Vísir - 03.04.1948, Side 4

%
V I S I R
Laugíirdaginn 3. april 1 !M8
—■ Oömn,
VlSIft Framh. af 3. sáðu.
DAGBLAÐ Dtgefandi: BLAÐADTGÁFAN VISIR H/P. Ritstjór-ar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson. - að láta skoða sinn flokk, jafiiyel að ói’ólcgU deildinni meðtalinni, serii einskonar einkanmhoðsnicnn i barálL- unnj gegn kommúislum, og viljað lála alla andstæðinga þeirra þjuppa sér samari nm Alþýðnflokkinn i verkalýðs- málum. Iíinsvegar sýna ]>eir engan lit á þvj að berjast
Skrifstofa: FélagsprentsmíðjunnL Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur). Lausasala 50 aurar. Félagsprentsmiðjan h.f.
fyrii' anknu lýðræði í verka-
Einræðishneigð í lýðræðislöndum.
óróakráku, handbcndi liinna
tveggja austrænu, sern þjóó-
inni eru mest til óþurl'tar,
]>eiri-a Brynjólfs Bjarnason-'
ar, fulltnia hins inikla f'ó'ÓUr,
og hins japanska drengskap-
ar’ og gliinumanns, Hcr-
manns Jónassonar.
.66
lýðsfélögunuin, t. d. hlut- i
fállsköSninguni, enda þótt
vitað sé. að lýðræðisskipulág
í sanitökunuin inyndi þýða,
að valdaferlj konnnúnista
væri Iokið'. I>að virðist vera
Þölt injög sé nú rætt uin einræðis eða lýðræðislönd, fer
fjarri því að þær andstæður séu svo skýrar, sem menn
vilja vera láta, Má segja að á siðustu og verstu tnnum sé
munurinn frekar í orði en á horði. I lýðræðislöndinn haía .. v
nionu loyfi lil „# láto .skoðanir sinnr í ljós bg l.eila fnllri!I,U«S>"" Alþyðnflokks.ns af.
gagnrýni, en l'orystumennirnir, sem mest hala talað um
lýðræði, í'ara sínu fram, sem einræðisherrar, innan flokka
sem utan. Oft heita þeir flokksaga éða valdi sínu til þess
eins uð hælit niðri réttmæta gagnrýni, en þá er lýðræðinu
hætt.,
Löggjöfin í lýðræðislöndum mótást nú m.jög af lög-
gjöi' einræðisríkja. Fimm ára plön og l'ramtíðarskipulagn-
ing drepur einstaklingsl'ramtakið í dróma. Opinhert eftir-
lit ér með flestum atvinnurckstri, opinherar nefndir dæma
menn til dauða eða lífs incð úthlutiin' allskonar léýía, hið
opinheia rekur sjálft vms fyrirtæki og á einkarétt á slíkum
rekstri og loks rekur hjð o]>inhera fyrirtæki í samkeppni
við einstaklinga, og mótar þá yerðlag hráefnis og fram-
leiðslu innanlands, sem ávallt er al'menningi sízt til kjara-
hóta. Oll þessi opinbera afskiptasemi sfafar sumpart aí
ágengni öfgaflokká lil Iiægri eða vinstri, eða ylirboðum
annarra flokka, sem sct.ja slík hoð i’ram fil að afln sér
íylgis eða kaupa sér frið.
Lvðræðisflokkar allrá lándá hafa stöðugt verið að
semja.af sér síðasta aldarf.jórðunginn, og hafa ekki-gert,friður OÍ? tóta hann vera a'ðöí-
sér þess grein, að er þeir hafa samið nógu lengi iim stetnu- f(H.vslllinaim f|oUksins a AI-
mál sín í afsláttaranda og
og skoðanir andstæðinganna hafa orðið ofan á. Lessii
i'lokkar sumir hverjir hafa' drejiið sig á „diplomaliskum“
samningagerðum ög leikni •hinn æfðu stjórnmálamanna.
Þó er verst að þeir hafa drepið framtak einstaklingsins.
Hér á landi er nú svo komið, að athal'naiúenn m.cga
<’kki um frjálst höl'uð slr.júka. I>ótt skatlalöggjölin sé með
þeim eindæmum, að hrcina auðjöfnun er þar um að ræða,
liefur löggjafinn séð ástæðu til að hefta gersamlega allt
einstakingsl’ramtak, með ]>ví að gera það háð dutlungum
misviturra manna, sem skipa opinberar nefndir, eða eiga
sæti í opinherum stjórnum. Sérl'r:eðingar fá ekki leyl'i til
að ráðast í frariikvæmdii’, neina því aðeiiis, að þeir hál'i
fengið til ]>ess leyfi einhverra aðila, séni cngiri skilyrði
liafa til þess að heita dómbærir á viðeigandi sviði. Oft líafa
slíkir menn sjálfir heinna hagsmuna að gie'ta í sámlniri'di
við þau mál, sem ]>eim er ætlað að afgreiða, og ekki er
einsdæmi að sömu menn gcli samið við sjáll'a sig á öllum
]>repum valdastigans, ]>ar eð þeir skipa naygjanlega marg-
ar trúnaðarstöður. Skyldu menn |>é> ætla að nægja- mýndu
vikaliðugir flokkshræður í sumar slíkra trúnaðarstaða.
Hafa einhverjir útvaldir komizt í opinherar nefndir,
þýðir ekki fyrir sauðsvartan ahuúgann að hera sig upp
undan stjórii þeirra eð.á starfi. Þeir einir þekk.ja, öðrum
ber ekki um að dæma. I>ótt sannanlegt sé að vegna óstjórn-
ar glatist óliemju verðmæti, ]>ótt vitað sé að nel’ndafai’gan-
ið hefti eðlilegt viðskiptalíf og skvnsamlegar fyrirætlanir,
])ótt reynslan sýni að alll ]>etta óhóf sé cðlilcgu framtaki
ijcitur um fót, verður það að horga briisann og hera kostn-
aðinn af að láta einhver.ja úlvalda stjórna sér. Hver opin-
her nefnd hefur svo skril'stofuhákn til umráða. sem kostar
almcnning ærið fé, þótl allt athafnalíf standi á leirlotum,
cða sé beinlínis lagt í rústir. #
Þeim mun meira vald, sem lýðneðisst jórnuin er falið,
þeim mun betur verða þær að fara með ]iað. I>ær ciga
heldur ekki að heita slíku valdi Icngur en nauðsvn krefur.
Ihiftum á að aflétta þegar er þau reynasl ó]>öff eða til
trafala. Vaninn má ekki drepa I'ranifakið í dróma. Dulin
ha'tta leist í spillingu, sem þróast kann imian lýðræðis-
ríkis <>g þar eiga einræðisöfl hezt skilyrðin, sem spillingin
er mest. Reynslan sannar þetta. Allra sízt mega þeir, sem
íneð völd- lara, levna almenningi þvi, sem fram l’er, eða
tulka það eimörðnngu við. trúnaðarmenn, sem tala eins
og þcir vilja vera láta, er ráða. Leyndin lýsir spillingu,
jgem málfrelsið hýr ekki yfir.
sst á ýið kommúnista
um að fara niéfi völd í Al-
þýðusamhandinu, en fyrst er
nú þa'ð, að váft gétur falizt
Iieppilegt, að sljórn Sani- ,
, , . , i hrevtingunni
bandsms se emskonar at-1
vinnnbótavinna ]>essara
tveggja flokka, og í öðru lagi
er lieldur ekki æskilegl, að
minnihluti fari stóðugt með
völd í samtökunum og
drottni yfir meii’ihlutanum.
Það, sem m. a. veldiir þtí,
að AI þýð u f lokku ri n n
seinnj tii gangs sem Íýði’íéð
isflokkur i verkalýðsmáluni
en landsmáluni er sú afstaða
flokksforystunnar að kaupa
séf frið við Hannibal Valdí-
marsson,- sem ]>ó er cnginn sjálfum sér
- talca þátl,
.. við þjéið’ilia
undugerni, keyiir um þve.’hak þýð\lsainhan(|sþill}íuill> þ(,ssa fj.y
■ iV síðari árum l>eí’ir hinn
stærri partur Alþýðuflokks-
ins á Alþingi íiiargt gott slarf
unnið-og ei' fyrir ]>að góðs
maklegur. Ln hann má ekki
af þeim sökiint gera kiöfiir
til Sjálfstæðismanna, sei»
ckki ei’u sönnu lýðræði sam-
kyæmar, en verður þéss vel
að gæta, að styð.ja að lýð-
ræði og 'frelsi á
þ.jóðlifsins, sem er, ef hanri
vilI láta sta.rf sitt vcrða. þjóð-
iiini lil góðs. Þess er brýimi
nauðsyri en nokkurn sinni
fyrr, að heilbrigt og eðlilcgt
samstarf takist í verkalýðs-
milli allra
l þéirra, er lýðræði og í'relsi
unna.
Það vérður að lief.ja harð-
viluga baráttu gegn hjátrú
og skui’ðgoðadýrkim komm-
éinista og því miðalda-
myi’kri. er ]>eir vil.ja yfir
cl,' ]>.jóðina leið'a.
í þeirri haiáttu iiiun Mál-
fiHidafélagið Óðinn ékk-i íáta
sitt eftir liggja.
I þeirri baráttu verður
Iiver einasti íslendingur, sem
er ráðandi, að
það ér skyldá
milíð og i'ram-
„Dökk augu'
vöktu hrlfuingu.
Frumsýnirig' á „Dökk
augu“ (Dark eyes) eftir frú
Moore fór fram á Strand-
leikhúsinu í London á niið-
vikudaginn var og við niikla
hrifnii.gu áhorfenda,
Frú Moore, ainerískíf leik-
konan og leikritahöfuiuhir-
inn, hefir dvalið hér s.l. ár
ásamt manni sínum, sem er
flugstjóri á Skymastersvél
Loftlciða, Heklu. Hún fór
síðari hluta janúarmánaðar
til London, tit þess að undir-
húa Sýningu á framarigreindu
Iivaða sviðiileikri,i °ff heíil' unnió :'á því
undanfarna tvo niánuði.
„Dökk augu“ er sýnt á
Strand-IejkhiLsinu í London,
sem er í tölu þekklari leik-
lvúsa þaj- í borg. Kripnsýn-
ingín á miðvikudaginn vakti
mikla hL'ifiLÍngu viðstaddra.
Var höfundurimi kallaður
fi'am og lófaklappinu linnfi
ckki fyi'i' en frú Moore á-
va rpaði áhi> rfendnr.
Nii er fni Moore komin
til Islands aftui', en hér
liyggst hún að vinna ' að
sarimingu nýs leikrits, er
u’ um íslenzkt éfni.
■ I
Skátafcaffi.
Á morsan efnir kvenskátafélas'
Ueykjavikiii' IiI kaffidags fyrir
Iiæ’.jarbi'ia í Skátaheiriúli við
Hringbraut. Verður þai' selt kalii,
liijólk, lit'hriahákaðar kiikiir og
brauð.
BEZT AÐ AUGLYSAIVISI
föókiK
á eklcs síibsí líka
Eítir hálfan mánuö, þann 16. apríl byrjar \ ísir að
birta endurminmngar W. CKurcltills frá Keimsstyrj-
öldinm 1939-—1945. Þar gefsl mönnum kostur á a.ð
lesa um hrikalegustu viðburði mannkynssögunnar, að-
draganda þ$irra og allan gang.
vism hvetur menn til að fylgjast mcð greinum
þessum frá upphafi. Þœr birtast samtímis í helztu
blöðum heims, svo s'em Daily Telegraph, NeW York
Times, Life o. þ. fr'am eftir götunum. Hver íslend-
mgur verður að þekkja staðreyndir þær, sem
Churchill flettir ófan af og gera sér Ijósa þá aðyörun,
sem í þeim er fólgin, vegna þeirra athurða, sem nú
eru að gcrast.
Fyrsta hindi endurmmnmga Churchills nter yfrr tíma-
bihð frá 1919 til 1940# þegar hann verður forsætis-
ráðherra. Þær munu hirtast í Vísi og engu eSni ís-
lenzku blaði — frá 16. apríl næstkomandi.
Genzt kaupandi Vísis og tryggið yður með því, aö geta.
fylgzt með ,,Endurmmmngum Winstons Churchills“.
Símmn er 1660<
j i<‘,: