Vísir - 06.09.1950, Blaðsíða 4

V 1 S I R
Miðviktidaginn 6. sepfcmbor 1950
WSSKH
Æ
DAGBLA0
Otgefandi: BLAÐAUTGÁFAN VlSIR H/J2L
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinni EólSðon.
Skrifstofa: Austurstræti 7»
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm Uniixj<
Lausasala 60 aurar.
Félagsprentsmiðjan BJCi
Enginn aíturbati. i i
Verðlagsráð landbúnaðarins hefur nýlega ákveðið verð á
ýmsum búsafurðum bænda, og hækkað það alltilfinnan-
iega þ. á. m. mjólk um 17 af liundraði. Helztu rök, sem
fyrir slikri hækkun eru færð, má telja þau, að kaupgjald
hafi hækkað og innfluttar nauðsynjar hafi jafnframt hækk-
að stórlega í verði vegna gengislækkunarinnar. Allur
íjyggist svo þessi útreikningur á vísindalegum niðurstöðum
scxmenninga óhappanefndarinnar frá styrjaldarárunum,
sem komst að þeirri niðurstöðu að bændum liæri laun á
við daglaunámenn á mölinni fyrir sig og sína f jölskyldu, —
auk þess sem hlunnindi búskaparins eru þeim vart metin
til f jár, svo að með nokkrum sanni sé. En sízt skal við því
amast að bændur hagnist á búskap sínum, — þeir vinna
hörðum höndum og eru alls góðs maklegir.
Á styrjaldarárunum var niikið um það rætt, að taka
bæri nútíma tækni í þágu landbúnaðarins, enda myndi
hún auka framleiðsluna, en lækka afurðarverðið að sama
skapi. Margvísíegar vélar og landbúnaðaráhöld liafa vei'ið
Jlutt inn fyrir tugi milljóna undanfarin ár, en í stað þess
að landbúnaðarverðið lækki, vegna lækkaðs fi'amleiðslú-
l ostnaðai', — hækkar það fi'á ái'i til ái's, svo sem bændur
styðjist enn þá aðallega við orf, Ijá og hi'ífu og kroppi
þúfnakollana eins og gerðist fyrr á öldum. Virðist full
ástæða tií, að rannsókn yrði látin Jram fara á verkfæra-
kaupurn Ixænda, sem og mannahaldi þeirra þannig a’ð
afui’ðavex'ðið yrði reiknað með einhvei-jum sannindum.
Ef ekki er tekið tillit til afkasta landúnaðarvélanna og
lilsvarandi sparnaðar í mannahaldi, byggist verðútreikn-
ingur vex'ðlagsnefndar landbúnaðai'ins á sandi. Væi-i æski-
Jegt að nefndin gerði grein fyrir rökum sínum, og þá sér-
staklcga að hve miklu leyti cr tekið tillit til nútíma fækríi
við fi’amleiðslu landbúnaðarafurða.
Á þessu stigi málsins verður cklci um það sagt, hver
óhrif liækkun landbúnaðarafui’ða hefur á fi-amfærsluvísi-
löluna, en þau verða tilfinnanleg, enda er vitað að dýrtíðin
i landinu er að mestu leyti heinxabrugguð. Nú nýlega tólcst
að ná samkomulagi við Alþýðusamband Islands um fram-
J æi'sluvísitölxx fyrir júlímánuð, og skoraði stjói'n Álþýðu-
sambandsins á hin eixxstökxi félög að framlengja kjai'a-
samninga sína óbreytta fyrst unx sinn, eða þar til séð
yrði, hvert verðlag landbúnaðai’afui’ðamxa reyndist. Verlca-
Jýðsfélögin munu flest eða öll hafa talið sjálfsagt að
crðið yrði við slíkum tilmælum, þannig að vinnufriður
yrði ti’yggður. Þegar fraxxxfærslúvísitalan hækkar nú til-
finnanlega vcgna liækkunar á afui’ðaverði landbúnaðarins,
Jiggur næst að ætla, — með tilliti til gefinna yfirlýsixíga,
að verkalýðsfélögin hugsi sér ekki að sætta sig við til-
svai'andi hækkun vísitölunnar, en efni til vei'kfalla til þess
að fá enn frekari kjarabætur. .Er þá vinnufriði í landinu
stefnt i voða, en auk þess stofnað til aukinnar vei'ðbólgu,
sem ckki getur endað með öðru en gengisfalli cða í'íkis-
gjaldþroti að lokum. Allir munxx nxi oi’ðið sjá þetta og
skilja, en svo skefjalaxis er ágii'iidin oi’ðin, að skynsemi
getur ekkert taumbald ó henni haft. Matgræðgi augna-
hliksins nagar þær rætui', senx eiga að bera ávexti fram-
iíðarinnar, og eyðir þannig alii'i uppskeru.
Islenzka þjóðin vei’ður að sætta sig við þá staðreynd,
að hún hefur lifað um efni frain. Fjárfesting hel'ur verið
gengdai'laus og ofboðið nxeð öllu greiðslugetu þjóðarinnar.
Sparnaðar hefur hvergi gætt, enda mun íslenzka krónan
vera minnst metin af öllum veraldlegúm gæðum og henni
sýnd lítilsvirðing að sama skapi. Meðan þjóðin hefur ekki
Jrú á þehxx gjaldeyri, senx er verðmælir á viriríu hennar
og fi-amleiðslu, er ekki að vænta aflui'bata í þjóðlifinu né
fjárhagsstarfseminni í heild. Hvorttveggja er spillingunni
undirorpið. Vinna, aukin afköst og varanlegt verðgildi
lcrónUnríar eiga að skapa grunn fyrir tryggum þjóðar-
})úskap og öryggi í atvinnurekstri. Beinist hinsvegar öll
.viðleitni að því að afla fleixá krón.a, en gera þær jafn-
Ixarðan vei'ðminni, eru allar stéttir vel að þeii'ri eymd
komnar, sem þeirra bíður og sjálfskaparvítin eru verst.
Starf F.f.F. hefst
í októberbyrjun.
Kennsla hefst í Myndlista-
skóla Félags íslenzkra frí-
stundamálara um næstU
mánaðamót og' verður tilhög-
un skólans að mestu leyti eins
og I fyrra.
Annai’s verður það nýnxæli
við rekstur skólans, að
unglingadeild verður stax'f-
í'ækt við skólann. Geta 10—
12 ára unglingar komið í
skólann kl. 5—7 og fengið aðj
teikna, lita eða móta í leir
endurgjaldslaust. Þessi deild
verður staifrækt í 3ja mán-
aða nánxskeiðum og eiga
unglingax'nir ýmist að koma
nxánudaga og miðvikudaga
eða þriðjudaga og fimmtu-
daga. Skólinn legur til liti og
leix', en um leið og barnið er
slu’áð í skólann leggur það
fram 75 kr., sem það fær
endurgreitt að námskeiðirirí
loknxi. Verði barn að liætta
af einhverjum orsökum, að
sögn foreldra, vei'ða penirig-
árnir endui'gréiddír, exx liætti
það án þess að gei'a grein
fyrir því, jrenriur féð til skól-
ans. Kcnnari vei'ður í þessari
deikl Utíriur Bi’iem.
Ásmundur Sveinsson ketín-
ir í höggmyndadeild, senx
verður tvískipt, fýriir byi'j-
endur og lengra komna. Þor-
valdur Skúlason kentíir í
málaradeild, Kjartan Guð-
jónsson í téikni- og móíuriar-
deild og fræðslufyi’ii’lestra
nxeð skuggairiyndum flvtur
Hjörfcifur Sigurðsson.
sem birtast eiga í blaðinu á laugardögum í
sutíxar, þurfa að vera komnar til skrifstof-
unnár Austurstræti 7,
eigi §íðar en kl. 7
á föstudögum, vegna breýtts vinnutíma sum-
armánuðina.
DAGBLAÐIÐ VISIR.
Samkvæmt vísifölu september-mánaðár, verður icigugjald fyrir vörubif-
reiðar í tinxavinnu frá og með degitítím i dag og þar til öðru vísi verðxtr ákveðið,
m héi' segir Dagv. Eftirv. Nætur- ög* helgidagav.
Fyrir 2% tonns bifreiðar kr. 34,39 40,21 46,02 pr. kl.st.
- 2y2-3 tomxa hlassþunga — 38,31 44,13 49,94 pr. kl.st.
- 3-31/2 tonns lilássþunga — 42,21 48,03 53,84 pr. ld.st.
— 31/2-4 tbnna hlassþunga 46,12 51,94 57,75 pr. kl.st.
— • 4—41/2 tonns hlassþunga — 50,02 55,84 61,65 pr. kl.st.
Viðbótargjaldið hæklcar eixinig um 5 aura á lxvern ekinn kílómetér.
6. september 1950.
Vörubílastöð Hafnaxfjarðar Vörubllastöðin Þrótttír
Hafnarfirði. Reykjavík.
Vörubílstjói'afélagið Mjölnir
Árnessýslu.
RGMAL ♦
Það hefxr verið mikið um
berjaferöir á þessu sumri. Hyer,
sem vettlingi hefir getað vaídi'8,
hafir iagt láricl undir fót og
fari'S í berjahei'Si- Þa'S er eins
og eitthvert æöi hafi gripi'ö fólk
og er ekki nenxa g’ott um það
aö segja, að írienn vilji draga
sér vetrarforða af slikri vita-
minfæðu sem berjum. Meiín'
eiga tvímælalaust að reyna að j
geyma sólargeisla sumarsins.
fram á vetur með þessu móti,|
því ekki er auðveldara að ná í
aðra ávexti, eins og allt er í
pöttinn búið. Eg gæti trúaö því,
að aldrei hafi verið meira aö
því gert én nú, að safna berj-
tim til vetrarforða.
*
f því sambandi má minnast
á berjatínurnar, sem menn
eru nú að byrja að nota í
vaxandi mæli. öllum ber
saman um að þær sé ,,stór-
virk framleiðslutæki-', en
menn eru ekki á einu máli
um það, hvort þær sé heppé
leg tæki og skal eg ekki
fullýrða Um það.
*
Menn segja að- minnsta kosti,
að ef ekki sé farið varlega nieð
tínurnar, þá geti þær eyðilagt
lyngið, svo að þár vaxi ékki ber
fyrst um síttri aftur. Mér sagði
rnaður, sem kom vestan af
fjörðum um daginn, að inn af
Isafjarðarkaupstað sjáiát nú
varla ber, því að þar hafi tínur.
verið notaðar svo mikið og ó-
gætilega. Ótrúlegt finnst mér
Jxetta, en eg sel ekki söguna
dýrara en eg keyþti han'a- Ann-
ars sagði sami maður mér, að t
landeigendur þar ýestfa leytSu
nxönnunX yfirleit ekki a,ð fara
til berja [ löndurix sínum -fyrr
en eftir 20.. ágúst, til þess að
bérin fengju fóm til að þrosk-
ast.
*
Hér syðra er ekki ve'rið að
bíða eftir því- Eg var einu
sinni á ferð í nágrénni bæj-
arins um mánaðamótin júlí—
ágúst og þótt ótrúlegt sé, sá
eg fólk víða á ferð með
dunka og önnur ílát og það
greip niður við og við. En
eg sá fá ber fullþroskuð-
Svo aö við liöldúm áfram við
berjatínurnar, þá mun þaS vera
’s'átt, aS þeirix sé hægt aö beita
þannig, að þær sketnmi lyngið
og komið í veg fyrír berjavöxt
þar unx lengri eða skemmri
tínxa. En það muri þá'fara eftir
þvi, hvernig tínurnar eru gerS-
ar, hvort teinamir eöa tennurn-
ar á þeinx sé beinar eða bognar-
Hinar bogriu munu^vera hættu-
legar lynginu og verSur að fára
sérstaklega varlega meS þær.
En sannleikurinn nxun sá, aö
kappið ber forsjána öfurliSi hjá
mörgum og þá er venjtilega
ekki að sökiuri að spyrja. Menn
kotna að vísu heirn með mikið
af berjum, en uppskeran verður
þeir mun minni að næstu árnm.
*
Og nú er liaustið gengið í
garð meðúrkomum og hvass-
viðri. Við ltöfum fengið for-
smekkinn af því undanfarna
daga, þótt menn úti um land
— til dæmis á Siglufirði —
hafi fengið að firtna heldur
betur fyrir því.
❖
Það væri annars eftir heppni
okkar undanfarin ár, ef þetta
yrði eitthvert rósahaust, nxeS
sífelldnm stormum og stórviðr-
mn. svo aS rekrietabátarnir hér
syðra kæmúst ekki á sjó, ein-
mitt þegar búið er að ganga úr
skugga um þaS, að hér er næg
síld, ef einungis er hægt að ná
til hennar og reknetin hafa get-
aS það mjög sæmilega undán-
farið. Já, það væri } samræmi
við alla heppni okkar síðustu
áTÍrt!