöfundur. — Þar nýtur
hann sín bezt, og er vonandi,
að hann skrifi, fleiri. þ^kur
handa íslénzkri æsku.
En við útgáfu bókarinnar
hefur annar listamaður kom-
ið til sögunnar. Halldór Pét-
ursson hefur skreytt hana.
Halldór Pétursson er ungur
maðui’, en af myndum, sem
sézt hafa eftir hann í bókum,
síðan hann kom heim að
loknu námi, ma sjá, að þar
höfum við eignazt listamann,
sem mikils má vænta af. —
Myndir hans eru fallegar og'
jijóðlegar. Halldór vakti fyrst'
á sér athygli fyrir frábæri-|
lega vel teiknaðar myndir af,
hestum. Nú skreýtír hannj
hverja bókina af annarri, og
skipar þar vel sæti Tryggva
Magnússonai', sem nú er af-
kastaminni en áður yar.
Myndirnar í Sögunni hans
Hjalta litla eru góðar, sum-
ar snilldarlegar, — Lítið á
myndina á blaðsíðu 11. Hjalti
litli er að leggja af stað að
heiman með mömmu sinni.
Iíann er aftastur í lestinni,
litla greyið. Hann er svo klof-
stuttur, að hann nær varla
út af baki hestsins. Fæturnir
standa beint út, og hann hef-
ur stungið þeim í ólina fyrir
ofan ístaðið. í kerrunni er
búslóðin. Og sjáið þið klár-
inn, sem dregur kerruna.
Hann er latur í taumi og
teygir fram álkuna. En seppi
litli er kátur, það er í honum,
ferðahugur, og hann þar.f að
létta svolítið á sér, áður en
hann leggur af stað. Myndin
er listaverk. Hún er langur
kapítuli í Sögunni hans
Hjalta litla. Hún gerist í
hverri lestarferð.
i
Sama má segya íum mynd-
ina á blaðsíðu 110. Gömlu
hjónin er.u svo eðlileg, að un-
un er á að horfa. Kella, feit-
lagin og glaðleg sveitarkona,
horfir með ánægjusvip á
karlinn sinn og fjárréttina.
En karlinn, yinnulúinn og
gigtveikur, styður höndinni á
í'éttargrindina, og hisjar upp
um sig buxurnar. .
Sagan hans Hjalta litla er
bók, sem margur mun hafa
garpan af að lesa og shoða!
J. S.
tak af Directory of Icéland
1948, sem um var getið í
haust, að væntanlcg væri, en
liér er um að ræða 25. ár-
gang Islands Adressebog, sem
Vilhjálmur Finsen sendi-
lierra gaf út lengi vel árlega
á árunum milli heimsstyrj-
aldanna. Fyrstu hókina mun
Sveinn Björnsson, forseti
íslands lrnfa tekið saman
1907.
Bókin er nú stærri og vand-
aði'i en riokkru sinni fyrr, í
vönduðu bandi, er í er greypt
skjaldarmerkí lýðveldisins
og nafn og ártal í gyllingu.
Ilún hefst á ýmsum fróðleik
og skýrslum um land og
þjóð,birtir grein um stjórnar-
skrármálið eftir próf. Gunn-
ar Thoroddsen, lista yfir op-
inberar stofnanir og embætti,
]). á m. sendimenn hér og
héðan, upplýsingar um utan-
rikisviðskipti, samgöngumál,
bankamál o. fl. Þá er ítarleg-
ur útdráttur úr ísl. lögum
sem varða skipti við útlönd
og er hann saminn af Vig-
fúsi Einarssyni.fyrrv. skrif-
stofustjóra og tollskráin öll
á ensku, en síðustu breyting-
ar eru felldar inn í skrána i
þýðingunni. Að auki eru full-
komnar skrár vfir starfandi
atvinnufyrirtæki, símnefni
og að lokum sundurliðuð
kVarnings- og starfsskrá.
Ýmsar frelcari upplýsingar
eru í bókinni, sem of langt
yrði hér að telja.
Hér er komin út bók (og
kemur vonandi árlega), sem
mjög hefir vantað til að senda
erlendum kunningjum og
viðskíptamönnum,.sem óska
eða þurfa úpplýsingar um
land og þjóð og athafnalíf á.
íslandi. Frágangur bókarinn-
ar er slikur að sómi er að og
stendur hún erlendum hand-
bókurii fjdíiléga á 'sporði.
Allt kapp virðizt hafa verið
lagt á, að hafa bókina sem
handhægasta til uppsláttar
með takmörkun auglýsinga,
stærð og gerð á bandi og letri
og niðurröðun efnisins.
Bókin er 655 bls., að stærð
í hentugu broli, bundin í
Nýja bókbandinu og prent-
uð í Félagsprentsmiðjunni,
en ritstjóri er Hilmar Foss.
kemur út á þessu ári, sem hér segir:
1) 192 bls. hefti um sumarmál. Efni: Ritgerð um
Köstler, överland og-myrkrið. úr austri eftir G. G.
Hagalín, ritgerð um íslenzkan iðnað eftir Helga H.
Eiríksson, grein um ábyrgðina gagnvart æskunni'eftir
Þorstein M. Jónsson, grein um íslenzkar bækur eftir
G. G. Hagalín, grein um Guðmund Inga eftir Krist-
mann Guðmundsson, áður óprentuð ljóð eftir Pál heit.
Olafsson með umræðu Ragnars Ásgeirssonar, ljóða-
þýðingar eftir dr. Sigfús Blöndal, frásögn eftir Guð-
nýju Hagalín, smásaga eftir Kristmann Guðmundsson,
tvær þýddar smásögur, tvær þýddar greinar, tvö söng-
lög (í fornri tóntégund) eftir Áskel Snorrason, tvær
greinar eftir ritstjórann: Þegnhollusta — þegnréttur,
og Rómverjabréfið. Myndir að vanda. Ilefti þetta telst
til árgangsins 1947.
2) Tvö álíka stór hefti seinna á árinu. Byrjar þá
nvskipan á ritstjórtíinni, því efninu verður skipað í
deildir undir stjórn viðurkenndra úrvalshöfunda. —
Jafnframt verður úrvalsefni betur borgað en nokkru
sinni fyrr. Ætti þetta hvorttveggja að tryggja, að
JÖRÐ verði réttnefnt úrval af innlendu efni. 1 sam-
handi við þetta er ráðgert að stækka árganginn með
árinu 1949.
Óliáð málgagn úrvalshöfunda er ómetanlegt.
JÖRÐ kostar 30 krónur.
Sendið áskrift til E.K. (sími 4878, pósthólf 912).
Flugferð frá París og Róm
Flugferð verður fil Þarísar og Róm 17- þ.m.. —
Væntanlegir farþegar gefi sig fram við skrifstofu
vora liið fyrsta. — Allar nánari upplýsingar í skrif-
stofu vorri við Lækjargötu 2 og í síma 6971 og 2469.
Loftleiðir h.f.