Vísir - 21.12.1949, Blaðsíða 2

2
V J § I R
MiávikiKÍagiini 21. desember 1949
Bækur
aðnum
Fyrir fáuvi dögum kom íslenzka hestinn nokkuru
út mikið rit á veguvi! skipta.
Hestamannafélagsins
Fáks. Er pað helgað
hestvm og veðreiðum og
ber nafniö „FÁKUR“.
„Fákur“ ér nærri 500 bls.
bók og hefir Einar E. Sæ-
mundsen safnað efni til
hennar og skrifað mikið
sjálfur, en auk hans hafa
ýmsir nafnkunnir hesta-
menn ritað í hana lengri eða
skemmri greinar og þætti.
Skrifar Einar þar ágrip af
LITLI LÁVARDURINN
eftir F. H. Burnett. —
Friðrik Friðriksson
pýddi. 2. útg. Bókagerð-
in Lilja. Borgarprent.
210 blaðsíður. Myndum
skreytt.
Það hlýtur að vera orðinn
ærinn vandi oð velja bók í
jólagjöf handa barni. Á
sögu Hestamannafélagsins ^hverjum vetri er fleygt á
Fáks, um veöreiðar Fáks og bókamarkaðinn nýjum
kappreiðaannál frá því er barnabókum í tuga- og jafn-
heimildir fást fyrir veðreiö-|vel hundraðatali og flestar
um hér á landi. Theódór ^ eru bækurnar nú orðið
Arnbjörnsson skrifar um skrautlegar á að líta. En við
reiðhesta. Eftir Gísla Jóns- fátt er að styöjast við valið,
son frá Saurbæ eru stökur annað en auglýsingarnar,
um horfna góðhesta og veð- því áð ritdómarar blaðanna
reiðar. Dr. Björn Björnsson virðast yfirleitt vera upp úr
á í bókinni ræðu, er hann því vaxnir að lesa barna-
hefir flutt fyrir minni hesta, bækur og nenna ekki að geta
ennfremur skrifar hann um um þær. Og er það þó harla
minnisvarðasjóð Fáks o. fl. mikilvægt atriði, að bent sé
Gunnar Bjarnason skrifar á þær bækur sem góðar geta
f jórar greinar í bókina: Reið-' talist, vandaðar og hollur
hesturinn, Reiðhestarækt lestur og varað við hinum,
hestamannafélaganna, Fjör- Sem beinlínis eru skaðlegar
óða hestakynið í sýslu sand-! fyrir einhverra híuta sakir,
anna og Reiðhestaættir á ís- því að þær munu vera til og
landi. Sveinn Jónsson skrif-1 ekkert til sparað að auglýsa
ar um Skarös-Nasa, Ari Guð- þær.
mundsson um Magnúsar- ] Einu má þó yfirleitt
Rauðku, Móðni, Gest á treysta, þegar höfundar eru
Varmalæk og grein er hann óþekktir, — nefnilega því, að
nefnir Eftirhreytur. Loks er til eru þau útgáfufyrirtæki,
stutt greinargerð um öll sem svo eru vönd að virð-
hestamannafélög landsins. ingu sinni, að þau gefa ekki
Bókin er prentuð á mjög út aðrar barnabækur en þær, I
góðan pappír, prýdd f jölda sem talist geta hollur lestur,;
mynda og vandað til hennar Þeirra á meðal er Bókagerð- j
í hvívetna. jin Lilja, sem gefið hefir út
Eins og að framan getur margt barnabóka undan-
er bók þessi gefin út að til-. farin ár, — sumt, að vísu,
stuðlan Hestamannafélags- saklaust léttmeti — en þar
ins Fáks, en það hefir verið eru þó líka bækur, sem ekki
eitt af stefnuskrármálum eiga sinn líka, t. d. „Sölvi“
þess að safna sögum um af- séra Friðriks, sem út kom í
bragðs hesta og afrek þeirra fyrra og „Litli lávarðurinn“
og gefa út á prenti rit um eftir F. H. Burnett, 1 þýð-
hesta og hestaíþróttir. Eru ingu séra Friðriks, sem út
lýsingarnar í bók þessari af kom í 2. útg. núna fyrir jól-
og eg las hana í einum fleng
sama kvöldiö og hún kom
mér í hend-ur.'Og nú langar
mig til aö þakka útgefend-
unum fyrir þá ánægjustund.
Þetta er alveg Ijómandi
bók í alla staði. Þar er ekk-
ert vol og ekkert kjökur og
engin mærö, en sagt frá
hraustum, glaðværum og
góðum dreng, einörðum en
jliæverskum, sem leggur sig
fram um það, að láta alls-
staðar gott af sér leiða og
tekst það, ekki aðeins með
því sem hann afrekar að yf-
irlögðu ráði heldur og eigi
síður með framkomu sinni.
Eg ætla ekki að fara að
rekja efni sögunnar. En eins
og ég sagði áðan, þá er hér
engin mærð eða kjökur, held
ur er frásögnin leikandi létt
!og ljómar af frásagnargleði.
Og lesandinn hefir hitann í
jhaldinu, því að hver atburð-
urinn rekur annan á fleygi-
ferð. En Litli lávarðurinn
spássérar urn leiksviðið, eins
og hann sé alstaðar heima
hjá sér, talar oft eins og íuil-
orðinn maður og hefir gam-
an af að nota löng orð, en
fyrst og fremst er hann
barn, ljómandi og elskulegt
barn, og svo snilldarlega
tekst höfundi að sýna þessa
persónu, þó hún sé alveg ein-
stæð, aö manni dettur ekki
í hug að bera brigður á aö
slíkur drengur geti verið til.
Þeir verða glaðir, góðu
drengirnir, sem fá Litla lá-
varðinn í jólagjöf, og eg held
að það væri alveg tilvalið að
gefa böldnu strákunum
hann líka, því að enn á
Litli lávarðurinn eftir að
láta gott af sér leiða. Það er
eg viss um.
Theodór Árnason.
fíinur. eftir Bólu-Hjálmar, en’
þær eru: Hjaðningarimur,
Perusarrímur, Örvar-Odds
í’íma, Hallmundarkviða, J
Tímaríma hin nýja og'
Rimnabrot. Loks er svo'
heimildaskrá og orðasafn.
Rímnabindin eru bæði yfir
500 bls. að slærð.
Fimmta bindið hefir að
geyma Sagnaþætti og bréf
sem Hjálmar hefir skrifað.
Sumt af því hefir verið prent-
að áður, en .annað ekki.
Enn er svo í vændum sjölta
bindið með ævisögu Hjálmars
með ýmsum gögnum er varða
ævi bans og slörf.
Ritsafn þetta er sérstak-
lega smekklegt að öllum frá-
gangi og íslenzkri menningu
að því mikill fengur.
Á vegum ísafoldarprent-
smiðju bafa síðustu dagana
komið út ýmsar aðrar merk-
ar bækur. M. a. má þar gela
nýrrar útgáfu á liinni vönd-
uðu og ágætu matreiðslubók
Helgu Sigurðardóttur „Matur
og drykkur“. Bókin er nú
aukin og endurbætt og mun
margri húsmóðurinni þykja
veöreiðum og unnum afrek- in.
um svo ljóslifandi, að eigi Oft heyrði eg minnzt á
aöeins þeir, sem sjálfir hafa Litla lávarðinn „hans séra
verið þar viðstaddir og horft Friðriks“ eftir að eg kynnt-
á atburðina, munu lifa þær ist Skógarmönnum uppi í
ánægjustundir að nýju,
heldur geta og þeir, sem aö-
eins lesa bókina, orðið sjálfir
Vatnaskógi fyrir nokkrum
árum. Miðaldra menn, sem
hlýtt höfðu á séra Friðrik
áhorfendur áð snillitökum lesa hana upp í K. F. U. M.
hinna fjölmörgu hesta, sem
lýst er í bókinni.
Annállinn um kappreið-
arnar mun og vekja mikla at-
hygli, því þar er dreginn
saman hverskonar fróðleik-
ur, um löngu horfna gæð-
inga og þjóðkunna hesta-
menn.
Hér er ekki rúm til að
rekja efni einstakra greina
bókarinnar, en óhætt mun
að mæla með henni við
hvern og einn hestavin, eða
jþá sem láta sig fróðleik um
skröfuðu oft um hann sín á
milli og þær unaðslegu
stundir, er þeir sátu hljóðir
og hugfangnir og drukku
hvert orð af vörum hins ást-
sæla leiðtoga, og fylgdu
hverri hans hreyfingu og
hverjum blossa í augum
hans. Yngri mennirnir, sem
eignast höfðu bókina voru
búnir að lesa hana upp til
agnar. Og hana var ekki
hægt að fá.
En nú er hún sem sé kom-
in aftur. Mér var gefin húri
Isafoldarprentsmiðja h.f.
hefir gefið út fallega og
myndarlega heildarútgáfu á
verkum Bólu-Hjálmars.
Er þetta fvrsta heildarút-
gáfan, sem til er á ritum
Bólu-Hjálmars, er hún í 5
bindum og hefir Finnur Sig-
mundsson landsbókavörður
búið hana til prentunar.
Fyrstu tvö bindin eru
kvæði Hjálmars og eru þau
ein ásarnt skýi’ingum, lieim-
ildaskrám og nafnaskrá yfir
700 bls. Við útgáfuna er farið
eftir eiginhandarritum Hjálnx
ars að svo miklu leyti sexxx
kostur var á, en þar senx þau
voru ekki fyrir hendi var far-
ið eftir uppskriftum og út-
gáfu Jóns Þorkelssonar.
Þriðja bindið er Göngu-
Hrólfs-rimur. Eru þær auðug-
ar af foi’nu skáldskaparmáli
og því beitt af meiri smekk-
visi og kunnáttu en títt var á
dögum Hjálmars.
í f jórða bindinu eru aðrar.
iiKynmn
ro v

mvá QBigfðirsjtgáfu eSdrl ieyfa ofi.
Öll lcyí'i til kanpa og innfluhiings á vörum svo og
gjaldcyr': æyi'um eingöngu falla úr gildi 31. desember
1919, nema að þau hafi vei’ið séi’staklega árituð um,
að þau giltu fram á árið 1950 eða veitt fyrii’fram með
gildistíma á því ári, enda séu slík leyfi gefin út eða
árituð eftir 1. desember s.l.
Nefndin mun taka til athugunar að gefa út ný
leyfi í stað eld.ri leyfa, ef fullgildar samianir eru færð-
ar fyrir, að varan hafi vex’ið pöntuð samkvænxt gild-
andi leyfi og seljandi lofað afgi’eiðslu innan hæfilegs
tíma.
I sambandi við umsóknir um endurútgáfu leyfa
o. fl. í því sambandi, vill nefndin vekja athygli xim-
sækjanda, banka og tollstjói-a á eftirfarandi atiiðum:
1) Eftir 1. janúar 1950 ei’, enga vöru lxægt að toll-
afgx’eiða, gi’eiða eða gei’a upp ábyrgðir í banka gegn
leyfum, sem falla úr gildi 1949, nema. að þau hafi
verið endurnýjuð.
2) Endumýja þarf gjaldeyi’isleyfi fyiir óuppgex’ðum
bankaábyi’gðum, þótt leyfið hafi vei’ið áritað fyrir
ábyrgðarupphæðinni. Ber því viðkomandi banka,
áður en hann afhendir slík leyfi til endurnýjunar,
að bakfæi’a áritunina á leyfinu eða á annan hátt
sýna greinilega með áritun sinni á leyfið, hve mikill
hluti upphaflegu ábyrgðai’innar er ónotaður.
3) Eyðublöð fyrir endurnýjunai’beiðnir leyfa fást á
skrifstofu nefndarinnar og bönkunum í Reykjavík,
eix úti á landi hjá sýslumönnum, bæjarfógetum og
bankaútibúum. Eyðublöðin ber að útfylla eins og
formið segir til um. Þess ber að gæta, að ófull-
nægjandi frágangur á umsókn þýðir töf á afgrciðslu
málsins.
4) Ef sami aðili sækir um endui’nýjun á tveimur eða
fleiri leyfum fyrir nákvænxlega sömu vöru frá sama
landi, má nota eitt umsóknareyðublað. Beiðnir urn
endmTiýjun leyfa, er tilheyra nýbyggingari’eikningi
og beiðnir um endurnýjun annarra leyfa má þó ekki
sameina í einni umsókn.
Allar umsóknir um endurútgáfu leyfa frá inn-
flytjendum í Reykjavík þui’fa að hafa borizt skrif-
stofu nefndarinnar fyrir kl. 5 þann 3. janúar 1950.
Samskonar beiðnir frá innflytjendum utan Reykjavík-
ur þui’fa að leggjast í póst til nefndarinnar fyrir sama
tima.
Til að hraða afgreiðslu endui’nýjunai’beiðna verður
skrifstofa nefndarinnar lokuð fyi’stu dagana í janúar.
Hinsvegar verða leyfin póstlögð jafnóðum og endur-
nýjun fer fram.
Reykjavík, 20. desember 1949.
Viðsk iptanefndin