Vísir - 02.07.1949, Blaðsíða 7

Laugardaginn 2. júlí 1949
V I S I R
7
Endurminningar Churchills.
Framh. af 5. síðu.
Andúð hermálaráðuneytisins.
Mótspyrna liermálaráðuneytisins var þrákelknisleg og
óx eftir því, sem neðar dró að herfræðingastiganum. Sú
Iiugmynd, að stórir Iiópar liermanna, sem ekki voru i
fastahernum, í óvenjulegum búningum og mcð þessu
'frjálsmahnlega sniði, ættu að varpa rýrð á dugnað og kjark
fastahersins, var þeim mönnum andstyggð, er höfðu varið
allri ævi sinni til skipulegrar þjálfunar fastra herdéilda.
Ofurstar margra af beztu herdeildum oltkar voru lostnir
reiðiblöndnuni harmi. „Hvað er jiað, sem jjeir geta gert
og menn minir geta ekki'?“ Þessi ráðagerð rænir allan Iicr-
inn mörgum beztu möimumun og er honum álitshnekkir.
Aldrei voru slíkar sveilir til árið 1918. Hvers vegna jiá
nú?“ Það var auðvelt að skilja tilfinningaf jicssara manna,
án J)css að ala þær sjálfur í brjósti. Hcrmálaráðuncylið
blýddi á kvartanir þeirra, en eg fylgdi minu fast eftir.
drckasveitir. Við gátum teflt fram þrein fótgönguliðs-
Ilinn 13. september hóf meginher ítala sókn j)á inn
yfir landamæri Egyptalands, sem lengi hafði vcrið húizt
við. í honum voru sex fótgönguliðsherfylki og álta skrið-
sveilum, einni skriðdrekasveit, þrcm fallbvssudeildum og
tveim sveitum brvnvarinna bifreiða. Skipanir voru gefn-
ar um, að hersveitir vorar skyldu halda undah, en berjast,
cn jjær voru þaulvanar eyðimefkurlífinu og hinar traust-
ustu.
„Afmaelisveizla í Aldershot“.
Arás ítala liófst með mikilli stórskotahfíð á stöðvar
okkar við landamærabæinn Sollum. Þegar skotmökkur-
inn og rykskýið leið lijá mátti sjá hinar ítölsku hersveilir,
jiar sem jiær stóðu i nákvæmum röðum. Fremst voru her-
menn á bifhjólum, i hnitmiðuðum og þráðbeinum röð-
um. Að baki þeim voru léttir skriðdrekar og margar rað-
ir vélknúinna farartækja. Brezkur ofursti komst svo að
orði um jiessa sýn, að hún hafi minnt sig á „afmælisveizlu
i Long YalJejr i Aldershot". Coldstream- lífvarðarsveitin,
sem var andspænis jiessum slórkostlega liðssafnaði, liélt
hægt undan, og hin þæg'ilegu skotmörk guldu mikið af-
hroð, er stórskotalið okkar tók til óspilltra málanna.
Nokkúru súnnar héldu tveir hersveitir fjandmannanna
fram yfir opna eyðimörkina suður af hinu langa kletla-
belti, sem liggur sambliða sjónum og sem ckki var hægt
að komast yfir nema við Halfaya-„IIellfircskarð“, sein
mjög kom við sögu síðar í öllum oruslum okkar. í hvorri
sveit ítala voru mörg hundruð farartæki, skriðdrekar,
skriðdrekabyssur og fallbyssur fremst og með fótgöngu-
sveitir í bifreiðum í miðju. Þessa skipan, sem oft var not-
uð, kölluðum við „broddgöltinn".
Hersveilir okkar létu undan síga fyrir þessum mikla
liðsafla, en létu ékkert tækifæri ónotað til ]>ess að veita
fjandmönnunum slæmar búsifjar, en lireyfingar þeirra
virtust hikandi og óákveðnar. Graziani skýrði siðar frá
því, að hann hefði á siðustu stundu breytt um ]>á ráða-
gerð að reyna að komast að baki okkur, og ákvcðið, „að
efla sem mest liðsstyrk sinn i vinstri fyíkingararmi og
sækja fram með leifturliraða með ströndinni til Sidi
Barani.“
Samkvæmt þessu sótti meginher ítala hægt fram með
strandveginum eftir tveim samhliða brautum. Italir sóttu
fram með bylgjum fótgönguliðs, 50 í senn, er fluttar voru
í vörubifreiðum. Coldstream-Iífvarðasveitin hélt undan
og hafði sína lientisemi, frá Sollum til annarra varnar-
stöðva, í fjóra daga samfleytt og olli miklu tjóni i liði
Itala.
Hinn 17. komust Italir til Sidi Barani. Manntjón okkar
var 40 fallnir og sæfðir, en tjón fjandmannanna um j>að
bil fimm sinnum meira, og 150 farartæki voru eyðilögð.
Er bingað var komið, höf'ðú samgönguleiðir Itala lengzt
um 100 kni. og nú seltust j>eir að og voru þái* um kyrrt
ræslum 3 mánuði. Þeir urðu fyrir stöðugum árásum
hinna liðlegu liersveita okkaf og mikJu tjóni á farar-
lækjum sinum.
Ótti um Malta.
Eg lifði i stöðuguin otta um Malta, sem virlist nær
vanrarlaus.
1'''á forsætisráðherranum til Ismay hefshöfðingja i her-
foringjaráðinu. 21.9.40.
Þetta skeyti frá landstjóra og yfirhershöfðingja Malla
staðfestir áhvggjur minar um Malta. Ekki cr nema ein
herdeild til strandvarna á hverju 25 km. svæði og lítið
sem ekkert varalið lil j>ess að gerá gagnárásir. Eyjan er
]>ví sem varnarlaus gegn landgöngúsveitum fjandmanp-
anna. Þér verðið að hafa i huga, að við ráðum ckki á
Iiafinu umhverfis Malta. Hér virðist j>vi um bráða Iiættu
að ræða. Mér ]>vkir sennilegt, að þörf sé á fjóruni herdeild-
um, en vcgna erfiðleika á flutningum frá vestri, verðum
við að láta okkur nægja tvær.herdeildir éins og stendur.
A’ið verðum að finna góðar herdeildir. Að ]>vi er séð verð-
ur eru engir örðugleikar á að koma þeim fyrir.
Er eg liorfi til baka á allar ]>essar áhvggjur, minnist cg
sögunnar af gamla manninum, er sagði á banasænginni,
að hann hefði verið þjaka'ður af áhvggjuin alla ævi, en
fæstar þeirra liefðu komið fram. Þannig var ]>elta um lif
milt i september 1940. Þjóðverjar biðu ósigur i orustunni
mn Bretland. Engin tilraun var gerð til ínnrásar i Bret-
land. Og þegar Iiér var komið, höfðu áúgu Hitlers bcinzt
i austurvæg.
Italir fvlgdu eklci eftir árásum sínum á Egyplaland.
Skriðdrekasveitin, sem send var alla leið fyrir Góðravon-
arliöfða, kom á vettvang i tæka tíð, að visu ekki fyrir varn-
arorustuna við Mersa Malruh i s'éptember, en til seinni
hernaðaraðgerðar, sem var okkur óendanlega miklu hag-
stæðari. Okkur tókst að senda liðsauka til Malta áður en
nokkurar alvarlegar loftárásir voru gerðar á eýna, en
enginn dirfðist nokkuru sinni að reyna landgöngu á ey-
virkið Þan.nig leið septembermánuður til enda.
sligið dans inn á mitt gólf.
Svo gífurlegur var loftþrýst-
ingurinn. Við urðum að
negla spilur fyrir gluggana,
og þær urðum við að bafa í
marga mánuði, því rúðugler
lekkst ekki.
Daginn eftir var miðbik
borgarinnar eitt logandi eld-
haf. Slökkviíiðið stóð magn-
lausl þrált fyrir hjálp, sem
barst frá Hamborg og öorum
borgum. Allar vatnsleiðslur
borgarinnar voru í sundur
og allar götur voru fúllar af
húsvilltu fólki.
Vorú gerðar margar
a-
Árnl Siemsen..
Framh. af 2. síðu.
vcrðum við að borga vega-
bréf og önnur skilríki, en
það fáum við jafnan endur-
greitt.
Segið mér eitthvað frá
styrjaldarárunum. Voru þau
ekki erfið fyrir ykkur hjón-
in?
-— Jú, það voru sannköll-
uð áhyggjuár. Sífelld loft-
árásarhælta. Maður gat aldr
líf sitt
liverri
stundu vcrið falinn bak við
skýin. Óvinaflugvélar flugu
daglega i þúsundatali yfir
Lúbeck og enginn vissi hve-
nær röðin kæmi að lionum.
Þetla voru eilífar vökur og
eilífar kjallaravistir. Síðustu
árin íeið engin nótt svo að
ekki væri gefið eitt eða fleiri
loftárásarmerki. — Eg var
lof t varn aef tirli tsmaður i
mínu íbúðahverfi, en auk
þess þurfti ég einu sinni í
hverri viku aö bafa nætur-
ci verið óhultur um
og dauðinn gat á
vörzlu í fyrirtæki þvi, sem
eg vann við.
— Hvernig var með loft-
árásir á I.úbeck?
— Það byrjaði heldur ó-
giftusamlega, því að fyrsta
lóftárásin, scm gerð var á
þýzka borg, var gerð á Lú-
beck. Það var á útmánuðún-
um 1942. Þá eyðilögðust um
G000 ibúðir á einni nóttu,
auk verzlunarliúsa, gisti-
húsa, kirkna, safnhúsa o. s.
frv. Um 400 manns fórust á
]>essari voðanóttu. Dóm-
kirkjan, ein af elztu og feg-
urstu byggingum i Þýzka-
landi, brann, en grunnur
hennar var lagður um 1100
e. Krist.
I — livar höfðust þið lijón-
in við þessa nótt?
— í kjallaranum. Ilvar
annars staðar? Húsið lék alla
nóttina á rciðiskjálfi, og um
morguninn þegar við kom-
um upp í ibúðina, var engin
rúða til lieil í húsinu, brot-
in lágu i hrúgum um allt
gólfið og lnisgögnin höíðu
rásir á horgina?
— Nei, þetta var sú ein-
asta. Lúbeck var ein helzta
bækislöð erlendra Rauða-
krossslöðva, m. a. svissneska
og sænska Rauða krossins o.
fl. Það var talin ástæðan fvr-
ir því a'ð Lúbeck var hlift.
— Nutu íslendingar, sem
þá voru búscttir i Þýzka-
landi aðstoðar þessara
Rauða-kross stöðva?
— Já, einkum sænska
Rauða krossins. Hann lijálp-
aði mjög til þess að koma
Islendingum norður til Dan-
merkur, þeim sem það
vildu.
Hvað segið þér mér um
starfsemi íslenzka Rauða
krossins í Þýzkalandi?
— Hann hefir veitt þeim
lsíen*dingum, sém búsettir
voru i Þýzkalandi ómetan-
lega hjálp með gjafaböggl-
um, matvælasendingum, sem
borizt bal'a mánaðarlega
allt fram á ]>ennan dag. Þá
hafa fata-, matar- og lýsis-
gjafir íslenzka Rauða kross-
ins' lil Þjóðverja vakið hér
bæði alnienna aðdáun og
eftirtekt í Þýzkalandi.
Gerið þér ráð fyrir
vaxandi verzlunarviðskipt-
um milli Islands og Þýzka-
lands á næstunni'?
-— Það er ekki gott að
segja, því enn er allt í ó-
vissr í þcim efnum. Enda er
óhu; .andi að nokkur skrið-
ur komist á verzlunarvið-
skipti milli þcssara landa,
nema með gagnkvæmum
viðskiptasamningum. Hins-
vegar cr ]>að ljóst, að Þjóð-
verjar hafa áhuga fyrir Is-
landsviðskiptum, enda er
iðnaður þeirra kominn í það
horf, að ástæða er fyrir okk-
ur að rcnna til þeirra auga.
8EZT AÐ AUGLYSAIVISI
shiKj* lii s a
ktáiáafoiasiékálaiiitim ogiið frá kl.
a. JbI-j K:
X3US.
13 - 21.