Vísir - 09.08.1948, Qupperneq 4

4
V I S I R
Mánudagurinn 9. ágúst 1948
ITÍSIR
DAGBLAÐ
Gtgefandí: BLAÐAUTGÁFAN VISIR H/F<
Kitatjór&r: Sristján Guðlaugsson, Hersteinn PálssM.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Jáfgrelðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm linar).
Féiagsprentsmiðjan hjf.
ÍAnsaaala 60 aurar.
Þar lá hundurinn graíinn.
|>ótt alsiða hafi yerið um iangan aldur i hinum „mennt-
aða heimi“ að fremja margskonar hryðju- og ólnefu-
verk, einkum gagnvart pólitískum andstæðingum, hafa
Norðurlönd aldrei fellt sig við slíka flokksbaráttu eða
kunnað að meta liana. Fleiri þjóðir eru vissulega með
sama marki brenndar, enda má minnast þéss að heims-
styrjöldin 1914—1918 liófst eftir mörðið i Sarajevo, sem
ekki liefir verið talið réttlætanlegt til þessa en fordæmt
hefir verið af öllum. Nokkru eftir lolc styrjaldarinnar voru
tveir þýzkir kommúnistar myrtir og á Italiu einn og hafa
slík ofbeldisverk hlotið sama áfellisdóm og Sarajevo-
morðið. Þessi skýlausa afstaða Norðurlandaþjóðanna hef-
ir leitt til þess, að pólitisk mörð hafa þar aldrei átt'sér
stað frá þvi er lýðræðið náði þar fótfestu.
Ekki alls fyrir löngú vildi það til að geðveikur stúdent
sýndi Togliatti foringja ítölsku kommúnistanna banatil-
ræði, en tókst þó ekki að vinna á honum til fulls. Er Togli-
atti vaknaði úr öngvitinu, spurði liann fyrst eftir skjala-
tösku sinni, en ræddi þvi næst um stund við næstæðsta
foringja sinn og væntanlegan eftirmann, áður en hann
var fluttur á sjúkraliúsið. Einliver merkileg plögg liefir
skjalataskan haft inni að halda úr því að húglirinn leitaði
hennar allra fyrst. Tilræðið við Togliatti var eitthvert
versta óhappaverk, sem unnt var að vinúa gegn Jýði-æðí og
frelsi og mannréttindum á Ítalíu. Það land hefir uin lang-
an aldur lotið einræði og kúgun og lýðræði lifefir þvi tiep-
ast 'fest sig svo í sessi, sem nauðsyn krefur. Kommúnista-
flokkurinn þar í landi liefir verið talinn mjög stcrkur, og
hefir framið þar niorð og óliæfuverlc í þúsundatali eftir
að Facisminn féll. Var þvi auðsætt að kommúnistar myndu
nota sér Jiverjairambærilega átyllu til þess að liefja upp-
reisn og leitast við að brjótast á þann liátt til valda, úr
þvi að flokknum tókst ekki að ná meiri hluta við frjálsar
kosningai1.
Verk'föll Höfust um allt landið. Engirt blöð koniil út nema
blöð kommúnista. í aðalmálgagni þeirra birtist áskorun
frá miðstjórn flokksins um að stjórnarbylting skyldi gerð
án tafar. Kommúnistar þustu út á göturnar og liófu að
rífa þar upp steina og liugðust að býggja þar götuvígi.
Drápu þeir uokkra menn víðsvegar um landið, en voru
sjálfir hart leiknir af lögreglunni á öðrum stöðum, og her-
inn var reiðubúinn til að skakka leikinn, livenær sem
nauðsyn krafði. Uppreisn kommúnista rann út í sandinn,
Raunin sannaði að frá þvi er kosningarnar fóru fram í vor,
hafði flokkurinn veikst svo að mannafla, að ekki þýddi
að reyna býltingu, þött hann þættist þéss albúinn fýrir sið-
ustu kosningar. Ekkert gat þjappað kommúnistum betur
saman né gert þá æðisgengnari- en einmitt 'tilræðið við
Togliatti, en svo virðist að er raun sannaði að flokkur-
inn gat ekki náð völdum í landinu, þá tóku fylkingarnar
að j'yðlast. Er þessu eklci þann veg farið viðar?
1 Danmörku efldust kommúnistar mjög að fylgi á stríðs-
árunum og fengu fjölda þingfulltrúa við fystu kosningar.
Við þær næstu töpuðu þeir flestum þingsætum. Engar von-
i geta þcir gcrt sér um að ná völdum né áhrifum þar i landi
framar. En hver verður svo raunin? Þegar líommúnistar
sjá að þeir komast hvórki til valda né áhrifa, flykkjaSt
þeir úr flokknum, ekki einvöi’ðungu þeir, sem engin höfðu
þar áhrif en 'voru angaliur á f Jolckscel 1 unum, lieldur einn-
ig hinii’, sem falin höfðu vferið trúnáðárstörf fyrir flokk-
inn í bæjar- og sveitastjóraum, á þingi þjóðarinnar eða i
opinberum nefndum. Nú er danski kommúnstaiflokkurinri
— eða i’éttara sagt leifar lians, — að klofna og Aksel
Earsen (hinn danski Brynjólfur Bjarnason) hefir verið
lcallaður til Póllands, til þess að stanfla þar fyrir máli sínu
hjá Kominform. Öi'lög ítalska og danska konunúnista-
flokksins virðast liin sömu. Meðan von er uxn að flokkarnir
nái völdum, eflast þeir að.fylgi, en þegar sú von bregzt,
Dresta einnig fylkingarnar. Eru það embætti og stöður,
fiem þeir keþpa eftir? Þar lá hundurinn grafinn.
I dag
ei mánuifajíiir 9. águst. — 222.
■dagur ársins.
Sjávarföll.
Árdegisflúð var kl. 09,20. Síð-
degisflúð verður kl. 21,40.
Næturvarzla.
Næturvörður er' í l.augavegs
apóteki, simi 1616. Næturlæknir i
| (
f.æknavarðstofunni, simi 5030.
Næturakstúr i nótt annast B.S.R.,
(sími 1720.
Bólusetning
| gegn barnaveiki heidur áfram
,hjá HeilsuverndarstÖðinni, Templ
arasundi 3. Fóik er minnt á að
láta endrbólusetja börn sin. —
Pöntunum er veitt móttaka á
i þriðjudögum og fimmtudögum
| milli 10 og 12, í síma 2781.
Happdrætti Háskólans.
Dregið verður i 8. flokki á
morgun. í dag er þvi siðasti dag-
* ur til að endurnýja og káupa
*miða.
Flugfar til New York.
Loftléiðir tilkynna, að flogið
^ verði til Ncav York seinni hluta
ágústmánaðar, sennilega 26. eða
> 27. ágúst. Þá vcrður einnig flog-
|ið 10. septeinber. Þeir, sem líafa
ibág á að fljúga vestur, ættu þvi
, að hafa samband við skrifstofu
Loftleiða, Lækjargötu 2. Fannið-
* ana má greiða i íslenztum krón-
Flogið til London.
„Fiiigvél frá Loftleiiðiím b.f.
flýgur frá ííeykjavik til London
dagaha 15., 16., og 17. ágúst. Nokk-
ur sæti eru laus til Londón.
! ...
i Orðsending-.
| Heilsuverndarstöð Reykjavík-
I ur tilkynnir, að Ungbarnavernd
jLíknar, Tempiarasundi 3, hafi nú
verið opnuð aftur. Vcrður stöðin
cpin fyrir ungbörn þriðJmlaga og
föstudagá kl. 3,15—4 e. ti. —- Fvr-
ir bnrnshafandi konur verður
stöðin svo opin á mámidögum og
íniðvikudögum kl. 1—2. Wæður
cru hvattar til að leita til stöðv-
arinnar þar sem ekki verður unnt
að anna nema litlu af liúsvitjun-
um sökum veikindaforfáílá hjúkr-
unarkvenna stöðvarinnar.
VISIR
FYRIR 25 ÁRUM.
Talsverður mun'ur er á verðlagi
ínú og fyrir 25 árum, eins og sjá
imá af auglýsinguin i Visi frá ár-
■iriu 1923.
Hinn 8. ágiist það ár ihá’ til
dæmis sjá augl>rsingu um piaho-
liljómleika Haraldar Sigurðsson-
ar, er hann ætlaði að halda í
Nýja Bíó. Aðgangurinn kostaði
2 og 3 k'rónur.
Þá mátti einnig kaupa nýjan
silung úr Soginu fyrir 65 og 70
aura pundið i verzlunin'rii Von,
samkva'int auglýsingu í blaðinu
9. ágúst.
Hægt' vár að fá grammóföna
fýrir 5Ö krónur i verzlunum bæj-
arins, en þess var þú ekki getið
1 auglýsingu um þetta, hversu
góðir þeir væru.
Hjónabaud.
Gefin voru saman í hjónaband
6. ágúst ungfrú Margrét G. Árna-
dóttir, skrifstofustúlka, Bárugötu
2 og Þórður M. Jónsson, starfs-
maður lijá Ölgerðinni, Baldurs-
■‘göíu' 7. Síra Sigurjón Árnasori
gaf brúðhj'ónín sahvan.
Skipafréttir.
Foldin og VatnajÖkull eru í
Reykjavík. Westhor er á léíð til
Hamborgar. Lingeströom er í
Færeyjum. Reykjanes fermir i
ÁntAverpen 12. þ. m.
Hekla
kom úr strandferð kl. 9,30 i
tnorgun.
„Þetta sumar hefir verið eitt
hið blíðasta, sem komið hefir
sunnanlands," skrifar Jón
Arnfinrisson. „Ættu því for-
eldrar þessa bæjar að béina
léiðm barnanna út í náttúr-
una og minnka ferðir þeirra
á aðra skemmtistáði og garða.
Þeir bjóða dáuða skemmtun
sem hefir aldrei néinar éndur-
riiihriihgar. éins og allar þær
skémmtanir sem ér til stofnað
i gróðaskyni. En náttúran á fulla
bók fröðleiks, með fagurt letur,
' skirt sem gull og sú bók er opin
jáliá dagá, indælastá skémmtisaga.
Þeir scm eidri eru, ættu að fára
ineð börnunum út fyrir bæinn’í
! fristundum og leita að blómjurt-
um og prcssa þær. Fara siðan til
grasafnéðinga og þeirra. sem'
þekkja vel blóm og láta gréiria
þau.
Á veturna geta svo börnin
haff þessi blóm til leiðbein-
ingar við grasafræðinámið. —
Þetta land hefir ekki svo fjöl-
skrúðugt jurtalíf að hvert eitr-
ásta barn ætti að kunna nofn
á flestum jurtum hér.
Það er ánægjulegri skemmtun
en gera sig vitlausari en niaður.
er nieð þvi áð snúást á hjólii Þáð’
ér sagt að kölska hafi aldrei verið
ráðafátt þegar þurfti að græða'
peninga. Slikar ske'mmtanir eru
áldrei tií" uppbýggilegrar gleði. —
Notið það, sem éftir er sumars-
ins úti i fallegum btómalautum
ins úti í fallegum blómalautum.“
lega
Peter Laureys er sannar-j
feiriri þeirra heppnu
Atþjóðaþing mannfræðinga
verður haldið i Briissel um
miðjan mánuðinn. Prófessor Jón
Steffensen situr þingið af liálfu
íslendinga, Hann fór fhígleiðis
utan i morgun.
Vörubílstjórafélagið Þróttur
heldur fund annað kvöld kl.
8.30 í húsi félagsins við Bauðar-
árstig. Hagskrá: Saniningarnir og
önnur mál.
Útvarpið í kvöld.
19.25 Veðurfregnir. 19.30 Tón-
leikar: Lþg úr óperettunni „Bros-
andi iarid“ eftir Lehár (plöíur).
20.30 Útvarpslrijómsveitin: ís-
ienzk alþýðulög. 20,45 Um daginn
og veginn (Vilhjálmur S. Vil-
hjálnisson ritstjóri). 21.05 Eii)-
söngur (frú Svava Þorbjarnar-
dóttir): a) Finnsk vögguvisa
(Merikanto). b) Flökkumanna-
Ijóð (Merikanto). c) Seinasta
rióttin (Árni Thorsteinsson). d)
Hjá fjalla bláum straumi (Emil
Thoroddsen). e) Sólsliinsnætur
(Schradcr). 21.20 Þýtt og endur-
sagt (Andrés Björnsson). 21.45
Tónleikar (plötur). 21.50 Spurn-
ingar og svör um náttúrufræði
(Ástvaldur F.ydal licensiat). 22.00
Fréttir. 22.05 Létt lög (plötur).
22.30 Veðurfregnir.
marinh, sem fær óslcir sínar
u]iþfylthr og sér drauma sína
rætast, skyldi niaðrir a. m. k.
halda. Horium er nefnilega
bói'ghð’ fyrir það að liorða
sielgæti. Það eru aðeins ör-
fáir niferiri í ölluni Banda-
ríkjunum' er hafa á hendi
sviþiið embætti og Laureys.
Peter Laureys lifefir þann
virðulega titil, að nefriast
sielgætis „smakkari“ hjá
þekktri sælgætisverlcsmiðjit Í
Btmdaríkjunum. Hhriri segir
til rim þhð, hvort þessi eða
liin tCgundin héfi tekizt rétt
livérjií sinni.
Á hverjum degi lclulckan
nálcvæmlega 10 að morgni
mætir liami í verksmiðjunni
og byrjár að bragða á súklcu-
luði, hrjóstsýkri og öðru
sælgæti og leggja dóm siun
á hv'ort blöndúmii sé sú
rétta. Hann er orðinn 58 ára
gamall og liefir verið við
sörriu verltsmiðjima síðan
hann var 11 ára og hefir því
fengið noldcura reynslu í
starfinu. Enda er dómum
hans skilyrðislaust hlýtt. —
Hariii getuí’ sagt með fyllsta
öryggi um hvaðan lcókóbaun-
irnar eru, sfem súkkulaðið er
framleitt úr, hvort hún hefir
verið rælctuð í Brazilíu, Gull-
ströndinni í Afriku eða .Tava.
Laureys hfefir einnig gert
margar tilraunir sjálfur mfeð
að finna upp nýjar aðferðir
til þess að búa til hrjóst-
sykur og gerir hann það í
tómstuhdum sinum heima
lijá sér. Fyrir nöklcru tölcst
honum að finria upp nýja'
aðferð til þess að blarida
sýkri, sterkju og vatni saman
án þess að liita þyrfti blond-
una. cn það hafði ávallt þurft
áður og tök því lengri tíma,
en ella. Þessa uppfínningu
sína seldi hann verksmiðj-
unrii, sem liann vinnur lijá
fýrir álitiega fjárupphæð.
Nú skyldi menn hálda, að
Laureys yrði leiður á salgæti,
en aldrei kemur það f>-rir,
að hann ljúki éklci við puridíð'
áður en kvöldið er úti.
30 risaflugvírkíi
á leið tir
Bretlands.
Eínkaskfeyti ílt Visis
frá U.P.
/ Washingtonfréttnm er
slíxjrt frá bvi, að 30 bandar-
ísk risaflugvirki hafi í gær
lagt af stað frá Tucson i
Arizotia áléiðis t.il Bretlands.
Risaflugvirlci þessi eiga að
hafa bækistöðvar í Bretlandi
en áður liafa Bandarílcja-
níerin sfenl 60 flugvírki sömu
tegundar til Bretlands. Alls
eru Jiess vegna 90 bandarísk
risaflugvírlci, sfem bæki-
stöðvar liafa i Bretlandi og
verða þau m. a. notuð tit.
þess að ftytjh ýmsar narið-
synjar til Þýzkatands. , j