Vísir - 02.06.1951, Blaðsíða 4

1
V I S I R
Laugardaginn 2. júní 1951
ITlSXK.
Ð A G B L A Ð
Riístjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa Austurstrætf 7.
Otgefandi: BLAÐAOTGÁFAN VISIR H.F„
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1G60 (fimm línur).
Lausasala 75 aurar,
Félagsprentsmiðjan h.f,
Fyrsta skrefið.
prá deginum í gær ber að greiða verkamönnum laun með
hinni nýju uppbót, scm um samdist milli atvinnurek-
enda og félaga þeirra, er sagt höfðu upp samningum frá
18. fýrri mánaðár. Svo „einkennilega“ vill til, að frá sama
degi verða verkamenn og aðrir að kaupa mjólk og allar
mjólkurafurðir við hærra verði en þeir þurfíu að greiða
áður. Þarna háfa því bæði atvinnurekendur og neytendur
i landinu fengið á sig hækkun, sem báðum er mjög svo
finnanleg.
Verkamannalaun cr nú greidd með uppbót, sem er níu
stigum hærri en áður var reiknuð á laun þeirra. Mjólkur-
afurðirnar hafa vcrið hækkaðar um fimm af hundraði, sem
þeir, er um þessi mál fjalla, segja, að bændur verði að fá,
til þess að þeir hljóti í slþn lilut svo mikið fé, að þeir geti
greitt hinn hækkaða framleiðslukostnað, er lciðir af hærri
verkamannalauniun. Mcð öðrum orðum — kapphlaupið
milli kaupgjalds og launa er liafið og ef cklcert verður
gert til þess að koma reglu á þessi mál og viti fyrir menn,
er þetta aðeins fyrsta skrcfið á leiðinni til enn hækkandi
launa, enn hækkandi afurðaverðs, enn minnkandi og vei’ð-
minni krónu.
Sú var tíðin — og síðan er ekki svo ákaflega langur
timi — að einn stjórnmálaflokkanna barðist fyrir bindingu
vísitöhmnar. Ilann taldi þá ráðstöfun nauðsynlega, mcðal
annars til þess að trvggja verkamönnum vinnu og koma
í veg fyrir enn gengdarlausari dýrtíð, en þcgar var orðin
j landinu. 1 þeirri baráttu naut þessi flokkur stuðnings
allra þeirra, er sjá fram á veginn og vilja búa svo i haginn,
að þjóðin fari ekki á vonarvöl. Þessi sami flokkur hefir
cnn forustu í sömu efnum,- cn hann beitir að þessu sinni
öllum mætti sinum gegií bindingu vísitölu og gegn tryggri
atvinnu fyrir verkamenn. Flestir, scm eru elcki algerlega
óminnugir á liðna atburði, muna það, að það var flokkur
Stefáns Jóhanns 'Stefánssonar, sem lét binda vísitöluna í
3C0 stigum og taldi sér og þjóðinni glötun búna, ef hækk-
un yrði. Nú er þessi sami flokkur í harðvítugu kappldaupi
við kommúnista um að hleypa vísitölunni upp mcð öllum
ráðum og hann sá árangurinn af þessari slarfsemi sinni í
gær, þegar mjólkurlítirinn hafði hækkað um 15 aura.
Það hlýtur að vera ákaflega skemmlilégt fyrir Alþýðu-
flokkinn að geta bent verkamönnum á árangurinn af þess-
ari baráttu. Gerið svo vel, segir þessi flokkur — þarna er
hagsbótin ykkar, mjólkin er 15 aurum dýrari cn áður.
Alþýðuflokkurinn og forsprakkar hans vita, hvert
vcrk þcir eru að vinna, því að svo harðvítug var barátta^
J'iokksins gegii nýrri verðbólguöldu fyrir fáeinum árum. j
En foiingjarnir halda, að þeir sé að bjarga lífi sínu með
þessu. Flokkur þeirra kann að skrimta nokkrum dögum(
lengur vegna þeirra níu vísitölu stiga, sem verkamcnn hafa
i'engið, þegar þau hafa verið etin af öðrum hækkunum,
þá er hætt við, að þeim verði ljóst, að Alþýðuflokkurinn
hefir brugðizt skyldu sinni — cnn einu sinni. Og þá vérða
dagar hans taldir.
Sýning á listaverkum finnska
snillingsins Gallen Kallela.
Jafnframt eínir tengdadótiir Itans
iil liljónileika í næstn viku.
Næstkomandi þriðjiulag ( A hljómleikum frú Pirrko
verður opmið í Þjóðminja- Gallen Eallela verða finnsk
safninu sijning á um Í2d,þjóðlög, ennfremur verlc eft-
verkum finnska málarans ir Purcell, Brahms, Ricliard
Axeli fíallen Kallela. Strauss og Verdi. Undirleik
Var liann einhver fi’ægasti annast Cyril Szalkicwicz,
listmálari Finnlands, en á mjög frægur píanisti, sem
fimmtudag mun tengdadótt-jsjálfur Sibelius hefir miklar
ir hans, frú Pirkko Gallen niætur á. Hann mun að lík-
' í
Kallela, efna til hljómleika indum einnig efna til sjálf
hér.
er Finnlandsvinafé-
og Mennta-
Það
lagið „Suomi
málaráð, sem gangast fyrir
komu hins finnska lista-
fólks, en liingað eru komin
frú Pirkko Gallen Kaíjela,
Aivi, dótlir liennar, dr. L.
Wennervirta og frú hans,
Ernu Wennervirta.
Dr. L. Wennervirta er rit-
höfundur og mikill vinur
Gallen Kallela-fjölskyldunn
ar, og liefir hann undirbúið
sýningu þá, sem opnuð verð-
ur á þriðjudag.
Axeli Gallen Ivallela er
talinn með Finnum einhver
snjallasti listamaður þjóð-
arinnar, en heimsfrægð
hlaut hann fyrst með kalk-
málverkum sínuin, er sýnd
voru á Parisarsýningunni
aldamótaárið 1900. Þá hefir
liann' skrevtt slúdentagarð-
inn og þjóðminjasafnið í
ÍHelsingfors snjöllum mvnd-
ium með „mótívum“ úr
i Kalevala-lj óðunum, hetj u-
sagnabálki Finna.
Á sýningúnni hér verða
um 120 listaverk, vatnslita-
myndir, raderingar og teikn-
ingar, en ekki reyndist kleift
að koma með hin stæfri ol-
íumálverk. Listaverkin eru
flest í eigu fjölskyhhmnar.
stæðra hljómleika.
Rvíkingar unnu
á 12 borium
af 21.
Á sunnudaginn keppti 21
bridgesveit héðan úr Reykja-
vík við jafnmargar bridge-
sveitir úr nærliggjandi kaup-
stöðum og kautúnum.
Keppninni lyktaði með þvi
að Reykvíkingar unnu á 12
borðum, gerðu 7 jafntefli og
töpuðu á tveimur.
Keppnin fór að mestu
leyti fram hér í bænum, en
þó fóru héðan 3 sveitir til
Vestmannaeyja og ein að
Reykjalundi. En þeir sem
hingað komu voru Akurnes-
ingar með 5 sveitir, Hafn-
firðingar með 5 sveitir, Sel-
fyssingar með 6 og Keflvík-
ingar með 1 sveit.
Úrslit urðu þau að Akranes
lilaut Va vinning á móli 4Vó>
Hafnarfjörður 2 v. gegn 3,
Kefiavilc V-i vinning gegn %
v. Reylcjalundur 0 v. gegn 1,
Selfoss 1 vinning gegn 5 og
Vestmannaeyjar 1% v. gegn
1V-2 vinning.
Þörf handbók
berklasjúklmga.
Hin stórmerku og ágætu
samtök SÍBS hafa látið gefa
út kver, er nefnist „Handbók
berklasjúklinga.“
Er sýnilegt, að forráða-
menn SlBS ætla ekki að sofna
á verðinum, þrátt fyrir mikla
og merkilega sigra, sem þegar
liafa unnizt í baráttunni gegn
berklaveiki á Islandi, og er
handbók þessi einn liður í
þessari baráttu, sem háð
verður unz sigri er náð, en
takmarkið er, segir á einum
stað í henni: Island berkla-
laust.
1 foi’málsorðum að hand-
bókinni segir m. a. svo:
„Aðalhlutverk þess (ritsins)
er að fx-æða bei’klasjúklinga
um, hvaða hlunninda þeir og
fjöldskyldur þeiri’a geta
vænzt samkvæmt þeim hluta
íslenzkra félagsmálalöggjaf-
ar, sem um þá f jallar sérstak-
lega, og vakin atliygli á
skyldum þeiira við þjóðfélag-
ið. Leitazt hefir verið að setja
þessa fi’æðslu fram á aðgengi-
legan og auðskilimx hátt.“
Er ekki annað að sjá, en að
þetta hafi mæta vel tekizt í
lxandbók þessari, sem er
smekkleg og látlaus, en veitir
jxxnx leið mikinn fróðleik um
Jmai’gt, er viðkemur málefn-
um berklavama og berkla-
sjúklinga.
Þá liefir SlBS látið sér-
jxi’cnta stórfx’óðlega grein ÓI.
B. Björnssonai’, er nýlega
birtist í blaðinu „Akranes“
og nefnist „Reykjalundur
og lítið eitt um þróun bei’kla-
vai’na á Islandi“.
Margar myndir prýða gx’ein
þessa, svo og handbókina, er
að ofan getur.
BERGMAL
fá meiza að heyía.
„Gamall þulur“ hefir seut
mér stuttan pistil, sem er raunar
aS mestu le}rti fyrirspurn. Hann
segir: „Eg-hefi veriö aö furöa
mig' á því aö undanförnu, aö
Vísir, senx birtir blaöa mestar
frégnir um atvinnulífiö viö
sjávarsíöuna, skuli meö öllu
hafa gengið framhjá uppSögií
Sjómannaskólans á annan hvíta-
sunnudag. Var þaö þó nokkuð
mefkileg uppsögn, því aö skól-
anum var þá slitiö í sextugasta
sinn, ef eg man rétt. Hvernig
stendur eiginlega á þessu ó-
samræmi í fréttaflutningi blaðs-
ins?“
HJommúnistai’ — jafnvcl Rússlandsfarar — fásl ekki til
að í’æða það, hvernig rússnesltir vcrkamenn fara að
því að di-aga fram lífið á 800—1000 rúblum á mánuði,
þcgar fjölskylda þarfnast 100,000 í’úblna til að lifa sóma-
samlegu lífi í 2—3 ár. Það vill svo til, að fjórar krónur
eru i í’úbhmni, svo að vei’kamenn hafa 3200—4000 krónur
á mánuði. Það nægir ekki til að lifa sæmilcgu lífi, því að
menn yrðu að hafa tvöföld laun til þess.
Menn hafa hugleitt það xxokkuð, hvers vcgna kommun-
istar gáfu ekki verkamönnum kost á að fara austur til
Rússlands á dögunum. Skyldi skýx’ingin vera fólgin í því,
að þeir gætu kynnzt þar einhverju miður hagstæðu sælu-
xílcinu eða hefði það verið móðgun við þá, cr að lieint-
boðinu stóðu, ef ei’fiðismenn hefðu fengið að fljóta með?j[
Eg vil nú byrja á því að
þakka hinunx gamla þul fyr-
ir viðurkenninguna á frétta-
flutningi blaðsins af at-
vinnuháttum við sjávarsíð-
una. Blaðinu finnst sjálf-
sagt að helga þeim þætti
mikið rúm, því að þar er
slagæð þjóðarinnar.
*
Vísir hefir raunar oröiö þess
var líka, aö sjómenn fylgjast
vel meö þessurn fregnum, ekki
sizt ef einhver slcekkja slæðist
meö — sem getur komið fyrir,
jrátf fyrir beztu aðgæzlu -— því
að þá stendur ekki á ábending-
urn til leiöréttinga. En þetta
var nú útúrdúr. Svariö viö
fyrirspurn ganxals þuls er þetta:
Á þriðjudagsmorgni — daginn
eftir skólaslitin — talaöi einn
tíöindamanna blaðsins viö
skólastjóranri og óskaöi fregna
af uppsögninni. Hann kvaöst
ekki liafa þær viö höndina —
eöa eitthvað á þá leið — en
hann skyldi korna þeim til
blaðsins síðar um daginn.
Síðan eru nú liðnar nær
þrjár vikur og hefir ekki
bólaö á skólastjóranum né
fréttum hans, en þar sem
víð rengjum ekki orð slíkra
manna, höfum við ekki ýtt
við honum aftur. Vonandi
kemur hann fyrir næstu
skólaslit.
*
Mörg óþvegin orö féllu í garð
utanfará Fram og' Vikings eftir
fyrstu tvo kappleikina í Þýzka-
landi. Er þó ekld rétt að dæma
menn að þeim fjarverandi, þótt
það tiökist víöa um heim, og
sízt, þegar óvist er um allar aö-
stæöur til keppni. En forráða-
menn félaganna, þeir, sem ráöa
þéssum feröum, eiga aö fá að
lxeyra það, aö slík landkynning
er ekki þegin meö þökkum.
Þessir menn vissu, aö þeir voru
aö fara með óþjálfaða rnenn til
keppni við harösnúna iþrótta-
menri, sem eru ekki svo gest-
risnir, að þeir gefi komumönn-
um leik. Og svo eiga loks þeir,
senx hafa samþykkt slika utan-
för, að gera hreint fyrir sínum
dyrum, en fjári verður þaö vist
erfitt.
*
Annars segja gosarnir, að
þetta sé bezta knattspyrnu-
för, sem farin hafi verið, því
að aldrei hafi gjaldeyristekj-
urnar verið meiri. Og svo sé
það að auki vesturmörk, sem
landinn fái!
=h •
Þá hefi eg verið beðinn aö
spyrja stjórn MÍR, hvers végna
engum verkamanni hefði verið
boðiö til Rússlands á dögunum,
heldur einungis „flibba-kom-
múnistum". Eg geri nú ráð fyr-
ir, aö svarið liggi hendi nærri.
íslenzkir verkamenn mundtt
gera samanburð á kjörum sín-
um og rússneskra stéttarbræðra
sirina og MÍR-menn munu eklci
ganga að því gruflandi, að sam-
anburöurinn yrði ekki hagstæð-
ur sæluríkinu.