Vísir - 21.03.1953, Blaðsíða 5

JLaugardagirm 21. marz 1953
VÍSIR
Greiðslur vðbótarfjöldskyldu-
bóta og mæðralauna að hefjast
Gremar§erð frá Tryggmgasíofnun ríkfsins.
I næsta mánuði hefjast
greiðslur á viðbótarfjplskyltlu-
bótum og inæðralaunum frá
Tryggingastofnun ríkisins.
Þeir, sem eiga að sækja um
þessar bætur þurfa því að hafa
gert það fyrir 31. þessa mán-
aðar. Þar sem hér er um nýja
bótaflokka að ræða og iðgjöld-
in hafa verið hækkuð vegna
þeirra þykir rétt til glöggvunar
fyrir almenning, >að gera nokkra
grein fyrir þeim.
Greitt
ársfjórðungslaga.
Raddir hafa heyrst um það,
að greiðslur þessará nýju bóta
hefðu átt að hefjast þegar er
deilan leystist, eða um ára-
tnótin. En lögin voru ekki af-
greidd fyrr en í febrúarbyrjun
og þá var eftir að ganga. frá
reglum um fyrirkomulag
greiðslanna, láta prenta eyðu-
blöð og senda þau umboðs-
mönnunum út um iand. Gjald-
dagi þessara bóta er ársfjórð-
ungslega eftir á en ekki mán-
aðarlega, enda mundi það kosta
stórfé, því að hér er um að ræða
um 20 þúsund nýjar bóta-
greiðslur á hverjum gjalddaga.
Þá hafa ýmsir haft það á orði,
að óþarft sé að láta sækja um
þessar bætur. En það er byggt
á misskilningi. Þeir, sem nú
njóta fjölskyldubóta eða barna-
lífeyris, þurfa ekki að senda
umsóknir, því að Trygginga-
stofnunin á að hafa í höndum
upplýsingar um hagi þeirra. En
H '
um hina, sem nu eiga að fa
bætur í fyrsta sinn, hefur hún
aftur á móti engar upplýsingar.
Þeir þu.rfa því að gera grein
fyrir högum sínum svo að hægt
sé að ganga úr skugga um bóta-
rétt þeirra. Umsóknareyðublöð
handa þessu fólki eru afgreidd
um þessar mundir h.iá Trygg-
ingastofnuninni og umboðs-
mönnum hennar víðsvegar um
landið.
Barnalífeyrir,
Það er rétt, um leið og .gei'ð
er grein fyrir hinum nýju á-
kvæðum laganna, að víkja að
þeim bótum, sem Trygginga-
stof nunin greiðir sérstaklega
Vegna barna, og skilgreina þá
eðli hverrar tegundar fyrir sig.
Miðað er við bætur . á fyrsta
verðlagssvæði með núverandi
vísitöluuppbót, 57% , ef ekki. er
annað tekið fram. En á öðru
verðlagssvæði eru þessar bætur
% lægri.
Barnalífeyririnn er greiddur
þegar faðirinn er fallinn frá,
orðinn óvinnufær til frambúð-
ar, öryrki, eða kominn á elliííf-
eyrisaldur, þ. e. a. s. orðinn 67
ára. Barnalífeyririnn nemur
nú kr. 314.00 á mánuði fyrir
hvert barn undir 16 ára aldri.
Barnalífeyririnn er því aldrei
greiddur þegar faðir eða fyrir-
vinna er á lífi og fullfær til
vinnu. Ennfremur eiga ógiftar
mæður og fráskildar konur, sem
leggja fram úrskurð á hendur
barnsföður eðá leyfisbréf til
skilnaðar, rétt til barnalífeyris
á sama hátt og ekkjur. En þá
hefur Tryggingastofnunin
endurkröfurétt á hendur barnS-
föður, og eða framíærslusveit
hans. Þessi réttur fe.llur niður,
ef konan giftist eða tekur upp
sambúð með karlmanni, þremur
árum eftir að hjúskapur eða
sambúð hefst. En að sjálfsögðu
á konan eftir sem áður rétt til
meðlags frá föður barnsins, þótt
milliganga Tryggingastofnun-
arinnar falli niður.
Fjölskyldubætur.
Fjölskyldubæturnar eru
annars eðlis. Þær greiðast þó
að faðir eða fyrirvinna sé full-
hraust og á starfsaldri, ef hann
hefur fyrir ákveðinni tölu barna
að sjá. Tilgangurinn með fjöl-
skyldubótunum er sá, að jafna
metin milli þeirra sem eiga
stóran barnahóp og hinna, sem
færri hafa á framfæri.
Samkvæmt hinum nýju lög-
um verða fjölskyldubæturnar
nú einnig greiddar vegna ann-
ars og þriðja barns. Nema við-
bótafiölskyldubætur þessar %
af fullum fjölskyldubótum
vegna annars barns, eða kr.
628,00 á ári, og fyrir 3. barn
hálfum fjölskyldubótum, eða
kr. 942.00 á ári. Bótagreiðslur
fyrir börn, sem eru umfram
þrjú í fjölskyldu haldast ó-
breyttar, kr. 1200.00 í grunn
eða 1884.00 kr. á ári. Þannig
eiga allir þeir, sem njóta fjöl-
skyldubóta samkvæmt fyrri á-
kvæðum laganna að fá við-
bótarfjölskyldubætur með
tveimur börnum. En auk þess
bætast við. fjölskyldubætur til
þeirra, sem eiga tvö börn eða
þrjú og engra fjölskyldubóta
hafa notið til þessa.
Mæðralaun.
í þriðja lagi eru svo mæðra-
launin. Tilgangur þeirra er sá,
að bæta einstæðum mæðrum að
nokkru þann atvinnu- og tekju-
missi, sem þær verða fyrir
vegna þess að þær þurfa að
annast börnin. Allmikill á-
greiningur hefur á undanförn-
um þingum verið um mæðra-
láunin, en samkvæmt hinum
nýju lögum eiga þau að greið-
ast öllum einstæðum mæðrum,
sem hafa tvö börn eða fleiri á
framfæri sínu, en fyrir móður,
sem hefur tvö til fjögur börn á
framfæri, verða þau að mun
lægri en gert hafði verið ráð
fyrir í fyrri tillögum. Hinsvegar
verða þau stórum hærri ef
bömin eru sex eða fleiri.
Mæðralaunin nema sömu upp-
hæðum og fjölskyldubæturnar
og koma í þeirra stað. Þau
greiðast hins vegar þótt móðir-
in njóti barnalífeyris og án til-
lits til tekna móðurinnar eða
efnahags. Þau nema, eins og
áður er sagt, fyrir tvö börn kr.
628.00, fyrir þrjú kr. 1570.00
og hækka síðan um kr. 1884.00
fyrir hvert barn.
Raforkan í'r ívrii- .ölln:
Kanada býst við jð fá 600
miHj. ha. ur Yukonfljóti.
Fyrsta virkjunin — 5 miilj. ha.
— hafin í sumar.
um Alexasidrine
Gefin hafa verið út minn-
ingarljóð um Alexandrine
drottningu Dana og stendur fé-
lagið Alvara að útgáfunni.
Ljóðin, sem eru í einkar
smekklegi'i útgáfu, hafa verið
gefin út í 500 eintökum, sem
prerttuð eru sem handrit. Verð-
ur þessum 500 eintökum varið
til að heiðra minningu drottn-
ingarinnar og í því skyni send
sendiherrum, bæjarstjórnum
bæja hér á landi, sem vinabæi
eiga í Danmörku o. fl.. Dana-
konungi hefir verið sent for-
kunnarfagurt eintak, bundið í
skinn.
Helzta kvæSið í bókinni er
Minningarljóð, en framan við
Einkaskeyti frá A.P. —
Ottawa í gær.
Vegna ört vaxandi raforku-
þarfar landsins, er nú leitað
æ lengra norður á bóginn með
virkjanir ó næstunni fyrir aug-
um.
Kanadiska stjórnin hefur á
síðustu árum látið fram fara
rannsókn á því, hversu mikið
afl megi fá úr Yukon-fljóti,
sem er í norðvesturhéraði lands
ins, og er áætlað, að úr því
einu megi vinna allt að 600
milljónir hestafla.
En bað mun kosta óhemju
fé að nýta alla þessa orku, því
að auk þess kostnaðar, sem
verður við sjálfar virkjunar-
framkvæmdirnar, þarf að
leggja vegi um víðáttumiklar,
hrikalegar auðnir, þar sem ekk
ert er hvítra manna utan fárra
veiðimanna.
Má bezt marka væntan-
legan kostnað af því, að í
sumar verður byrjað á mann
virkjum, sem kosta eiga tvo
milijarða dollara, og mun
þar verða um raforkuver að
miklar stíflur með raforkuver-
um að raeða, en orkuna á að
nota til málmbræðsíu. Verður
málmurinn fluttur að langar
leiðir, og verður að gera nýja,
djúpa höfn á vesturströnd lands
ins, til þess, að nægilega stór
skip geti flutt hann að. Þar
sem höfnin verður gerð í þeim
hluta Alaska, sem teygir sig
suður með vesturströnd Kan-
ada, hefur orðið að samkomu-
lagi, að greitt verði fyrir hafn-
arstæðið með raforku.. Mann-
virki þessi verða fullgerð eftir
tíu ár.
Rangfærslum Al-
þýiublaðsins
mótmælt.
Stjórn Landshafnar Kefla-
víkur og Njarðvíkur hefur sent
Vísi greipargerð vegna rang-
^ færslna í grein í Alþýðublaðima
ræða, sem a að framleiða 5- f .
milljónir liestafla — aðeins. T
Er þar um að ræða Lands-
aðeins.
Er það einkafyrirtæki, sem
fengið hefur heimild til þess
að ráðast í þessar framkvæmdir
og verður í rauninni um þrjár
það eru prentuð nokkur kvæði,
sem minnast komu drottningar-
innar hingað og þess, að hún
lærði íslenzka tungu. Öll er út-
gáfan hin snyrtilegasta. Önnur
prentun mun verða g'efin út og,
þá almenningi gefin kostur á að
eignast minningarljóðin.
hafnarhúsið svonefnda, en það
var byggt á sínum tíma til-að
hýsa mikinn mannfjölda, er
myndi starfa að byggingu lands-
hafnarinnar. Þetta breyttist,
aðallega vegna fjárskorts, og
stóð' húsið síðan ónotað. Verður
sú saga ekki rakin nánar, en
hinn 16. janúar í fyrra var sam-
þykkt samhljóða að selja Karvel
Ögmundssyni, útgerðarmanni,
húsið fyrir 180 þús. krónur, og
með þeim skilmálum, sern.
Ragnhildur prinsessa Norðmanna liefur nýlega, með leyfi
Hákonar konungs, opinberað trúlofun sína og Erlings Lorentzens
útgerðarmanns. Var myndin hér að ofan tekin af lijónaefnunum
■ < !> ;i í kónimgsliöllipni'í Osló. 1 111 ' V-
ENGINN VAFI leikur á því,
að með allra vinsælasta út-
varpsefni, sem völ er á í vetur,
er þáttur Halldórs Halldórs-
sonar dósents, „íslenzkt mál“.
Hvað eftir annað hefi eg veitt
því athygli, að menn búa sig
undir að hlusta, þegar þessi
þáttur hefur verið auglýstur,
og sumir fara ógjarna út, þegar
hans er von. Skylt er að geta
þess, að þetta virðist jafnvel
ekki síður eiga við um ungt
fólk.
# Þetta sýnist mér vera á-
kaflega ánægjuleg stað-
reynd. Alltaf öðru hverju fara
geðvondir menn á stúfana í
blöð.um og tímaritum til þess að
segja okkur frá því, að fólk á
íslandi sé hætt að hugsa, eða
nenni ekki lengur að liugleiða
það, sem til hollustu má verða
í andlegum efnum. Og oft fylgir
það þessum geðvonzkuskrifum,
að unga fólkið nenni ekki að
leggja það á sig að tala eða rita
rétt mál, og þar fram eftir göt-
unum. Þetta hefur verið sagt
| áður, mörgum sinnum, eins og
be2t má sjá á því að lesa
Reykjgvíkurblöðin á liðnum
árum. Þeir, sem hafa gaman af
svona nöldri, allir þessir gleði-
snauðu umkvörtunarseggir,
geta haldið áfram þessari iðju
sinni, en hún haggar ekki þeirri
staðreýnd, að gífurlegur fjöldi
hlustar á áðurnefndan þátt
Halldórs Halldórssonar og hef-
ur gagn og gaman af.
$ Halldóri Halldórssyni er
mjög sýnt um að setja
skýringar sínar fram á að-
gengilegan, alþýðlegan og auð-
skilinn hátt, eins og vera bér.
Það er bráðnauðsynlegt að efla
og gfæða smekk manna fyrir
lýtalausu máli, og þessi við-
leitni Ríkisútvarpsins er vel
þegin. En það er ekki sama,
hvernig þetta er gert. En leið-
beiningar H. H. og skýringar
H. H. virðast hitta í mark.
ó í fyrrakvöld ræddi H. H.
nokkuð um viðurnefnið
þambarskelfir og merkingu
þess. Flestir eru líklega sam-
mála dósentinum um merkingu
þess, og vitaskuld mun okkur
flestum hafa dottið í hug, að
Einar þambarskelfir hefði verið
frægari fyrir bogfimi en ístru.
En það var gaman að heyra mál
þetta rætt af þekkingu, og ekki
var síður ánægjulegt að heyra
bréf próf. Guðmundar Thor-
oddsens um þetta. Vonandi
verður þessum þáttum Halldórs
haldið áfram og vafalaust við
vaxandi vinsældir. u; ! ■«.1
n .-utíi.i ;iL > ( ThS.