Vísir - 18.10.1954, Blaðsíða 11

Mánudaginn 18. október 1954
vísm
íi
Ijandsmúlafélagið
Fundur verSur haldsnn í SjálísíæSishásinu miSvik udaginn 20. þessa mánaðar klukkan 8,30
FRUMMÆLANDI :
Bjarni Benediktsson, menntamálaráðherra.
Mennmgar- og menntamál.
AHt Sjálfstæðisíólk velkomið meðan húsrúm leyfir.
Stjórn Varðar
Teikningin hér að ofan er þverskurður af sönghellunum við
Bristol-sund. Skýringin „Wookey-hoIe“ táknar hellismunnann,
en að neðan er merkt við fjóra fremstu hellana, sem eru þurrir
eða hægt að fara um í bátum, en hinir sex eru aðeins færir
köfurum.
SöngfheUarnir við Iristðl-fléa.
Þeir hafa orðið mörgum að bana.
Undir krítarldettum Mendip-
hæðanna í Somerset í Suðaust-j
ur-Englandi er mjög svo undar-j
legt nóttúrufyrirbæri. Þar er
urmull af dimmum hellum og um
tvö þúsund ára bil hafa undar-
legar sagnir gengið um þessa
hella og leyndardóma þeirra.
Hellarnir tala sínu eigin máli
og hver sem nemur staðar við
liellismunnann og leggur hlust-
irnar við heyrir hin undarleg-
ustu hljóð berast til eyrna sinna.
Stundum líkist þetta mannamáli,
en breytist svo í hvislandi vein
og háar stunur. Öðru hvoru er
sem slegið sé á streng langt niðri
i djúpunum, eða þá sem dimmur
ómur kirkjuklukkna.
Allt frá því í fornöld vissu
menn um hinn dularfulla hljóm
Wookey-hellanna. Meðal annars
lýsir Clements frá Alexandriu því
með hjátrúarfullum hryllingi,
hvílíkar drunur og ómar berast
neðari ur þessum annarlegu neð-
anjarðarhvelfingum.
Miklar mannafórnir.
í gegnum aldirnar liafa Wookey
hellarnir krafist mikilla mann-
fórna. Þeir hafa frá öndverðu
haft mikið aðdráttarafl, einkum
gagnvart öllum ævintýramönn-
um A'íðsvegar að og eins gagn-
vart þeim hnýsnu og forvitnu
mönnum, sem ráða vildu dul hell-
anna. En fjölmargir þeirra sem
lögðu leið sína fullir eftirvænt-
ingar inn í hellana komu þaðan
aldrei aftur, þeirra hefur verið
leitað, en leitin ekki borið árang-
ur. En það sem var ennþá undar-
legast og dularfyllst í sambandi
við þetta var að stundum fundust
lik hinna týndu löngu seinna og
yfirleitt á allt öðrum stað en hægt
var að búast við þeim. Likin
komu oft í net veiðimanna og
jafnan á einum og sama stað úti á
Bristolsundi. Á svipuðum slóðum
konm stundum bein frummanna
og dýra í net sjómannanna.
Straumþungi neðanjarðar.
Fyrir tæpum þrjátíu árum hófu
visindamenn rannsókn á þessu
fyrirbæri og gerðu tilraun til
þess að komast í allan sannleika
um dul sönghellanna i Wookey.
Sá er reið á vaðið var ungur
verkfræðingur, Graham Balcom-
be að nafni. Hann bvrjaði á því
að kanna þrjár stórar hellishvelf-
ingar fyrir innan hellismunnann,
en varð einskis visari. Þá fékk
hann sér bátskríli og á því komst
hann inn í fjórðu hellishvelfing-
una, sem var nærri full af vatni.
Þar hóf liann dýptarmælingar og
komst um leið að merkilegri nið-
urstöðu. Hann varð þess sem sé
áskynja að i hellinum var renn-
andi vatn og á stundum töluverð-
ur straumþungi. Við nánari rann-
sókn kom í ljós að þarna var um
að ræða ána Axe, undirheimaá
Engiands, en um hana gengu
ýmsar sagnir þótt enginn vissi á
lienni nánari deili. Hafði liún
borið inn i hellinn ýmsar forn-
leifar þ. á m. vopn og bein aftan
úr grárri forneskju, og það sem
enn meira virði var — þar
fundust líka beinagrindur forn-
manna og dýra.
Uppruni hljóðanna.
Frá þvi í byrjun heimsstyrj-
aldarinnar síðari og allt fram um
1950 lágu frekari rannsóknir á
hellunum niðri en voru þá tekn-
ar upp að nýju. Tilgangurinn
með þeim var fyrst og fremst sá
að kanna til hlitar rennsli neð-
anjarðarfljótsins. Úr fjórðu liell-
ishvelfingunni varð að sprengja
burt hindrun úr hellisveggnum
til þess að komast inn í fimmta
hellinn og fá að svo búnu kafara
til þess að fara þangað inn. Þessir
méíiri fengu leýst ráðgátuna rim
hin duhnögnuðu hljóð sem öld-
uiri saman höfðu vakið skelfingu
og ugg í brjóstum fólks. Það var
neðanjarðaráin sem orsakaði
þessi hljóð með þeim liætti að við
flóð og þegar hækkaði i ánni,
þéttist loftið í hellinum, því var
þröngvað út, og myndaði þá
sérstakt hljóð sem hinir liell-
arnir bergmáluðu síðna og cnd-
úrómuðu í enn ríkara mæli.
En erinþá eru leyndardómar
Wookcy Hole ekki ráðnir til
fulls. Kafarar seiri sendir hafa
verið niður í djúpin og fylgt hafa
farvegi árinnar áfrani, hafa fund-
ið margar neðanjarðarhvelfingar
fullar af vatni og eru margar
þeirra í senn geysistórar og fagr-
ar.
Beinum skilað aftur.
Auk þessa hafa svo hafrann-
sóknamenn kannað svæðið þar
sem veiðimennirnir liafa fundið
beinagrindurnar í Bristol-sund-
inu. Og þeir kornust að þeirri nið-
urstöðu að þarna sé útstreymi
bergvatns og telja þeir allar Hk-
ur bénda til að þarna sé mynni
undirheimafljótsins Axe. Það hef
ur sogað forvitna gesti, sem dirfst
hafa að sækja það lieim, niður
í djúp sín en síðan spýtt þeim
langt á haf út. Og ef til vill lief-
ur fljótið unnið þarft verk með
þessu í þágu rannsókna nútíin-
ans, einkum hvað snertir rann-
sóknir á frummanninum og lik-
amsbyggingu hans.
KAUPHOLLIN
er miðstöð verðbréfaskipr-
anna. — Sími 1710.
Ötsala — Útsala
Verzlunin er að flytja.
AHt á að seljast.
Mikið af nýjum vörum.
MikiII afsláttur.
Ægisbúð
Vesturgötu 27.
Nýkomið:
mislitt
Sœngurveraefn i
VERZL
Sjómannadagskabarettinn I
rjár sýnsngar í dag: kl. 5, 7 og 11.
&a,masgn£ng hl,. .J
(síðasta barnasýningin).
Nú eru aðeins tveir sýningardagar eítir.
ASgöngumiðasala í Austurbæjarbíói frá kl. >
2—11 síðaegis. Sínn 1384.
S|ómannadagskabarettinn -
Músnœöi
Fulitrúi hjá sendiráði Bandaríkjanna óskar
eftir stórri íbúð til leigu. Upplýsingar í síma 5960
og 1084.
Þahpappi
Innanhússpapp: — Vírnet — Línoleum —
Filtpappi — Pappasaumur og margt fl.
Á. Einarsson & Funk
Tryggvagötu 28. — Sími 3982.
Það tilkynnist hér með
að bifreiðar frá Chrysler verksmiðjunum og Daimler
Benz verksmiðjunum ganga að jöfnu fyrir viðgerð-
um á verkstæöum vorum.
iitnsiM' h.f.
Skúlagötu 59.
Sími 8-25-50.
Reykjavík.