Vísir - 26.08.1949, Blaðsíða 5

Föstudaginn 26. ágúst 1949
VISIR
5-
99
44
Grænlands 1929
- 20
ura intMintnfj -
Þemian dag, hinji 26. ágúst, bók hans „Um þvert Græn-
komuin við hingað á Reykja- land). Annar, Edvard Fred-
víkurhöfn úr leiðangrinum, eriksen, hafði vcrið mat-
kl. tæplega 4 að morgni. Sam- sveinn eina vcrtíð á norsku
kv. tilmælum ritstjóra Vísis selveiðaskipi í ísnum. Eg
get ég hér nokkurra minn- hafði kynnt mcr eftir föng-j
inga úr ferðinni. j um ferðalög um norðurhöf
Tilefni fararinnar var það, og dvöl í löndum þeim, er j
að á nýafstöðnu Alþingi að þeim liggja. En allir vissu
hafði verið samþykkt fjár- miklu betur cn við. Eg tek (
veiting, 20 þús. krónur, til það aftur fram, hve feginn
þess að afla sauðnauta og eg varð að komast undan
flytja þau inn í landið. Ég öllum ráðleggingunum. |
hafði að vísu átt nokkurn Frá leiðangri þessmn hefi
þátt að undirbúningi þessa,1 cg sagt i bæklingi, sem heitii'
með því m. a. að skrifa grein- „Grænlandsför 1929“. I
ar i blöðin nm þetta áhuga-1 stuttri blaðagrein er ekki
mál mitt, en ég leyfi mér hér hægt að segja nema frá ör-
með að leiðrétta það, sem fáum atriðum. Þeim, sem
segir í annars ágætri grein í kynnu að vilja frtcðast um
Alþýðublaðinu 14. þ. m. um förina nánar, vísa eg i hækl-
ferðina, þarsem látið er í það inginn.
skína, að eg hafi verið leið-|
angnrsstjórinn eða komið j var upp
leiðangrinum af stað. Það 4 jjjjj
var Þorsteinn heitinn Jóns-j j>ag er annars fra förinni
son, fyrrum kaupm. og út-|að SCgja, að við lögðum af
gerðarmaður á Seyðisfirði, stað héðan 4. júlí í bjart-
sem það gerði. Hanii var (vjðri, en norðankælu. Þegar
drifljöðrin að þessu og ann-. nt j flóann kom, fór báfcur-
aðist að öllu leyti peninga- nm að höggva, svo að sum-
málin. An atheina hans, á- uni fannst nóg um, þeim er
huga og dugnaðar, hefði ferð- sízt voru vanir sjÓVolki, þar
mann á eyfjall nokkurt, er lögunum furðulcgast, hvern-
við komum að. Þoka var á ig móttökurnar voru við
fjöllum, en bjart hið neðra. heimkomuna. Norðan við
Gátu þeir séð Iangt yfir — Horn féngum við þær síðustu
l>ó ekki eins og úr flugvél- fréttir, að Reykjavík hætti
um nú! — og virtist ísinn að hlusta til okkai', Scoresby-
,, ...... , .... ,. , í sæmilega greiðfær, svo langt sirnd mundi gera það. Við
E11 mottokntækið revndist >* * \r 1 - . f • • * ,
-v, . scm seð varð. Var þa ekki vissum auðvitað um hug.
agætlcga og gatum við a , , . , ,, , . , , , ,, &
,, . , ... , beðið boðanna, heldur lagt okkar nanustu, en að nokkur
alln lerðmm lylgzt með , 0 > ...
fréttum að heiman.
Lagt til atlögu
við ísinn.
af stað og nú reyndist svo annar léti sig þetta nokkru
greiðfært um ísinn, að við skifta, datt okkur ekki í
vorum komnir út úr aðal- hug. Eg fór heim um nótt-
ísbreiðunni árdegis daginn ’ ina, en þó árla dags niður
eftir. Það tók 14 ldst. i bæinn, og hve margir buðu
Stcfna frá Horni var ekki! að komast út úr ísbreiðunni, j mig vclkominn heim, verður
tekin norður, eins og het’ði en hafði tekið upp undir ekki með tölum talið. Þegar
legið læinast við, heldurjmáauð að komast inn úr
norðaustur, til þess að losna j henni. Isinn er dutlunga-
við isrek það, er pólstraum- fullur!
urinn bcr jafnan suður með j
austurströnd Grænlands.Þeg-'
ar komið var nokkurnveginn Éagzt til drifs.
móts við þann stað, er við l3a tolí 1111 vlð blátt áfiam
hugðum til strandhöggs, var sjómennska, en þá kom tyrst ^ ___ ______
lagt í ísinn, beiut á land, en bættan. Nokkru eftir að við unaðsjeg okluir öllum, sem
hann reyndist þéttur mjög komum í auðan sjó skall á j,átt tókum í henni, að hið
og erfiður. Okkur bar örar norðanstomiur,
stórviðrL
eg kem niður að Austur-
velli, en kálfarnir voru þá
komnir þangað, spyr eg i
grandarleysi, Iivað sé um að
vera, flaggað á þinghúsinu.
Svar: Flaggað fyrir okkur!
Þá varð eg nú fyrst liissa.
Þessi „glæfraferð“ var svo
suður með straumi og ís, en ^ai ð að ”biggja til drifs
fyrsta, sem fyrir okkur
vakti, eftir heimkomuna, var
inn að landinu. Var þá haldið el,ls °8 sjómenn, segja, og að reyna með 0jjum raðum
út úr ísnum aftur og svo stóð svo 1 tvo sólarhringa að sj0fna til nýs leiðangurs
Nokkru eitir næsta sumar) þó að það
enn norðar, ef ísinn reyndist samfleytt.
þar greiðari. ‘ , bcimkomuna átti ég tal við tæMst ekld
Frá minni hlið cr það frá togaraskipstjóra, er hafði MyJU,iU) scm fy]gil% er af
þessum tilraunUm að segja, lia vei lð að vdðum a Halan- jeiðangursmönnum) þeim
að ég var jafnan því fegnast- imi. ^Sagði- hann, að veðrið' sem jlcr eru nú. Tveir eru
ur, þegar farið var inn í befði verið svipað og þegar jótnir) Finnhogi Kristjáns-
. Leifur heppni fórst, varla
af nokkur alda, en þegar inn eins harðhvasst, en öllu
isinn. Uti á rúmsjó var allt- 'ý11 ul _ im'M, ViU IU son, var skipstjóri á togar-
anum Gullfossi og fói'st með
in aldrei verið farin.
á meðal mér. Eg hafði að
vísu á yngri árum stundað
sjöróðra á opnum bátum
Iiér við sunnanverðan Faxa-
síðar gerzt
líklega mest
að sjóveiltin
Greiðsla við
afhendingu.
Eg átti þó, ásamt honum, flóa, en hafði
tal við ráðherrann, sem hafði landkrabbi,
umráð yfir þessari fjárveit- vegna þess,
ingu, Tryggva heitinn Þór- viltli aldrei eldast af mér.
hallsson, en við það var ekki Eitt af því, sem mikil á-
kömandi að fá styrkinn, eða herzla val' lögð á, við undir-
nokkurn hluta hans, til und- búninginn, var að við hefð-
irbúnings ferðinni. Styrkur- um loftskcytatæki, sem voru
inn yrði ekki greiddur fyrr ekki fyrir í skipinu. Með
en við kæmum með dyrin. ærnum kostnaði og mikilli
Varð það munnlegt sam- fyrirhöfn voru þau sett í
komulag, að hann greiddi skijiið, en senditækið reynd-
20(10 kr. fyrir hvert dýr, sem ist þegar til kom ill- eða ó-
við kæmum með liíandi. Þor- nothæl't. Við skruppum því
steinn heitinn varð því að inn á Isafjörð í norðurleið-
hafá allan vanda af fjáröfl- inni, til þess að reyna að fá
un til fararinnar. Þess má úr því hætt. Það kom þó að
geta strax, að okkur gekk til- litlu gágni og héldum við
tölulega auðveldlega að afla svo ferðinni áfram.
7 dýra, stríddum mikið við
að afla íleiri, ujjji i 10, þó Þegar kom norður fyrir
að okkui’ tækist það 'ekki. Við Horn, var enrí á ný gerð til-
hefðuni komið nokkuru fyrr raun með loftskeyetatækin.
beim og með betra hætti, ef Togari einn, sem var að veið-
svo hetði ekki verið. En þeg- Um á Halamiðum, náði skeyti
ai' heim kom eftir þessa frá okkur og sendi heim, en
„svaðilíör" greiddi þó ráð- síðasta svarið að heiman var,
herrann allan styrkinn. • að stöðin hefði beðið Scores-
Mikið var um ráðleggingar l)ysund að h.lusta eftir skeyt-
og athugasemdir við undir- um jvá okkur. Sannast að
búninginn. Allt var það í segja fannst okkur þetta
góðu skyni gert, en fæst af dálítið kalt svar; heima var
skilningi. Eg varð því fegn- ekkert skeytt um okkur leng-
astur að komast undan öll- ur, ef nokkuð bjátaði á, átti
um þeinl ráðleggingum. Einn danskiu’ loftskeytamaður í
okkar, Vigfús Sigurðsson Scoresbysund náðarsamleg-
Grænlandsfari, hafði haft ast að hlusta til okkar.
vetrarsetu á Austur-Græn- Lengst af á norðurleiðinni
bmdi norðarlega, og farið var þó Scoresbysund litlu
svo um þveran jökulinn vfir skemmra frá okkur en
til vesturstrandarinnar (sbr. Rcykjavík.
í ísinn kom, hvarf liún með veiT1 síor- ]'AX ÞeUa llaut honum á tnndurdufli Þjóð-
ollu. Þar var líka oft um (,otta ,ltIa’ °S al,tat bar okk- verja untjan Snæfellsnesi, og
veiði að ræða, til skemmti- ur 1 attina heim.. Baldvin Björnsson, er dó á
legrar tilhreytingar. Við Gkknr haiði liðið nieð á- sóttarsæng. Fjarverandi eru
veiddum alls níu hjarndýr ."ætum allan tnnann, en nu j>orvaj(jur Guðjónsson, í
(þar al’ þrjá húna) og um leið ukkui illa. Enginn heí ði Vestmannaeyjum, og Markús
40 seli, flesta stóra. Við tckið td þess, þo að við helð- sigurjónsson j Vesturheimi.
þurflum því ekki að óttast 11111 drukknað, þvi að það er
ketskort, þó að til vetrar- svo altltt uieð Islendingum,
setu kæmi en ef eitthvað hefði orðið að
Það er skemmst af að bátnum í ísnum og við litað
segja, að ferðin norður íók olílíar góða líli áirarn, það
okkur máuuð — nákvæmlega beiði verið hroðalegt i ang-
liltekið einn mánuð og einn um allai lslen<linga.
klukkulhna, unz við náðum
landi við Mývik
landi.
En svo
Græn- «slotaðl rokinu, stilltist
1 dröfn,
Við getinn ekki að því gert, st°rmurinn var á enda
að við öfundum þá, sem nú ^ lliU1 að endingu heilum
fara þessa leið, ýmist í flug- 1 böfn
vélum, hátt hafnir yfir ís- beppnaðist þeim að lenda“
breiðuna, eða í skijium, sem uiai.udaginn 26. ágúst, eins
flugvélar leiðbeina um, ^’1’1' seí?ir-
hvar séu siglingafærar vakir. Heimkoman ólífc \T\
brottförinni.
Ársæll Árnason.
Kjalarferð um
helgina.
Páll Ai'ason, bifreiðar-
stjcri efnir til Kjalar-fei'ðar
um næstu helgi.
A laugardag verður ekið
in á Hverav.elliog á sunnudag
að Blönduósi. Siðan verður
ekið i Borgarfjörð og um
Dragháls til Reykjavíkur. —
Er þetta þriggja daga ferð.
Páll Arason ók þess leið
uin s. I. helgi og er vegurinn
Þao þutu okkur öllum fé- ágætur.
Sauðnautin j
fundust
fljótlega.
Þegar að landi var komið,
var fljótlega farið að hvggja
að sauðnautum. Við vor-
um ekki kunnugir landshátt-
iim, eins og geta má nærri,
og vissum því ekki, hvar þau
var helzt að finna. E11 allt
gekk það, að segja má, eins
og í sögú, með þau dýr, sem
við annars vciddum. Um
bitt her’i eg getið, að við
reyndum allmikið til að
veiða fleiri, en án árangurs.
Var þá farið að hugsa til
heiniíerðar og haldið fyrst
suður með landi. Þess má
geta, að þó að ísbrciðan sc „Gottu“-karlai;n.’.', scm hcr cru (tr.Ilð frá vinstri). Ragnar
fyrir utan, er oft autt inni Pálsson loftskeytaniaður, Kristján Kristinsson stýrimaður,
við landið, vegna sjávarfalla. Vigfús Sigurðsson Grænlandsfari, Kristján Krinstjánsson
Að kveldi mánudags 19. skipstjóri, Edvai* Frederiksen matsveinn, Gunnar Krist-
ág. gekk skipstjóri við annan
Ví:
V.
jánsson vélstjóri, Ársæll Árnason.
,£: