Vísir - 25.06.1953, Blaðsíða 5

Fimmtudaginn 25. júní 1953
VlSIR
>►
Eimskipafélag Islands og
Kveldúlf seignirnar.
Árið 1803, —■ eða fyrir rétt-
um 150 árum, keypti þáver-
andi ‘stjórn Bandaríkjanna,
víðáttumikið landflæmi . af
Frökkum. -— Lquisíana land-
svæðið — þar sem nú eru 13
af 48 ríkjum Bandaríkjanna.
.Kaupverðið var hátt, alveg fá-
heyrð upphæð á þeim tímum.
Enda stóð ekki á því, að hópar
„Varðbergs-“ og „Framsókn-
ai-manna" þar í landi, byrjuðu
hinn gamalkunna glamuryrða-
söng, um svik við þjóðina, mis-
notkun á trúnaði. — Blátt á-
fram, að þarna væru að verki
svikul óþokkamenni, sem með
kaldrifjuðum glæfraaðferðum
væru vitandi vits að koma
þjóðinni út á kaldan klaka,
fjárhagslegrar örbirgðar og
voiæðis.
En reynslan hefur talað, —
og leitt í ljós, að án þessara
aðgerða, — hefðu Bandaríkin
aldrei getað orðið það stórveldi
sem þau síðar hafa orðið. —
Nú ber öllum saman um, að í
allri sögu Bandaríkjanna hafi
ekkert þýðingarmeira ham-
ingjuspor verið stigið, af for-
ráðamönnum þeirra. — Hvorki
Frelsisskráin, þrælastríðið, né
yfirleitt nokkur annar atburð-
ur hefur haft neitt því svipuð
áhrif sem betta.
En hvað kemur okkur þetta
við? — Ekki beinlínis, en hér
er um einskonar hliðstæðu að
ræða, þótt í smærri stíl sé. —■
Nú fyrir nokkru hefur stór,
vinsæl og þýðingarmikil þjóð-
þrifastofnun keypt sitt „Louis-
iana“. — Eg á við kaup Eim-
skipafélags íslands á eig'num
hlutafélagsins Kveldúlfs.
Það er mín örugga vissa, að
ekki verði mörg ár liðin, þang-
að til öllum dómbærum mönn-
um ber saman um það, að
einmitt þessi kaup hafi verið
þýðingarmesta framfara og
heillaspor í allri sögu Eim-
skipafélags íslands, allt frá
stofnun þess og fram á þennan
dag. — Það verða áreiðanlega
ekki heldur liðin mörg ár,
þangað til að hver einasti
fleypur-rhunnur, sem nú hefur
sig mest í frammi með fávís-
leg glamuryrði um að hér hafi
hneykslanleg misnotkun átt sér
stað, skammast sín fyrir flónsk-
una, og þykist hafa verið al-
gjörlega samþykkur þessum
kaupum, enda hafi þau verið
alveg sjáifsögð.
Hið eðlilega ákjósaniuga
lögmál viðskiptalífsins er
þannig, að báðir aðilar, seljandi
ir? — Hundruð metra með-
fram götum , en auk þess
hljóta óhjákvæmlega, nú alveg
á næstu árum, fullkomin
hafnarmannvirki að verða gerð
á þessum slóðum, — sem að
sjálfsögðu auka bæði verð og
notagildi eignarinnar allveru-
lega.
Þetta ætti ekki að vera, og
er ekki í eðli sínu, pólitískt at-
riði, eða kosningamál, en
grunnhyggnir og illgjarnir Eimskipafélagsins,
Við væntum þess, að þetta muni1
auðvelda Eimskipafélaginu að
leysa mörg þýðingarmikil
verkefni í framtíðinni, til
heilla fyrir þjóðina. — Og eg
fyrir mitt íeyti tjái réttum að-
ilum þakkir fyrir stórug og
framsýni.
Fyrst breyttir timar og
breyttar kringumstæður gáfu
tilefni til eigendaskipta, — má
telja líklegt að það hafi verið
mjög að skapi mætismanns-
ins Thors Jensen, stofnanda
Kveldúlfs og jafnframt eins af
verið settir í hana jókst hest-j
aflatala vélarinnar upp í 310,
og snúningshraðinn í 4000
snúninga á mín.
Mikill sparnaður
á öðrum sviðum.
Enn einn mikilvægur kostur
léttu málmanna kemur fram í
notkun bifreiðar. Þungi hennar
minnkar að miklum mun. Auð-
■> eldara er að auka hraðann a
skemmri tíma, styttri spöl þarf
til þess að hemla, hjólbarðar
eyðast minna og bensíneyðsl-
an minnkar eða sem nemur 1
aðalhvatamönnum að stofnun lítra á 100 km' fJ'rir hver 100
. sem billinn léttist.
að það
menn hafa reynt að gera það
að tortryggilegu kosningamáli,
bæði með lævísulegum hvísl-
ingum og ódrengilegum blaða-
skrifum. — Sumstaðar gægjast
reyndar úlfseyrun undan gær-
unni, og í ljós kemur, að þeim
hefði verið kærara, að t. d.
Sambandi ísl. samvinnufélaga
hefði hreppt hnossið.
Okkur öllum, sem óskum
Eimskipafélagi íslands mikils
þroska og góðrar framtíðar, er
kært að svona vel tókst til. —
skyldi einmitt verða Eimskipa-
félag íslands, sem eignaðist
þessar verðmætu Kveldúlfs
eignir.
Ef andstæðingar Sjálfstæðis-
flokksins, kjósa að heyja kosn-
ingabaráttuna á svona ótraust-
um grundvelli, þá er þeim auð-
vitað velkomið að verða sér
til minkunar. — Sjálfstæðis-
menn hafa hreinan skjöld, í
þessu máli sem öðrum, og hafa
sannarlega ekkert að óttast.
S. K. Steindórs.
Mikill sparnaður við að nota
aluminíum í stað járns.
Vélar verða ekki aðeins léttari, heldur
líka aflmeiri og sparneýtnari.
Árum saman hefur verðmun- En auk verðmunarins er það að
ur alúmíníums og járns farið
minnkandi. Þessi verðlags-
breyting hefur skapað alúmín-
íum þá aðstöðu, að hað er nú
farið að verða byngri málmum
hættulegur keppinautur á
mörgum sviðum, sérstaklega þó
í því, sem víkur að smíði farar-
tækja.
Vélknúin farartæki eru nú
búin fleiri hlutum úr léttum
málmum en áður, og er hagn-
aðurinn einkum fólginn í
þrennu: það kostar minna að
vinna málminn, aukið vélarafl
fæst og reksturskostnaður
lækkar vegna minni þunga.
Þjóðverjar hafa nýlega gert
all-víðtækar rannsóknir á
málmsmíði og kostnaðarmis-
mun á því að gera hluti úr
léttum málmum (alúmíníum)
og þeim málmum, sem nú eru
tíðast notaðir í bílaiðnaðinum.
Fyrst kemur það til athugunar,
að alúmíníum er dýrara. en
járn eða stál, og það er því
ein orsök þess, að margir véla-
framleiðendur hafa veigrað sér
við að nota það. Þó er það
staðreynd, að alúmíníum getur
verið endingarbetra og svo er
og kaupandi, hagnist á við-^ raiklu auðveldara að vinna úr
athuga, að vélar úr léttum
málum eru talsvert aflmeiri en
venjulegar vélar. Eru helztu
orsakir þess, að „blokkin“
hitnar minna, en við það hækk-
ar samþjöppunarhlutfallið úr
8:1 í 9:1. Einnig verður þá
minna álag á ventlum, því að
hiti vélarinnar er oft 30—40
gráðum minni á Celsíus.
Gerðar hafa verið tilraunar
með 6 cylindra díselvélar. Slík
vél, gerð úr járni, framleiddi
250 hestöfl við 2,500 snúninga á
mínúíu. Þegar alúmínium-
„blokk“ og aðrir hlutir höfðu
Þannig hefur tekizt að fram-
leiða mjög léttar -'•élar oð: setn
vega 67,6 kg., í stað þess að
samskonar vel úr jarni vegur
nú 162 kg. Þó hafa aðeins
helztu hlutir vélarinnar verið
steyptir úr alúmíníum, og hægt
inundi að létta vélina tnn
meira. Enginn vafi leikur a
þvi, að eftir því sem verð a
alúmíníum fer lækkandi, munu
Akraness
ársgömul.
Nýja mjólkurstöðin á Akra-
nesi Iiefur nú starfað í eitt ár.
Tíðindamaður Vísis skoðaði
stöðina, er hann var staddur
á Akranesi í fyrradag. — Er
hún í allrúmgóðum húsakymi-
um og hefur allar nauðsynlegar
vélar. Stöðinni er ætlað það
höfuðhlutverk að sjá Akranes-
bæ fyrir mjólk og mjólkuraf-
urðum.
Hún tekur við um 3000 lítrum
mjólkur daglega og þar af fara
um 2000 í þrjár mjólkurbúðir,
en ein þeirra er í stöðinni. Er
þarna framleitt rjómi, smjör og
skyr, en ostagerð er ekki í stöð-
inni.
Mjólk er flutt í stöðina úr
Innri Akraneshreppi, Skil-
mannahreppi og Leirársveit, en
lítið af Akranesi, en margir
Akurnesingar framleiða sem
æfleirivélaframleiðendúrhag-lkrltnanugt er mjólk tíl heimilis
nýta sér þann málm, og afleið
inginn verður sú að miklum
mun ódýrara verði að eiga bíl
og önnur tæki, en nú er.
NYKOMISÞ
Amerískar kvenpeysur
4 litir.
VERZLC
CDWIN ARNASON
L1NDAR60TU 25, SÍMI 3743
Mjólkurbússtjóri er Gísli
Bjarnason, Bjarnasonar verk-
stjóra hjá Vegagerð ríkisins. —•
Stöðin er eign Kaupfélags Suð-
ur-Borgfirðinga.
Landnám íslendinga í
N.-Dakota 75 ára.
íslendingar í Norður-Dakota
minnast bessa dagana 75 ára
afmælis hins íslenzka landnáms
í meginbyggð beirra í fylkinu,
Moutain, Garðar og nágrenni.
Verður þessara tímamóta
minnzt með sérstöku hátíða-
haldi 15. júní, en einnig verður
hátíðarguðsþjónusta í Víkur-
kirkju að Mountain, elztu
kirkju íslendinga í Vestur-
heimi, sunnudaginn 14. júní.
Ríkisstjórnin hefur falið Pétri
Eggertz, sendiráðunaut í sendi-
ráði íslands í Washington, að
koma fram á hátíð þessari fyrir
sína hönd og bera kveðju ís-»
lenzku þjóðarinnar.
Kjóslð D-listann!
skiptunum. — En að þessu
sinni virðist mér og mörgum
öðrum, sem hagnaðurinn sé
einkum kaupandans megin. —
Því enda þótt kaupverðið sé
hátt í krónu tali, er hér um svo
óvenjulega mikil verðmæti að
ræða, að ekki verður um það
deilt, að Eimskipafélag'ið hefur
gjört mjög hagkvæm kaup. —
Enda er það sannanlegt, að þó
að hinn mikli húsaskortur
Kveldúlfs sé ekki talinn svo
mikið sem 50 aura virði, þá er
lóðarverðið 40—50 <yC ódýrai a
hver fermeter heldur en al-
gengt er um verðlag á því sem
kallaðar eru góðar lóðir. —
En hvar eru góðar lóðir, ef-
»kki- umræddar Kveldúlfslóð
því.
Beinn sparn-
aður mikill.
Athuganirnar leiddu í ljós,
að úr jáfn mildu rúmtaki af
járni og alúmíníum var hægt
að fullsmíða hlut úr járni á
198 mínútum en úr alúmíníum
á 90 mínútum. Járnið vóg 12,1
kg. en alúmíníum 4,7 kg. End-
anlegt verð hlutanna varð það,
að járnstykkið kostaði. 41,41
þýzkt mark, en sami Idutur úr
alúmíníum 34,65; mörk, Verð-
munur: 6,76 mörk,- ■
Mismunufinn liggur aðallega
í því, að það tekur meira en
tíma að vinna
hlutimí *Éer’ííföhíínium en járni. J
Er nýja íslenzka gúm-máinmgin, sem hefur hina eítirsóttu áferö.
Þekur vel — Þornar fljótt — Auðveld
- Viðloðun undraverð
*
í
notkun -
Hvítt verður til í sérverzlunum í dag, litir á mánudag.
FRAMLEIÐANDI:
Lakk ék Máittitiffawrhsmiðjéin
, HARPA h.L
d •' 2i-> ,■ ' ■ ' .‘í 1 > • i ’• ‘V
fWWVWAVWVWWWWVWWVVWiVWyVVVV VAVWVUVV^VUVVAVVWVWWVWV'