Vísir - 15.08.1950, Blaðsíða 5

Þriðjudaginn 15. ágúst 1950
VlSIR
&
Hvað veldur að verzlun landsmanna
skuli ekki gefin frjáls?
Hvers vegna skyldi ófrelsi í atvinnu-
háttum vera heppilegra en ófrelsi
í stjórnmálum?
við nienntun sömu síéétta er-
lendis, enda hefir koniið í
í'jdgja og „ólögin evða land-
inu“. Frelsið giatast, Hið dýr-
niæta frelsi sem liefir verið
Iiarizt fyrir i marga manns-
aldra.
Hvers vegna skyldi óíVelsi
í atvinnuháttum og verzlun
ljós, að íslendingar hafa ij1 atvmnunauum og
fullu tré við erlenda menn í vera heppilegra en ófrelsi í
verzlun og viðskiptum þegar
þeir njóta sama athafnafrels-
is og þeir útlendu.
Eg tel því, eins og áður
er sag't, þetta vantraust á ís-
lcnzku verzlunarstéttinni ó-
1 stjórnmálum?
Skyldi það þroska menn t.
d., aö þeir hafa aðeins leyfi
lil að framleiða vörur, en
hafa síðan ekkert atkvæði
um hvernig, fyrir hvaða verð,
v , . . .. , cða liverium varan er seld. ,hess
ðskuldað og'þar með rok- • ■ 1
. ,, , I Eða skvldi það ekki vera ser- friáls
ver
in fyrir misnotkun verzlun-1
arfrelsis fallin um sjálf sig.
Án efa verður frjáls verzl
það
lega þroslkandi fyrir kaup-
inanninn, að þurfa að vera á
harða lilaupum, daginn út og
un alltaf happadrýgst og það j^ inn jnn lU þess að skýra
er aðeins út úr neyð, að grip-
ið er lil hafta og ófrelsis i
verzlunarháttum og frekast
fyrir utanaðkomandi áhrif.
Verzlunaröfrelsið hófst á
ný liér í fyrri heimsstyrjöld-
prófessor í guðfræði eða
slarfsliði lians frá því hvaða
vörur hann geti keypt í dag,
fyrir livaða verð, hvenæi? þær
komi lil landsins o. s. frv.
og liggja á lmjánum og biðja
kaupmaðurinn hafi vit á þvi,
inni og má segja að alla tíö ^ utnrædda aðila um levfi?
siðan hafi verið meira °S|Hérkemur ekki til greintt þó
minna ófrelsi í verzlnarhátt-
um landsins.
Það fer því brált að gleym-
ast hvað frjáls verzlun er.
Samt elska Islendingar frels-
ið og tókst eftir langa og erf-
iða baráttu að öðlast stjórn-
málalegt frelsi. En þegar það
er fengið, lialda ekki einasla farnaðar. Það leiðir
áfram höftin sem voru á at-.menn vanþroska og
aðilinn ekki
Það er sama hvernig þess-
Með frjálsri verzlun liafa
mælt m. a. Félag ísl. stór-
káupmanna og Samband ísl.
Samvinnufélaga. í umræðum
um gengisskráningarlögin, á
siðasta Alþingi, og i nefndar-
álitinu um nýja gengisskrán-
ingu, er gert ráð fyrir, að
verzlunin verði gefin frjáls.
Mikill meirihluli lands-
raanna er fylgjandi frjálsri
verzlun og þrá yfirleitt at-
hafnafrelsi, innan heilhrigðra
takmarka. Jafnvel „Þjóðvilj-
inn“ er l'arinn að tala um
frelsi í verzlunarháttum,
vegna ólags á verzluninni. —
Má segja „að bragð er að þá
barnið finnur“, en margur
myndi telja ólíldegt að frelsi
og frjálsræði ætti formælend-
ur í kommúnjstum eða mál-
gögnum þeirra!
Þegar á allt þetta er litið,
og til viðbótar hugsað um
það ólánsástand, liafta og ó-
frelsis, sem verzlun lands-
manna er i og allir viður-
kenna að sé til skaða og
skammar, þá fer að verða
erfitt að slcilja hversvegna
verzlunin cr elvki gefin frjáls.
Ekki sízt þegar menn eru
orðnir sammála um að það
sé eina leiðin út úr ógöng-
um verzlunarinnar.
Talsmenn haftastefniinnar
hampa því, sem aðalrökum
gegn verzlunarfrelsinu, að
innflutningur til landsins
muni verða svo gýfurlegur
og fluttar verði inn óþarfa-
vörur en nauðsynjar látnar
sitja á hakanum.
Þetta byggist auðvitað á
því, að þessir sörnu menn
vantréysta verzlunarstéttinni
islenzku. Þeir álykta að
kaupmenn muni flytja inn
þær vörutegundir sem mestur
gróði er að selja og skeyta
Iivorki um skönnn né lieiður
stéttar sinnar, skyldur sínar
við þjóðfélagið cða þegn-
ana. Eg tel þetta fráleit rölc.
Verzlunarstéttin íslenzka á
ekki skilið það vantraust
sem þessi rök fela í sér, og þó
að kunni að finnast kaup-
menn, sem hægt væri að
heimfæra þau upp á, þá er |
gjörsamlega órétl að gcrai
verzlunarstéttinni í heild slík-
ar getsakir. íslenzka verzlun-1
arsléttin hc fir sýnt og sannað <[
að hún er starfi sínu vaxin.
Ilún liefir vcrið fljót að átla |
sig á öllum brevtingum, taka '•“- '
upp og iileiuka sér nýungar ( V
á verzlimarsviðinu. Brjótastj
til nýrra markaða þegar eldri l
markaðir hafa lokast eða bil-j
að. Mennlun verzlunarstélt-1 Þetta er ný mynd frá vígstöðvunum í Suður-Ivóreu
arinnar cr oi'ðin sambærilegjBandaríkjamanna sést þarna vera að búast til varnr
Lán óskast
35.000 kr. láu óskast til 1 % árs til aukningar verzl-
unarreksturs. Góð trygging. Góðir vextir. Þeir, sena
hafa áhuga, leggi tilboð á afgr. blaðsins mcrkt: „Lán
—1421“.
r—
þjaka þjóð g þegna. Það er
hægt með því, að afnema
verzlunarhöftin. Gefa verzl-
unina alveg frjálsa og leyfa
heilbrigðri samkeppni að
njóta sin og verzlunarstétt
landsins að sýna hvers hún
er megnug.
En nú myndi einhver
spyrja. Er heppilegur tími til
Hættulegur leikúr.
Tveir tveggja ára drengir,
eða þar um bil, voru nýlega
á gangi niður að vegg þeim,
er að austanverðu við Ing-
ólfsgarð, hér lyrir neðan
Sænska frystihúsið við
Sluilagötu. Allt í einu sezt
annar snáðinn á vegginn og
að gefa verzlunina! rennir sér niður aí honum,
frjálsa nú, þegar enginn eða að minnsta kosti mannhæðar
sáralítill erlendur gjaldeyrir hátt, niður í grjóturð, sjávar-
er til að verzla með? | niegin. Snarráður maður, er
Þeir, sem álíta hættu á, að þarna kom að, brá sér nið-
ofmikið og óþarfa vörur (ur í grjóturðina og bjargaði
verði fluttar til landsins ef tdrengnum. Það var aðfall-
verzlunin er gefin frjáls, ættu andi sjór um þetta leyti, og
að telja þennan tíma lientug- það var mál kunnugra
an lil að kasta höftunum. _ rnanna, er þarna voru stadd-
Takmarkaður gjaldeyrir ir, að um 30 mínútum eftir
lakmarkar af sjálfu sér inn- að þelta atvik skeði, hefði
flutninginn og eg þori ó-|Verið fallið yfir alla grjót-
hræddur að trúa verzlunar-(urðina, og drengurinn þar
stéttinni íslenzku l'yrir gjald-ýneð í bcinni lilshættu, því
sem hann er að gera, en hinn evrinum og til að fara rétt að þannig liagar til þarna.
með hann. . að ekki sér niður fyrir um-
Annars væri verzlunar- talaðan vegg af Skúlagöt-
um málum er velt frarn og ’ stéttin ekki starfi sínu vaxin. unni,
aftur. j Það hlýtur að vera öllumj I þessu sambandi er rétt
Ófrelsi er aldrei annað en Jjóst, að íslenzka verzlunar- að spyrjast fyrir um það,
ófrelsi og leiðir alltaf til ó- stéttin er búin það góðum hvort löggjöf um eftirlit for-
3’fú' | kröftum og starfhæfum eldra og annarra forráða-
van" mönnum og konum, að okk- manna, með börnum, sé fyriv
hafnafrélsi í|ndsmanna, j jiekkingu, sem svo aftur ar fámenna þjóðfélag liefir liendi, hér á landi, með svip-
heldur aukast þau stöðugk kemur fram í ýmsum mynd-1 ekki ráð á að eya orlm þassa uðum hætti og í öðrum
Þó vila menn að með aukn- um á atliafnasviðinu. Af. fó|ks í athafnaleysi vegna menningarlöndum. En á með-
um höftum kemur ný og ný ])essu skapast svo tjón fyrir hafta og ófrelsis. an slíkt er i athugun, þyrfti
spilling. Virðing þegnanna jijciðarheildina, sem aldrei erj Þessi orka verður að fá að að gjöra ráðstafanir, sem
hægt að bæta, Það er þegar (njóta sín, en til þess verður dregið gæti úr slíkum slysa-
orðið margvíslegt og mikið að gefa verzlunina frjálsa. hættum, scm að ofan grein-
tjón, sem íslenzka þjóðin erj Frjáls verzlun er bezt.
búin að l>iða vegna verzlun- Frjáls verzlun verður hezt.
arhafta fyrr og siðar. Þaðj K.
verður aldrei bætt. En það j
er hægt að koma í veg fyrir —-----♦
að þessi tjón haldi áfram að
fyrir löggjöfunum og lögun-
um þverr. Sómatilfinning
manna dofnar og sjálfsvirð-
ingin hverfur. Sýkin breiðir
um sig og þjóðfélagið er að
lokum orðið svo gegnsýkt að
ekki ræðst við nertt. Lögun-
um er ekki hægt að fram-
ir: 'T.d. með því að setja
girðingu ofan ó umtalaðan.
vegg. Aukið lögrcglueftirlit á.
þessum slóðum o. fl.
„Eigi yeldur sá, er varar,
þótt verr fari.“
Þ. J. S.
Kvikmyndfin
Vesffisráai gokið
Kvikmyndun Vestfjarða. á
vegum Vestfirðingafélagsins
er nú lokið.
Iíefir Sören Sörensson
kvikmyndatökumaður uimið
að uppíökunni tvö undanfar-
in ár og hefir nú lokið við
að taka myndina. Sýnir hún:
þjóðlíf, atvinnuhætti og
landslag bæði að sumri og
veti’i og nær yfir alla VesÞ
fjarðakjálkann, allt sunnan:
frá Barðastrandasýsln og til!
Stranda.
\ Er nú komið að framköll-
un og samsetningu kvik-
myndarinnar, og er ráðgert
.áasveitir 25. herfylkis að unnt verði að sýna hana:
isókn kommúnista.
sncmma á komandi vetri.