Vísir - 17.11.1951, Blaðsíða 4

s
V I S I R
Laugardaginn 17. nóvember 1951
D A G B L A Ð
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur Ingólfsstræti 3.
Ctgefandi: BLAÐADTGÁFAN VlSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
'í Styrkið Hauða krossinn.
J|eykjavíkurdeild Rauða Kross Islands efnir nú til sókn-
ar, til þess að fá Reykvíkinga til þess að ganga í deild-
ina. Félagsmenn eru nú um 2000, en í bæ eins og Reykja-
yik, ættu þeir að vera a.m.k. tíu sinnum fleiri.
) I seinustu sókn bættust deildinni 700 nýir félagar og
Verður nú farið í hverfi, sem ekki gafst tími til að fara í
þá. Munu ungmenni úr imgbngaskólunum og hjúkrunar-
'kvennanemar fara um bæinn á morgun í þvi skyni, er að
framan greinir, og þarf ekki að efa, að þeim verður bvar-
vetna vel tekið. Árgjald í deildinni er 15 krónur, en ævi-
félagagjald 150 kr.
Deildin er nú búin að fá hingað tvær nýjar sjúkrabif-
reiðar, eiiis og sagt var frá í blaðinu i gær, sem hin brýn-
‘asta þörf var fyrir. Fyrír voru 3 sjúkrabifreiðir, sem svo
mjög eru úr sér gengnar, að t.d. í snjóunum í fyrravetur,
'urðu slökkviliðsmennirnir, sem annast sjúkraflutninginn,
oftar en einu siimi, að bera sjúklinga á börunum ofan af
Freýjugötu niður í Landspítala, af því að sjúkrabifreið-
arnar dugðu ekki í ófærðinni. Væntanlega verða þá einhver
not enn af þessum gömlu bifreiðum.
Nýju bifreiðarnar kosta sem áður var getið um 100.000
kr. hver, hingað komnar, eftir að allur kostnaðim hefir verið
greiddur. Deildin er þvi fjár þurfi enn frekara en vanalega
og hennar höfuðslyrkur, að hafa sem flesta félaga, því að
„margar hendur vinna létt verk.“
Annars er það mikill misskilningur, eins og vikið var
að, er stjórn félagsins ræddi við blaðamenn í gær, að Rauði
krossinn vaði í peningiun, því að liann sé deild í alþjóða-
félagsskap og fái fjárstuðning erlendis frá. Hið sanna í
málinu er, að Rauði lcross Islands verður að leggja sitt af
mörkum til Alþjóða Rauða krossins, eins og Rauði krossinr
í öllum löndum, en Alþjóða Rauði krossinn kemur til
slcjalanna með aðstoð í þeim löndum, þar sem neyðarástand
ríkir. Þvi hefir ekki veríð íil að dreifa hér, sem bctur fer.
.Við verður því að vera sjálfum okkur nógir í jæssu efni og
seíja metnað okkar í að vera það áfram.
Um þörfina fyrir nýjum sjúkrabifreiðum mætti margt
'segja umfram það, sem þegar hefir gert verið. Hve brýn
þörfin er fyrir þær er m.a., að segja má, að tveir slökkvi-
‘liðsmenn séu mestan liluta dag hvem í sjúkraflutningum,
og eru mestir flutningar í Röntgendeild Landspítalans,
fæðingardeildina og aðrar deildir hans. Mikill fjöldi
’sjúklinga þarf not af sj úkrabifreið til þess að fara i sjúkra-
■hús til skoðunar, myndatöku eða læknisaðgerðar, auk
.þeirra, sem veikjast skyndilega o.s.frv., og munu sjúkra-
' flutningar innanbæjar háfa verið um,2700 talsins, en raun-
verulega fleiri, þvi að þá er ekki talin sem nýr sjúkraflutn-
’ingur, er sjúklingur er sóttur á sjúkrahús sama daginn og
hann var fluttur þangað. Hér er miðað við sjúkraflutning-
ana árið sem leið, en þeir aukast vitanlega með ári hverju.
Er það mikið stari' sem slökkviliðsmennirnir inna af
hendi við þetta og hefir stjórn Reykjavíkurdeildarinnar beð-
ið að geta þess, að hún sé mjög þakklát slökkviliðsstjóra og
slökkviliðsmönnummi öllum, fyrir þessa aðstoð, sem látin
er í té endurgjaldslaust. Um það þarf ekki að fjölyrða,
hversu þakklátir allir þeir eru, sem notið hafa aðstoðar
'slökkviliðsmaimanna í þessu starfi, sem oft er erfitt, og
'aldrei hefir það komið fyrir, að stjóm Rauða krossins hafi
borizt umkvörtun í garð slökkviliðsmannanna. Þess má
einnig minnast, að árunj saman vom sjúklingar oft sóttir
langt út á land, jafnvel í aðra landsfjórðunga, en nú sveig-
ir í þá átt að hafa hæfar sjúkrabifreiðir sem víðast, og
eru nú sjúkrabifreiðir í Hafnarfirði og Selfossi, og í ráði
mun, að Akranes fái sjúkrabifreið.
Á morgun ættu menn að minnast jæss, sem kunnur ís-
fenzkur læknir eitt siim sagði í erindi um starfsemi Rauða
'skrossins: „Rauði krossinn jiarf á aðstoð yðar að haldá í dag:
iEf til vill þurfið þér á aðstoð hans að halda ó morguii.“
Þýzki listmálarinn Haye-
Walter Hansen, sýnir árang-
urinn af þriggja jára dvöld á
íslandi i litum og linum í
Listamannaskálanum þessa
dagana.
Sýningin er hin f jölbreytt-
íista, bæði olíumálverk og
ávartlist (tréskurður, penna-
teikningar og steinprentun).
Olíumálverkin eru flest lands-
íagsmyndir livaðanæva af
tandinu. Hrikaleiki islenzkr-
nr náttúru, þar sem brim
fcverfur kletta og dranga, hef-
'r verið honum lieillandi við-
fangsefni, svo sem myndirn-
nr af Stapa, Dyrliólaey og
Vestmannaeyjum sýna. Þar
er og fjöldi mynda af foss-
tim, jöklum, fjöllum og
gömlum sveitabæjum. Flest-
nllar þær myndir eru í skær-
Um og sterkum lit. Litauðgi
hans og litagleði fær bezt
notið sín í glímunni við víð-
crni íslenzku fjallanna.
Myndir H. W. Hansens
byggjast yfirleitt á traustum
teiknilegum grundvelli. Þær
cru sprottnar úr jarðvegi
faunsæisstefnu, sem nú er
crðin næsta sjaldgæf. Lista-
manninum liggur fyrst og
fremst á hjarta að gleðja
tiugu manna við raunsæja
túlkun bins fagra og sérstæða
cn lætur ekki berast með
t.tefnum og straumum. Eðli-
tega eru ekki allar myndirnar
jafn veigamiklar. I svartlist-
tnni kemur styrkur hans sem
teiknara bezt fram. Áhrif
Vnargra teikninganna, eink-
um landslagsmynda gefa oft
ckki oliumálverkunum eftir.
Mvndir af skemmum, eldhús-
, um og liesthúsum gamla tím-
ans ber vitni um áliuga ó
gömlum minjum, enda er II.
W. Ilansen einnig lærður
fornfræðingur.
Þá eru á sýningunni margt
andlitsmynda, sumar af þjóð-
kunnum mönnum. Skemmti-
leg er mynd af konu í göml-
um þjóðbúningi, lánuðum úr
Þjóðminjasafninu. Á Norður-
Fríslandseyjum líkist jijóð-
búningur kvenna einna mest
íslenzþa upplilutnum, sem
annars er talinn einstætt fyr-
Irbæri í heiminum. Þá eru og
nokkrar landslagsmyndir frá
Þýzkalandi, s. s. Helgolandi
og viðar. H. W. Hansen mun
fara með mestan hluta þess-
arar sýningar til Þýzkalands
og gefa almenningi þar kost
á að skoða einkenni íslenzkr-
ar náttúru. Að lokum skal
þess getið, að það er harla
girnilegt til fróðleiks að sjá
hér, livaða myndarefni ís-
lenzk laða útlendinginn mest.
Sv. B.
-----«-----
Aðalfundur Fiskifélags-
deildar Rvíkur.
S. 1. þriðjudag var haldinn
aðalfundur í Fiskifélagsdeild
Reykjavíkur og var stjórn
deildarinnar öll endurkosin.
Formaður er Sveinn Bene-
diktsson, Ingvar Vilhjálms-
son gjaldkeri og Þorvarður
Björnsson ritari.
Ýmsar tillögur vorú sam-
þykktar á fundinum. Sam-
þykkt var tillaga um mót-
mæli gegn jöfnun flutnings-
kostnaðar á olíu, svo og gegn
frv. um Fyrningarsjóð Is-
lands, en ef það yrði sam-
þykkt, myndi rekstrarfé út-
vegsins mjög rýrna, sam-
þykkt tillaga um áskorun til
Alþingis um að gera nauð-
synlegar ráðstafanir, til þess
að bæta úr rekstrarfjárskorti
útgerðarinnar. Ennfremur
var samþykkt tillaga um að
skorað yrði á ríkisstjórn að
beita sér fyrir þvi, að Islend-
inguin verði látin í té aðstaða
í Grænlandi til þess að koma
þar upp bækistöð fyrir ís-
lenzk fiskiskip. Rætt var
einnig um og samþykktar til-
lögur varðandi nánari sam-
vinnu vísindamanna og fiski-
manna við fiskirannsóknir,
lækkun álagningar á útgerð-
ai’vörum og síldarleit með
skipi og flugvélum.
Þetta er ein af myndunum, sem er á málverkasýningu
þýzka málai-ans, Haye Walter Hansens. Sýningin er í Lista-
mannaskálanum.
♦ BERGMÁL ♦
Frá Ingólfi Davíðssyni
hefir blaðinu borizt bréf, og
er þetta blómaþáttur, sem
unnendur fagurra blóma og
gróðurs vafalaust kunna að
meta. Bréf hans er svohljóð-
andi:
* .
„Blómlaukar sjást nú í sér-
hverjum blómabúöarglugga.
Verður éflaust mikið um blóm-
skrúð í görðunum að vori, og
er það vel farið. Nógu.. er úr
aS velja. Dvergliljur (crocus)
þrífast ágætlega og bera stór,
gul, blá eða hvít blóm snemma
vors í marz eða apríl. Vetrar-
gosar bera lítil, hvít, drúpandi
þlóm um svipað leyti. Erlendis
tíökast aS senda kunningjunum
vetrargosablóm á vorin og
drekka gosakaffi. Hin bláu,
hálfdrúpandi blóm stjörnulilj-
anna (scilla) auka fjölbreytn-
ina í maí—júní. Um sama leyti
blómgast perlulijurnar (mus-
cari). Blómin eru smá, himin-
blá að lit, og sitja þétt saman,
eins og bláar perlpr á upprétt-
um stöngli.
*
Allt eru þetta lágvaxnar
jurtir, sem fara vel í þyrp-
ingum, milli trjáa, við hús-
hliðar o. s. frv. Ætti ræktun
þessara smágeru lauka- og
hnúðjurta að stóraukast.
Alls staðar er rúm fyrir þær.
*
Eitt túlípanaafbrigöi, sem
sumir nefna kaup'mannatúlípana
(t. káufmannina), blómgast á-
líka snemma og fyrstu túlípan-
ar. Kaupmannatúlípaninn er
lágvaxinn, og ber stór, opin
blóm, gul að innan, en rauðleit
að utan. GoSaliljur (hyacintur),
bláar, hvítar eða rauSar, mjög
ilmsterkar, og páskaliljurnar
gulu, alkunnu, taka vi'S í maí—
júní, og hvítasunnuliljan um
hvítasunnuleytið. Túlípanarnir
skarta aSallega i júní. Til er
fjöldi skrautlégra afbrigða og
keppast menn við að velja sam-
an fallega liti túlípanablóma í
garSana. „Svarti“ túlípaninn
nýtur sín t. d. bezt meSal hvitra
túlípana eSa gulra. Hægt er aS
fá túlípana, sem bera,. rauS,
gul, hvít, bláleit, dökkvínrauS
og tvílit (eða marglit) blóm,
t. d. „fantasía“ .
Hægt er að fá sverðlilju-
hnúða (iris), ýms afbrigði,
blá, gul, eða hvítblómguð,
fögur og einkennileg. —
Vepjulilja þrífst hér prýði-
lega. Blómin drúpandi, oftast
holdrauðleit og ryðdröfn-
ótt. Hnúðar maríusóleyjanna
(anemona coronaria) eru
oftast geymdir til vorsins.
*
Maríusóley er ein hin skraut-
legasta og blómsælasta jurt.
Blómin stór, bláS rauS gul eSa
hvít. Eru augu manna aS opn-
ast fyrir fegurS hennar hin
síðari ár. Margt fleira mætti
telja. En fræSslu um tegundir,
blómliti, hiröingu o. s. frv. er
aS finna í bókinni „GarSagróS-
ur“ o. fl. ritum. Nú fer hver aS
verSa siSastur meS aS setja niS-
ur laukagróSur, áSur en jarS-
vegur frýs verulega. MuniS, aS
laukblómín eru fyrstu vorboð-
arnir i görðunum.
Ingólfur Davíðsson.“