Vísir - 12.10.1954, Qupperneq 4

%
vísm
Þríðjudaginn 12. október 1954
DAGBLAÐ
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónssoa, '
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
tJtgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H.F.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsraiðjan h.f.
Kommunistalyktin megn.
’l’ bæjarpósti Þjóðviljans í vikunni sem leið er um það talað,
að undirskriftasöfnunin gegn herverndarsamningnum sé í
fullum gangi, og er svo til orða tekið, að margt fólk verði
„inniléga þakklátt fyrir að fá þarna tækifæri til að skrifa nafn
sitt, ef verða mætti til að flýta fyrir uppsögn herverndar-
samningsins og brottflutningi hersins“. Er raunar einkennilegt,
að þessi þakklætisvottur fólksins skuli ekki brjótast út í því,
að menn rjúki til, fari í skrifstofu undirskriftastjórnarinnar og
biðji um plögg til að fá fleiri til að skrifa nafn sitt.
En það er ekki mikill vandi að finna skýringuna á því, hvers
vegna fólk er ekki alveg eins áhugasamt og kommúnistar vilja
vera láta. Það kemur fram í bréfi frá „Þveræingi", sem ber sig
heldur illa og vill leiðrétta leiðan misskilning, sem hann hefur
orðið var við hjá sumu fólki hér í bænum. „Margir kunn-
ingjar mínir“, segir frelsishetja þessi, „og nágrannar þora ekki
að skrifa undir þessa sanngjörnu áskorun til stjórnarinnar
vegna þess að andsp., fnuhreyfingin sé runnin undan rifjum
„kommúnista". Eg hefi bent þessum sömu mönnum og konum
á það, að eg sjálfur t.d. er ekki einu sinni „krati“, hvað þá
kommúnisti, en geng þó hart fram og veiti þessu þarfa máli lið.“
Vitanlega koma kommúnistar hvergi nærri þessu fyrirtæki.
Vita menn ekki að það eru engir kommúnistar hér á landi?
Það eru hinsvegar til sósíalistar, en að sjálfsögðu er það* allt
annað fólk. Og svo eru til hlutlausir menn, óflokksbundnir og
hver veit hvað, menn af því tagi, sem bera fram lista við
kosningar í Kópavogshreppi, og það vita allir, að þeir hafa
megnustu andúð á kommúnistum, og vilja ekkert vera við þá
bendlaðir, enda veita þeir þeim engan stuðning,
En er ekki skýringuna á því, að undirskriftasöfnunin gengur
ekkert glæsilega, einmitt að finna í þeirri staðreynd, að það er
nokkuð megn af henni kommúnistadauninn? Margir eru fyrir
löngu búnir að gera sér grein fyrir því, hverra hagsmunum
kommúnistar þjóna, hvort sem þeir þora að kannast við það
heiti, eða kalla sig sósíalista, óflokksbundna, lýðræðissinna eða
Þveræinga, og þeim fer fjölgandi, sem sjá úlfinn undir sauðar-
gærunni og láta þess vegna ekki blekkjast, hvernig sem kom-
múnistar og þjónar þeirra láta.
* En ef undirskriftasöfnunin gengur eins vel og kommún-
istar vilja vera láta, hvers vegna hafa þeir þá ekki gamla lagið
á því, birta prósentur deildanna, eins og gert er jafnan, þegar
málamyndasöfnun fer fram vegna Þjóðviljans? Það hlýtur að
ýta undir deildirnar að sjá hvað t.d. Bolladeild og Vogadeild
fara langt fram úr markinu. Engum mundi til hugar koma að
halda, að kommúnistar væru þar að verki, þótt fengin væri
að láni skemmtileg vinnubrögð þeirra, enda vita allir menn,
að hér eru engir kommúnistar til, aðeins Þveræingar og þvílikir
Kópavogsbúar.
Bi&skýli fyrir farþega SVR.
Y veðrahamnum undanfarna daga hafa bæjarbúar — eða að
minnsta kosti langstærstur hluti þeirra — fengið að finna
óþyrmilega fyrir þvi, hve bagalegt það er, að aðeins fáeinum
skýlum hefur verið komið upp fyrir farþega Strætisvagna
Reykjavíkur á viðkomustöðum vagnanna. Dag eftir dag hefur
vérið sljkt: forqðsveður, að farþegar háfa orðið holdvotir eftir
skamma bið þar sem afdrep er ekki' aö finna. Og þetta á við í
fledtum hverum bæjarins. •
Bæjarstjórn mun vera fyrir löngu búin að ákveða, að koma
skuli upp biðskýlum, og einstaklingar í bænum hafa sótt um
leyfi til að reisa á ýmsum stöðum skýli, sem yrðu um leið
nokkurskonar sölubúðir. Engin ákvörðun mun hafa verið tekjn
um úthlutun leyfa til að koma upp slíkum skýluin, en hitt er
hálfu verra, að engin hreyfing yirðist á áð köma Upp-skýlum
til viðbótar við þau, sem komið hefur verið upp meðfram
Suðurlandsbrautinni. Þar er víðast ekkert afdrep að finna og
því að mörgu leyti rétt að hefjast handa þax, en ástæðuíaust
virðist vera að • hætta við syo búið. Notendur strætisvagnanna
• verða látnir. greiða fyrir flest skýiin, og þeir munu ekki sjá
eftir því fé, sem í þau fer.
Um sextíu prósent af sænsku
þjóðinni spila á spil að stað-
aldri — og jafnmargar konur
sem karlar.
Þetta kom í ljós af athyglis-
verðu yfirliti, sem samið vár
þar sem.sýndur er þáttur spil-
anna í menningarlífi þjóðanna.
Nú hefur Bergmáli borizt bréf
frá „X“, sem minnist á mál, er
fyrir alllöngu var rætt hér í þess
um dálki, Bréfið er á þessa leið:
Kæra Bergmál! Eg vil biðja þig
Æska og elli una sér vel
við spil í Svíþjóð.
Þrír hverra fimm Svía spíla á spil.
þá, sem vilja kynna sér félags-
mál og menningarsögu. Sýn-
ingin ber nafnið „Spilamennska
í fortíð og nútíð. Þar eru sýn- að færa læknum og káUpmönn-
ingarmunir frá öllum þjóðum um> sem tekig hafa upp þá nýj.
og löndum, meðal þeirra spil, ung að hafa afgreiðslunúmer og
og birt í sambandi við sýningu, Isem eru að minnsta kosti 4000 biðnúmer til afnota í biðstofum
sem fyrirtækið J. O. Öberg & j ára gömul og upprunnin annað og í verzlunum sínum, minar
Son í Eskilstuna stofnaði til, hvort í Indlandi eða Kína. í heztu þakkir. Eg veij: að fleiri
upphafi voru spil gerð úr; taka 1 sama strenS. Þegar ég segi
ibenholt eða tré og vom f eg telji það sjálf.sagða skyldu,
Sænskir spilaframleiðendur sjá kringlótt eða löng og mjó. Enni * 1 * °a j?'S, , aUP,m:inna’ V‘
•• ... 7 JT , , ,. i neytendur að taka þetta agæta
spilamonnum í Sviþjoð fynr i dag eru til í Egyptalandi fyrirkomulag upPi
1,000,000 stokkum á ári og spilategund, sem er frá því árið |
spilaútflytjendur færa í Eríks- 1740 fyrir Krists burð. Spila- * Títnaeyðsla.
sjóð árlega, hvorki meira né mennska var innleidd í Suður- I ha® er ehki KV0 hhh tími, sem
1,000,000 í Evrópu á 14. öld. Fyrstu sagnir
fer til spillis hjá þeim, sem þurfa
™Ínna. *“ kr' ------------- að fara í búðir og þurfa að standa
stimpilgjoldum. | um spjlamennsku i Sviþjoð . biSröSum effir aS fá sig af.
Af þeim, sem aldrei spila á birtast tveim öldum síðar í grei(ida og oft vandræði að vita
boðskap frá Peder Mánsson svo hverjir eru á undan, því það
biskupi í Vásterás. j þarf oft bæði glöggt auga og
spil, eru aðeins 7%, sem kveð-
ast ekki spila af siðferðilegum
ástæðiun.
Nú orðið er að mestu litið
á spilamennsku sem hvíld pg
skemmtun, sem aðallega sé
framkvæmd í heimahúsum, í
samkvæmum og í félögum. ■*—
Félagsmálastjórnin lítur . á
spilin sem tæki til þess að halda
ungi fólki frá götunni og and-
legu fjöri í gömlu fólki. —
Bridge hefur orðið sérstaklega
útbreitt spil. Það er talið al-
gengasta skemmtunin. Fjár-
hættuspil verður stöðugt fátíð-
ara.
4000 ára gömul spil.
Á sýningunni er margt
athyglisvert og fróðlegt fyrir
Meðal hins merkasta, sem gott minni til að þekkja og muna
maður getur fræðst um á, öll þau andlit, sem maður sér
Öbergsýningunni er það, að ÞeSar komið er í verzlun, sem er
spilagerðarmenn á miðöldum
stofnuðu með sér fagfélag. Á
dögum frönsku stjórnarbylt-
ingarinnar hættu menn að
hafa kóngamyndir á spilunum,
en settu myndir af heimspek-
ingum í staðinn. í Englandi, á
dögum Hinriks VII. var spila-
mennska bönnuð — nema á
jólum.
Þessi fróðlega sýning, sem
komið var á í samvinnu við
listasafnið í Eskilstuna, á að
verða sérstök deild í téðu
safni, eftir að búið er að halda|
hana í fleiri sænskum borgum.
María Markan heldur hér
hljémlerka á föstudag.
Ætlar að dvelja liér 5-6 vikur.

Nýlega er kominn hingað til
lands góður og landskunnur
gestur, en það er frú María Mark-
an, óperusöngkona. Hún mnn
dvelja hér í rúman mánuð og
heldur hér hljómleika í Gamla
Bíó næstk. föstudag kl. 7,15.
Fréttamenn ræddu við söng-
konuna að lieimili Fritz Weis-
happel í gær og fór hún mörg-
um orðum um það hve ánægju-
legt það væri að vera komin
heim og líta aftur landið og alla
kunningjana, en liún hefur ekki
komið hér síðan 1949.
Óþarft er að kynna landsmönn (
um söngkonuna því hún hefur »Who is Who“ liefur ritað um.
fýrir löngu sungið sig inn í Á hljómleikunum næstk. föstu-
hjörtu þeirra. dag niun söngkonan syngja ýmis'hléin i bíóunum. Fyrir mitt leyti
~ ' verk eftir innlenda og erlenda er ég sammála þeim, sem vilja af-
full af fólki og heldur áfram að
fyllast meðan staðið er við þar
inni. Séu notuð afgreiðslunúmer
losnar viðskiptavinurinn við
þessi heilabrot og ekki einungis
það, heldur þarf hann ekki nauð-
synlega að standa og bíða þar
til röðin kemur að honum, en
getur farið út og sinnt öðrum
störfum á meðan. Hann þarf að-
eins að fylgjast með og vera til
staðar, þegar röðin kemur að
honum. Þetta er líka þægilegt
fyrir afgreiðslufólkið. Það þarf
ekki að hafa troðfulla búðina
allan tímann.
Læknarnir.
Svo eru það læknarnir. Fátt
veit ég leiðinlegra eu að bíða á
biðstofu klukkústundum saman
eftir skoðun eða samtali, sem ef
til vill tekur aðeins 3—4 mínút-
ur. Það er full ásta'ða til að hafa
samúð með þeim, sem þurfa að
stunda þá iðju daglega, að ég
nú ekki tali um þá, sem þurfa að
fara með börn daglega. Hvern-
ig' er hægt að ætlast til að sálar-
ró barna sé í lagi eftir margra
stunda bið. Eg tel það hreina
pyntingu fyrir börn að bíða lengi
hjá læknum, þegar vitað er að
mörg þeirra eru óttaslegin allan
biðtímann. Nei, þeir þurfa að
hafa biðnúmer enda nokkrir
byrjaðir á því og hafi þeir þökk
fyrir. Frú X.“ Um þetta mál hef-
ur áður verið rætt og hefur Berg-
mál engu við að bæta.
Um bíóin.
„H. S.“ skrifar Bergmáli um
hléin í kvikmyndahúsunum á
þessa leið: „Það eru skiptar
skoðanir, sem vonlegt er, um
Frú Maria er nú. búsett. i Mön-, • r _,•• n,,.* ,
. . .höfunda, svo sem Emxl Thor- nenia þau. Hvað sælgætisverzl-
oddsen, Árna Tliorsteinsson, Þór- lln*nn* viðkeniur er hverjum í
arinn Jónsson, Þórarinn Guð- sjálfsvald sett hvort hanm kaup-
, _•. f -ir „ , ir eoa ekki, en hvað segir folk
mundsson, Pal Isolfsson, Beet- ,• * r,„_ f>11 .* .,
um það, pegar folk er að tinast í
treol í Kanada, en
hefur lhin dvalið síðan í stríðs-
byrjun 1940.
Eins og mörgum er kunnugt
hefur hún sungið víða um heim, hoven’ Schuman °«Wagner.; Fritz S(ætin eftir aS sýning er hafin,
Weishappel mun annast undir- en þaS er reglan eftir hvert hlé
og má þar nefna Danmörku, Nor-
eg, Sviþjóð, SchijJer-óperuna
i Hamborg og víðar i Þýzka-
landi, Glenbeurn-óperuna í Eng-
landi, viðsvegar í Ástralíu og
Ameriku, að íslandi ógleymdu. í
Ameríku söng hún m. a. við
Metropolitan-óperuna.
Undanfarin ár hefur hún að
miklu leyti helgað sig heimili
sínu og uppeldi sonarins, en
bann er 10 ára, og þó hefur hún
jafnframt kennt söng, sungið í
útvarp og haldið hljómleika.
Frú María er líklega eini ís-
lendingurinn, sem hið merka rit
leikinn
á hverri sýningu. Eg tel að það
ætti að loká áhorfendasalrium
undir eins og sýning er ltafin og
láta þá verða utangátta, setn ekki
kdriia í sæti sín á réttum tíma,
þvi þeir skemma oft meira og*
minna fyrir þeim, sem stnndvisir
eru og seztir. Um stirðleika eft-
ir setur hefur enginn kyartað
-frekar frá 9—11 en frá kl. 5—7
og 7—9, þvi oft eru engin hlé
á fyrri sýningunum. Sama gildir
lim snyrtilierbergin. Eg tel vafa-
samt að fólk þurfi frekar að riota
þau kl. 10, cn'kl. 6 og kl. 8! H. S.“
— Bergmál þakkar bæði þéssi
bréf. — kr.