Vísir - 22.05.1954, Blaðsíða 4

▼ISIK.
1
| Biístjóri: Hersteiim Pfilssom. Ijgy, • J>
AuglýsÍDgastjóri: Kristján Józtsson. ii W',
fÍfllff Skriistoiur: Ingólisstrœti 8. Tf^jg^
Otgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIK HJ. V
■ Aigreiðsla: Ingólísstræti 3. Sími 1660 (fimm Iixmr).
Lausasala 1 krónm. , , . ,
Félagsprentsmiðjan bJ.
Traustnr fjárhagur.
r \ fundi bæjarstjórnar Reykjavíkur í fyrradag lagði borgar-
stjórnin fram reikninga bæjarins fyrir árið 1953 og flutti
greinargerð um afkomu bæjarfélagsins og fyrirtæki þau,
sem rekin eru á vegum þess.
Tekjur bæjarins höfðu verið áætlaðar 103,3 millj. kr., en
Urðu kr. 113,8 millj. og fóru því 1014 millj. fram úr áætlun.
Endanleg áætlun rekstursútgjalda var 91,4 millj. en þau
reyndust nokkru lægri, eða aðeins 90,4 millj., og er það
nokkurn veginn sama upphæð og gert var ráð fyrir i bráða-
birgðayfirliti um reksturinn, er samið var í janúarmánuði s.L,
og þó aðeins lægri.
Rekstúrsafgangur til yfirfærslu á eignabreytingareikning
nam 21,4 millj. og er það mun hærri upphæð en undanfarin
ár. Hefur fé þessu eins og áður verið varið til ýmissa verk-
legra framkvæmda og afborgana, sem öðrum tekjum bæjarins,
er ekki teljast rekstrartekjur. Samkvæmt uppgjöri eignabreyc-
ingareiknings kemur og í ljós, að greiðslujöfnuður bæjarsjóðs
Iiefur orðið hagstæður um 314 millj. króna.
Á rekstursárinu hækkaði skuldlaus eign bæjarfélagsins um
38 milljónir kr. og er því nú orðin 242 millj. og hefur hækkað
jafnt og þétt um alls 100 millj. síðan 1949. Var þó farið eftir
sömu reglu um afskriftir og fyrningar eins og áður og samtals
afskrifaðar 3,6 millj. kr.
Síðustu árin hafa útgjöld vegna nýrra gatna og holræsa
ekki verið talin til eigna, heldur færð sem bein rekstursútgjöld.
Á s.l. ári námu greiðslur til slíkra framkvæmda um 9,7 milij.
króna.
Það sem hér hefur verið sagt, ætti að nægja til þess að
sannfæra lesendur um, hvílík fjarstæða það er, sem andstæð-
ingar Sjálfstæðisflokksins hamra stöðugt á í blöðum sínum, að
fjármálum Reykjavíkur sé illa stjórnað. Tölurnar tala sínu
máli, og hver sem vill vita sannleikann í þessu efni, þarf ekki
langan tíma til að komast að raun um það, að Reykjavíkurbæ
er betur og viturlegar stjórnað en nokkru öðru bæjarfélagi
landsins, enda hið eina, sem ávallt hefur fengið Sjálfstæðis-
flokknum hreinan meirihluta.
Eftir allt sem Þjóðviljinn hefur áður sagt um stjórnina á bæn-
um lendir hann auðsjáanlega í nokkrum vandræðum þegar hann
á að fara að segja frá afkomunni s.l. ár og ræða um reikn-
ingana yfirleitt. Finnur hann það nú helzt til foráttu, að tekj-
urnar hafi verið alltof lágt áætlaðar. Það er í fulltr samrærni
við aðra fjármálaspeki kommúnista, að telja vandlega undir-
búnar og varlega gerðar fjárhagsáætlanir óhæfu. Ábyrgir foi-
ráðamenn ríkis og bæjarfélaga telja hins vegar nauðsynlegt
að slíkar áætlanir séu svo vel athugaðar, að unnt sé að fram-
fylgja þeim og forðast umframgreiðslur svo sem auðið er. Sá
sem fjármálunum stjórnar, verður að fara eftir því, sem fyrir
hann er lagt, og ræður í raun og veru aðeins við það, hvað
ttmframgreiðslur verða miklar hverju sinni. En þar sem ávaiit
er vitað, að undan slíkum greiðslum verður ekki komist, en
hins vegar óvíst hve langt reynist nauðsynlegt að ganga í því
efni, er að viturra manna dómi óvarlegt að áætla tekjurnar svo
hátt að ekki verði unnt að mæta umframgreiðslum nema með
reksturshalla, ef þær fara eitthvað fram úr því, sem unnt er
að sjá fyrir þegar áætlunin er gerð.
Hinn eilífi lofsöngur Tímans um fjármálastjórn Eysteins
Jónssonar missir óneitanlega mikið af þeim áhrifum, sem hon-
um er ætað að hafa fyrir þennan ágæta ráðherra og flokk hans
við það, að blaðið syngur hann oftast í sambandi við árásír
sínar á Sjálfstæðisflokkinn fyrir fjármálastjórnina á Reykja-
víkurbæ. Hinn 10. apríl s.l. flutti Eysteinn Jónsson ræðu þar
sem hann skýrði frá afkomu ríkissjóðs, samkvæmt bráða-
birgðayfirliti fyrir árið 1953. Sagði hann þar að í fjárlöguin
þess árs hefði verið gert ráð fyrir 380 millj. kr. rekstursút-
gjöldum, en þau hefðu orðið 42114 milljón, eða m. ö. o. farið
yfir 40 milljónir fram úr áætlun. Hins vegar urðu tekjurnar
einnig miklu hærri en áætlað var, vegna þess að innflutning-
urinn varð svo miklu meiri en ráð var gert fyrir. Er því í
þessu sambandi rétt að minna Tímann á það í allri vinsemd,
að sé Eysteinn Jónsson alls þess lofs maklegur, sem flokks-
blað hans hefur hlaðið á hann fyrir fjármálavit hans og fyrir-
Þyggju, þá hljóta forráðamenn Reykjavíkurbæjar að eiga mikið
hrós skilið fyrir það, að þeirra áætlun hefur staðist og reksturs-
afgapgur orðið meiri en nokkurt dæmi er til á undanförnum
árum.
★★★
Bréf
Innflutningur Nylonsokka.
Þann 12. þ. m. birtist í Vísi
bréf frá kaupsýsliunanni: „Inn-
flutningur bannvöru". Daginn
eftir kemur í sama blaði leið-
rétting frá viðskiptamálaráðu-
neytinu. Með því að „Kaup-
sýslumaður“ Jiefur enn ekki
gert athugasemd við „leið-
réttinguna“, leyfi eg mér hér
með að taka Iiana til athugunar.
Ráðuneytið telur gagnrýni
kaupsýslumannsins byggða á
misskilningi og vitnar þar til
2. töluliðar í auglýsingu Fjár-
hagsráðs í Lögbirtingablaðinu
þ. 10. febr. 1953, tölubl. nr. 10,
en þar stendur að flytja megi
inn á sama hátt og áður (þ. e.
frá Sterlings- og dollara-svæð-
unum) vörur þær, sem taldar
eru undir 1. tölulið, gegn B-
skírteinum, sem gefin hafa ver-
ið út fyrir birtingu auglýsing-
arinnar. Grein þessi, þ. e. tölu-
liður 2, mun vera einhver mesti
hortittur, sem komið hefur fyrir
í reglugerðum eða ákvæðum
um innflutning á erlendum
vörum. Eg geri ráð fyrir því, að
ætlast hafi verið til, að vörur
þær, sem upp eru taldar í aug-
lýsingu þessari, yrðu ekki
fluttar inn eftir birtingu aug-
lýsingarinnar, nema samkvæmt
þegar gerðum pöntunum eða
öðrum eðlilegum ráðstöfunum
til pantana. En sé þessi tilgáta
min ekki rétt, og greinin hafi
ekki í athugaleysi, heldur vís-
vitandi verið þannig samin,
eins og hún er, þá get eg ekki
annað séð, en hún hafi verið
þannig samansett til þess að
þeir, sem bezta aðstöðu hefðu
og bezt vissu um hvað var að
gerast balc við tjöldin dagana
fyrir 10. febr., gætu framvegis
fengið allan innflutninginn,
jafnt þótt þeir hefðu þar hvergi
nálægt komið áður. En þegar
ákveðið hafði verið, að vörur á
umræddum lista yrðu fram-
vegis aðeins fluttar inn frá
jafnvirðiskaupalöndunum, þá
hefðu ákvæði um undanþágu
að sjálfsögðu eingöngu átt að
miðast við þegar gerðar pant-
anir, sem viðkomandi innflytj-
endur hefðu orðið að leggja
fram fullnægjandi sönnunar-
gögn fyrir þegar í stað efíir
10. febr. (eða 12. febr. — dags.
Lögb.).
Síðan segir í „leiðréttingu“
ráðuneytisins: „Þessari reglu
(þ. e. samkv. 2. tölulið)*) hef-
ur ætíð verið fylgt, þegar
breytingar hafa verið gerðar á
skilorðsbundna frílistanum, því
að ekki hefur þótt rétt að ógilda
B-skírteini, sem kaupsýslu-
menn hafa keypt með ákveð-
inn innflutning fyrir augum.“*)
Eg geri ráð fyrir því, að kaup-
sýslumenn hafi jafnan ákveð-
inn innflutning fyrir augum,
þegar þeir kaupa bátagjaldeyri,
en það er aldrei tekið fram á
B-skírteinum, þ. e. bátagjald-
eyrisleyfunum, fyrir hvaða
vörutegund leyfin séu. Þess
vegna var hægt að nota öll
bátagjaldeyrisleyfi, sem út
voru gefin fyrir 10. febr. ’53
til kaupa á nylonsokkum, eða
öðrum vörum í nefndri aug-
lýsingu, enda þótt þau hafi upp-
haflega verið .keypt í öðrum til-
*) Leturbr. mín, sömul. inn-
skot.
gangi. Eg tel sjálfsagt, að við-
skiptamálaráðuneytinu sé full-
kunnugt um, að bátagjaldeyris-
leyfi eru ekki gefin út fyrir á- 1
kveðinni vörutegund, heldur
hvaða vörutegund sem vera |
skal á skilorðsbundna frílistan-
um. Þess vegna er það blekk- |
ing ein, að tala um „með á- ^
kveðinn innflutning fyrir aug- |
um“ í þessu sambandi. Og síð- j
an segir viðskiptamálaráðu-1
neytið, eftir að hafa rökstutt1
„leiðréttingu“ sína með nefnd- |
um hortitts-lið: „Er því ekkert1
óeðlilegt við það, að nylon-
sokkar hafi um tíma haldið á- |
fram að koma frá Ameríku og^
Englandi, þrátt fyrir þá breyt- j
ingu, sem gerð var á skilorðs-
bundna frílistanum í ársbyrj-
un 1953“. Þessi athugasemd er
til viðskipta þessara þekkja og
lesið hafa greinina, mun hafa
stórblöskrað. Ekkert óeðlilegt
við það, þótt innflytjendur eigi
enn þá leyfi, sem keypt hafa
verið fyrir 15 mánuðum! Slíkt
geta víst ekki aðrir veitt sér
en þeir, sem meira en nóga
peninga hafa! Láta æðstu menn
viðskiptamálaráðuneytisins sér
virkilega koma til hugar, að
nokkur kaupsýslumaður hafi
látið sér detta í hug, áður en
breyting sú, sem gerð var á
skilorðsbundna frílistanum þ.
10. febr. 1953, stóð fyrir dyr-
um, að kaupa bátagjaldeyris-
leyfi langt fram í tímann. Já,
meira að segja meira en ár, eðaj
jafnvel upp á lífstíð! ? Báta-
gjaldeyrisleyfi munu yfirleitt
ekki hafa verið keypt fyrr en
varan var komin til landsins,
nema þegar skortur var á báta-
gjaldeyri. En eins og tekið er
fram hér að framan, hafa þeir,
sem bezt vissu hvað var að ger-
ast bak við tjöldin dagana fyrir
10. febr. 1953, getað birgt sig
upp að leyfum, eingöngu fyrir
gatið í 2. tölulið.
Það ætti að vera tiltölulega
auðvelt fyrir viðskiptamála-
ráðuneytið að afla sér upplýs-
inga hjá bönkunum um það,
hvaða leyfi hafa verið notuð nú
á síðastliðnum 15 mánuðum
vegna innkaupa á nylonsokkum.
Mundi þá vafalaust koma í ljós,
að ekki hefur alltaf verið „á-
kveðmn innflutningur fyrir
augum“, þegar leyfin voru upp-
haflega keypt, enda munu leyfi
útgefin fyi’ir 10. febr. ’53 hafa
verið keypt í stríðum straum-
um eftir að auglýsingin kom út,
því fyrir vörum, sem ekki voru
settar á umræddan lista, var
hægt að fá ný leyfi í staðinn. Þá
er að sjálfsögðu hafður annar
innflutningur, þ. e. ekki ákveð-
inn!, fyrir. augum! Einn aðal-
innflytjandinn í nylonsokkum,
á umræddu tímabili, sá sem
bezta aðstöðuna hafði og bezt
vissi hvað var að gerast, mun
hvergi hafa komið nálægt þess-
um innflutningi áður, enda ekki
tilbúinn að koma með innflutn-
ing sinn á markaðinn fyrr en
6—8 mánuðum eftir 10. febr.
Smyglið? Kaupsýslumaður
(sém því miður skrifar ekki
undir fullu nafni) spyr enn-
frepnur: „Er hér um að ræða
stórfeóstlegt smygl á vöi'unni,
eða ei-u einhver önnur öfl að
verki .....Hvers vegna
Laugardaginn 22. mai 1954.
Bergmáli hefur borizt bréf frá
gömlum kunningja, „Góa“, sem
ekki hefur látið til sín heyra um
stund. „Gói“ er gamansamur að
þessu sinni eins og fyrri daginn,
en bréf hans er svona:
Enn eitt stéttarfélagið.
Fyrir skömmu mátti lesa það
í öllum dagblöðum bæjarins að
enn eitt stéttarfélagið og menn-
ingarfyrirtækið hafi upp risið
í höfuðborginni. Að þessu sinni
eru það einsöngvarar, sem talið
hafa ástæðu til þess að mynda
með sér samtök til þess að gæta
hagsmuna sinna o. s. frv. Sumir
héldu, að hér væri um að ræða
skringilegt uppátæki, sem menn
hefðu fundið upp af gamansemi,
en svo er víst ekki. Þó hafa marg
ir brosað yfir þessu, er þeir hug-
leiddu, með liverjum liætti félag
þetta l'æri að því að gæta hags-
muna einsöngvara.
En dúettfólkið?
Hið nýslofnaða félag, sem mun
Iiafa innan sinna vébanda „starf-
andi einsöngvara og eins hina,
sem lirokkið liafa upp af klakkn-
um, mun lieita „Félag íslenzkra
einsöngvara“, og er þar með
skýrt gefið til kynna, að dúett-
söngvarar geti ekki orðið þar
innanbúðarmenn, t. d. þeir, sera;
fást við að syng'ja Glunta og
þess konar. Verður væntanlega
bætt úr þessu á næstunni með
þvi að stofna „Félag islenzkra
tvísöngvara“, en kórmenn mumv
að sjálfsögðu beita sér fyrir „Fé-
lagi íslenzkra samsöngvara“, og
ættu þá allir söngmenn að geta
verið í einhverju félagi, þvi að'
i ekki má gleyma að „gæta hags-
lmuna“ þeirra.
Ný gjaldskrá?
Meðal hinna fyrstu verkefnas
einsöngvarafélagsins, í sambandi
við hagsmunagæzluna, hlýtur
að vera að semja gjaldskrá
eða vinnutaxta og opna smá-
skrifstofu. Væri þá þægilegt fyr-
ir þá, er þurfa á listrænni
skemmtun að halda, að hringja
á skrifstofuna og biðja t. d. unD
„einn baryton-söngvara kl. 9 i
kvöld, i ca. 25 mínútur". Eða þá'
„einn tenór“, og færi það þá eft-
ir því, hvor röddin væri dýrari.
Hitt skiptir vitanlega engu máli,
hver söngvarinn er, því að ekki
má brjóta neinn taxta með þvi
að mismuna söngvurunum una
kaupgreiðslur.
Fjölmennur félagsskapur.
Ógcrlegt er að vita, hve marg--
ir kunna að vera hlutgengir i
Félag ísl. einsöngvara, en það
ætti að geta orðið sæmilegæ
mannmargt. T. d. liafa á siðustu
árum upp risið margir ágætir,
einsöngvarar, er getið hafa sér
góðan orðstír í meðferð dægur-
laga, t. d. „Togararnir taíast við“
„Réttarsömbu" o. fl. Er liér uitt
að ræða ýmsa þjóðkunna menn
og konur, sem syngja einsöng
um hverja helgi eða jafnvel oft-
ar með hinum og þessum hljóm-
sveitum, og liíjóta þeir fnjög að
koma til greina í hinu nýja fé-
lagi. Þá virðist sjálfsagl að leyfa
þeim, sem enn kunna að kveða
rímúr, inngöngu í félagið. —.
Gói.“ !
svarar viðskiptamálaráðuneytið
ekki þessari spurningu? Er það
að leggja „blessun“ sína yfip
þenna ósóma með þegjandi
þögninni? Er það svona við-
skipta-„mórall“, sem á að þró-
ast í íslenzku þjóðfélagi í fram-
tíðinni?
Frh. á 6. s.
i