Vísir - 04.07.1953, Blaðsíða 5

Laugardaginn 4. júli 1353.
VÍSlfl
EÐA FERÐIIM, SEM VAR FARIIM
VEGIMA ÍSLEIMZKA IJLLARSJALSIIMS.
Heimsókn á býli í Ástralíu, þar sem
sumir stórbændur eiga jarðir á stærð
við ísland.
Klukkan var átta að morgni,
og það var heitt í veðri, þegar
Þór litli og eg stigum upp í
hraðlestina „Rivirina“, glæsi-
legustu lest Ástralíu, sem átti
að flytja okkur inn í mitt Nýja
Suður Wales-ríki, um 500 km.
frá Sydney.
Þetta var fyrsta heimsókn
okkar inn í landið til sauðfjár-
búgarðs. Erfitt er að gera sér
grein fyrir hinum óskaþlegu
vegalengdum í Ástralíu. 300
kílómetrar eru taldir spölkorn.
Við komum okkur þægilega
fyrir í sætum okkar, höfðum
með okkur blöð og ávexti, því
að við áttum að vera í lestinni
mestan hluta dagsins. Það er
ömurlegt að sjá landslagið, sem
virðist líða fram hjá. Allt er
þurrt, sólin brennandi, grasið
skrælnað. Loftið er þurrt, allt
er þurrt. Eg býst varla við því,
að okkur hefði getað tekizt að
finna verra ár til þess að sækja
Ástralíu heim.
Byrjandi verðbólga. Óskap-
legar verðhækkanir og miklar
náttúruhamfarir. Versti þurrk-
ur, sem komið hefur þar í
hálfa öld. Uppskerubrestur. —
100.000 stórgripir hrynja niður
af þorsta. Þess vegna hefur orð-
ið að grípa til smjör- og mjólk-
urskömmtunar í Sydney og
Brisbane og fleiri stórborgum,
en rjórni fæst aðeins eftir pönt-
un. Eftir þurrkana hafa miklir
skógareldar geisað um landið,
hinir verstu síðan landið
byggðist hvítum mönnum.
Hafði aldrei séð
regndropa.
í Drottningarlandi hafði ekki
komið dropi úr lofti í 11 mán-
uði, en til eru staðir í Mið-
Ástralíu, þar sem ekki rignir í
3—7 ár. í Brisbane hitti eg sex
ára drenghnokka, sem aldrei
hafði séð regndropa. Þegar
loksins rignir á þessum stöðum
Verða dýrin gripin ofsahræðslu
og flýja allt hvað fætur toga
undan þessu skelfilega fyrir-
bæri, sem dynur yfir þau ofan
af himnum. Það er ekki rigning,
eins og við þekkjum hana norð-
ur fráy; heldur óskaplegt ský-
fall. Á nokkrum klukkustund-
um steypist niður jafnmikil
rigning og á nokkrum vikum í
Evrópu. Þegar slíkar rigningar
standa lengi, getur jarðvegur-
inn ekki lengur tekið við þeim,
og þá flæða allar ár og lækir
yfir bakka sína. Flóðbylgjur
æða um landið, — húsin berast
á þeim 'eins og korktappar, •
menn og málleysingjar
drukkna.
Nýja Suður-Wales er frjó
samt land, og þess vegna miklu
þéttbýlla en Drottningarland og
miðbik Ástralíu. Meiri háttar
landeigandi é ;2000——2&.000*ekr-i
ur lands, og sauðfjárstofn hans
er frá 2.000 upp í 15.000 fjár.
Nautgriparækt er minni þar en
annars staðar í landinu. Sauð
f járrækt skiptir mestu máli, svo
og kornyrkja, sem brást í fyrra.
Búgarðar
á stærð við Island.
Landeigandi er eins og kon-
ungur í ríki sínu. í Norður-
Ásti-alíu, þar sem nautgripa-
rækt er aðalatvinnuvegurinn,
er laridsvæði búgarða sums
staðar á stærð við Danmörk,
ísland eða England. Lestin ekur
um héruð, sem eldurinn hefur
lagt í auðn. Trén eru sviðin
Hér braust fram skelfileg flóð-
bylgja fyrir 2—3 árum.
Við snæðum hádegisverð í
matarvagninum, en þar er ailt
úr stáli og hreinlæti milvið.
Sólin varpar brennheitum
geislum sínum yfir skrælnað
landið, en loftræsting er svo
góð í vagninum, að þar >.r
svalt. Að loknum snæðingi
hverfum við aftur í sæti okkar.
Lestin æðir áfram og við lát-
um hugann reika.
Örlögin eru undanleg. Upp-
haf heimboðs þessa er íslenzkt
sjal, sem gömul, íslenzk kona
prjónaði úr fíngerðri ull.
Eigandi sauðfjárbúgarðs
þessa er kona, sem kunn er
um mestan hluta N.S.W. og'
Ástralíu. Hún hefur látið mál-
efni ástralskra bændakvenna
sig miklu skipta, og varið til
þeirra miklu fé og tíma. Hún
hefur verið forseti samtana,
sem svara til Landssambands
íslenzkra kvenna, en þau eru
mjög voldug. í öllum bæjum
Ástralíu eru klúbbhús, félae-i-
heimili, og í sambandi við þau
gistihús kvenna uppi í fjöllum,
en þangað geta þær konur far-
ið, sem dvelja lengst inni í hinu
eyðilega landi, með börn sin
um heitasta tíma ársins.
Langaði í minnisgrip
héðan.
Konur hafa safnað miklu
fjárfúlgum til „læknanna fljúg-
andi“, en það er undursam-
legur félagsskapur í Ástfalíu,
sem bjargað hefur mörgu
mannslífinu. Á þessu sviði hef-
ur frúin einnig verið braut-
ryðjandi. Þessi kvennásámtók
hafa einnig safnað fé til barriR-
spítala, fyrir vöggustofur o. fl.,
en í þeim eru um 30.000 skráðir
meðlimir.
Þessi kona, sem eg' kalla frú
B. hefur einnig verið forse <
samtaka South Pacific Asso-
ciation, en til þeirra heyrir
nokkur hluti Suðurhafseyja og
helmingur Nýju Guineu. Hún
hefur ferðazt um allan heim og
er því meiri heimsborgari en
títt er um Ástralíubúa.
Sænsk kona, sem heimsótti
hana í fyrra,1 hafði verið á ís-
landi, og bar hún landi og þjóð
svo vel söguna, að hana fýsti
þess mjög að eignast minjagrip
þaðan, og hann var þetta ynd-
islega islenzka sjal. Á samkomu
í kvenfélagssamtökunum hitti
ég frúna, og varð hún svo
hrifin af að hitta einhvern frá
íslandi, að hún bauð okkur
umsvifalaust heim.
ist á þetta, og fannst sem
snöggvast, að eg væri komin til
íslands, Holóttir vegir, víðáttan ! - . , , ,
OIi nytizku
þægindi.
kona, sem væri vön þvi að
skipa og vera hlýtt.
flatlendi til beggja handa en
úti við sjónhring bláir fjalla-
tindar, sem teygðu sig mót
himni, en þó var nú sá munur
á, að hér var grasið sviðið aí
þurrkinum, og ár og lækir i, .. .*
, T „ - , .. ' hofðum heyrt margt um hina.
þoi-nn. — Lauf gumtrjananna' * .....
B.-hjónin eru efnaðir land-
eigendur. Þau eiga 18 þús. ekr-
ur lands, og sauðfjárstofn.
þeirra er um 12 þúsund. Við
Billabong
(Hinn uppbornaði lækur).
Kl. 5 síðdegis erum við kom-
in inn í miðbik Nýju Suður
Wales. Við stígum af lestinni i
bænum Junee. Hér vorum viö
alein, í miðri Ástralíu, í steikj-
andi sól, ókunnir allt í kringum
okkuiy á járnbrautarstöð, sem
líkist þúsundum annarra járn-
brautarstöðva um allan heim.
Fólk er á harða hlaupum
fram og aftur. Þar er hrópað
og kallað og falboðnir svala-
drykkir, ískökur, blöð eða
ávextir. Margir farþegar í
lestinni nota fimm mínútna
viðdvöl til þess að heimsækja
„barinn“ og fá sér öl eða ís.
Ástralíumenn eru miklir öl-
svelgir, og hvergi hef eg séð
jafn-almenna öldi'ykkju og þar,
né heldur svo mikið ís-át. Við
gengum fam og aftur um *
brautarpallinn og virtum fyrir
okkur hið iðandi mannlif um-
hvei’fis okkur. Ástralíumenn
ei’u álls staðar vel til fara, eink-
um á þetta við um kvenfólk,
sem gætir þess að hafa kjóla,
hatta, skó og töskur í stíl hvað
við annað. Mig furðaði mest á
því, hve kai’lmenn voru mikið
klæddir í hitanum, í dökkum
fötum, vesti og með flókahátta,
en einkum er þannig farið Um
roskna kai’lmenn.
Nú kom ungur maður á móti
okkur, klæddur ljósri skyrtu.
„Eruð þér frú Guðmunds-
son?“ spurði hann.
„Jú,“ anzaði eg, og varp önd-
inni léttar.
„Mér datt það strax í hug,
þér eruð svo útlendingsleg.“
Lágvaxinn, roskinn maður,
með vestið flakandi frá sér,
brúnan flókahatt, rautt, hruk-
ótt andlit og ljósblá, vinaleg
augu, kom nú til okkar.
„Eg heiti hi'. B. Konu minrii
fannst of heitt að koma til
borgarinnar. — Velkomin tii
Billabong.“ Síðan tók hann
hjartanlega í hönd mér og
klappaði á kollinn á Þór. -—
„Bíllinn er fyrir utan stöðjna.f‘
Mér fannst frú B. ekki láandi,
þótt hún treysti sér ekki til
borgarinnar, því að* hitinn var
49 stig á Célsius-íriæli.
Minnti
á íslenzká vegi.
Loks voi'um við komin upp í
bílinn með alla pinkla okkar,
en okkur fannst við værum að
bráðna í hitanum. Nú var enn
haldið af stað, en að þessu smni
tók fei'ðin ekki nema hól/a
aðra klukkustund.
Bráðlega hui’fum viö af
hirium.breiða og'beiria áðaléegi
og óku éftif hliðárv'egi. Hánri
miririti okkur á vegina á íslai.di,
holóttur og grýttur. Eg minnt-
miklu sauðfjárbúgai'ða, fólkið-
sem þar býr og munað þann,.
sem það býr við, sérstaklega.
hin síðari ár, þegar eftirspurn.
eftir ull hefur verið gífurleg:
og vei'ðið óskaplegt. Vafalaust.
er hér um að ræða kjarnaim.
af ibúum Ástralíu.
Eg vai'ð heldur ekki fyrir
neinum vonbrigðum. Húsið var
byggt í frumbyggjastíl frá
aldamótunum, en umhveifis-
það svalir með hálfþaki. Gai'ð-
urinn er geysistór með blakt-
andi pálmum og kynstrum a£
fögi'um blómum. Matjurtagai’ð-
ur er þar ednnig, en þar vaxa.
allai' hugsanlegar matjurtir,
sítrónur, appelsínur, epli og
vínber. Víi’net ei'u fyrir öllum
gluggum til þess að varna þvíl
að flugur og mývargu r leggi.
húsið undir sig.
Okkur var vísað til skraut-
legs gestahei'bergis. Þar voru:
þykk „gobelin“-gluggat jöld,
rúmábreiður úr silki, þykkt
gólfteppi og handlaug meö
heitu og köldu vatni. Gólf í
öllum stofum og göngum voru
lögð verðmætum teppum. Hús-
búnaður í borðstofunni var úr
eilífu spurningum um Eskimóa dökkum viði { Chippendale-stíl.
og snjóhús, en á hinn bóginn Setustofan var vinaleg með
verðum við að minnast Þéss, • dýrum húsgögnum og bókahill_
hve lítið við Norðurlaridabúar um. en hið síðastnefnda er ekki.
vitum um ótrúlegan grúa algengt hjá Ástralíumönnum.
Suðuihafseyja. Á móti suði'i, undir hálfþakinu.
Oðru hvei'ju skauzt héri eða ó svölunum var fagur >>vetrar'-
kanína yfir veginn, en þessi dýr 1 garður“
ei’u aðflutt og urðu síðan hi’ein-
asta plága. Kengúra hoppaði
glaðlega eftir sléttunni. Við Veðreiðar
ókum fram hjá þi'em dauðum 1 eru uppáhaldið.
kengúrum á veginum. Á næt- j Alls staðar í stofum og' öðr-
urnar fá þær ofbirtu í augun af um vistai’vei’um voru dýrindis
bílljósurium og verða undir. minjagripii’, sem frúin hafði
í ti’jánum sátu marglitir' keypt á hinum mörgu ferðum
hékk máttlaust niður af trján-
um.
Mr. B. mælti: „Þér ei’uð fyrsti
útlendingurinn, sem hefur
heimsótt okkur án þess að
kvarta undan vegunum okkar.
Bi’etar eru verstir í þessuin
efnum. Fólk gleymir hinum
gífurlegu vegalengdum í Ást-
í’alíu, sem gera vegalagningu
svo dýra.“ — Mér fannst eg
stíga i áliti Mr. B.
Kanínur
og kengúrur.
Ökuferðin til Billabong var
fui’ðuleg. Ungi maðurinn í ljósu
skyrtunni var ekki tillitssamur
bílstjóri. Hinn stóri Buick-bill
þeyttist áfram eftir veginum,
án þess, að skeytt væri hið
minnsta uni holur og gi’jót. Við
hentumst alla vega í bílnum.
Sami'æðui’nar snerust um
venjuleg efni: Hve margt fólk
á heima á íslandi, hvort þar
væru mai'gir Eskimóar,, og
hvort landið væri að mestu
leyti hulið snjó og ís.
Ef satt skal segja var eg
komin nærri stui’lun af þessum
páfagaukar og höfðu hátt. Þeir
líktust blómskx'úði.
Eftir hálfa klukkustund kom-
um við að hhðl miklu, og þar
stóð nafnið Billabong stórum
stöfum á gulu skilti. Þúsundir
fjár voi'u þar á beit. Það tók
okkur ldukkutíma að aka um
land það, sem tilheyrir Billa-
bong.
Loks sást í fjarska á húsþak
yfir trjákrónunum, og brátt
sveigði bíllinn í hlaðið hjá aðal-
dyrunum.
Húsfi’eyja stóð í dyrum og
bauð okkur velkomin. Fi'ú B.
er í meðallagi há, þi'ekin,
sínum, og hún er hreykin af
þeim, eins og vonlegt er. Eld-
húsið er austan megin í hús-
inu, í’úmgott með stórum stál-
vaski og rafmagnseldavél, en
gamli arininn er þar enn, því að
oft er napurt á morgnana að
vetrinum og gott að grípa til
hans. Sömu megin í húsinu eru.
herbei’gi þjónustustúlknanna,
en flest gestahei'bergin eru á
efstu hæð.
*
Eftir öi'fáa daga finnst okk-
ur, sem værum við komin
heim, svo alúðlegt er fólkið við
okkur. Heimilisfólk eru aðeins
nokkuð hæruskotin, — augun hjónin, tvær stúlkur cg garð-
j
blá og gáfuleg. Munnur hennar j yrkjumaður. Börn þeirra eru
var ákveðinn og hreyfingar ör- löngu flogin úr hreiði’inu. Ann-
uggar, -— hún gaf greinilega til að er prófessor í líffi’æði á
kynna, að hér væri á ferðinni Englandi og kunnúr vísinda-
Billabong.