Vísir - 07.01.1952, Blaðsíða 4

4
V f S I R
Mánudaginn 7. janúar 1952
¥XSXR
DAGBLAD
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Aðstoðin við útveginn.
Atvinnumálaráðherra skýrði nýlega svo frá í Sameinuðu Al-
þingi, að ríkisstjórnin hefði lokið samningum við vélbáta-
útvegsmenn fyrir áramótin og yrði útvegurinn sömu fríðinda
aðnjótandi og á síðasta ári, en þó yrði hlutur hans gerður
nokkru ríflegri að því er varðar innflutning, sem heimilaður er
xneð kaupum fyrir bátagjaldeyri. Stjórnarandstaðan hefur séð
ástæðu til að gagnrýna þessa samninga, af lítilli vinsemd í garð
útvegsmanna og algjöru skilningsleysi á hag útvegsins. Vitað er
að rekstur vélbátaflotans í heild hefur gengið mjög erfiðlega,
enda var hag útvegsins svo komið að grípa varð til skuldaskila,
sem að sjálfsögðu er algjört örþrifaráð, en skuldaskil voru gerð
fyrir á annað hundrað vélbáta. Er hagur þessara báta var upp-
gerður, sýndi það sig upp í almennar kröfur var aðeins unnt
að greiða 2—15%, en algjör undantekning mun vera, ef greiðsl-
urnar hafa farið yfir þann hundraðshluta.
Hagur þjóðarheildarinnar stendur og fellur með afkomu
vélbátaútvegsins, sem aflar verðmæta, er nema munu um
þremur fjórðu hlutum af heildar útflutningsverðmætunum, auk
þess sem hann skapar aðalatvinnu í öllum kaupstöðum við
sjávarsíðuna. Stöðvist vélbátaflotinn, þótt ekki væri nema um
skamma stund, getur það haft ófyrirsjáanlegar afleiðingar og
stóraukna erfiðleika fyrir rekstur þjóðarbúsins í heild, enda
mætti þá fyrst ræða um yfirvofandi ríkisgjaldþrot og neyðar-
ástand. Fyrir því verður að leggja allt kapp á að halda vélbáta-
flotanum úti og skapa honum skilyrði til farsællar afkomu.
Annað ráð en aukin gjaldeyrisfríðindi hefur ekki þótt tiltæki-
lcgt, þótt neyðarúrræði sé. í rauninni er þar um óbeinan
skatt á almenning að ræða, sem mestra hagsmuna hefur að
g'æta vegna atvinnu sinnar í sambandi við vélbátaútveginn.
Þegar rætt er um að fríðindi bátaútvegsins feli í sér tvöfalda
gengisskráningu, þá er það vitanlega ekki réttmætt, enda sam
bærilegt við vöruinnflutning, sem átt hefur sér stað samkvæmt
milliríkjasamningum, en þar sætum við oft óhagstæðari kjör
um um vörukaup, en fáanleg eru á opnum markaði. Nægir í því
efni að skírskota til samninga, sem gerðir hafa verið við Tékkó-
slovakíu, Pólland og Finnland, svo að nokkur dæmi séu nefnd,
en engum heilvita manni dettur í hug að ræða um gengislækkun
i samþandi við slíka milliríkjasamninga, eða tvöfalda gengis-
skráningu. Sýnist það því undarlegt fýrirbrigði, er kommúnistar
og Alþýðuflokkurinn hneyklast svo mjög' á samningum ríkis-
stjórnarinnar við samtök útvegsmanna, enda sýnist það bera
ljóst vitni um fjandskap í þeirra garð, frekar en umhyggju fyrir
þjóðarhag. Lagaheimild til slíkrar samningsgerðar af hálfu
ríkisstjórnar og gjaldeyrisyfirvalda er tvímælalaus, svo sem
vitrari menn beggja andstöðuflokka ríkisstjórnarinnar viður-
kenna, og er það leikaraskapur einn, ef heimildin er í efa dregin.
Úrræði Alþýðuflokksins.
T^r Alþýðuflokkurinn hvarf úr ríkisstjórn sællar minningar,
rökstuddi hann þá afstöðu sína með andstöðu gegn gengis-
lækkuninni. Flokkurinn taldi þá sjálfsagt að halda áfram upp-
bótargreiðslum úr ríkissjóði til vélbátaútvegsins, þannig að
hagur hans yrði tryggður. Til þess hinsvegár að standast slíkar,
greiðslur, varð að afla ríkissjóði aukinna tekna og flokkurinn
fór ekki leynt með, að það yrði að gera. Hafði hann uppi ráða-
gerðir um stórfellda auðjöfntm, sem likjamátti við hreint eignar-
nám, og hafði enga stoð í stjórnskipunarlögum. Er það því
furðulegt, er Alþýðuflokkurinn amast.við fríðindum útveginum
til handa, sem að vísu má líkja við obeinan skatt á almenning,
en sem þeir einir greiða, sem kaupgetu hafa og leyfa sér kaup
á glysvarningi eða vörum, sem imnt er að vera áh. Flestar
þær vörur, sem keyptar verða fyrir bátagjaldeyri má flokka
undir alík vörukaup, og sýnist þá engin ástæða til að amast við
fríðindunum.
Stjórnarandstaða, sem þyggir mólefnabaráttu sina á jafn
Ýfiikum grunni og Alþýðuflokkurinn gerir, hlýtur að tala fyrir
daufum eyrum almennings einkum þar sem vitað er að flokk-
urinn sjálfur hafði uppi ráðagerðir um auðjöfnun sem hann
vildi lögbjóða og gengið hefði nær hagsmunum almennings ep
frjálst vöruframboð af hálfu útvegsins. Þar er enginn neyddur
ti] að kaupa varninginn, en hann stendur almenningi til boða
og menn ráða hvort þeir ganga að eða frá. Vitanlega er þó .hér
um neyðarúrræði að ræða, enda verður fleira að gera en goit
þykir á erfiðleikatímum. Bót er þó Lböli, að eí vélbátaútveginum
verSur,fej*tzgað með slikum ráðstöfunum, þarf almenningur við.
sjávarsáSuna ekki að -kvíða lilfmnanlegu atvinnuleysi, sem á
mun skella um leið og vélbátaflotinn stöðvast. .. ...
Strætisvagnaferðir í
Kópavogshreppi.
r*i
Æskorun tiS stgomujr hantlleiða.
í fyrra vetur fór það að ber-
ast milli manna, sem búa aust-
ast á Digraneshálsi, að von
væri á því, að strætisvagn færi
með vorinu að ganga innar á
hálsinn, og mundi fara um
eystri þverveginn, milli Ný-
býlavegar og Álfhólsvegar, sem
líka væri sjálfsagðast og eðli-
legast að gangi.
Hafði mönnum skilizt þetta í
samtölum við hina ágætu bíl-
stjóra . hjá Landleiðum, sem
aka um hina illa viðhöldnu
vegi í hreppnum, og einnig, að
ferðum yrði fjölgað.
Nú hefir sú von manna
rætzt að nokkru, hvað það
snertir að ferðum hefir fjölg-
að til mikilla hagsbóta, þótt
mikið vanti á, að strætisvagna-
ferðir um hreppinn séu komnar
í sæmilegt horf.
Má í því sambandi nefna, að
engar ferðir eru um helgar, og
engar seint að kvöldinu, ef fólk
skreppur í bæinn, í bíó, eða
kunningjar úr bænum koma í
heimsókn.
En vonin um að vagninn
gangi innar á hálsinn hefir al-
veg brugðizt til þessa.
Er það furðulegt, að fólk,
sem býr innarlega við Nýbýla-
veg og Álfhólsveg og við eystri
þverveginn, skuli ekki njóta
sömu hagsbóta og fólkið, sem
býr úti á nesinu hvað strætis-
vagnaferðir snertir.
Það er farið tæplega miðju
vegar til austurs eftir hálsinum
frá Reykjanesbraut og væri
farið eins að við þá, sem vestan
megin Reykjanesbrautar búa,
mundi vagninn aka um þver-
veginn sem liggur næst fyrir
vestan hana milli Kársnes-
brautar og Kópavogsbrautar
og' mun það vera mjög svipuð
vegarlengd til vesturs frá
Reykjanesbraut og leiðin að
vestari þverveginum milli Ný
býlavegar og Álfhólsvegar, en
sem betur fer er ekið þannig
um vestari hluta Digranesháls,
að fólkið, sem þar býr, þarf
ekki nema stutt að ganga til
að komast á viðkomustað
vagnsins. Þá kemur sú sjálf-
sagða spurning í hug manns,
hverju það sæti að þeir, sem
búa austast á hálsinum, skuli
þurfa að ganga meira en helm-
inginn af leiðinni að Reykjanes-
braut, til að komast að næsta
viðkomustað vagnsins. Þessari
spurningu vi.l eg vinsamlegast
beina til forráðamanna Land-
) leiða, sem hafa með strætis-
1 vagnaferðir í hreppinn að gera.
Jafnframt vi.l eg benda á það,
að vegna þessa ranglætis, sem
þeir búa við, sem eiga heima
austast á hálsinum, er reynt að
komast með þeim fáu, sem bíla
eiga, þótt oft sé um óhentugan
tíma að ræða í því sambandi.
Er það því áreiðanlega tap
fyrir þá, sem hafa með strætis-
vagnaferðir í hreppinn að gera,
að láta sig muna um að aka
inn á innri afleggjarann, fólk-
inu austast á hálsinum til stórra
hagsbóta.
Eg vil því spyrja forráðamenn
Landleiða að því, hvenær megi
vænta úrbóta í þessu efni.
Að sjálfsögðu munu margir,
sem til þess hafa bílakost,
>gjarnan vilja taka að sér að
annast strætisvagnaferðir um
þenna fjölmenna hrepp, sem
sífellt fjölgar í með ári hverju.
T. d. mun heimilisfastur mað-
ur í hreppnum gjarnan vilja
taka þetta að sér og haga þann-
ig ferðum, að þær komi að
sem beztum notum fyrir
hreppsbúa og hafa eystri hluta
hreppsins þar ekki útundan.
Svo vil eg beina þeirri spurn-
ingu til þeirra, sem með það
hafa að gera, hverju það sæti,
að mjög sjaldan kemur fyrir,
að snjó sé rutt af Nýbýlavegi,
Álfhólsvegi og Digranesvegi,
þótt rutt sé t. d. af Kársnes-
braut og veginum yfir nesið og
að Reykjanesbraut að sunnan.
Þeir sem búa austan megin
Reykjanesbrautar mega steyp-
ast um í djúpum hjólförum í
snjónum á framantöldum veg-
um á leið sinni, berandi nauð-
synjar heim til heimilisins og
þeim mun verra er sem austar
á hálsinn dregur.
T. d. í fyrra vetur og í síð-
ustu ófærð voru miklir erfíð-
leikar á því, að hægt væri að
koma eldsneyti heim til manna
vegna ófærðar á vegunum.
Þeir. sem eldsneytið selja, vilja
af skiljanlegum ástæðum, ó-
gjarnan brjóta bifreiðar sínar
á því að aka þeim um hálfófæra
vegi.
Það er því brýn nauðsyn á
því fyrir íbúa þessa hrepps,
sem við þessi vandræði búa, að
taka höndum saman og krefj-
ast úrbótar í þessum efnum, að
vegunum. sé haldið akfærum
og krefjast þess af fullri ein-
urð.
Kópavogsbúi.
Fjöldaferming
tvíbura.
Nýlega voru fimm tvíburar
fermdir samtímis í Horsens-
kirkju í Danmörku.
Um 100 börn voru fermd við
þetta tækifæri, en dönsk blöð
telja, að hér hafi verið um ein-
stæðan atburð að ræðá í land-
inu, líklega Danmerkurmet á
þessu sviði.
BERGMAL
Fyrir flesta húseigendur
og heimilisfcður er kostnað-
ur sá; er leiðir af upphitun
íbuða eitt mesta vandamálið
nú orðið, og er þá einkiun og
sér í Iagi átt við þá, sem ekki
njóta blessaðrar hitaveit-
unnar. Allra verst eru þeir
þó settir, sem verða að hita
bibýli sín með kolum, en
þau eru nú orðin óhugnan-
lega dýr, eins og alkunna er.
Einn þeirra, sem verður að
nota kol, „Ó.“ að nafni,
sendir mér eftirfarandi til-
skrif:
„Hér er svolítil hugleiðing
um kol. Það eru ekki allir. sem
eru svo lánsamir að búa við
hitaveitu, en hiti er mönnum
nauðsynlegur til þess, að þeim
líði skapíega í íbúðum sínum.
Allir þeir, sem kol nota, vita,
að þau eru misjöfn að gæðum,
og.óskaplega dýr, 650 kr. .smál.
Hús með 3 íbúðum þarf 2
smál. á mánuði yfir veturinn,
eða J300 kr. á mánuði. Upp-
hitunin er því sem sagt mesta
yanriamél heimilanna, en á
tveim árum hefir smáL af kol.-.
Á .tímabilimi jan.—febr. 1551
voru fluttar inn 60.000 smál.
af kolum fyrir um 24 millj. kr.
i *<ý
Kolin eru svo misjöfn, að
ekkert eiga þau sameiginlegt
nema nafnið. Ensk kol fást
• ekki, en þau eru allra kola
bezt. Pólsku kolin, sem
liér fást, eru afskaplega lé-
leg fyrir miðstöðvar, of
„létt“, — loga vel en fuðra
.. upp eins og timbur, og því
,i' sennilcga nothæf í litla ofna
og eldavélar.
'£■ -:5-
* Hingað kom í sumar farmur
af amerískum kolum, sem voru
þung, og þurftu mikin „trekk“,
en voru hitamikil og drjúg.
Munar um þriðjungi á þeim og
hinum pólsku. Þessi kol voru
góð í miðstöðvar, en sennilega
slærn í smá-eldfæri. Einu sinni
voru hér til antracit-kol ensk,
líklega beztu kol í heimi. Þau
brunnu upp til agna, engin
aska, en gjallið ótrúlega lítið.
En þau voru „þung“ og hörð,
og fólkið, sem hefir lítil eld-
færi bað kolaverzlanir að hirða
aftur þessa steina. Við, sem
þurfum að ncrta kol til hitun-
m hækkag.úm tæpar 460 kr. ar, *dljum auðvitað fá það
bfizta og drýgsta. Ensk og am-
erísk kol eru okkur sennilegá
ódýrari en pólsk, en áreiðanlega’
eiga Pólverjar til betri kol eii
þau, sem við höfum fengið upþ
á síðkastið.
*
Vænt þætti mér um, að
Bergmál vekti fyrir mig at-
hygli viðkomandi aðila á
eftirfarandi: Hvað taka kola-
verzlanir fyrir heimflutning
kolanna? Fást þau ódýrari,
ef þau eru sótt á geymslu-
stað? Margur hefir aðstöðu
til þess að koma hálfri eða .
heilli smál. heim til sin fyrir
lítið.“
Karl hitti ókunnan mann
á förnum vegi, og spurði
hann að lieiti. Hann svaraði:
Kallaður er eg:
Akur alvaxinn,
humall á kvisti,
feldur af biruu,
fagrar slægjur.
Nafnið er í hverri línu.
Svar við síðustu gátu;
Synir Adams.