Vísir - 27.12.1950, Blaðsíða 4

4
V I S 1 R
Miðvikudaginn 27. desember 1950
D A G B L A Ð
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa Austurstræti 7.
Utgefandi: BLAÐACTGAFAN VlSIR H.F.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm linur).
Lausasala 75 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Stríðshættan úr austrí.
msir áhrifamenn hafa nú um jólin rætt yfirvofandi ó-
Mðarhættu, einkúm með tilliti til væntanlegra árása
úr austri. Truman Bandaríkjaforseti taldi vissara að halda
kyrru fyrir um jólin, þannig að hann væri við hendina,
ef til tíðinda skyldi draga. Sannar það, að ærinn háski
er á ferðum. Tx-yggve Lie lýsti þvi einnig í x’æðu, að
horfurnar væru svo ískyggilegar, að styrjöld gæti skollið
á fyriryáralaust, ef Sameinuðu þjóðunum tækist ekki að
miðla málum, en svo sem kunnugt er, hafa öll státtaboð
þeirra til kínversku kommúnistastjórnarinnar verið höfð að
cngu, enda neituðu kommúnistar jafnvel vopnahléi, ef íæynt
yrði á meðan að jafna deilumálin á ínðsamlegum grundvelli.
Bxiist var við stórárásum af hálfu Kínverja á her S.Þ. nú
iim jólin, enda halda kommúnistar slíka daga hátiðlega oft
á svipaða lund, en af ái’ásum vai'ð eklti, þótt búist sé við
stórsókn á hvei'ri stundu.
Athyglisvert er það, að nokkru fyrir jólin hélt Tito
marskálkur Júgóslavíu ræðu, og lýsti því fyrir hermönn-
um sínum, að þeir yrðu að vera við því húnir að grípa til
vopna, ef á Júgóslavíu yrði ráðizt. Taldi marskálkurinn ekki
ólíklegt, að í’eynt yrði að efna til ófriðar á Balkanskaga,
en leitast yrði við að halda Júgóslavíu utan við slík átök,
nema því aðeins að Júgóslavar ættu hendur sínar að verja.
Lýsti hann yfir því, að ef Júgóslavar hefðu oi’ðið vjð kröf-
um riábúa sinna Rússa, væri ekki að efa, að Júgóslavía
væri liðin uxidir lok, sem sjálfstætt ríki og hefði í’aunveru-
lega vexið innlimuð í rússnesku ráðstjórnarríkin. Marskálk-
urinn harmaði að svo væri komið, að stríðshættan stafaði
aðallega frá nágx’önnunum í austri, en engin ógn stæði
Júgóslövum af vestrænunx þjóðum, enda væri sambúðin
við þær góð og færi stöðugt batnandi.
Ráðstefna Atlantshafsríkjanna í Brússel sannaði Ijós-
lega að þær þjóðir allai’, sem að samtökunum standa, ei*u
etnhuga um að búast gegn ái'ás og hraða slíkum viðbúnaði
svo, senx verða má. Bjarni Benediktsson utanríkismálaráð-
hei'ra orðaði þetta svo, að fundinum loknum, að á meðan
ái’ásaxy og ofbeldismenn séu til, þxxrfi hinir friðsömu sam-
tck sér til verndar. Þetta sé ekld aðeins lífsnauðsyn fyrir
stórþjóðfonar, heldur engu síður fyrir hina smáu, og þá
ekki sízt þær, sem geta talizt varnarlausar með öllu, en
unna þó fi’elsi sínu og sjálfstæði framar öllu öðru. Eigi
þetta ekki hvað sízt við um okkur Islendinga, en þeir, senx
reyni að telja þjóðinni trú um, að hættan sé ekki til, þeir
gerist einmitt sjálfir beinir flugumenn árásaraflanna. Þótt
raðherrann telji aðstöðu okkar sérstæða á ýmsa lund, tel-
Ur hann hixskann yfiivofandi, jafnt fyi'ir okkur Sem aðra,
og vill vekja skilning almennings á þeirri staðx’eynd, hvei'n-
ig sem menn vilja svo við hi’egðast. Allir munu sammála'
um, að öryggisleysi lands og þjóðar er algjört, eins og nú
er höguni háttað, en þjóðin á allt sitt undir þvj að vest-
rænum þjóðuiri takist að efla svo samtök sin, að þau standi
ekki berskjölduð, ef til ái’ásar er efnt, en geti snúist til
vai’nar og hrint árásum af höndum séi', jafnvel þótt
stói'þjóðir og vel vopnum búnar eigi i hlut.
Þegar rætt er urn árásai’hættuna, vei’ða menn einnig að
gera sér þe'ss grein, að aðstaða einræðisríkjanna er allf önn-
ur, en lýðræðisþjóða. Einræðisrxkin geta efnt lil fyrirvara-
lausrar árásar, samkvæmt boði eins manns, eða fámennr-
ar kíiku, en af ráðahruggi hennar herasl engin tíðindi.
StarffShællir lýði’æðisi’ikjanna éru allt aðrii'. Þar ex*u máliri
xædd, að jafnaði fyrir opnum tjöldum og allur víghúnáður
tekur. langan timai Eitt af verkefnum Bi'ússel-ráðstefn-
ujmav mun hafa vex>ið að gera slíka afgreiðslu öryggismál-
anna.fivdjildari og hraðvirkari. Árangur ráðstefnunnar mun
hafa oi'ðið mikill, en að sjálfsögðu kemur þetta betur í ljós.
erírá líðuin .Atlantshafsþjóðh'nai’ hafa jxegar sýnt og sannað
að þær Játa. Ireotld ógmHiir né ofbekli 4 sig fá, en munu
vcrjæ freísi sitf, {tótt (það krxsli þung»r fómir.
Otilegumenn n
Fj’i’ir skönxmu sá eg þá
frétt í íslenzkum blöðum, að
svokolluðum útilegumönnum
færi nú ínjög fjölgandi á ís-
lancli og hlytust af því mikil
vanch’æði. Þessir útilegumenn
eru, að lxví er séð varð af
frétt blaðanna, ösköp ýenju-
legir menn, en þeim liafði
orðið það á að eignast barn
eða börn utan hjónabands.
Nú eru þ.að lög í landi voru,
að menn greiði meðlag til
slikra barna en aumingja xxti-
legumennirnir virðast ekki
alltaf vera þess umkomnir
og höfðu þeir því tekið það
í'áð að flýja héruð sín í von
um að losna við þessi tilfinn-
anlegu útgjöld. Reykjavikur-
bær hafði orðið sérstáklega
illa úti vegna útilegumann-
anna og nam kostnaður hæj-
arfélagsins 'þeirra vegna eitt-
hvað tveimui’ til þremur
milljónuin kvóna á ári.
Þar eð útgjöldin, sem þessi
„stétt“ veídur bæjarfélaginu,
eru orðin svo gifxxrleg, liljóta
bæði yfirvöld og almenning-
ir. Stofnun þessi er hæjarfyr-
irtæki en licxáni stjórna bæði
læknar og lelagsf ræðingai’
og vinsældir stofnunarinnar
meðal almennings eru miklar
og fara sívaxandi.
Látum okkur nú, áður en
lengra er farið, gera okkur
ljóst, hvað velduf bai’neign-
um. Ef uiri lijón er að í’æða,
er eðlilegt og sjálfsagt, að þau
eignist börn en takmai’ka Ixei’
þó fjölda þeirra eftir efnum
og ástæðum. Ógift fóllc hefir
vitanlega sömu þöi’f til að
njóta ásta eins og það gifta,
en frá fornu fari er amast
frekar við'þvi og þykir suxri-
um jafnvel hálfgei’ð ókurteisi
að lala upphátt um slík mál.
Þeíta er vitanlega hirin mesti
misskilningur. Maður og
kona ei’u fædd lil þess að
írjóta hvort annars en ekki til
þess að lifa einlífi. Samfarir
karls og lconu, sem unnast,
eru hámark ástalífsins, en
þótt ckki sé um rammaukna
\st að í’ícða, er liverjum heil-
hrigðum karli scm konu íiollt
xxr að hugsa málið nánar og að fullnægja ásköpuðum
reyna að finna cinhverja þörfum við og við á eðlilegan
mannúðlega lexð til þess að hátt.
fækka þessai’i óhamingju-j Spurningin er þá: Hvernig
sömu stétt. Vitáð er, að börn á að fara að því að kenna fólki
j
fædd utan lxjónabanda eru áátalif án þcss, að það þurii
fimm sinnum fleiri á íslandi að vera með lífið í lúkunum
en t. d. í Noregi og frá upp-[um, að konan verði vanfær í
eldislegxx sjónarmiði er slíkt -hvert skipti, sem hún lætur
hin nxesta cxgæfa. Hinsvegarj xmdan áskapaðri hneigð sinni
er á það að líta, að íslehdirig- og kárlmannsinsi Því er fljót
ar lifa miklu eðlilegx-a lífi en [ svarað. Yfirvöldin eiga að
Norðriienn og er sízt mælandi. gera allt, sem í þeirra valdi
með þvi, að við förum að stendui’, til þess að kenna
stunda yfi rborðskenndar fólki og þá einmitt hinu
bænasamkomur almennt í yngi’a að nota öruggar og
mikilla mima og þá ;um leið
mæðrunum, sem verða að
heyja baráttuna fyrii’ sér og
börnum sínum einar síns liðs.
Hver sálfræðiiigui’ veit, að
inikill liluti allra vandræða-
barna kemur frá því, serii
Bretar lcalla „broken homes“,
þ. e. a. s. heimilum, þar sem
föður eða móður vaixtar.
Þegar þess er gætt, hvei’su
viðkvöQm barnssálin er, þarf
erigan að undra, þótt föðixx-
eða móðui’leysi'geti sett óaf-
máanleg spor í gljúpar bai’ns-
sálir. \’andaxnálið er því
miklu margþættara en svo,
að því verði gerð viðunandi
skil bara með því að kvax la
undan þvi, að ekki sé rúrn
fyx’ir útilegumennina á Litla
Hrauni. Það er ekki mann-
sæmandi lausn að loka þá!
þar inni.
Ilvað viðvikur f jölda barna
ulan hjónabancla hjá okkixr,
er það mikilvægt atriði að við
stöndxxm enn á miðaldastigi,
livað meðfcrð á fávitum og
vitgrönnum snertir. Aði’ar
menningarþjóðir hafa fyrir
löngu komið slíkxun vesa-
lingum fyrir á stofriunum,
Framh. á 7. síðu.
stað þess að njóta eðlilegra
ásta.
Eðlilegra væri, að Reykja-
víkurbær færi að dæmi Ár-
ósa, en þar hefur bærinn r.clc-
ið stofnun, sem kennir fólki
eðlilegt samlíf án þess að það
þurfi að eiga á lxættu að eign-
ast börn, fyrr en því gott þyk-
skaðlausar verjur.
í Reykjavík ætti bærinn að
reka stofnun, sem veitti fólki
ókeypis fræðslu um þessi
mikilvægu mál og sú fræðsla
þai’f að vera eðlileg — án alls
pukur.s eða hátaðasvips. Með
þcssum hætti setti að íiíegá
fækka útilegumönnumxm til
Bjórdrykkja
minnkar í
Bæjaralandi.
Múnchen. (U.P.). — Baj-
arar eru ekki lengur mestu-
bjói’dyrkkjumenn heims —
Bandaríkjamenn eru þyrst-
ax’i.
Árið 1913 var bjórdrykkja
svo mikil í Bajai’alandi, að
302 litrar komu á livert
mannsbai’n þar á ári. —- Nú
drekka Bajarar aðeins 70 1.
á ári, en Bandarílcjamenn 75
1. Oi’sökin er sú, að bjór er
riú ákaflega dýr í Bajaralandi
vegna skáttlagningar, svo að
neyzlan cr helmingj minni en
fyx-ir 12 árxun, en auk þess
liefir coca-cola rutt sér mjög’
til rúms.
♦ be
Þá eru blessuð jólin um
garð gengin að þessu sinni,
með öllu þeirra amstri, ys og
þys, sem jafnan hafa ein-
kennt þessa mestu hátíð árs-
ins í kristnum sið, og nú taka
' við, í bili, við áokkurir grá-
ir og ósköp hversdagslegir
dagar, þar til árið er liðið í
aldanna skaut“.
íjí
Það var mikið um að vera á
Þorláksmessu. Bifreiðaumferð
var me5 ódæmum- Þaö gat
meira aö seg-ja reyiit töluvert á
þolrifin í manni, ef maður
Jnirfti að skjótast- t. xl. .yfir
Laugaveginn frá ,Su),iðjus|,ig.
S111 n .d u m v i r t i s t b I l.a r ö ð i n a 1 d re i
petla að taka enclá, én Jjesá. á
iriilli skutiist kóiiín- óg; .þörn,
ungir og gamlir yfir göluna,
klyfjaðir allskonar jóla-
bögglum, eða ýmslegúm kræs-
ingum til jólanna. Víöast .yar ös
í búðunum, og þöjt.t vitað sé, aö
gjaklgeta. almefthings. sé ininhi
nú en áiuir, var aúgljóst, aö nú
var aö hrökkva eöa stökkva,
gefa eða ékki gefa. Sölubúöir
vpru opnar til kl. 12 á miö-
nætti, en ein verzlun, sem tals-
vcrt er sótt einmitt fyrir jólin,
vínbúlVin, ■ var lokuö á hádegi,
eins og venjá er til á laugardög-
1111). Þetta getur þó varla talizt
réttmætt, því aö aðfangadag
bar upp á sunniulag og því ó-
ldeift, aö fá sér t- d. rauðvíns-
flösku 'meö jólamatnum eöa
eittlivaö islíkt.
öllúm sanngjörnum cg
sæmilega skynsömr.m
möimum virðist. sjálísagt, ftð
þenna laugardag hefði vérið
. sjálfsagt að bafá Im’ux opra
, _tii .kiýo t. d. Þétía rar fuU-.
komiegá) ,.ó.hæf. •• ráðstöLm.)
hvúo seín oístækisiiienn ,úi:r
vínmál, segja- Þó að þeir vilji-
helzt 'lolta vínbúðmni alláh
ársins hring og telja það
ýinimdncskú,' að fá sér í hóíi
glas af góðu víni í hópi f jöl-
skyldunnar með jólamatnum,
þá leikur enginn vafi á því,
að þeir eru einir um svo fá
ránlegar skoðanir.
* ■
Þó. aö mörgurn hafi þótt illt
að komast ekki í vínbúðina á
Þorláksmessu, þá munit þeir Jró
vei’á fleiri, einkum húsmæðufn-
ar, sein margar hverjaf fengu
lítinn sem engan rjóma ,i kaffiö,
eöá í kökurnar- Én við því var
víst ekki hægt aö gera, aö þvj
("■ ec bezt veit. Samsalan átti
blátt áfrain ekki til’ rjönia svo
neinu memi. en enguin dettur í
lnig að. sakfélla -hatiá íyrir J>aÖ.
Suinir kýörhiön únclah rjúpna-
leysi, áörir yfir kál-leysi, og
enn áöríi’ átt.ú- ekkert edik. Þó.
er aö Vona/aö þrátt fyrir skort
á möfgtim sv'iönm, .hafi Reyk-
víkingar og, aörír„ la.netemenn
áit'glcþíeg jól aö þessu sin«ik
séin b'ítár.' ■