Vísir - 27.09.1954, Side 3

Mánudaginn 27. september 1954
VISIR
Akkillesarhæll Rússlands.
Yfirstjórn landbúnaðarmálanna
er i geysilegum ólestri.
Ráðnncyhiiii er rmisí síerpí samait
eða gerð sjjálísíæð. og stai'fsinenii^
irnir cru að kafna í skriffinnsku.
Grein sú, sem hér fer á eftir, birtist fyrir skemmstu í brezka
stórblaðinu Times, og er hún eftir Sir David Kelly, sem var
sendiherra Breta í Moskvu á árunum 1949—51. Bæði fyrir
og eftir veru sína sem sendiherra í Moskvu hafði hann fylgzt
með rússneskum málefnum, og er greinin byggð á þekkingu,
sem fáum er unnt að véfengja.
riðnir, hafa kannske minnzt
þess með nokkrum ugg, hvernig
fór fyrir Chemov landbúnað-
arráðherra, sem játaði árið
1938 „spellvirki“ sín, sem voru
mjög víðtæk, en beindust eink-
um að því að orsaka mikinn
kúadauða og koma af stað drep-
sótt meðal nautgripa, svína og
hrossá.
Þá, sem fylgzt hafa með efna-
hagsmálum Sovétríkjanna, hef-
ir lengi grunað, að landbúnað-
urinn mundi reynast Akkilles-
arhæll þeirra, og sá grunur er
nú orðinn að vissu. Undirrótin
er af sálrænum toga spunnin —
andúð bænda á að beygja sig
fyrir samyrkjuskipulaginu. í
því sambandi má geta þess, að
fyrir skemmstu birtist skop-
teikning í Krokodil, sem sýnir
sjö hlæjandi bændur vinna í
blómlegum garði í einkaeign,
meðan döpur, gömul kona
þrammar þunglamalega til
samyrkjubúsins, þar sem varla
sést stingandi strá.
Það er aðeins ár síðan mið-
stjórn Kommúnistaflokksins
gaf út furðulega tilskipun, sem
byggð var á skýrslu eftir aðal-
ritara hans, Nikita K. Krush-
chev. I skýrslunni hafði verið
lögð áherzla á, að landsmenn
ættu níu milljónum færri kýr
árið 1953 en 1928 (árið áður en
samyrkjuskipulaginu var
hrundið í framkvæmd), og að
á árinu 1952 hefði tala búpen-
ings í landinu lækkað um tvær
milljónir. Þar við bættist, að
kálfaeign hverra 100 kúa var
ellefu færri en árið 1940, og
meðalnyt var aðeins fimmt-
ungur húmarksnytar.
Dúegið úr luöfum.
Samkvæmt tilskipun þeirri,
sem gefin var út 12. september
1953, var dregið úr afurðakröf-
um hins opinbera (nauðungar-
sölu) og verðlag hækkað, menn
hvattir til að selja til viðbótar
því, sem ríkið krafðist, og allar
eftirstöðvar á nauðungarfram-
lögum til ríkisins felldar niður.
Framleiðendur kjöts og mjólk-
ur voru. hvattir til að áuka af-
köstin með því, að verðlag til
þeirra var hækkað svo‘ og káú'þ
gjald, og starfsmenn dráttar-
vélastöðva voru einnig hvattir
til dáða-með hærri launum og
verðlaunum. •,....
Skýrsla Krushchévs háfði
gert það heyrin kunnugt, að
eitthvaðj væri bogið; við hverja
og einaj grein landbúnaðarins,
að undanskilinni kornfram-
leiðslunni, en um hana var sagt,
að „landið hefði nægar birgðir
kornmetis", enda hefði. fram-
leiðsla þess „aukizt töluvert“.
Samt var gefin út. öimur til-
kynning 2. marz síðást Hðinn,
þar semjlsvo var komizt að orði,
að meðallandssvæðið, sem not-
að væri til kornræktar, .hefði
minnkað síðan á árinu 1940 um
næsturn fjóra milljóna.-hektara,
enda þótt mannfjöldinn í land-
inu hefði á sama tímabili auk-
izt um fimmtán milljónir. Auk
þess hefði hækkað verð til bú-
peningsframleiðenda á 'árinu
1953 aukið svo kornfóðurgjöf,
að ríkið hefði látið af hendi
birgðir, sem safnazt hefðu á
heilu ári. ,
Nauðsyn að
brjóta nýtt land.
Hin nýja tilskipun nefndist
„Um frekari aukningu korn-
framleiðslunnar og ræktun ó-
brotins lands eða ónotaðs".
Mönnum kann að þykja það
einkennilegt, að flokksstjórnin
skuli binda allar vonir sínar
við ræktun óbrotins lands, þeg-
ar það hafði verið gagnrýnt
svo harðlega, hversu það land,
sem þegar var í rækt, var illa
nýtt. En hvað um það, tilskip-
unin mælti svo fyrir, að for-
gangsverkefni ríkisins á sviði
landbúnaðar væri að sá brauð-
korni í 30 milljónir hektara af
„nýju landi“.
Jafnframt þessu höfðu allir
æðri embættismenn, sem við
þessi' mál voru riðnir, nema
Kruschev, orðið fyrir miklu
aurkasti. Krushchev er yfir-
maður allra ráðuneyta, sem um
landbúnaðarmál fjalla, og hin-
ar sífelldu breytiftgar á því
sviði bera vott um algert
skipulagsleysi. í marz á síðasta
ári var ráðuneytum landbúnað-
ar, afurðakaupa, ríkisjarða og
skógræktar steypt saman í eina
heild, en í september voru rík-
isbúa- og afui'ðakauparáðu-
neytin' sett á laggirnar sem
sjálfstæð ráðuneyti á nýjan
leik.
Einskisnýtur —
skammsýnn.
Það er rétt að gefa mönnum
kost á að sjá nokkur ummæli:
„Félagi Skvortsov (yfirmaður
ríkisbúanna), einskisnýtur
skipúleggjandi og skammsýnn
’stárfsmaðúr.“ Félági ' Béné-
diktov (landbúnaðarráðherra)
hafði auðsýnt óskiljanlegt
.hirðuleysi , gagnvar.i skrif-
finns'ku áSstcðari'nanná ■ sinná.
Bería var á síirum tíma dæmd-
pr. fyrir skempndaryerk í Jand~r
búnaðarmálum „til þess að or-
'sáka; matvæláskort s'ém hat-
ramur fjandmaður þjóðarinn-
ar“. Þeir, sem við þessi mál ei'a
Of mikill
starfsmannafjöldi.
Of mikill starfsmannafjöldi
er í ráðuneytunum og þar eru
Fyrir nokkru birti Þjóð-
viljinn langa grein um land-
búnað í Rússlandi eftir dr.
Bjöítn Jóhannsson. Var þar
margt fagurra mynda frá
sýningarhöllum — ekki
bændabýlum eða samyrkju-
búiun — og höfundur tók
fram, að hann hefði eigin-
lega ekki vit á búskap, en þó
skrifar hann greinina út frá
fáfræði sinni. Er tþað líkt og
blindur lýsi lit. Menn telja
kannske fróðleik í bví —
þeir sem Þjóðviljami lesa —
að kynnast 'því, sem fyrrver-
andi sendihe^ra Breta hefir
um landbúnað Rússa aðsegja
og ættu menn að hafa það
fáugfast, að sendiherrann
var meira en tvö ár í landinu
og hafði um sig starfslið, er
skildi rússnesku, en dr.
Björn fór að heita má mál-
laus um landbúnaðarhéruðin,
sem hann hefir lýst.
allir að drukkna í fyrirmælum
og skýrslum. Hvert samyi'kju-
bú verður á ári hverju að gefa
skýrslur um 10.000 atriði, og
flokks- og héraðaumboðsmenn
eru sífellt uppteknir við lestur
fyrirskipana eða skriftir svara
og upplýsinga, „sem oft koma
engum að gagni, í stað þess að
vinna uppbyggingarstörf“.
I augum í-aunverulegra sósí-
alista er hinsvegar hægt að
leysa öll. mál með vélum og
hvatningai'orðum. Tuttugu þús-
und dráttarvélar og tíu þúsund
uppskeruvélar og þar fraxn eft-
ir götunum eru sendar í skyndi
til vígstöðva hinna „nýju
landa“,i apk óvígs hers sérfræð-
itígá; þar á meðal 100.000
„vélamanna“ úr ýmsum.æsku-
lýðssamtökum.
Þann 15. api'il skýi'ði blaða-
kór frá því, að miðstjórnin væri
þegai' búin að genda sína eigin
fulltrúa.,út af örkinni, og ætti
hver þeiyra. að ber.a. ábyrgð á
f jórum eða fimm nýjym. korp-
yrkjubúum í'íkisins. Áður en
látnir heimsækja „fullkomið“
sainyrkjubú; yfir þeim hafði
verið haldinn. fyrii'lestur um
„landbúnaðartækni til að fá
góða uppskei'u“ og loks voru
þeir vopnaðir heilu safni af
nýjustu bókum um landbúnað!
enda þótt Lenin væri þeirrar
skoðunai', að „smábændafram-
leiðslan skapar auðvaldsskipu-
lag“. Árið 1929 fór Stalin að
framfylgja stefnu sinni, sem var
fólgin í því „að breyta býlum
bænda í stórbú sem byggðust á
sameiginlegri yrkju“. Uppreist-
ir í Kákasus, Volgudalnum,
Uki’ainu og víðar voru barðar
niður, fimm milljónir bænda
var dóu óeðlilegum dauða, fimm
milljónir voi'u fluttir nauðugir
til fjaiiægra héraða, þar sem.
þrælkunarbúðir biðu þeirra, og
búpeningur landsmanna minnk-
aði um helming á fjórum árum.
Árið 1938 höfðu níutíu af
hundraði allra bændabýla verið
þvinguð inn í sameignarbú. En
“ v
Tvennt ólíkt.
I tilkynningu, sem gefin var
út 10. ágúst síðastliðinn
frá því skýi-t, að 124 ríkisbú,
sem stofnuð hefðu verið á hinu
nýja landi, hefðu þegar farið
fram úr áætluðum afköstum,
og plægðir hefðu verið þrettán
milljónir hektara. En jafnframt
var látin í ljós gremja yfir því,
að 150.000 ,,sjálfboða“-verka-
menn, sem við þetta unnu, mótspyrnan hafði þó orðið til
bjuggu við ófullnægjandi húsa- þesS) ag gera þurfti alvarlega
kost; | breytingu á upprunalegu fyrir-
Hið mikla hlutverk, sem ætluninni — hverjum bónda
ætlað er ríkisbúunum (þau eru j var ætlagur skiki, semvarhálf-
um 4.700 í öllu landinu, sam-i
yrkjubúin 94.000, og" greiða
ur hektari, kýr og geitur. Þessi
undansláttur hafði leitt til þess.
að menn hafa sífellt reynt að
notafæra sér hið sameiginlega
landrými. Þann 20. september
1946 var gefin út tilkynning,
þar sem sagt var að land Kolk-
hozanna hefði verið misnotað í
stórum stíl og mikill hluti
verkamannanna verði tíma
sínum til að vinna á skikum
sínum einungis.
og
bein laun eins og verksmiðjur),
virðist einnig einkennilegt, þar
sem ráðuneyti ríldsbúanna hafa
verið bornar á brýn hversltyns
vammir og skammir, þar á
meðal að draga úr uppskerunni,
láta ræktarland komast í ó-
rækt með ódugnaði, uppskeru-
töp vegna of seinnar uppskeru
og illa framkvæmrar, naut-
gripapestir, mjög lélegur fóður-
uppskera, gegnvænlegur skortur
á hverskyns byggingum, léleg-
ar vatnsveitur og jafnvel að láta
undir höfuð leggjast að koma
upp viðgerðastöðvum fyrir
vélakostinn.
Hin raunverulega von skipu-
leggjendanna byggist á drátt-
arvélastöðvunum. Þeim hefir
verið heitið gríðarlega auknum
útbúnaði og mjög aukið vald •—• fyrir það, sem unnið er umfram.
stjórnmála-, efnahags- ogl áætlun, refsing fyr'ir það, sem á
stjórnarvald — yfir samyrkju- j vantar, að áætlun sé fylgt og
búunum. Von þessi byggist á, lélegt handbragð. Öll vinna er
Vinnudagaft ,
gefnir útvöldum.
,,Kolkhoz“ kallast býlasam-
steypa, þar sem meðlimirnir
„samþykkja“ umræðulaust af-
kastaáætlanir ríkisstjórnarinn-
ar og formannsins, sem skipað-
ur er af flokknum. Undirstaðan
er ákvæðisvinna — aukalaun
skjótum umbótum á stöðvun-
um. Árið 1952 náði tæpur helm-
ingur þeirra áætluðum afköst-
um og aðeins einn dráttarvéla-
stjóri af hverjum þrem vann
reiknuð í „vinnudögum“, það
er að segja afkastaeiningum,
sem ákveðnar eru af yfirvöld-
unum. Þegar ríkið hefir tekið
! sinn skerf, sem er venjulega 70
það, sem af honum var krafizt j af hundraði, er afganginum
til fullnustu. í því ráðstjórnar- j skipt milli meðlima Kolkhoz-
lýðveldi sem fremst var í þessu f ins, en þeir skiptast í sjö hópa.
efni, var fjórða hver dráttar- ( Þeir, sem eru í hæsta flokki fá
vél ónothæf, þegar mest var tvo eða þrjá ,,vinnudaga“ fyrir
þörfin fyrir þær. hvern raunverulegan vinnudag.
Árið 1938 var hálfri þriðju
milljón embættismanna greitt
IVfenn geta’ekki öðlazt réttan fyrir vjnnu bænda.
skilningvá þessu, nema méð því | Þegar áætlanir þregðast, er
að gesra sér grein fýrir því, seni meðalið ævinlega nýjar áætl-
á, undan er .gengið.' Þgð' vqrú anlr^ Árið 1950 framkværndi
bændurnir, sem björguðu bylt- Krushchev fyrstu miklu um-
ingunni árið 1917, en þeir hafa bótina, sem var fólgin í:
Andúð báenda.
hanilað gegn kenningum henn-
ai'i.æ síðan. Hungurstíeyði’n ár-
ið 192Íl . néyddi 'Lénin tiT a'ð
* * : . .■.11 i, ;! í }?." T. *!.’• *
taka.upp hma-;„nyju „efnahagg-
stefnp,1'. — ^era nefnd var. .í
skammstöfun NEP — en hún.
var fólgin í frjálsri afurðasölu,
a) Öllum Kolkhoz-búum
var steypt saman í stærri bú,
,og um leið voru óduglegir
frímikvæmdarstj órár réknir.
b) Flokksstjórnin var $ett
’yfir öll þessi bú, en slík
Pramh. af 3. síðu.
þeir tóku s.igl upp, voru þeir
.V!AVAWA-JW!.-JW^AÍ.,.VW.W.VVJW^AW.V.V.,VW,tW.W.VVWA\WV.,V%VWW.,VW.VWVJV!i'UW.,W.V'
í
Wörnbíla mwn/o
yttí 4
Foi,duinnib«s5i& .
. ÍV.'• ' ■*>, <■
Sivelsni Egil§§oii h.f.
Laugaveg 105. — Sími 82950
í