Vísir - 17.04.1951, Blaðsíða 5

Priðjudaginn 17. apríl 1951
V I S I R
3
Vínarbórg — vígvöilur
ngásna ag gagnn§ósma.
99
Peis" deyja fyrst, sem gefa
sig all ieynifeféiuEstu66
Allt til ársins 1914 var
Konstantinopel miðstöð
allra njósna. Nú hafa hlut-
verkaskipti orðið milli henn
ar og Vínar. Þar berjast aust
ur og vestur um yfirráð í
njósnastarfsemi. Það er ekki
ævinlega köld barátta. Hú’n
er stundum í mesta máta
heit, enda á stundum barist
upp á líf og dauða. Þessi
gamla keisara- og valsaborg
er miklu betur fallin til þess
að vera njósnamiðstöð, held
ur en t. d. Berlín, þar sem
staðið er á verði við allar
götur og gatnamót á mótum
Vestur- og Austur-Berlínar.
Útlendur ferðalangur, sem
til Vínarborgar kemur, veit-
ir ekki athygli Postulínsgöt-
unni í 9. borgarhlutanum.
Hún stingur ekki í stúf við
aðrar götur, síður en svo.
Hún er ekki ákaflega hrein,
en líka langt frá því að vera
áberandi skítug. En jafnlít-
ið sem útlendingurnn tekur
eftir götunni, aö sama skapi
veitir hann litla athygli húsi
því, sem telst 51. hús göt-
unnar. Það ber sama svip og
önnur hús í götunni, og
reyndar sama svip og borg-
araleg hús í hvaða borg
Noröurálfu sem er. Og þó
eru í þessu húsi--------
Langlífi Vínar-
borgarbúa.
Það er bezt að nema hér
staðar og gefa manni orðiö,
sem þekkir húsið.
Maðurinn sem talar, situr
í Iítilli knæpu í námunda
við háskólann, sem nú er í
endurbyggingu. Ævisaga
mannsins skiptir ekki máli.
Hann mun hafa tekið kenn-
arapróf, var þrjú ár í rúss-
neskum fangabúðum og síð-
an tvö ár á reiki milli kaffi-
knæpa, góðgerðarstofnana
og ýmiskonar leyniþjónustu.
Og nú leysir þessi náungi
frá skjóðunni.
„í þessari borg verða þeir
menn naumast langlífir,
sem sýna mikinn áhuga fyr-
ir alþjóða pólitík,“ sagöi
þessi ónafngreindi maður
með yfirvegaðri ró.
Dauðinn eltir
menn uppi.
Svo hélt hann áfram:
„En fyrstir allra deyja þeir,
sem gefa sig að leyniþjón-
ustu. Dauðinn eltir þá í bíl
eða á mótorhjóli. Þarna í
númer 51 við Postulínsgötu
hefst sagan í flestum tilfell-
unum. Þar er skjalasafn
CIC, amerísku njósnastarf-
seminnar og leyniþjónust-
unnar geymt. í þessu húsi
er margt fágæti á boðstól-
spurður hvort hann vilji
persneskt vegabréf. Það
verði tilbúið innan þriggja
daga, gegn ákveðnum skil-
yröum, sem viðskiptavinur-
inn uppfyllir. Þarna er líka
hægt að fá félagsskírteini að
falangista-félagsskap Franc
os, skírteini frönsku iðnaðar-
samtakanna ,eða rússneska
vinnubók á hernámssvæði
Rússa í Austurríki. Það þarf
ekki langan frest til þess að
fá þessi skírteini. Mennirnir
í Postulínsgötu eiga stimpla
og skjalapappír frá öllum
þjóðum heims og þeir eiga
nákvæm myndamót af leyni-
skilríkjum og rithöndum
embættismanna og forystu-
manna hvers ríkis. Og á það
er hægt að treysta, ao það
sem Ameríkumenn gera á
þessu sviði, gera þeir vel.
Þeir leggja heiður sinn allan
í það að vanda vinnu sína,
enda ber allt vitni um það
aö þeir standa í þjónustu
auðugs lands.
Mörgum er hjálpað.
Veigamestu skjölin í eign
CSC, eru skilríki og embætt-
isplögg austan járntjaldsins,
og það má teljast undravert
hve miklu ameríska leyni-
þjónustan hefir viðaö að sér
af allskonar gögnum þaðan.
Þessi gögn eru mikið notuð
til aö hjálpa flóttafólki það-
an að austan og vestur á yf-
irráöasvæði Vesturveldanna.
Rússar tala mikiö um njósna
starfsemi Bandaríkjamanna
Auövitað er þetta njósna-
starfsemi, en þetta er hins
vegar starfsemi sem í mörg
um tilfellum er unnin af
mannúð til þess að gefa
pólitískt kúguðu fólki frelsi
og andrúmsloft við þess ósk-
ir og vilja.
Þegar við, daginn eftir,
gengum eftir Michaelstræti
og framhjá hinu alræmda
mannránshúsi Ameríku-
manna, eins og kommúnist-
ar kalla það, gátum við ekki
hrundið eða vísað á bug ýms
um hugsunum og getgátum
sem ásóttu okkur.
Menn eru veiddir.
Því ber ekki að neita að
einnig Ameríkumenn ræna
mönnum í Austurríki. Þetta
skeðui’ með þeim hætti aö
mennirnir eru veiddir í jepp-
um á götum úti um hábjart-
an daginn, ef svo ber undir.
Upplýsingaþjónustan hefir
nákvæma spjaldskrá yfir
alla þá menn, sem nauðsyn-
legt er að klófesta, en aðal-
lega eru það umboðsmenn
eða njósnarar Sovétríkj-
anna. Þaö er fylgst nákvæm-
hvert mannsbarn í Austur-
ríki að þeirra væri að leita í
hópi umboðsmanna og á-
hangenda Rússa. Áður létu
Rússar sér aö mestu nægja
mannrán og manndráp inn-
an takmarka Vínarborgar.
Nú hafa þeir fært athafna-
svið sitt út yfir allt landið
og með blátt áfram hræði-
legum árangri.
þessara manna og upplýs-
ingaskrifstofan veit hvenær
þeir fara inn í járnbraut og
hvenær þeir fara út úr
henni, inn í hvaða hús þeir
fara og hvenær þeir koma
þaðan, hvaða götur þeir Bœkistöð Rússa.
ganga, hvar þeir borða og í ungversku næturkaffi-
hvar þeir sofa. Og einn góð- húsi með nafnlausum mynd-
an veðurdag fær amerískur skreytingum og sárgrætilega
jeppaekill það hlutverk í væminni sigauna-tónlist í
hendur að handsama ákveð- einu úthverfi Vínarborgar,
inn mann og koma með komumst við í kynni við
með hann í aðalstöðvarnar | sendimenn hins rúsneska
í Michaelstræti. Fífldjarfur sæluríkis. Við sjáum þar á að
ökumaður stýrir bifreiðinni gizka þrítuga konu með gul-
og hann verður stundum að
„bremsa“ á 60 km. hraða,
stanza á þeim staö, sem hinn
„hættulegi“ maöur er á,
þrífa hann inn í bifreiðina
og aka með sama hraöa á
brott. Þessir bílar hafa feng-
ið sérstakt nafn og eru kall-
aðir „vofu-jeppar“, vegna
þess að þeir koma áður en
nokkurn varir, eru horfnir
jafnharðan aftur og vekja
ugg og skelfingu í brjóstum
allra sendimanna Ráðstjórn
arríkjanna.
Þeir svara
í sömu mynt.
Að Bandaríkjamenn gripu
bleikt, litað hár og slappa
andlitsdrætti og hjá henni'
situr hávaxinn ístrubelgur
sem minnir helzt á ungversk
an nautgripabraskara, með
vafasaman feril að baki. Við
eigum ekki meir en svo gott
með að trúa því að þessi
vændiskvennakrá sé ein af
hættulegustu bækistöðvum
rússneskrar leyniþjónustu.
En við fáum frá öðrum heim
ildum óyggjandi sannanir
fyrir því, að þessi ungverski
vindlingasmyglari hefir 80
manns í þjónustu sinni, sem
hann ræður yfir og sendir á
þá staði, sem honum sýnist
hverju sinni. Verzlunarmáti
til þessara ráðstafana, staf-; hans er ofur einfaldur, hann
aði upphaflega af því, aö (gkiptir á smygluðum vindl-
þeir fengu aldrei fullnægt
kröfum sínum um endur-
heimt manna, sem Rúss-
ar rændu. Þá var eina úr-
lausnarefniö að grípa til
sama bragðs og svara þannig
í sömu mynt, enda þótt leiö-
in væri nokkuð önnur, en
venja er til á raunhæfum
pólitískum samningsgrund-
velli.
Þeir sem til þekkja minn-
ast atburöar sem skeði ekki
alls fyrir löngu í þorpinu
Hall í námunda viö Inns-
bruck þegar tveir menn réð-
ust inn í íbúð þar 1 þorpinu
og.skutu mann til bana. —
Morðingjarnir náöust í þaö
skipti ekki. Kins veear vissi
ingum og „hættulegum“
mönnum. Verzlunin virðist
vera báðum í hag og gengur
vel. En gagnvart gestum er
sækja kaffistofu hans, er
hann kátur og reifur og hlær
hjartanlega að hinni ó-
merkilegustu fyndni.
Tvær mann-
tegundir.
Þaö þarf ekki neinn sér-
fræöing til aö skynja, að það
eru sitt hvor manntegund-
in sem Ameríkumenn og
Rússar sækjast eftir í leyni-
þjónustu sína. Ameríku-
menn sækjast mest eftir sér-
stæöum einstaklingum, sem
liðið hafa skipbrot á einn eða
um og viöskiptavinurinn er lega með feröum og lifnaði
f TLjJL'
Þessi mynd gefur öa’litía liugmynd um landslag í Mið-
Kóreu, þar sem barizt er nú. Hermenn hafa lagzt til hvíid-
ar í hlíðarslakka.
annan hátt í lífinu og gera
engan veginn kröfu til a<S
þeir hreinsi sig af nazistiskri
fortíð. Rússar leita (auk
sinna ákveðnu áhangenda)
frekar til hreinna afbrota-
og glæpamanna, sem hafi
mannrán og manndráp í
pólitísku augnamiði að eins
konar aukaatvinnu.
Hver hefir veitt því at-
hygli í Vestur-Evrópu að
Bandaríkjamenn þversköll-
uðust við hinni ókurteisu
kröfu Ungverja að fækka
starfsliði sínu við sendiráö
Bandaríkjanna í Budapest?
Eg heyröi fólk í Briissel, Par-
ís og Amsterdam margsinn-
is halda því fram að Banda-
ríkjamenn ættu ekki að
skipta sér af Austur-Evrópu-
ríkjunum. Það væri ekkert á
þeim að græða og engin leið
að semja viö þau né á annan
hátt að eiga með þeim nokk-
ura samleið. Þetta er að vísu
hverju orði sannara, enda er
það líka síður en svo að
Bandaríkin ætli sér á einn
eða annan máta að semja við
þau.
Til að afla
upplýsinga.
En eftir að Austur-Ev-
rópuríkin lokuðu sig frá um-
heiminum bak við járntjald-
ið eru sendiráðsskrifstofurn-
ar einu upplýsingamöguleik
arnir sem Bandaríkin hafa
þar austur frá. Þetta eru
brjóstvarnir þeirra í gagn-
njósnunum. Hvernig ættu
Bandaríkin að fá upplýsing-
| ar þaðan að austan, eftir að
búiö er aö leggja hömlur á
ferðir allra manna, jafnt
kaupsýslumanna sem blaða-
manna, austur fyrir j árn-
tjaldið? Vitaskuld hvergi
nema í gegnum sendiráðs-
skrifstofurnar. Þess vegna er
þáð skiljanlegt að Bandarík-
in þoli þessum þjóðum hvers
konar misvirðingar og móðg
anir án þess að hverfa á
brott meö sendiráð sín. Þess
vegna hafa þau þolað Búlg-
örum þaö, sem þau myndu
annars hafa talið móðgun
við sig. Og þess vegna hanga
amerísku sendiráðin í Ung-
verjalandi og Rúmeníu á
veiku hálmstrái og í óþökk
Austur-Evrópuþjóðanna. —
Þau eiga ekki annars úr-
kostar.
Baráttan um þetta veiga-
mikla og viðkvæma viöfangs
efni, þar sem um er að ræða
setu bandarískra sendiráða
austan járntjaldsins, er
raunverulega háö í Vín,
þessu ævaforna hliði að
Balkanlöndunum. Sí og æ
„ljósta“ Rússar upp ýmis-
konar hneyklismálum í sam-
bandi við njósnir Ameríku-
manna og Bandaríkjamenn
reyna af fremsta megni að
hefna sín á einn eða annan
hátt. í Vínarborg dansa
heimsveldin njósnadans, —
þann dans sem fyrr eöa síð-
ar leiðir til tortímingar og
glötunar.
(Þýtt.) .