Vísir - 27.01.1953, Qupperneq 5

Þviðjudaginn 27. janúar 1953.
VlSIR
HvaSa íslenzk bók, sem út
kom á árinu 1952, þykir yður
bezt og hvers vegna?
Margrét Jónsdóttir,
ritböfundur:
Eg hefi mesíar mætur á Rit-
safni Davíðs Stefánssonar frá
Fagraskógi,
af þeim bók-
um íslenzkum,
er út komu á
árinu 1952, og
eg hef átt kost
á að kynnast.
Er 'það vegna
þess, að Davíð
er það skáld
samtíðar
minnar, sem bezt er mér að
skapi. Hjá honum fer tíðast
'saman fegurð forms og efnis.
■Ljóð hans og önnur ritverk eru
Ijós og auðskilin, en skortir þó
hvorki dýpt né tign. Þau eiga
erindi til allra og eru jafn að-
gengileg fyrir háa og lága,
lærða og ólærða.
Jón Guðnason, stud. mag.:
Mestur fengur íslenzkum
bókmenntum s. 1. ár tel eg hik-
laust Gerplu
Halldórs Kilj-
ans Laxness.
Enn gerir
skáldií'í brýnt
mál : jsamtíð;-
arinnar að
viðfangsefni
og nú það mál,
sem mestu
skiptir hvern *
mann. Gerpla er harðvítug á-
deila á hermennsku, hernaðai*-
anda og ófrið og fer skáldið
eigi í grafgötur með skoðanir
sínar á þessu efni. Gerpla er
gerð af mikilli list og vil eg
aðeins benda á persónusköpun
Halldórs; jafnvel þær persón-
ur, er stutta viðdvöl hafa, eru
dregnar upp með skörpum
meitluðum dráttum (t. d. Butr-
aldi Brúsason. Aðalráður kon-
imgur o. i'].). Gerpla áréttar
reyndar það, sem allir vissu, að
enginíi íslenzkur höfundur og
þótt víðar væri leitað á jafn-
marga strengi í skáldhörpu
sinni og .Halldór Laxness.
Þóiarinn Guðnason læknir.
Þegar „Svartar fjaðrir“ og
á sl. ári, verður maður að smá-
mylgra sálar-
gerplunni,
eltki allt of
mikið í senn,
en jafnan og
þéttan.
Af þeim
nýju bókum,
sem eg hefi
lesið, eru
tvenn mál,
sem hafa hrif-
ið mig, dragbítslaust og frá-
dráttar. Þessi Mál eru Laust
mál Einars Benediktssonar og
Hrafr.amál, ljóð Þorsteins
Valdimarssonar, og þar eð þau
síðarnefndu eru splunkur-
flunku ný, sný eg máli mínu
að þeim.
Þar er hyldýpi andagiftarinnar.
Leiftursilfur tilfinninganna.
Munúð og tregi ástarinnar.
Niður fossanna, söngur
fuglanna.
Alvöruþrungin og fölskva-
laus föðurlandsást, harmur
hennar og vonir. Málkunnátta
Þorsteins, rímtöfrár og seið-
andi kliður fegursta máls á
jörðu, nálgast sumstaðar það
að túlka hið ósegjanlega. Tón-
list í orðum.
Sem sagt hámark íslenzkrar
ljóðlistar annó dómini 1952.
ISann cða áfengisflóð:
Takmarkanir á framboði áfengis
faafa gert mfkið gagn.
in, sín forðist drykkjuskap. Og
foreldrar reyna í lengstu lög að
aftra börnum sínum frá því að
leggja inn á ógæfubraut
drykkjuskaparins. — Þetta á
ekkert síður við um foreldra,
er sjálfir neyta áfengis. Þessar
óskir foreldranna ber löggjaf-
anum að styðja. En dettur
nokkrum manni í hug að það
sé gert með því að láta æsku-
lýðinn hafa sem greiðastan að-
gang að áfengi?
Á. Ó.
komu út, varð
mörmum í
eim j vetíangi
ljóst, að stór-
skáld voru
upp risin
meðal vor. Á
árinu sém
leið kom á
markaðinn
bók, sem . að
vísu hefir
um en hinar
verið' hljóðara
tvær, en spá mín er sú, að hún
verði síðar talin upphaf nýs
Ijóðtímabils á svipaðan hátt og
bær. Hún slöngvar fram á sjón-
arsviðið nýju skáldi, sem kveð-
ur við nýjan tón og næsta fag-
uríega, Bókin heitir „Hrafna-
mál“ og er eítir Þorstein Valdi-
marsson, ,
• Ríkarður Jóusson
myndhöggvari.
Obbann af öllu því andans
hjarnfóðri, sem út var gefið
Út af ýmsum skrifum í ,,Vísi£',
að undanförnu um áfengismál-
in, Iangar mig til að biðja
blaðið fyrir þessar athuga-
semdir:
Ný stefna.
Nú er mest talað urn að nauð-
synlegt sé að menn hafi sem
greiðastan aðgang að áfengi, til
þess að draga úr drykkjuskápn-
um í landinu. Þetta er ný
stefna. Hún brýtur algjörlega í
bág við þá stefnu, sém fylgt
hefur verið í löggjöfinni síðan
1887 (eða um 65 ára skeið), en
hún hefur verið sú, að tak-
marka sem allra mest framboð
á áfengi. (sbr. lög frá 1887,
1895, 1899, 1907, 1908, 1935 og
reglugerðir við þau lög).
Fyrir 1887 var vín selt hér
í hverri búð og á hverjum
veitingastað. Vont er ástandið
nú í landi voru, en verra var
það þá. Undarlegt að það skuli
vera óskadraumur nokkurs
manns að hverfa aftur til þess
ástands. Takmarkanir á fram-
boði áfengfs hafa gert mikið
gagn. — Þannig minnkaði
drykkjuskapur landsmanna um
hartnær helming fyrstu fimm
árin af þessari öld.
Barmlögin.
Menn hafa enn eigi gert sér
Ijóst hvert gagn bannlögin
gerðu. Meðan þeirra naut við
fækkaði yfirsjónum og afbrot-
um svo stórkostlega, að eitt
árið var ekki nema um eitt af-
brot að ræða í Reykjavík. Sama
hefur orðið upp á teningnum
tvisvar sinnum síðan. Á her-
námsárunum var öllum vmbúö-
um lokað um skeið, og aftur
núna í desember meðan á verk-
fallinu stóð. Bæði þessi lokún-
artímabil höfðu það- í for með
sér að lögregían í Reýkjavik
varð „atvinnuíaus". Vilja menn
ekki íhuga hvernig á þeim fyr-
irbrigðum stendur?
Haustið 1916, þegar bann-
íögiii höfðu staðio eitt ár, lýsti
borgarstjórinn í Reykjaví'k yfir
þyí, áð þá fengi ekkert heimili
í bænum fátækrastyrk vegna
drykkjuskapar íramfærslu-
Tiianns. En þegar Spábarvínin
höfðú verið ih'ér á boðstólum í
e'ift ai-'/'var *óreglan orðin svo
mikil áð bæjárstjórn kaús 5
munna 'néfnd tii þess að aíhuga
á hvern hátt.Væri unt'að'draga'
úr áfengisbölinu í bænum. Þessi
tvö dæmi tala einnig sinu máli.
Nú, þegar menn vilja enn
auka framboð áfengis, eru hér í
Reykjavík mörg hundruð á-
fengissjúklinga, auk hinna svo-
kölluðu „róna", og bærinn hef-
ur neyðst til að stofna hæli
fyrir þessa menn. Gamall máls-
háttur segir, að of seint sé að
byrgja brunninn þegar barnið
sé dottið í hann. Það gæti þó
forðað fleiri börnum frá slvsi,
en varla hitt, að gera brunninn
enn hættulegri.
Afnám vínveitinga.
Dómsmálaráðherra á miklar
þakkir skilið fyrir það, að hann
tók fyrir vínveitingar hér í bæ.
Síðan hefur breytt mjög til
batnaðar, langtum minni ölvun
á götunum á síðkvöldum og
færri gestir í kjallara lögregl-
unnar. Hér hefur takmarkað
framboð á áfengi haft mikið
gott för með sér og bætt bæjar-
braginn.
Viðbrögð veitingamanna.
Einkennileg eru viðbrögð
veitingamanna. Þeir þykjast
ekki geta haldið starfsemi' sinni
áfram ef þeir fái ekki undan-
þágur til vínveitinga. Áfengis-
lögin mæla svo fyrir, að enginn
megi hagnast á slíkum undan-
þágum. Ef veitingahús hafa
hagnast á þeirn, þá er það laga-
brot og virðist því hér vera um
einfeldnislega sjálfsákæru að
ræðá.
Einhver hélt því fram, að
nær 2000 starfsmenn í veit-
ingahúsum mundu missa at-
vinnu sína við afnám veitinga-
leyfanna. Ef nokkur hæfa er
þessu, þá er það hryllileg tii-
hugsun, að æskulýður bæjarins,
sém aðallega sækir slík hús,
skúli vera- féflettur svo óskap-
lega (auk þess sem hánn geldur
til Áfengisverzlunarinnar), að
það nægi til þess að láuna 2000
manns.
Forboði.
Það klingir ,oft að liöft á
framboði áfepgis sé til ills,
menn sækist .mest eftir því sem
forboðið er. Menn geta þess
ekki að forboðið liefst fýrr en
með löggjöf. Það byrjar við
vöggu hvers barns, > 'því að
sannar-lega éiga -góðir' foreldrar
ekki héitári ósk en þá, að börn-
Togarar gleypa
göngufiskinn.
Lclegnr ai‘li liáía
fjrir vestan.
Togarar, sem eru að veiðum
fyrir vestan land, gleypa allan
göngufiskinn, svo að ekkert
verður eftir handa línubátun-
um, enda sjaldan verið jafn lé-
legur afli í janúar og að þessu
sinni.
Þannig fórust einum kunn-
asta útgerðarmanninum í Bol-
ungavík orð, er Vísir átti tal
við hann í morgun. Togarariiir,
sem veiðar stunda á miðum
línubáta fyrir vestan land,
skipta hundruðum og eru af
öllu þjóðerni. Þar eru þýzkir,
enskir, franskir og íslenzkir
togarar á veiðum og liggja svo
þétt, að tæplega er hægt að
koma þar fyrir línubút.
Afli báta frá verstöðvum á
Vesturlandi hefur líka verið
mjög lélegur, t. d. er meðalafli
Bolungavíkurbáta aðeins 3 V2
lest í janúar, en þessi mánuður
hefur oftast verið aflabezti
mánuður vertíðarinnar. Talið
er, að útgerð beri sig því að-
ems, að bátar afli að meðaltalL
um og' yfir 5 léstir.
Línubátar frá Bolungavík
leita á mið allt frá Breiðafirði
og norður á Húnaflóa, en afli
þeirra hefur verið lélegur á
öllu þessu svæði í janúar. Lítið
er af fiski á grunnmiðum og
verða bátar að sigla margra
stunda siglingu til þess að fá
eitthvað, en þá eru þeir komnir
á togaramiðin.
Jörundur leggur
upp á Dalvík.
Frá fréttaritara Vísis. —•
Akureyri í gær.
Togarinn Jörundur hefur frá
miðjum des. s.l. lagt upp á
Dalvík 618 lestir af fiski til
vinnslu og í frystingu.
Auk þess nam aflinn á þess-
um tíma 1450 kössum af fiski,.
sem unnið var að á skipsfjöl, en
skipið hefur fengið frystitæki,
til þess að hægt sé að fram-
j kvæmt slíka vinnslu um boið.
| Hinir Akureyrartogararnir brír
veiða í salt.
j Tíðarfar er með afburðun)
gott, snjólaust að kalla og sam-
j göngur í bezta lagi. Heilsuíar
hefur ekki verið gott, kvefsótt
1 og mislingafaraldur, sem að
vísu er nú hvorttveggja í
rénun.
j Við stjórnarkosningu í Sjó-
' mannafélagi Akureyrar héldu
í kommúnistar meirihluta sínum.
HERBERGI
með aðgangi að baði, helst á
hitaveitusvæðinu óskast til
leigu strax. Tilboð leggist á
afgr. Vísis, merkt: „Ein-
hleyp — 410".
ýþríttakálkuK
Árið 1952 þótti mikið íþrótta-
ár, og vitanlega gerðist flest hið
markverðasta á Olympíuleik-
unum í Helsingfors, eins og
allir muna. Þó voru ekki öll
beztu afrekin unnin þar, en
Vísir birtir hér til gamans
beztu afrelc frjálsíþróttamanna
heimsins í fyrra.
★
Tveir menn hlupu 100 metr-
ana á 10.3 sek.: Andy Stanfield
(Bandaríkjunum) og Sanadze
(Rússlandi). Þessir menn náðu
10.4 sek.: MacDonald Bailey
(Bretl.), Smith, Golliday,
Rémigino, Gathers, Baker, Dill-
ard og Biffle, allir frá Banda-
ríkjunum, og McKenley frá
Jamaica.
★
Stanfield reyndist einnig
fljótastur á næstu vegarlengd,
200 m., á 20.6 sek. næstir voru
þeir Baker, Gathers og McKen-
Iey, sem nefndir voru að ofan.
— Tveir Jamaica-menn, þeir
Gcorge Rhoden og Herb
McKenley hlupu 400 metrana
á 45.9 sek., en þriðji Jamaica-
búinn, Wint, hljóp á 46.3 sek.
Síðan komu tveir Bandaríkja-
menn og Þjóðverjin Haas, sem
hlupú á 46.4.
★
Góðkunningi íþróttamanna,
Malvin Whítfield (Bandar.),
sem kunnur- er frá tvennum
Olympíuleikjum, náði bezta
tíma ársins á 800 m., 1.48.0
mín. Næstur var Norðmaðurinn
Audun Boysen, 1.48.8 mín. Á
1500 metrum, sem þykir mjög
skemmtilegt hlaup og eftir-
sóknarvei't að sigra í, reyndist
Þjóðverjinn Lueg hlutskarp-
astur, á 3.43.0 mín, en næstur
varð Luxemborgarinn Barthel,
sem sigraði í Helsinki, 3.44.1.
Þjóðverjinn Dohrov/ átti þriðja
bezta tíma ársins, 3.44.8 mín.
Emil Zatopek frá Tékkó-
lsóvakíu er vitanlega mesti
hlaupari ársins á hinum lengri
vegalengdum. Hann á bezta
tíma ársins í 5000 m. hlaupi.
14,06.4 mín., en Þjóðverjinn
Schade er nær jafn honum með
14.06.6 mín. — í 10.000 metra
hlaupinu er Zatopek einnig
beztur, hefir þar 29.17.0 mín.
Eftir langa stund kemur svo
Svíinn Nyström, 29.23.8, en
Schade er þriðji, 29.24.8 mín.
★
Af 8 fljótustu mönnum árs-
ins í 110 m. grindhalupi áttu
Bandaríkjamenn 6, DillarcL
fyrstan á 13,7 sek. Þá áttu
Bandaríkjamenn fjóra fyrstu.
mennina í hástökki, en þar
stökk hæst Davis, 2.095 m.,
ennfremur fjóra fyrstu í lang-
stökki (Brown, 8.01 m).