Vísir - 29.08.1953, Blaðsíða 5

Laugardaginn 29. ágúst 1953.

▼ ISIR

ÍLam § a t>'<ú a% s-s-á-g a ^ ií 11
Eftir Inacia dá Saude iVlatas,
Talnabandið siitna.
Höfundurinn er 23ja ára
gamall Portúgalsmaður og
er þessi saga hin fyrsta, sem
birzt hefur á prenti frá hans
hendi. Sendi hann hana í
alþjóðasamkeppni um beztu
smásöguna, sem fram fór
nýlega, og var getið loflega.
Hér birtizt sagan eftir
þýzkri þýðingu.
Orð dómarans hljómuðu enn
í eyrum mínum, en eg legg
ekki trúnað á þau! Eg get og
vil ekki trúa því, að eg jé
vitskertur. Sé það satt, hvernig
gat eg þá farið að eins og eg
gerði? Og gæti eg þá yfirleítt
verið með hugleiðingar varð-
andi úrskurð dómarans?
Eg harma, að eg hefi ekki
næga menntun til þess að svara
þessari spurningu af eigin
rammleik: „Veit hinn vitskerti,
að hann er vitskertur?'*
Enda þótt svarið við henni —
hvort sem það er já eða nei —
geti á engan hátt breytt að-
stöðu minni, mundi eg hafa
mikla ánægju af að vita, að
dómarinn hafi á röngu að
standa.
Eg — vitskertur? Hvers
vegna? Af því að eg hefi orðið
manni að bana? Við þær kiing-
umstæður, sem eg framdi glæp-
inn, hefði hver maður farið að
eins og eg, hvort sem hann væn
vitskertur eða ekki.
Er það þess vegna ekki ta’s-
vert djarflega mælt, að halda
því fram, að eg sé ekki með
fullu viti? Jafnvel þótt menn
taki það með í athuganir sínar.
að eg hefi ýmugust á þrumu-
veðrum og mikla ást á dimmum
og hljóðum stöðum. Eg er sann-
færður um, að sú fuli/rðing, að
eg sé vitskertur, sé mjög ýkt.
Auk þess hafa allar kringu.u-
stæður stuðlað að glæpr.um >g
því getur enginn maður i móti
mælt.
★
Eg var sá, sem var minna
sekur af okkur. Hvars vegna
þurfti maðurinn þá endilega að
fara að gorta af péfiingunimn,
sem hann bar á sér? Hvers
vegna þurfti hann að klappa á
brjóstvasa sinn og segja, að
hann hefði þar auð fjár?
Þrátt fyrir rökkrið, sem gtrði
honum að vísu ekki óltleift að
sjá heimili sitt,- nefhann átt
að sjá, að eg er sterklega vax-
inn, og hann hefði einnig. átt
að gera sér grein íynr því, að
við vorum einir í vtikngahusi
mínu þetta kvöld.
Hann var heimskur — og
óheppnin elti hann. Hamvdrakk
sig fullan vegna heimsku sinn-
ar. Og fullyrðing mín að ó-
heppnin hafi elt hann fær stað-
ist að því leyti að járnbrautar-
lestinni seinkaði. Ef það hefði
ekki komið fyrir, hefði tiann
heldur ekki farið með síð'asta
áætlunarbílnum, og væri þar
afleiðandi enn í fikllu 'fjöfi og
glaður og reifur.
En hvað sem því líður, ber
eg ekki ábyrgð á óheppni hans.
Og það er jafn ríti3 mín sök
að hann hellti í sig tveim-
ur flöskum af víni með hrærðu
eggjunum og kjötréttinum,
sem eg færði honum.
★
Hugmyndin um að drepa
hann, skaut fyrst upp í huga
mér þegar hann vatt sér í öll-
um fötum upp í rúmið.
Hvernig er eiginlega hægt að
búast við því að maður, sem
fullyrðir sjálfur að han:i beri
á sér stórar fúlgur fjár, leiíi
gistingar í hvaða veitingahúsi
sem er. Það er augljóst mál að
það eru örlögin sjálf, sem bentu
mér á peningana hans um leið
og þau hvísluðu að mér: Þetta
er þín eign! Að hika er sama
og tapa. Þú ert hugleysmgi ef
þú grípur ekki tækifænð.
í fyrstunni hugsaði eg sem
svo að einhver kynni að hafa
séð til hans þegar harm kom
til mín. En við nánar’ yfir-
vegun taldi eg líkurnar fyrir
því sáralitlar. Eða hvert myndi
vera á ferðinni um tvö leytið
að nóttu í þvílíku veöri og
náttmyrkri?
Tvívegis komst eg' að her-
bergisdyrunum hans. — Hann
hafði ekki einu sinni læst peim!
En í bæði skiptin sneri eg
aftur án þess að hafa m erekki
til þess að fara lengra. En í
þriðja skiptið leit eg inn. And-
litið vissi niður og hann hraut.
Eg laut niður að brjósti hans,
þar sem hann hafði sagt mér
að .veskið væri með óli'im pen-
ingunum. Mér fannst som fjár-
sjóðurinn lýsti, að g'uilið sprytti
upp úr vasa hans og snerist í
djöfullegri hringiðu og sundur
lausri fyrir ásjónu mínum.
Eg var sem lamaður og sá
ekkert. Eg læddist á 'lánum í
áttina til hans, eg heyrði
hjartað í mér slá og svitinn
spratt út á andlitinu.
Eg staldraði við urn stund
hjá rúmstokknum. Svo — það
skeði án þess að eg gerði mér
grein fyrir því — þreif eg
koddann sem dottið hafði á
gólfið um leið og drykkju-
rúturinn skreið upp í fletið og
dembdi honum yfir andlitið á
honum.
Hann brölti og barðist Um og
reyndi að Iosna, en eq hélt
þeim mun fastara og vatt mér
upp í rúmið til þess að leggjast
ofan á hann. Þannig átti eg
hægara um vik með að haida
honum niðri.
Næstu mínúturnar á eftir
fann 'eg hvernig titringu, fór
um líkama hans, en síðan smá-
fjaraði hann út og hann hætt;
að hreyfa sig.
Góða stund leið áður en eg
tók koddann frá andlitinu. Eg
i'ór varlega í. sakirnar og vonaði
.háift í hvor.u að maðurinn rrst
upp og.réðist á mig. . -;
• (þáði'öíkij ogiég-
virtj hann betur fyrir mér. Það
vottaði fyrir þjáningu á nrukk-
óttu gulu andlitinu hans. Lann
var dauður.
★
Þótt undarlegt megi virðast
fann eg hvorki til samvizku-
bits né hræðslu. Eg hneppti
jakkanum hans frá, sem rnjög
hafði krumpast í átökunum og
tók seðlabunkann úr vasa hans.
Það var þykk seðlafúlga, en
eg gaf mér ekki tínra til að
telja þá. Eg hélt áfram að
tæma vasa þess dauða, sem
starði á mig brostnum augun-
um. I vösunum fann eg ekk-
ert sem skipti máli, aðeins
nokkra samanvöðlaða bréfmiða,
blýantsstúf, snærisspotta og
litla léreftstusku.
Meðan á leitinni stóð, sá eg
fáeinar litlar óhreinar kúlur, er
mér virtust vera perlur af
talnabandi, velta úr vösum
hans og út í rúrnið. Eg tíndi
þær allar upp og stakk þeim
aftur í vasa hins dauða, ásamt
hinu dótinu sem eg hafði fund-
ið í vösunum. Svo tók eg líkið
upp.
Það var orðið bjart af degi.
Þrátt fyrir viðbjóðinn, sem eg
hafði á líkinu, tók eg það samt
á bakið og dröslaði þvi niður
stigann og .út að sorphaugnum
að húsabaki. Þar hafði eg dag-
inn áður grafið dálitla gryfju í
því augnamiði að grafa þar
mesta ruslið.
Eg lét líkið varlega í gryfj-
una og mokaði síðan yfir með
skóflunni.
Nokkrar mínútur stóð eg í
sömu sporum og dáðist að því
hvað eg hafði gert þetta vel.
En fyrst og fremst undraðist eg
hvað auðvelt það gat verið að
fremja glæp. Endur fyrir löngu,
eg man ekki lengur í hvaða
sambandi það var, hafði eg
heyrt getið um „fullkominn
glæp“. Á þessu augnabliki var
eg sannfærður um, að eg hafði
íramið slíkan „fullkominn
glæp“.
Svo sneri eg til herbergisins
aftur og bjó um rúmið. Eg tók
burtu allt það, sem á einhvern
hátt minnti á tilveru mannsins
á heimili mínui Eg opnaði tösk-
una, sem hann hafði meðferðis,
en í henni var ekkert sem máli
skipti, aðeins nærfatnaður og
nokkur taréf með fræi. Eitt
þeirra hafði verið opnað og síð-
an vafið utan um það dagblað.
Mér varð litið á áletrunina á
þessum frðepókkum og mynd-
irnar sein þeir voru skreyttir
með. Mér fundust þær afkára-
legar og Ijótar, bara gul blöö
á löngum stilk.
Eg las nöfnin sem letrúö
voru undir myndunum. en
gleymdi þeim öllum jafnharð-
an nema einu sérstáklega Íöiigu
orði, sem eg vissi þó elcki géi .lá
hvað þýddi. Eg var sanníærðut
um að þetta hlyti að hafa verið
;blómaræktarmaður, en braut
heilann síðan ékki um það frek-
ar og loltaði töskunni.
Ennþá var kuldagjóstur úti.
Eg fór í yfirhöfnina mína og
lagði af stað með töskuna.
Leiðin niður að ánni var ekki
löng og eg fleygði töskunni í
hana. Það orsakaðdst enginn
hávaði af því, taskan flaut
spöl niður ána en sökk svo.
Um morguninn taldi eg pen-
ingana. Það var ekki um nemar
háar fjárhæðir að ræða, rétt
með naumindum að það nægði
til þess að greiða húsið — petta
sem er þarna hinumegin við
hæðina, en eg var lengi búinn
að hafa augastað á því.
Allan þenna tíma var eg
fullkomlega rólegur og mér
fannst eg hafa unnið starf mitt
vel og skipulega, og eg gat ekki
ímyndað mér að það væri
nokkur leið að rekja sporin til
mín. Væri hugsanlegt að nokk-
ur brjálaður maður hagaði sér
eins og eg hafði gert? Nei, það
er fullkomlega útilokað að eg
væri vitskertur. Það er röng
ályktun um mig, dómarinn fer
villur vegar. r
Svo gónir fahgavörðurinn á
mig —- í augum hans er hvorki
meðaumkvun né ótta að sjá. —
Er það hugsanlegt ef eg sá
vitfirtur?
★
Dagar liðu án þess að neitt
bæri til tíðinda, er dregið fengi
úr léttlyndi mínu og jafnaðar-
geði. Aðrir ferðalangar gistu og
dvöldu í gistihúsi mínu og allt
benti til þess að kvöldmáltíðin
vetrarkvöldið góða væri að
fullu og öllu gleymd.
En dag nokkurn kom rnaður
með þykkt, svart yfirskegg i
gistihúsið og spurði eftir mér.
Mér sýndist hann vera skugga-
legur. Hann dró ljósmynd upp
úr vasa sínum og spurði mig
hvort eg kannaðist nokkuð við
andlitið.
Eg er hárviss um að eg lit-
verptist ekki, hjartslátturinn
örvaðist ekki og að enga svip-
breytingu var að sjá á andliti
mínu. Eg svaraði ákveðið neit-
andi.
Þetta var lögreglumaður, en
það vissi eg ekki fyrr en seinna.
Við röbbuðum góða stund
saman og hann lézt trúa öllu
sem eg sagði. Að því búnu fór
hann aftur en svipaðist samt
gaumgæfilega um áður og með-
al annars leit hann út í garðinn.
Frá þessari stund var ekki
laust við að eg fyndi til ein-
hverrar duldrar óttakenndar,
og það hefur víst verið þess
vegna að eg kynokaði mér við
að fara út í garðinn. Þó gat eg
ekki gert mér beinlínis grein
fyrir ástæðunni. Eg negldi
garðhliðið meira að segja aftur.
★
Enn liðu tveir mánuðir. Þá
var það að gestir, sem hjá mér
voru staddir og sátu að snæð-
ingi út á svölum, sögðu mér
þær fréttir að taska hefði fund-
izt í ánni með fötum og ein-
hverju fleira dóti. Eg skipti
mér ekki frekar af þessu og
talið barst að öðru.
Framhald á 7. síðu.
lens GuðbjömssM
fimmtugur.
Á morgun, 30. ágúst verður
Jens Guðbjörnsson . forstjóri
Islenzkra getrauna, fimmtugur.
Það er að sjálfsögðu aðeins á-
fangi á miðri starfsæfi, en þó
þykir hæfa að staldrað sé við.
Jens hefur komið svo mjög við
sögu íslenzkra íþróttamála um
þrjá áratugi, að segja má að
hann sé flestum kunnur og
raunar jafnframt flestum
kunnugur. Jens hefur unnið
þessum málefnum mikið og á
mörgum vettvangi, en þó hyg'g
eg að starf hans sem formaðui
Glúnufélagsins Ármanns, meira
en aldarf jórðung vegi þar
þyngst, enda mun vandfundið
það félag, er einn maður hefur
unnið jafn mörgum jafn mikið,
og má segja að Jens hafi borið
það félag á örmum sér ahar,
þann tíma. Er mér ekki grun-
laust um að félagið megi kenna
sér flest grá hár í höfði hans.
Hitt er þó sannfæring mín að
það hvarfli ekki að Jens að sjá
eftir þeim árum af æfi hans
scm Ármann hefur gleypt og
á eftir að ásælast. Enda munu
fá ánægjuefni jafn drjúg og
þau geta séð gróandann i
hverju spori sem á förnum vegi.
Eg tel ekki ástæðu til að
staldra lengi við að sinni. —
Leiðin liggur svo langt áfram
og svo mörg og heillandi verk-
efni eru framundan. Jens hefur
varla tíma- til að staldra við
en þó verður hann að una því
að taka, ásamt hinni ágætu
konu sinni, Þorveigu Axíjörð,
við kveðjum og þökkum sam-
ferðamannanna á þessum tima-
mótum.
Starfa Jens sem bókbindara
og sem forustumanns í samtók-
um þeirrar stéttar sinnar er
hér lítiö getið, enda aðrir til
þess hæfari en sá er þetta ritar.
Afköst ó'g starfsgleði Jens hafa
sjálfsagt ein.nig markað sín spor
á þeini vettvangi ekki síður éti
þeirn, sem okkur íþróttáiéíog-
um ■ hans er hugfölgnari. En
þettá er éngiri' minningagrem
og' upptalningar því óþarfar. —
Vér óskum Jens Guðbjörnssýni
allra heilla á ókomnum dögum.
B. M.
Tvær sttíikur éskast
að Reykjalundi. —Upplýsjngar..i,síma .{$.50,,pg á^taðpum
hjá yfirhjúkrúr.áfkóhunrti.