Vísir - 09.09.1953, Blaðsíða 4

TlSIB
Miðvikudaginn 9. $eptember 1953-
wlssst
D A G B L A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Páisson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsscn.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁEAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Konur á landsfundi.
[m þessar mundir situr á rökstólum hér í bænum tíunaa
landsþing Kvenfélagasambands • íslands, og sækja það
nokkrir tugir fulltrúa kvenna úr öllum landsfjórðungum. í
sambandi þessu eru nú á þriðja liundrað félaga í mörgum
héraðasamböndum um land allt, og eru meðlimir innan vé-
banda þess um 12 þúsund. Er það ail há félagatala, þegar at-
hugað er, hversu margir meðlimir eru í ýmsum öðrum sam-
böndum, sem hafa hærra um starfsemi sína en kvenfélögin,
því • að þau vinna þjóðnytjastörf sín í kyrrþei, en ekki með
, brauki og bramli, eins og oft vill brenna við, þegar hugsjónum
er ekki fyrir að fara.
Aðalhlutverk kvenfélaganna er að vinna að bættum hag
heimilanna, bæði að því er ýmsa verkkunnáttu snertir, svo og
að öðru leyti, sem stuðlar að aukinni menningu, og hefur sam-
bandið fyrst og fremst unnið að þessu með þvi að styrkja nám-
skeið í fatasaum, matreiðslu og á fleiri sviðum, þar sem það
getur látið gott af sér leiða. Má geta þess, að sambandið styrkti
á annað hundrað námskeið á síðasta ári og sóttu það næstum
því þrjú þúsund konur, svo að þau efu mörg heimilin og ein-
staklingarnir, sem notið hafa góðs af þessari ágætu starfsemi.
Það væri að bera í bakkafullan lækinn, að fara að þylja
hér enn það, sem svo oft er sagt um nauðsynina á því, að konan
leysi hlutverk sitt vel af hendi á heimilunum, því að hún hafi
þar einhverju mikilvægasta starfi þjóðfélagsins að gegna. Þó
verður ekki komizt hjá því að drepa á það atriði sem önnur,
þegar rætt er um starfsemi samtaka kvenna. Konan er uppal-
andi og mótandi þjóðarinnar, því að hún er móðir hennar, og
þess vegna er það mikilvægt, hvernig hún innir hlutverk sitt
af höndum. Kvenfélögin vinna að því, að húsmóðirin standi
sem bezt í stöðu sinni, því að það eru slíkar konur, sem æskan
á að taka sér til fyrirmyndar, en ekki þær, er einungis hugsa
um að vera tízkubrúður, og halda að lifið sé ekki til annars en
að leika sér og drepa tímann með því, sem fánýtt er.
Að sjólfsögðu láta ltvenfélögin sig miklu skipta margt annað
en það, sem beinlínis lýtur að húsmóðurstörfunum. í rauninni
mega þau ekki láta sér neitt mannlegt óviðkomandi, því að allt
Bnertir þjóðlífið og athafnir þess konuna að meira eða minna
leyti. Öllum stendur mikill stuggur af drykkjuskap æskumanna,
og er það ekki að ástæðulausu, og konur geta ekki látið það
mál afskiptalaust til lengdar, því að víðast eru þær samvizka
heimilanna. Landsfundurinn mun einnig hafa það mál á dag-
skrá að þessu sinni, og vísar væntanlega veginn til einhverrar
lausnar, sem allir góðir menn geta stutt.
Fá vantlamál eru eins alvarleg í dag, og ekkert mun krefjast
eins bráðrar og heilladrjúgrar lausnar. En ef ekkert verður
gert til þess að sporna við drykkjuskap æskulýðsins, sem nú
er að vaxa úr grasi, þá virðist ekki annað framundan, en að
áfengisbölið verði enn alvarlegra hér á landi áður en langt
líður en það er í dag, því að alltaf munu fleiri ,,nýliðar“ læra
drykkjusiðina. Konurnar hafa sýnt við ótal tækifæri, að þær
hafa það bolmagn og siðferðisþrek, sem þarf til að lyfta Grett-
istökuf. Þess vegna geta þær látið mikið gott af sér leiða á
þessu sviði eins og svo mörgum öðrum.
íteímsókn að Bessastsli/a.
[enn eru ýmsu vanir af íslendingum, þegar þeir hafa hellt
• í sig nokkru af „stríðsöli“. Menn gerast þá oft uppivöðslu-
samir, svo að friðsömu fólki er varla óhætt í grennd við þá, er
þeir fara hamförum, en hingað' til hefur þó forsetinn og Vjú-
staður hans fengið áð vera í friði fyrir slíkum skríl, þött ný
,öld sé kannske að renna upp að þessu leyti, samanber atvik
þau, sem gerðust að Bessastöðum aðfaranótt sunnudagsins.
Að sjálfsögðu hefði samstundis átt að tilkynna um heim-
■ sókn þessa að forsetabústaðnum, svo að hægt væri að hafa
hendur í hári rudda þeirra, er þarna voru að verki, og ein-
kennilegt athugaleysi er það, að ekki skyldi þegar athugað
skrásetningarmerki bifreiðar þeirrar, er kom þar. Enn má
spyrja, hvort það hafi ekki verið skylda þ.eirra manna á bif-
reiðastöð hér í bæ, er bílþjófarnir höfðu tal af, að tilkynna
lögreglunni, að drukknir menn væru þar með bifreið. Hefði
alls þessa verið gætt, hefðu mennirhir sennilega náðzt tafar-
laUSt . - ■: * ■■» ' :>i->
Annars' virðist ástæða til þess éftir það,, ^em r$ú hpíur , geiiy.t,
að vörður sé hafður á Bessastöðum, svo að siöleysingjum
haldist ekki uppi að þjóna skrílslund sinni þar.
[Margt er shxitjó
Westminster Abbey er víða
að hruni komin.
Westminster Abbey, hin
fræga krýningarkirkja Breta,
þykir nú orðin svo úr sér geng-
in a£ ágangi veðra og vinda um
sjö aldir, að brýna nauðsyn ber
til að hefjast þegar handa um
viðgerðir á henni, ef koma á í
veg fyrir, að hún hrynji eða
skemmist svo, að ekki verði
unnt að gera við hana.
Kirkjan var reist um mið-
bik þrettándu aldar, og hefur
því staðið um sjö aldir. Ekki
er þó talið, að kuldi, hiti, régn
og vindar hafi megnað að spilla
meginþáttum þessarar miklu
byggingar. En sótið og efna-
fræðilegar verkanir reyks-,
gass- og benzín-eims hafa tært
steininn svo mjög, að múrtind-
ar og brjóstvarnir og höggnar
steinmyridir í. bogagöngum og
á veggjum eru íai'nar að molna.
Nokkur hluti brjóstvarnanna
hefir þegar hrunið, en hrunið
inn á við, sem betur fer.
Ásigkomulagið
cr mjög lélegt.
Adam Fox, erkidjákni kirkj-
unnar, lét svo um mælt nýlega,
að sumir hlutar byggingarinn-
ar væru svo illa farnir, að
hefjast verði handa þegar í
stað um viðgerðir, ef ekki eigi
að loka þeim.
Flestir Bretar munu líta svo
á, að vegna þess að byggingin
var notuð við hina miklu krýn-
ingarviðhöfn, hljóti hún að
vera í ágætu ásigkomulagi, en
þetta er alrangt, að sögn dr.
Fox.
Westminster Abbey heyrir
beint undir brézku krúnuna og
því ekki í lögsögu biskupakirkj-
unnar. En þó það myndi raska
öllum stjórnarathöfnum Breta,
ef kirkjan væri ekki notuð við
hin hátíðlegu tækifæri, fær hún
ekkert fé frá ríkinu til viðhalds.
Verðbólgan
kcmur við sögu.
Það er eins um Westminster
Abbey og aðrar stórkirkjur
Bretlands, að í sögu þeirra hafa
skipzt á skin og skúrir. Hún
hefir hafizt úr örbirgð til auð-
legar og aftur sokkið ofan í fá-
tækt, eins og hún var á miðöld-
um, en verið háð góðgerðastarf-
semi almennings og fórnarlund.
Verðbólgan, sem spyr ekki
um ei'fðavenjur og forna siði
hefir valdið því, að 20 þúsund
punda framlag árléga, sem
kirkjunni var tryggt árið 1869,
hrekkur nú varla til reksturs
kirkjunnar.
Talið er að kirkjan þurfi nú
um eina milljón punda (46
millj. kr.) til viðgerðar, en þar
hafa Bretar sjálfir lagt fram
um þriðjung í heimalandinu. En
þegar Montgomerv marskálk-
ur kom heim frá Kanada ný-
lega tilkynnti hann að ónafn-
greindur Kanadamaður hafi
heitið 100.000 dollara framlagi
til viðreisnarstarfsins.
Hinir þykku múrar kirkj-
unnar eru þaktir óhreinindum
og liturinn ógeðslegur, en yfir-
borð þeirra er að flagna, segir
dr. Fox, líkast því, sem værí
þeir haldnir einhverjum ægileg-
um sjúkdómi, en svo er í raun
og veru. Einkum eru þeir hlut-
ar kirkjunnar, sem hæstir eru,
illa farnir. Viðgerðina verða að
annast kunnáttumenn, og allt
að gera í höndunum.
Hún stendur
um aldur og ævi.
Westminster Abbey er lokuð
almenningi nú, nema boga-
göngin, en verið er að taka
burtu pallanna og sætin, sem
sérstaklega var komið fyrir
vegna krýningarinnar.
Flestir Bretar munu líta svo
á, að óhugsandi sé með öllu, að
kirkjan standi ekki þarna um
aldur og ævi, svo nátengd sem
hún er sögu Englands. Kap-
ellur hennar og súlnagöng hafa
verið öpin forfeðrum þeirra og
verða opin börnum þeirra og
barnabörnum, sem þangað geta
sótt vitneskjuna um mikilleik
föðurlands þeirra, en þar geta
þau bezt skynjað sögu þjóðar
sinnar og það, sem gerir Eng-
lendinginn svo enskan. En ef
ekkert verður að gert eru horf-
ur á, að kynslóð sú, sem nú er
uppi, verði hin síðasta sem lit-
ið getur hina frægu kirkju, áð-
urn'hún verður rústir einar.
Miðvikudaginn 2. þ. m. and-
aðist að heimili sinu hinn kunni
merkismaður Eggert Magnús-
son,. gullsmiður, að Tjaldanesi
í Dölum ves.tur, 87 ára að aldri.
Fullyrða má, að Eggeit væri
af traustum stofnum kominn;
sonur heiðurshjónanna Magn-
úsar fræðimanns og hrepps-
stjóra Jónssonar í Tjaldanesi
Ormssonar frá Kleifum í Gils-
firði, og Ólafar Guðlaugsdóttur
Sigurðssonar prests að Rauða-
mel á Snæfellsnesi.
Eggert heitinn var lands-
kunnur maður, og því ekki þörf
að fjölyrða um hann.
Gu-llsmíðar og* dýa-alækning-
ar stundaði;hann árum' sariian,
osr þótti taka öðrum fram í þeim
efnum.
Þá gegndi hann ýmsum trún-
aðarstörfum fyrir hérað sitt,
svo sem hreppsnefndar- og’
sólcnarnefndarstörfum um
margra ára skeið. Eggert var
traustur og áhu.gasamur sjálf-
stæðismaður, og er því nú skarð
fyrir skildi, vegna fráfalls
hans.
Dóttir hans, Hildur í Tjalda-
nesi, frændur, vinir og sam-
ferðamenn, kveðja hann nú með
trega í hinzta sinn og þakka
heiðursmanninum samstarf og
samfylgd liðinna ára, sem
margir munu minnast með vel-
vilja, samúð og þakklæti.
Kæri < frændi, • sjálfur hefur
■þú' réist' ■ i þér11:' óbí’Otgj'arn&if
bautastein með hinni fögru og
fáguðu framkomu þinni, og
Fólk, scm garða hefur i ná-
grenni bæjarins, er nú fai’ið að
taka upp úr þeim og virðist kar-
töfluuppskeran ætla að vcrða
nieð bezta móti. Hef ég þegar
lieyrt marga segja úm garða sina,
að upþskeran sé betri nú en um ‘
mörg undanfarin ár. Kunningi
minn, Ágúst Fr. Guðmundsson
skósmiður, hringdi til mín í gær
og sagði mér frá því, að liann
liefði fengið 2,2 kg. undan einu
grasi. Það er góð uppskera. Ef
gert er ráð fyrir venjulegri út-
sæðiskartöflu um 60 grömm, hef-
ur nþpskeran verið 37-föld og
mýridi það vera mikil uppskera,
ef allur garðurinn væri eins. Garð
ur Ágústs er í Kririglumýri.
Erfitt um gcymslu.
En verði kartöfluuppskeran
víða góð, er hætt við að erfitt
verði um geymslu, einkum þegar
bann hefur verið lagt við þvi að
flytja kartöflur til geymslu i
Jarðhúsunum af liættu við út-
breiðslu kartöfluveikinnar, er
hnúðonnurinn orsakar. En þessi
varúðarráðstöfun þarf væntan-
lega ekki að vera lengi i gildi,
og öllum mun þó þykja liún sjálf-
sögð, þar sem um er að gera að
stemma stigu við útbreiðslu þessa
liættulcga vágests. Þó mun engin
hætta að nota sýktar kartöflur til
neyzlu, því að hnúðormurinn mun
ekki hættulegur mönnum.
Vaxandi garðrækt.
Það ánægjulegt til þess að vita,
live garðræktin hefur farið í vöxt
hjá bæjarbúum, enda ekki litill
sparnaður fyrir heimilin að eiga
garðholu, þar sem liægt er að
rækta kartöflur og annað græn-
meti til heimilis. Margir munu
lika svo vel settir, að þeir þurfa
ekki að kaupa eina kartöflu allan
veturinn og er það vel. Bæjar-
yfirvöldin hafa líka sýnt mikinn
skilning á óskum íbúanna að eiga.
sér garð, og látið aukið landrými
undir matjurtagarða, og að öðru
íeyti búið i haginn fyrir almenn-
ing.
Hugljúf kvikmynd.
Um þessar mundir sýnir Nýja
Bió frábæra kvikmynd, sem óliæit
er að mæla með. Eg man ekki, að
eg hafi í annan tíma verið jafn
ánægður, er eg kom út úr kvik-
myndahúsi og er eg hafði séð
mynd þessa. Myndin er trúarlegs
eðlis, en sett á svið á einhvern
svo skemmtilegan og hlýlegan
liátt, að liún skipar sérstöðu með-
al kvilunynda. Reyndar er mýnd-
in verðlaunamynd, því að hún
hcfur lilolið Osear verðlaunin,
scm eru alltaf trygging fyrir á-
gæti myndai’. Myndin hefur ver-
ið nefnd „Leiðin til jötunnar“, cn
gæti alveg eins verið nefnd „Hug-
r.aklcar nunnur“ eða jafnvel „Kát-
ar nunnur". Efni myndarinnar cr
erfitt a ðrekja i stuttu máli, en
vilji merin njóta ánségjulegrar
kvöldstundar ræð eg þeim til að
sjá myndina. — kr.
eins og hin fornu Hávamál
segja:
Deyr fé,
deyja frændr,
de.yr sjálfr et sama.
En orðstírr
deyr aldregi,
hveims sér góðap of getr.
jf*
Guð ■ blessi heimkomu þína
tiT ^só'lárlandanna, kæri’ ifrændi:
niinn.
Árni Ketilbjarnar.