Vísir - 05.05.1950, Blaðsíða 5

Föstudasinn 5. maí 1950
y I s i r
a
$2<áti menm hmldi9 íb& peiw*
sé w>e£ÍÍF‘ ftyr'ir hjíBriss. eirm
þeir. þíBÖ ekki altta$9 í>#i
hy.giyileyast er aö íeiim
heksiis.
Engin óyggjandi einkenni ir brjósti stafi af Itjartasjúk-
uni hjartveiki eru til. Mað-jdónnun fær ekki staðizt
ur gétur haft verki eða kvalir rcynsln læknanna. í raun og
fyrir brjósti, hjartslátt eðajveru eru þeir einkenni, seni
mæði, jafnvel þó öll þessijstafa frá allt öðrum, venju-
einkenni fari saman, eru þójlega meinlausum sjúkdóm-
yfirgnæfandi likur fyrir að um í átta tilfellum af tiu
fá bata.
Það væri heimskulegt að
neita þeirri staðreynd, að
hjartasjúkdómar eru algeng-
asta dánarorsökin í ínörgum
löndum. En það afsakar
Ástæðuláus ótli getur vel
skaðað sjúkling meira en
veikindi hans. Mæði er gott
dæmi. Líkurnar eru um það
bil níu á inóti einuin, að um
andarteppu (astiuna) sé að
ekli i að halda dauðahaldi i. ræða, eða einhvern annan
allskonar kennisetningar,' kvilla, en alls eklci lijarta-
sem oft valdaótta og örvænt-' sjúkdóm.
ingu, sem eru miklu hættu- Kaupsýslumaður einn, sem
legri en sjúkdómurinn sjálf- ( dvaldi í Suðurlöndum á vet-
ur. Heimskulegar hugmyndir urna, fór að verða mæðinn
um . hjartasjúkdóma liafa og þegar þetta ágerðist, vitj-
löngum eyðiíagt líf . fjölda aði liann læknis á staðnum,
manna. Karlar og lconur,' sem hlustaði hann og álýkt-
sem hafa verið of hrædd til j aði, að hann Iiefði vciklað
að leita læknis, hafa þolaðj lijarta, af því a£ð hjartaliljóð-
margra ára þjáningar til in voru dauf, og lét liann
cinskis og jafnvel dáið fyrir hafa hjarlastyrkjandi.
aldirr fram.
Tökum t. d. Mr. Brown,
sem fann einn morgun til
þyngsla og verkjar fyrir
brjóstinu. Þetta Stóð í hálfa
minútu, en Mr. Brown laulc
því sem hann var að gera og
lagði sig svo. Þegar hann ioi: , &
. r , . ,,,^,.1 þa I Ijos að mæði hs:
Nákvæm
rannsókn.
Næst gerði sjúklingurinn
það, sem llann liefði átt að
gera strax, en það var að láta
andtega. Kom
a fætur eftir eina e8a twerj W ««*> •»"««
kht. óttaSis liann aS fá þaS'f15) af laosvmnu Umgna-
sama aftur, en |,egar ekkert!'"f,1' PemdUm réymI.sl
skeSi, var,,a»i houn ömlinni "uk •' -gagnlegra en lijarta-
léttara og gieymdi svo l>essu ,Goðsof"', ^
, ., . r, ,-t. hiartáiilioom er íátnvel enn
atvíki. JEn eftn' nokkurar vite-j •' J. •’
ur fékk hann aftur kvalakast a k(-'a8ai k
á sania stað og enn annað
Verið ekki
skeytingarlaus.
Með þessu eru menn eldki
livattir tíl áð skeyta ékki um
ofannefnd eiiilvenni eða önn-
ur. Þó að þáð sé ekki líklcgt,
geta þau eitt eða fléiri verið
einkenni hjartasjúlcdóms.
Sérhver dráttur á að vitja
lækriis og fá úr því. skorið
livað er að, er lieimskulegur,
sérstaklega þegar maður
hugsar út i það, að flestir
bílaeigendur hraða sér með
bíl sinn á verkstæði ef þeir
heyra óvenjulegt liljóð í mót-
ornum.
Sérfræðingar hafa fundið
upp nýjar aðferðir til að
finna livað að er við lijarta-
kvilla.
Þrjár tiðustu orsakir þeirra
eru: hár hlóðþrýstingur, liða-
gigt og sjúkdómur i sjálfum
hjartaæðunum, þ. e. æðun-
um sem kvislast um hjarta-
vöðvann. Þetta síðastnefnda
ástand er afleiðing af þvi að
veggir lijartaslagæðanna
þykkna og er einkenni þess
verkir eða kvnlir fvrir brjósti
(angina pectoris), sem afleið-
ing af áreynslu. Verkirnir
gela bæði verið takmarkaðir
við hjartasvæðið eða þá legg-
ur út í handleggi, vcnjulega
þann vinstri.
Það er einkennilcg stað-
reynd, að venjulega skaðast
sjálfur hjartavöðvinn ekki
beint. Hjartakveisa (angina
pectoris) og' mörg önnur ein-
kenni orsakast af skenmid á
slagæðum, scm kvíslast um
hann og lijartablöðkurnar. ]
við stöi'f sín. Afleiðingin var
að köstin stóðu 3—4 klst.
Þegar liún loks varð að vitja
læknis, sagði liann henni að
drekka minna kaffi og leggj-
ast fvrir þegar köstin kæmu.
Aðeins livildin stillli köstin
sama og ofgera sér. Allh’,
sem leggja mjög áð sér
yfir lengri tíma, bjóða liætt-
únni heim. Framkvæmda-
stjóri fyrir stóru fvrirtæki
sagðist greiða framkvæmda-
stjórum sínum 100 þús. doll-
ara til að vega upp á móti
þeiiTÍ staðreynd, að störf
þeirra mundu sennilega fara
með þá innan 10 ára. Sama
gildir um hvern þann, sem
leggja svo mikið að sér, að
íriður í hálfa klst. Hún fékk J>cilhrigði hans sé hætta húin.
Máður, senx þrælar alla
þau einnig sjaldnar og cr nú
við góða líðan.
Þegar um alvai’legri hjarta-
kvilía er að ræða verður
sjúkhngurinn auðvitað að
breyta lifnaðarháttum sín-1
vikuna og horðar eins og
hestur og býst við að bæta
sér með þvi upp stritið frá
liðnum dögurn, er líklegur
til að þurfa að vitja lijarta-
sérfræiðings fyrr eða seinna,
um, allt eftir því hvað er að. f*
Hann verður niáske að, senni eSa 5 ri •
Flest okkar taka sumar-
vitlausum tima,
reykja miniia eða jaínvel
liætta allri tóbaksnotkun. j e-r 111 a
Yenjnlega er eklcert atlmga-i vcSna l,ess a» verijtílega er
minna a sumrin og
vert við að fá sér snaps við nnni®
ogvið, en.það er hyggilegt að Þ™ni Þorf a h^Id. Mest
minnka áfengisneyzluna, ef^()l v’Ul m „ G1 l1GSar mes
um verulega áfengisnotkun
er að gera. Samkvæmt at-
... y,- ihugunum frá Mavo klinik-
j inni í Bandar., eru dauðsfoll
Mataræði. aí' hJartabilun ^gengust í
Yið of háan blóðþrvsting dese“*f. ianúar .«* febrúar
er stundum notað salthtið °g ef þn hefn-aðems tveggja
. .v. ,. .... vikna leyfi, eru koldustu
mataræði og færn kalonur. , “ ’
T, . , ... •*■ <• manuðirmr heppilégasti hm-
Forðast a oíat bæði við of . ^ . 11 n,
Iiáan blóðþrýsting og sjúk- inn Eimfreiiiur er hetra að
dðtaia í hjarta-slagæðum. í fa farra daga leyfi við_og við,
öllum tilfellu.n ætti sjúld. að helduren að eyða tveim vlk'
léttast ef hann er of þungur.
En að inaður eigi að liætta
vinnu, draga sig út úr öllum
skarkala heimsins og deyja í
kyrþei er bandvitltaus hugs- . .
un. Hæfilegur slarfi er jafn f rða í>'ir, 20
nauðsynlegur hjartasj úklingi
og hverjum öðrum.. Það örv-
ar blóðrásina með því að við-
lialda stinnlcilía (tonus)
vöðvanna lun allan líkam-
um í einu lagi.
Að þvi er snertir mataræði,
er ofát vandamál í Banda-
ríkjunum. Margir skrifstofu-
menn borða eins mikið eins
30
árum, þegar þeir léku fót-
holta fyrir skóla sinn. Það er
vitað að aukinn líkamsþungi
skaðar hjartað. Hann eykur
erfiði þess og lilóðrásarkerf-
in um Hjartað er sennilega sterk
Einu sinni kom móðir með
álta ára son sinn. Þau höfðu
ferðast meira en þúsund
mílur vegna þess að dreng-
urinn hafði „suðu fyrir lijart-
anu“. Eg þurfti ekkert að
cftir hálfan mániíð ]iar frá.
Áhvggju-
svipnr.
Loks kom hann á |œkn-j gerá fyrir drenginn því hann
ingastófu mína og það var >hafði fullkomlega lieilbrigt
áhyggjusvipur á andliti lians hjarta, cn eg þurfti að evða
og hann var sannfærður um æði miklum tima til að
að hanu gengi með lijarta- (sannfæra móðurina um það
sjúkdóm. En það var ckkert 0g Uoma í veg fyrir að hún
atliugavert við lijarta Mr. jadi ekki drenginn upp í ótta
Browns. Nákvæm rannsokn við hjartasjúkdóm, sem
leiddi í Ijós, að um krampa- j hann hafði alls ekki.
samdrætti í vélindinu værij Hjartslátlur, svinii, fölvi,
að ræða. Svona krampar geta Jiólgnir fætur geta allt verið
slafað af ýmiskonar ertingu, einlcenni Iijartasjúkdóma, en
á laugar, þeir geta stafað af (eril algengari sem einkeimi
miklum reykingum, slæmri annarra 'sjúkdóma. Yið sjá-
meltmgu eða jafnvcl af mik-
illi te-, kaffi- eða áfengis-
neyzln. í þessu tilfclli var að-
eins um ofþrevtu að ræða.
um oft fólk, sem hefir öll
möguleg einkepni, en oftast
er ]iað haldið taugaveiklun,
sem stafar af ótta við ein-
Bi’own reð sér ixíann til að. hvern sjúkdóm eða sjúk-
inna af höndum nokkuð af j dóina. Þessir sjúkíingar eru
starfi sínu. Verkiniir hurfu kviðafullir og ákaflega við-
alveg.
Slík tilfelli erii kium öllum
11 j ar f asérf r æðingn m. Sú
meinloka, að alhr verkir fyr-
kvæniir. Yið vitum eklci ná-
kvæmlega liváð er að þeim,
én hjartavöðvar þeirra eru
heilbrigðir.
asti vöðvi líkamans. Það þarf
að slá 2500 millj. sinnum áj
70 ára aldursskeiði og dæla
5—10 smál. af blóði á sólar-j
hring Aldrei hefir lieilbirgt
Iijarta sprungið af gcðhrær-
ingu, hversu áköf sem hún
hefir verið, jafnvel ekki af
ást.
Það er ekki alltaf lvætta á
ferðum þó lijartað hagi sér
óeðlilega. Það var t. d. álitið
að óvenju hægur púls bentij
til, að taugarnar eða vöðva-'
. I
þræðir beir, scm. stilla tíðni
hjartaslaganna, væru niáske
skcmmdar. En Glenn
Ciinninghain, sem selli riýtt
mct í 2000 m. hlaupi liafði
aðeins 40 í púls um það leyti,
sem hann setti nietið í nrilu
sprettldaupi.
Hvíld.
Fimmtug húsmóðir hafði
við og við svonefnda taehy-
cardia, en það cr ástand, þar
sem Iijarta getur tekið að
slá 160 sinnum á mínútu
þótt ]iað hafi slegið eðlilega
eða 70 áður. Konan reyndi
að dylja ástand sitt fyrir
lieimafólki sinu og liélt áfram
T,T , , . i • , -v isins og er areiðanlega oholl-
ann. Ef okkur tælust að „ ? , . ,
, , . ...v .ur fyi'ir almenna heilbiagði.
halda voðvum og æðum vel - ,
starfandi, gætu lijartakvillar!
orðið nriiina vandamál en Feiti getur
þeir nú eru. skaðað þig.
(Öttinn við að ganga stiga j Of mikil fita í fæðunni
er annnar ínisskilningur, seni gelur vissulega orðið orsök
ætli að kveða niður að fullu. lijartakvilla, livort sem -liún
I raun og veru er liollt fyrir safnast fyrir i líkamanuni eða
hjai'tað að ganga upp stiga, ekki. Hún getur siast ijm í
ekki Iilaupa. Flest fólk, seni æðaveggina og myndað kalk-
liefir lyftu i húsum sínum til aða bletti innan í þeim eftir
að forðast áreynslu, eyðir að hún liefir klofnað i ein-
þeini peningum til einskis. faldari efni. Gettur slíkt ekki
Oft múndi það verða liprara aðeins gert æðaveggina
við ajð stunda einliverjar Iiarða, heldur einnig þréngt
íþróttir og lialda áfram 'æðarnar, svo að þýðingar-
störfum sínum mikil líffæri, þar með talið
Golf er tilvalin íþrótt fyrir lijartað, fá ekki eðlilega niik-
marga hjartasjúklinga, þrátt ig blóð.
fyrir söguna um manirinn,!, En þótt menn fái alvarlega
sem datl danður niður á lijartakvilla, og þeir eru oft
golfvellimiin. Það eru eins afleiðing elli, eru batahorfiir
miklar likur til, að liann oft góðar. Eg riiun aldrei
hefði dáið 10 áriun fyrr, J.n’) gleyma sjúkl. sem vitjaði
hann liefði setið í hæginda- mín nökkurum mánuðum
stólnum sinum heinia. eftir að liann hafði fengið
stiflu í aðra slagæðina, sem
Hættunni kvíslast um lijartað. Hann
boðið heim. var 53 ára og rak sitfurrefa-
Ilvað getur hraustur mað- bú. Hann bjóst við að deyja
ur gert til að fórðast hjarta- innan eins eða tveggja ára.
sjúkdóma? Fyi'st og frcmst | Yið vissum að það var stífla
er liæfiíegt starf alítaf þýð- i annari slagæðinni, sem
ingarmikið. En það er ekki nærir lijartavöðvana, eða nái