Vísir - 13.11.1954, Blaðsíða 4

Vísir - 13.11.1954, Blaðsíða 4
VlSIR Laugardaginn 13. nóvember 1954 irasxiL D A G B L A Ð Ritstjóri: Hersteinn Pálsson. 'Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson. Skrifstofur: Ingólfsstræti 3. Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIB H.F. Lausasala 1 króna, Félagsprentsmiðjan h.f. Merkileg leiksýning. Árið 1929 kom út í Þýzka-Það er leitt, ef fólk lætur, sak- ir misskilnings, leik þennan framhjá sér fara. Sigurður Skúlason. ToHar af menningartækjum. Alþingi ræddi fyrir skemmstu um tolla á ýmsum menningar- tækjum, svo sem hljóðfærum og hljómplötum, þar sem borin hafði verið fram tillaga um það, að tollar skyldu minnk- aðir eða felldir niður af slíkum innflutningi. Var í þessu saim bandi bent á það, að tollar eru ekki greidir af bókum, sem til landsins eru fluttar, þar eð ekki er viðeigandi að auka með því móti kostnað þann, sem almenningur hefur af því að afla sér lesefnis til aukinnar menningar. Það virðist sjólfsagt, að tollar séu sem minnstir á þeim innflutningi, sem er raunverulega til að auka menntun þjóð- arinnar. Þess vegna er tími til þess kominn, að sauðirnir sé skildir frá höfrunum í þessu efni. Enginn greinarmunur mun vera gerður á því, að því er tollgreiðslur snertir, hvort um örgustu reyfara er að ræða,; sem fluttir eru til landsins, eða göfug skáldverk og vísindarit. Öllu ritmáli er gert jafn-hátt undir höfði að þessu leyti, og mun þó enginn mótmæla því, að sjálfsagt sé, að þær bókmenntir njóti fyrst og fremst fríð- inda að þessu le^ ti, sem þjóðin hefur gagn af, en hitt ætti að tolla í samræmi við gagnsemi sína, sem oft er alls engin og verri en það. Nokkuð svipuðu máli virðist gegna um þann innflutning, sem getið er hér að framan, eða að minnsta kosti hluta hans, hljóm- plötuinnflutninginn. Þar verður einnig að skilja hismið frá korninu, því að ekki virðist sanngjarnt, að ómerkileg villimanna- „tónlist" sé lögð að jöfnu við þá, sem æðri er, hvort sem hún er háklassisk eða því sem næst. Það er til að ýta undir ó- menninguna, alveg eins og það er gert með því að leyfa inn- flutning á hverskyns erlendu rusli í bókaformi, með sömu vildarkjörum og því, sem bezt er í heimsbókmenntunum. I þessu sambandi er heldur ekki fráleitt að hugleiða það, hvort ekki ættí að tolla pappír í nokkru samræmi við það, til hvers hann er ætlaður við bókaútgáfu, svo að endurgreiddur verði tollur af þeim pappír, sem notaður er í nytsamar bók- menntir og til menningarauka, en láta greiða gildandi tolla af þeim, sem notaður er í lélegri afurðir af því tagi. Mönnum kann að finnast, að slíkt mundi enn auka á skriffinskuna í landinu, og er það rétt, að hún er ærin fyrir, en varla mundi slíkt sliga ríkisbáknið eða kosta mikið mannahald til viðbótar. Meiming þjóðarinnar og hættur þær, sem að henni stéðja, eru nú ofarlega á baugi, og einn þátur umræðna um þetta gæti verið þau mál, sem drepið hefur verið á hér að framan. Ef hætturnar eru raunverulegar, sem margir draga að vísu í éfa, þarf að sækja að þeim á sem flestum sviðum, og þarna virðist vera um eitt að ræða, þar sem leggja má til atlögu með nokkra von um árangur. Hagsýni 09 sparsemi. Oparnaður er nú mjög ræddur manna á meðal, og meðal ann- ^ ars reynt að innræta börnum þann vana að leggja skildlngá siha fyrir og eyða þeim ekki í vitleysu, kenna þeim að sparn- að^r sé dyggð en ekki löstur. Er það voiiandi, að þessi viðleitiii be^i tilætlaðan árangur, því að hér er um imki^ægt jiijrf að ræða. :Én hinum fullorðnu er að sjálfsögðu einnig nauðsynlegt að ástunda sparnað og hagsýni, ekki einungis sjálfra síri vegna, heldur og samborgara sinna. Ekki þurfa þeir sízt að hafa þetta hugfast, sem með fjármuni almennings fara í opinberum stöðum, en allir vita hverja einkunn menn gefa hverir örðum í þeim efnum, og er ekki alltaf vist að sá sé syndlaus, sem fyrsta steininum kastair. Ji’’ - i' J:' Ijj Oft hefur verið 4?ætt úm það, a&máíiðsyn sé meiri hags'jyni í rekstri bæjarins, bærinn verðd ao spara ekki síður eh aðrir, og jafnvel enn frekar en til dæmis ríkið, af því að tekjustofnar hans sé mjög takmarkaðir vegna ágengni af hálfu ríkisins. Það er því góð tillaga og athygliverð, sem mun hafa verið hreyft á bæjarstjómarfundi nýlega, að verðláuna ætti þá starfsmenn bæjarins, sém kæmu fram með tillögur, er miðuðu að aukinni hagsýni í rekstri bæjarins eða stofnana hans. Þetta er algengt meðal annarra þjóða, sem lengra eru komnar en við á ýmsum sviðum, svo að við getum áreiðanlega haft gott af því. Meðal starfsmanna bæjarins éru vafalaust margir glöggskyggnir menn, sem gætu bent á leiðir til 'úrbóta ög framfara, ef ýtt væri undir þá að einhverju leyti. / 'j. 1’:;'; landi bók, er vakti gífurlega athygli og dreifðist brátt í þýð- ingum víða um lönd. Hún nefndist á frummálinu Im Westen nichts Neues (Tíð- indalaust á vesturvígstöðvun- um). Um hana var sagt, að hún væri minnismerki hinna ókunnu, þýzku hermanna, samin af öllum þeim, er létu lífið í heimsstyrjöldinni 1914— 1918. Mér varð oft hugsað til þess- arar bókar og ekki síður frarii- halds hennar, Vér héldum heim (Der Weg zuriick), þegar ég sat í Þjóðleikhúsinu á dögun- um og horfði á sýningu leiks- ins Lokaðar dyr eftir annað þýzkt skáld, Wolfgang Börc- hert, sem skapað hefur áhrifa- mikið listaverk úr þjáningu og ' vonbrigðum og umkomuleysi lömuðu, þýzku hermannanna, sem komu heim úr fangabúðum fjandmannanna eftir heim- styrjöldina 1939—45. í leikriti Borcherts felst nöpur ádeila á styrjaldaræðið í veröldinni, ógnir þær, er sigla í kjölfar stríðs, en jafnframt veitir leik- urinn áhrifamikla hugmynd um hinar hrundu borgir Þýzka- lands. Allt kemur þetta hverjum hugsandi nútímamanni við, ís- lendingum ekki síður en öðr- um. En auk þess er leikritið Lokaðar dyr stórbrotið lista- verk, en það eitt réttlætir vit- anlega, hvað sem efni þess líð- ur, flutning þess í útvarp eða. á leiksviði. Það er ástæða til að fagna því, að Þjóðleikhúsið skuli hafa færzt í fang að sýna þeíta verk. Leikstjórinn, Indriði Waage, hefur áður sýnt, að hann er þess umkominn á borð við leik Ný bók : Konur í ein- ræðisklóm. Komin er út á vegum fsa- foldarprentsmiðju h.f. bókin „Konur í einræðisklóm“, eftir Margarete Buber-Neumann. í bók þessari er rakin hrakn- ingasaga þýzkrar konu, sem sat um árabil í fangabúðum tveggja einræðisherra, þeirra Stalíns og Hitlers. Fjallar fyrri hlutinn um dvöl hennar í „sælunni“ í Rússlandi, og nefnist hann Karaganda, en sá síðari Ravensbruck, en þar voru illræmdar kvenna-fanga- búðir Hitlers. Saga þessarar Margarete Buber-Neumann. þýzku konu, sem fyrst fékk að ... , .* • ,, kenna á mannúðinni í hinni stjora annarra þjoða að setja . .... ... , kommunistisku Paradis, nýstárleg nútímaleikrit á svið. '■ Það var gaman að bera svið- setning hans saraan við svið- setning annars þýzks leikrits, Hallarinnar, eftir Kafka-Brod, sem flutt var á alþjóðaleiklist- arhátíðinni í París sl. sumar. Sá leikur hafði hlotið heiðurs- verðlaun í Berlín 1953 fyrir bezta sviðsetning og ' áhrifa- mestan leik. Með sýningu leiksins Lokaðar dyr hefur Þjóðleikhúsið sýnt, í að það er fært um að flytja stórbrotin og vandasöm verk og engu síður hitt, að það vill ekki bregðast þeirri sjálfsögðu skyldu sinni að opna íslend- ingum dyr út að veröldin.ni í listrænum skilningi. Flútriingtir leiksins tóks yfirleitt ágætlega, enda þótt Baldvin Halldórsson ynni næst leiks,tjóranum lang- mesta afrekið og væri allra hluta vegna hetja kvöldsins. en var síðan framseld Gestapo, er á- •; takanleg, en hún er um leið j saga f jölmargra annarra 'kvenna, sem við sömu rauna- i kjör urðu að búa. Bókin er 356 | bls. að stærð, þýdd af Stefáni ! Pjeturssyni fyrrverandi rit- stjóra. Bók þessi hefur verið þýdd á mörg tungumál. Hún heitir á frummálinu „Als Gefangene bei Stalin und Hitler“, á ensku „Under Two Dictators“, en í norsku þýðingunni hét hún „Fange hos Stalin og Hitler“. Hún mun vafalaust vekja mikla athygli hér ekki siður én annars staðar. Uggur meðal Breta í Hongkong. i|l Það hefur vakið ugg meðal Breta í Hongkong, að hermt er í fregnum frá Kína, að Nehru hafi lofað að beita áhrifum sínum til þess, að Bretar láti Hong Kong af hendi við Pek- ingstjórnina. Nehru var fyrir skemmstu í opinberri heimsókn í Pek- ing og á hann að hafa lofað þessu þar, er hann ræddi við Mao Tse-Turig. . ■■■* Rauð herlogregla íeitar flóttamahna. Einkaskeyti frá AP. Berlín í morgun. ". Austur-þýzka kommúnis.tsjlög- ré^ían ilj^ítar dýrþm og ^ypjgjum að sex pólitískuni flóttamönnum, sem brutúst út ur Cottbús-fang- elsi í fyrradag, og er talið, að þeir muni reyna að komast til Ýestur-Berlínar. Hið andkommúnistiska sam- band frjálsra lögfræðinga i V.-Þ. hefur birt fregn um þetta og segir að ílokkar Jiafi verið sendir ur búðum herlögreglunnar, til þátttöku í leitinni. Öflugur lög- regluvörður er við alla sem liggia tíl V.-Berlinar. Jón Guðm. í Valhöll, sem oft hefur sent mér pistla í þenn- an dálk, sendi mér í gær tvo stutta pistla, hugleiðingar hans frá þvi í haust, sem hér fara á eftir. Ræðir hann um heim- sókn Adenauers og sauöfjár- sjúkdóma, en margt getur mönnum komið í hug í einhver- unni. En hér koma svo bréfin. Athyglisverð heimsókn. j „Mjög athyglisverða heimsókn. tel eg það, þegar hinn merki. stjórnmálamaður Konrad Aden- auer heimsækir okkur. Erindi hans virðist vera að sjá með eigin augum hinn merka stað, þar sem Þorgeir Ljósvetninga- goði stóð, þegar honum og öðr- um vitrum mönnum tókst að sætta hin ólíku sjónarmið landsmanna, árið 1000. Það á eftir að sýna sig, betur en orðið er, hve merkilegur menningar- viðburður það var. Mér finnst það merkilegt við heimsókn þessa mæta manns, hvað íslenzk náttúra meö sínu dularmagni, eins og hún vildi sýna sína dýrð„ klæddist sínum fegursta og- bezta skrúða. Bæði fyrir og eftir klæddist hún í mikið lakari búning. Það er eins og náttúran sjálf vildi tala sínu þögla máli. Getur hann sætt. Eg hefi þá trú að þessum mæta rnanni auðnist að sætta hin sundruðu öfl og eyða hefni- girni og hatri, sem ríkt hefur milli þjóða. Og upp af þvi geti vaxið bræðralag, kærleikur og trú á hið góða afl, sem með öll- um þjóðum býr. Eg býst við að þetta þyki barnalegt umræðu- efni. Já, en erum við ekki mann- fólkið eins og ómálga börn á mörgum sviðum, (stærilátir og heimskir). Er ekki líkt á komið með okkur í dag og bátnum, sem rær út á hafið og ofhleður sig. af efnishyggju. Sauðf jársjúkdómar. Eg hefi oft haft í huga við- vikjandi hinum alvarlegu sauð- fjársjúkdómum, sem ber svo mikið á og skapa þjóðinni mikið vanda og alvörumál, það, sem gömlu mennimir sögðu í minni æsku, að dilklömbin væru ó- hraustari og kvillasamari en graslömbin. Þeir forðuðust að setja dilkana á vetur og það var af þessari reynslu þeirra, að þeir gerðu það ekki. Væri ekki reynandi að fá úr því skorið hvort þetta hefur ekki við rök að styðjast með því að færa frá ánum þau lömb; sem ætluð væru til ásetnings? Þetta hefur ekki þann kostnað í för með sér, að það ætti að fæla nokkum frá því að reyna það. Hvort hér getur verið um Vörn að ræða í þessu alvarlega máli er óreynt. Snögg viðbrigði. Það er nefnilega mála sannast að dilkurinn tapar að hausti. hvorttveggja í senn mjólkinni og grasinu. Þegar grösin fölna ,ærin að mjólka, en dilk- er oft látiö ganga eitt- hvað | ifram eftir og veikist þá möi’g, eins og skiljanlegt er Væri aftur á móti fært frá tap- ar lambið mjólkinni í júnílok, en þá væri eölilegt að það væri tek- ið undan. Graslambið lærir þá að bjarga sér sjálft og tapar mjólkinni þegar grösin eru bezt og koma að beztiun notum. Það er að minnsta kosti reynsla gamalla manna, að dilkamir eru veikari fyrir öllum kvillum, en graslömbin. Væri ékki rétt að athuga þetta? j.G.“ — Eg, þakka Jóni bónda. — kr.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.